Vampshwa—Yetiselani Marka Na Timotewu

1-2. He swini swikazratu leswi a swi ta va swi sivele Marka na Timotewu ku tizrela van’wana hi lani ku yengetelekiki?

VAMPSHWA, xana mi djula ku yentxa leswi yengetelekiki a ntizrweni wa Yehovha mi tlhela mi tizrisiwa akuva mi pfuna vamakwezru bandleni? Handle ka ku ganaganeka ma swi djula. Swi nyonxisa ngopfu ku vona vampshwa vanyingi lava tiyimiseliki ku pfuna van’wana! (Amaps. 110:3) Kambe u nga ha kumana ni swikazratu. Xana u pfa u ganaganeka ku yengetela wutizreli byaku hi kola ka ku txhava? Xana u ke u yala xiyavelo xa kukazri hi leswi a u nga tidumbi? Loko swi li tanu, tiyiseka leswaku a u wa ku sungula.

² Marka na Timotewu na vone va kumane ni swikazratu leswi fanaka. Kambe a va pfumelelanga leswaku ku txhava kumbe ku kala va nge na mfambu swi va sivela ku tizrela van’wana. Swi nga yentxeka Marka a a tsrhama ni mamana wake ka yindlu ya ku xonga loko a yamukela xizrambu xa ku famba na mupostola Pawulo na Barnaba ka liyendzro dzravu dzra ku sungula dzra wuzrumiwa. (Mint. 12:12, 13, 25) Marka a suke a siya maxaka yake akuva a yengetela wutizreli byake. A ku sunguleni a zruzrele a Antiyokiya, ntsrhaku ka leswo a hekete Pawulo na Barnaba ka mimbangu yin’wana ya le kule. (Mint. 13:1-5) Hi lani ku fanaka, swi nga yentxeka na yene Timotewu a a hanya ni vapswele vake nkama lowu Pawulo a mu zrambiki ha wone ku famba na yene a ntizrweni wa ku zrezra. Swanga mumpshwa lweyi a a nga tivi swinyingi, Timotewu a a ta va a pfumelele ku txhava ku mu sivela ku yamukela xizrambu lexo. (Dzringanisa ni 1 Vakorinte 16:10, 11 ni 1 Timotewu 4:12.) Nambitanu, a pfumele xizrambu xa Pawulo nakone a kume matovoko manyingi hi kola ka leswo.—Mint. 16:3-5.

3. a) Hi swi tivisa kuyini leswaku Pawulo a a va nyika lisima Marka na Timotewu? (2 Timotewu 4:6, 9, 11) (Tlhela u vona ni mifoto.) b) He swini swivutiso leswi hi taka swi hlamula ka xidondzro lexi?

³ Marka na Timotewu va dondzre ku yentxa mintxhumu yinyingi nakone va ve ni wutiyanguleli lebyikulu na ve he vampshwa. Pawulo a a va nyonxela ngopfu vampshwa lava lakakuva loko a li kusuhi ni ku fa a va vitanile leswaku a va kusuhi na vone. (Dondzra 2 Timotewu 4:6, 9, 11.) He wani matsrhamela lawa ma yentxiki Marka na Timotewu va zrandzreka ka Pawulo? Xana vamakwezru lava ha liki vampshwa va nga ma yetisela hi ndlela yini matsrhamela yavu? Xana vampshwa va nga pfuneka hi ndlela yini ka xitsratsriyo xa lizrandzru lexi Pawulo a xi nyikeliki?

YETISELA MARKA HI KU TIYIMISELA KU TIZRELA VAN’WANA

4-5. Xana Marka a kombise ku tiyimisela ka ku tizrela van’wana hi ndlela yini?

⁴ Hi ku ya hi ntlhamuxelo wun’wana, ku tizrela van’wana swi patsra “ku tikazrata kumbe ku tizra hi nkhinkhi” akuva u pfuna van’wana. Marka a hi bekele xikombiso lexinene a mhakeni leyi. Loko Pawulo a yale ku famba na Marka ka liyendzro dzrake dzra wubidzri dzra wuzrumiwa, Marka a khunguvanyeke ngopfu. (Mint. 15:37, 38) Kambe leswo a swi mu yentxanga Marka a tsrhika ku tizrela vamakwezru.

⁵ Marka a pfumele xiyavelo xa ku tizra ni primu wake Barnaba. Ka 11 wa malembe lawa ma landzreliki, Marka a a li ka ntlawa lowu seketeliki mupostola Pawulo loko a ve djele hi khambi dzra ku sungula a Roma. (Film. 23, 24) Nakunene Pawulo a wu nyonxele ngopfu nseketelo wa Marka nakone a hlaye leswaku a a mu “tiyisa ngopfu swinene”.—Kol. 4:10, 11.

6. Xana Marka a pfunekise kuyini hi ku va ni vanghanu lava wupfiki? (Vona ntlhamuxelo wa le hansi.)

⁶ Marka a pfuneke ngopfu hi leswi a a ni xinghanu ni vamakwezru lava wupfiki. Ntsrhaku ka loko Marka a hete nkama wa kukazri a Roma, a ye kumana na mupostola Petro a Babilona. Va ve ni wuxaka lebyikulu lakakuva Petro a vitana Marka a ku “n’wananga Marka”. (1 Pet. 5:13) Hi nkama lowu a va tizra xikan’we, swi nga yentxeka Petro a tlhamuxele munghanu wake Marka wutsrhokotsrhoko byinyingi mayelanu ni wutomi ni ntizro wa Yesu, leswi Marka hi ku famba ka nkama a swi tsraliki ka buku dzrake dzra Evhangeli.a

7. Xana mumpshwa lweyi a vitaniwaka Seung-Woo a yetisele xikombiso xa Marka hi ndlela yini? (Tlhela u vona ni mufoto.)

⁷ Marka a tame a hisekela ntizro wake ni ku tama a va kusuhi ni vamakwezru lava wupfiki. Xana u nga mu yetisela hi ndlela yini Marka? Loko a li leswaku u sama u heleliwa hi xiyavelo, lehisa mbilu nakone djuletela tindlela tin’wana ta kuva u tizrela Yehovha ni bandla . A hi voneni xikombiso xa makwezru Seung-Woo, lweyi swoswi a tizraka swanga nkulu wa bandla. Na a ha li mumpshwa, a a tifananisa ni vampshwa van’wana va ntanga yake. Van’we kwavu va yamukele swiyavelo na yene a nge si na swi yamukela. Seung-Woo a vaviseke ngopfu swinene, kutani a vone swi yampswa ku va a byela vakulu ndlela leyi a a titwa ha yone. Mun’we wa vakulu a mu byele leswaku a yentxa leswi a nga swi kotaka akuva a pfuna van’wana nambiloko va nga swi voni leswi a a swi yentxa. Xitsratsriyo lexo xi pfune Seung-Woo akuva a tiyimisela ku pfuna vamakwezru lava kuliki hi ntanga lava a va vilela movha akuva va ya mintlhanganwini. Loko a dzrimuka a li: “Ni ye ni swi twisisa leswi tlhamuxelaka swone ku pfuna van’wana. Ni gungule leswaku swa nyonxisa ku pfuna van’wana hi mintizro.”

YETISELA TIMOTEWU HI KU KOMBISA LESWAKU WA ZRON’WEKA HI VAN’WANA

8. Ha yini Pawulo a hlawule Timotewu leswaku a yendzra na yene? (Vafilipiya 2:19-22)

⁸ Pawulo a a vilela vanghanu lava nga ni xixixi akuva a tlhelela na vone ka madoropa lawa a kumaniki ni nkaneto ka wone. Ku sungula, a hlawule mukriste lweyi a vitaniwaka Silasi lweyi a a tizrela Yehovha hi malembe manyingi akuva a famba na yene. (Mint. 15:22, 40) Hi ku famba ka nkama, Pawulo a tlhele a hlawula Timotewu akuva a famba na yene. I yini leswi a swi xiyeka ka Timotewu? A va vulavula ha hombe ha yene. (Mint. 16:1, 2) Nakone yene a a zron’weka ngopfu swinene hi van’wana.—Dondzra Vafilipiya 2:19-22.

9. Xana Timotewu a swi kombisise kuyini leswaku a a zron’weka hi vamakwavu?

⁹ Ku sukela a ku sunguleni ka ntizro wake na Pawulo, Timotewu a a kombisa leswaku a a zron’weka ngopfu hi van’wana ku nga li ha yene n’winyi. Hi kola ka leswo, Pawulo a a tiyiseka leswaku a nga mu siya a Bereya akuva a kutxa vadondzrisiwa lavampshwa. (Mint. 17:13, 14) Hi nkama wolowo a swi ganaganekisi leswaku Timotewu a dondzre ngopfu ka xikombiso xa Silasi lweyi na yene a a li Bereya. Hi ku famba ka nkama, Pawulo a zrumele Timotewu yene wuswake akuva a ya tiyisa vamakwezru a Tesalonika. (1 Tes. 3:2) Kolomu ka 15 wa malembe lawa ma landzreliki, Timotewu a dondzre ku “dzrila ni lava dzrilaka” hi kuva a tibeka mbangwini wa mun’wana ni mun’wana lweyi a xanisekaka. (Rom. 12:15; 2 Tim. 1:4) Xana vampshwa lava nga vakriste va nga yetisela Timotewu hi ndlela yini?

10. Xana makwezru lweyi a vitaniwaka Woo Jae a dondzre ku zron’wekela van’wana hi ndlela yini?

¹⁰ Makwezru lweyi a vitaniwaka Woo Jae a dondzre ku kombisa leswaku awa zron’weka hi van’wana. Loko Woo Jae a ha li mumpshwa a swi mu kazratela ku sungula mabulu ni vamakwezru lava kuliki. Xileswo, loko a li ka Yindlu ya Wugandzreli a o va losa a va a famba. Nkulu wa kukazri a nyike Woo Jae mavonela ya leswaku a sungula mabulu ni vamakwezru hi ku va byela leswi a a swi nyonxela kwavu. Nkulu lweyo a tlhele a mu kutxa ku pimisa hi mintxhumu leyi van’wana va nga ha yi nyonxelaka. Woo Jae a xi tizrisile xidzringanyeto lexo ka mabulu yake ni van’wana. Namunhla Woo Jae a tizra swanga nkulu wa bandla. Yene a li: “Ni swi vona na swi nabyala ku va ni mabulu lama nyonxisaka ni vhanu va tintanga ta ku siyanasiyana. Swoswi ni swi twisisa hi ku nabyala swikazratu leswi vamakwezru va kumanaka na swone. Ku tiva leswo swi ni susumetela ku va ni djula ku pfuna vamakwezru.”

11. Xana vampshwa va nga dondzra ku zron’wekela van’wana a bandleni hi ndlela yini? (Tlhela u vona ni mufoto.)

¹¹ Na n’wine vamakwezru lava ha liki vampshwa, mi nga dondzra ku zron’wekela van’wana. Loko u li mintlhanganwini, djula ku tivana ni vhanu va tintanga hinkwatu lava humaka ka mimbangu ya ku siyanasiyana. Va dzrungulisi u va u va yingiseta. Hi ku famba ka nkama, swi nga yentxeka u vona ndlela ya ku yampswa ya ku va pfuna. Swi nga yentxeka u gungula leswaku a vatekani lava kuliki hi ntanga va vilela mpfunu akuva va tizrisa aplikativhu dzra JW Library^®. Kumbexana u nga ha gungula leswaku a va na wa ku tizra na vone a nsin’wini. Ha yini u nga tinyiki nkama wa ku va pfuna hi switizrisiwa swavu swa eletroniku kumbe ku tizra na vone nsin’wini? Loko u va wa ku zranga ka ku pfuna van’wana, u ta va xikombiso ka van’wana.

PFUNEKA HI SWITSRATSRIYO SWA PAWULO

12. Xana vampshwa va nga pfunekisa kuyini hi xitsratsriyo lexi Pawulo a xi nyikiki Timotewu?

¹² Pawulo a nyike Timotewu switsratsriyo leswi a swi ta mu pfuna ka wutomi ni wutizreli byake. (1 Tim. 1:18; 2 Tim. 4:5) Na n’wine vampshwa lava nga vakriste, mi nga pfuneka ka switsratsriyo swa lizrandzru swa Pawulo. Hi ndlela yini? Dondzra mapapela mabidzri lawa Pawulo a ma tsraleliki Timotewu swanga hi loko ma tsraleliwe wene u tlhela u vona leswi u nga swi tizrisaka akuva swi ku pfuna a wuton’wini byaku. Vona swikombiso swi nge swingani.

13. I yini leswi patsrekaka ka ku txutxela wunghanu bya le kusuhi na Yehovha?

¹³ “Yentxa hinkwaswu leswi u nga swi kotaka akuva u va ni ku tinyiketela ka Xikwembu Nkulukumba.” (1 Tim. 4:7b) Swi tlhamuxela yini ku tinyiketela ka Xikwembu Nkulukumba? Swi hlaya ku va ni wuxaka bya le kusuhi na Yehovha ni ku yentxa leswi mu nyonxisaka. Leswi hi pswaliwiki na hi nge na dzrone tsrhamela ledzri, swi djula kuva hi dzri txutxela. A xiga xa Xigriki lexi liki “yentxa hinkwaswu leswi u nga swi kotaka” xi tlhamuxeliwa swanga ku tiwolola ka mizri loku switsrutsrumi a swi fanela ku ku yentxa akuva swi patsreka ka mpalisanu. A switsrutsrumi swoleswo a swi fanela ku tikhoma. Na hine swi djula hi tikhoma hi va hi txutxela ku va ni swihena leswinene leswi taka hi tsrhindzretela kusuhi na Yehovha.

14. He wini nkongometo lowu hi fanelaka ku va na wone loko hi dondzra Bibele? Kombisa.

¹⁴ Nkama lowu u yaka u dondzra Bibele, dzrimuka leswaku nkongometo waku i ku va ni wuxaka bya le kusuhi na Yehovha. Hi xikombiso, i yini leswi u nga swi dondzraka ka mabulu lawa Yesu a viki na wone ni djaha ledzri a dzri ganyile? (Mar. 10:17-22) A djaha ledzro a dzri pfumela leswaku Yesu i Mesiya kambe a dzri nge na lipfumelo ledzri dzringaniki akuva dzri va mudondzrisiwa wake. Nambitanu, Yesu a dzri ‘kombise lizrandzru’. Xana a u khumbeki mbilu hi ndlela leyi Yesu a vulavuliki ha yone ni djaha ledzro? Swi le livaleni leswaku Yesu a a djula leswaku djaha ledzro dzri teka xiboho xa wutlhazri. Yesu na yene a a kombisa lizrandzru ledzri Yehovha a a li na dzrone hi djaha ledzro. (Yoh. 14:9) Loko u yanakanya hi wudzrunguli lebyi ni hi swiyimu swaku, tivutise leswi: ‘I yini leswi ni fanelaka ku swi yentxa akuva ni va ni wuxaka bya le kusuhi na Yehovha ni ku tizrela van’wana hi ku helela?’

15. Ha yini mukriste lweyi a nga mumpshwa a fanela ku tikazrata leswaku a va xikombiso lexinene ka van’wana? Kombisa. (1 Timotewu 4:12, 13)

¹⁵ “Vana xikombiso lexinene ka lava dumbekaka.” (Dondzra 1 Timotewu 4:12, 13.) Pawulo a kutxe Timotewu ku txutxela wuswikoti, ku nge ntsena bya ku dondzra ni bya ku dondzrisa, kambe ni matsrhamela ya ku fana ni lizrandzru, lipfumelo ni mahanyela lama basiki. Ha yini? Mintizro yi hlaya swinyingi ku tlula mazritu. A hi nge u nyikiwe xiyavelo xa ku beka wukaneli lebyi vulavulaka hi ku yengetela nkhinkhi a ntizrweni wa ku zrezra. Loko u hiseka a ntizrweni wa ku zrezra, swi ta ku nabyalela ku khanela hi mhaka leyi. Xikombiso xaku xi ta kutxa vayingiseti akuva va yentxa leswi u swi hlayaka.—1 Tim. 3:13.

16. a) I ka mintxhumu yini leyi vampshwa va nga vaka xikombiso lexinene ha yone? b) Xana mumpshwa a nga va xikombiso lexinene “a mhakeni ya ku vulavula” hi ndlela yini?

¹⁶ Hi lani swi kombisiwiki ha kone ka 1 Timotewu 4:12, Pawulo a vulavula hi ntlhanu wa mintxhumu leyi mumpshwa lweyi a nga mukriste a nga vaka xikombiso ka van’wana ha yone. Ka dondzro yaku ya ximhunu, ha yini u nga tibekeli kungu dzra ku yanakanyisisa hi mintxhumu leyi ha wun’we wun’we? A hi nge u djula ku va xikombiso lexinene “a mhakeni ya ku vulavula”. Yanakanya hi ndlela leyi u nga tizrisaka mazritu yaku akuva u tiyisa van’wana ha yone. Loko wa ha tsrhama ni vapswele vaku, xana u nga kombisa ku tlangela ka leswi va ha ku yentxelaka swone? Ntsrhaku ka mintlhanganu, xana u nga byela makwezru wa kukazri leswi ku nyonxisiki ka xiyenge lexi a viki na xone? Na wene u nga zama ku nyikela tinhlamulo a mintlhanganwini hi mazritu yaku. Minzamu yaku ya ku va xikombiso lexinene a mhakeni ya ku vulavula yi ta kombisa leswaku u ya u wupfa hi tlhelo dzra moya.—1 Tim. 4:15.

17. I yini leswi taka pfuna mumpshwa ku tlhaselela makungu yake ya moya? (2 Timotewu 2:22)

¹⁷ “Tsrutsruma ku navela loku vampshwa va nga na kone, kambe lwela ku yentxa leswi lulamiki.” (Dondzra 2 Timotewu 2:22.) Pawulo a kutxe Timotewu ku fambela kule ni ntxhumu wun’wana ni wun’wana lowu a wu ta mu sivela ku yentxa leswi yengetelekiki a ntizrweni wa Yehovha kumbe wu hona wuxaka byake na yene. Swi nga yentxeka u vona leswaku mintxhumu yin’wana leyi u yi yentxaka nambiloko yi nga bihanga, yi ku yentxa u sala ni nkama wutsrongo wa ku yentxa mintizro ya moya. Hi xikombiso, yanakanya hi nkama lowu u wu hetaka ka mintlangu ya ku tiwolola mizri, ka interneti ni loko u tha mavhidiyugemi. Swi ngo yini loko wo tizrisa xiyenge xa nkama lowo ka mintizro ya moya? Kumbexana u nga tinyikela akuva u bekisa Yindlu yenu ya Wugandzreli kumbe ku seketela ntizro wa ku zrezra hi xikarinyana. Loko u patsreka ka mintizro leyi, swi nga yentxeka u hamba wunghanu ni vhanu lava taka ku pfuna ku tibekela makungu ya moya ni ku ma tlhaselela.

KU TIZRELA VAN’WANA SWI TISA MATOVOKO

18. Ha yini hi nga hlayaka leswaku Marka na Timotewu va ve ni wutomi bya ku nyonxisa?

¹⁸ Marka na Timotewu va tikazrate ngopfu akuva va tizrela van’wana hi lani ku yengetelekiki nakone va ve ni wutomi bya ku nyonxisa. (Mint. 20:35) Akuva a pfuna vamakwavu, Marka a yendzrele mimbangu ya ku siyanasiyana. Marka a tlhele a tsrala wudzrunguli bya wutomi ni wutizreli bya Yesu. Timotewu a pfune Pawulo ka ku simeka mabandla ni ku tiyisa vamakwavu. Swi le livaleni leswaku Yehovha a u nyonxelile moya wa ku tinyiketela lowu kombisiwiki hi Marka na Timotewu.

19. Ha yini vampshwa va fanela ku xi tekela nhlokweni xitsratsriyo lexi Pawulo a nyikiki Timotewu nakone va ta pfuneka hi ndlela yini?

¹⁹ A wunghanu lebyi Pawulo a a li na byone na Timotewu hi nga byi vona ka mapapela lawa a ma tsraleliki Timotewu. Mapapela lawa ma tlhela ma kombisa ndlela leyi Yehovha a mi zrandzraka ha yone n’wine vampshwa. Mumpshwa, Yehovha a djula leswaku swi ku fambela ha hombe. Xileswo, xi tekeli nhlokweni xitsratsriyo xa lizrandzru xa Pawulo nakone txutxela ku navela ku tizrela van’wana hi lani ku yengetelekiki. Loko u yentxa leswo, u ta va ni wutomi bya ku nyonxisa swoswi nakone u ta “khoma swi tiya ka wutomi lebyi nga byone” lebya ha taka.—1 Tim. 6:18, 19.