Itanguriro
41 Haheze imyaka ibiri, Farawo arota+ ahagaze iruhande y’uruzi Nili. 2 Abona inka indwi zisa neza kandi zivyibushe ziriko ziduga ziva mu ruzi Nili, zica zitangura kurisha ubwatsi buri ku nkengera y’urwo ruzi+. 3 Abona izindi nka indwi zisa nabi kandi zonze ziriko ziva mu ruzi Nili inyuma yazo, zica zihagarara iruhande ya zimwe zivyibushe ku nkengera y’uruzi. 4 Maze za nka zisa nabi kandi zonze zitangura kurya za nka indwi zisa neza kandi zivyibushe. Farawo aca arikangura.
5 Asubira gusinzira maze arota ubugira kabiri. Abona amahundo indwi yuzuyemwo intete kandi mezameza ariko amera ku gati kamwe+. 6 Hanyuma abona ayandi mahundo indwi y’intete yonze kandi yababuwe n’umuyaga wo mu buseruko ariko arakura inyuma yayo. 7 Maze ya mahundo y’intete yonze atangura kumira ya mahundo indwi y’intete yuzuye kandi mezameza. Farawo aca arikangura, asanga zari indoto.
8 Bukeye, Farawo ahagarika umutima cane. Aca atumako abaherezi bakora ivy’amageza bo mu Misiri bose n’abantu b’incabwenge* baho bose. Araheza abiganira indoto ziwe, ariko nta n’umwe yashoboye kuzimusobanurira.
9 Wa mukuru w’abahereza ibinyobwa aca abwira Farawo ati: «Uno musi ngira nature ibicumuro vyanje. 10 Igihe kimwe Farawo yari yashavuriye abasuku biwe. Twe n’umukuru w’abotsa imikate yaciye adushira mw’ibohero ryo mu rugo rw’umukuru w’abacungera umwami+. 11 Inyuma y’aho, twese twararose mw’ijoro rimwe. Umwe wese yarose indoto yiwe, kandi yari ifise insobanuro yayo+. 12 Twari kumwe n’umusore w’Umuheburayo, umukozi w’umukuru w’abacungera umwami+. Tumaze kumwiganira indoto zacu+, yaciye azidusobanurira. 13 Kandi vyagenze nk’uko nyene yabidusobanuriye: jewe narasubijwe mu kazi kanje, ariko uwo wundi yaramanitswe+.»
14 Farawo aca atumako Yozefu+, baca bamukura mw’ibohero* ningoga+. Nuko arimosha hanyuma ahindura impuzu, maze yinjira kwa Farawo. 15 Farawo abwira Yozefu ati: «Narose indoto ariko nta n’umwe yashoboye kuyinsobanurira. Mugabo narumvise ko wewe ushoboye gusobanura indoto+.» 16 Yozefu yishura Farawo ati: «Si jewe bivako. Imana ni yo iza kumenyesha Farawo agakuru keza+.»
17 Farawo abandanya kubwira Yozefu ati: «Narose mpagaze ku nkengera y’uruzi Nili. 18 Hanyuma mbona inka indwi zisa neza kandi zivyibushe ziriko ziduga ziva mu ruzi Nili, zica zitangura kurisha ubwatsi buri hafi y’urwo ruzi+. 19 Nca mbona izindi nka indwi zigoyagoya, zisa nabi cane kandi zonze, zije inyuma yazo. Sinari bwigere mbona inka zisa nabi gutyo mu gihugu cose ca Misiri. 20 Maze za nka zonze kandi mbi zica zitangura kurya za nka indwi zivyibushe za mbere. 21 Ariko zimaze guheza kuzirya, nta wari kumenya ko zaziriye kuko zagumye zisa nabi nk’ubwa mbere. Nca ndikangura.
22 Hanyuma nasubiye kurota, maze mbona amahundo indwi yuzuye intete kandi mezameza ariko amera ku gati kamwe+. 23 Inyuma yayo haciye hamera ayandi mahundo indwi yumye kandi yonze, yababuwe n’umuyaga wo mu buseruko. 24 Ya mahundo y’intete yonze yaciye atangura kumira ya mahundo indwi mezameza. Nabibwiye abaherezi bakora ivy’amageza+, ariko nta n’umwe yashoboye kubinsobanurira+.»
25 Yozefu aca abwira Farawo ati: «Indoto za Farawo zisobanura ikintu kimwe. Ico Imana y’ukuri igiye gukora yakibwiye Farawo+. 26 Izo nka indwi nziza ni imyaka indwi. Ayo mahundo indwi y’intete meza na yo nyene ni imyaka indwi. Izo ndoto zisobanura ikintu kimwe. 27 Izo nka indwi zonze kandi zisa nabi zaje inyuma yazo ni imyaka indwi. Ayo mahundo indwi y’intete agaragara, yababuwe n’umuyaga wo mu buseruko, izoba imyaka indwi y’inzara. 28 Nk’uko nyene nabibwiye Farawo, ico Imana y’ukuri igiye gukora yakimweretse.
29 Hagiye kuba imyaka indwi y’umwimbu w’umusesekara mu gihugu cose ca Misiri. 30 Ariko inyuma yayo hazoza imyaka indwi y’inzara, kandi wa mwimbu w’umusesekara wose wo mu gihugu ca Misiri uzokwibagirwa. Inzara izoyogeza igihugu+. 31 Iyo nzara izoba ikomeye ku buryo ata wuzosubira kwibuka umwimbu w’umusesekara wari mu gihugu. 32 Imana y’ukuri yeretse Farawo iyo ndoto incuro zibiri kuko yamaze gufata ingingo yo gukora ivyo bintu kandi ikaba igiye kubishitsa vuba.
33 Ubu rero Farawo narondere umugabo aciye ubwenge kandi akerebutse, amushinge igihugu ca Misiri. 34 Farawo nagene mu gihugu cose abakuru* bajejwe kwegeranya ica gatanu c’umwimbu wo mu Misiri muri iyo myaka indwi y’umusesekara+. 35 Nibegeranye ibifungurwa vyose muri iyo myaka myiza igiye kuza. Nibarunde mu bigega intete abantu bazorya baheze bazibike neza mu bisagara, kandi Farawo ni we azogaba ivyo bigega+. 36 Ivyo bifungurwa bikwiye kubikwa kugira igihugu kizovyikoreko muri iyo myaka indwi y’inzara izoshikira igihugu ca Misiri, kugira igihugu ntikiyogere kubera inzara+.»
37 Nuko Farawo n’abasuku biwe bose bashima ico ciyumviro. 38 Farawo aca abwira abasuku biwe ati: «Hari uwundi muntu tworonka ameze nk’uyu arimwo impwemu y’Imana?» 39 Maze Farawo abwira Yozefu ati: «Ko Imana yakumenyesheje ivyo bintu vyose, nta wundi muntu ariho aciye ubwenge kandi akerebutse nkawe. 40 Ni wewe uzogaba urugo rwanje, kandi abantu banje bose bazokugamburukira muri vyose+. Na jewe nzokuruta gusa kubera ndi umwami.» 41 Farawo yongerako ati: «Umve, ndaguhaye kugaba igihugu cose ca Misiri+.» 42 Farawo aca yambura impeta yiwe y’ikidodo ayambika Yozefu ku rutoke, amwambika n’impuzu nziza cane* be n’umugufu w’inzahabu mw’izosi. 43 Vyongeye, amwuriza umukogote w’iteka ugira kabiri yari afise, maze abantu bagenda barasemerera imbere yiwe bati: «Avreki*!» Ukwo ni ko yamuhaye kugaba igihugu cose ca Misiri.
44 Farawo yongera kubwira Yozefu ati: «Ndi Farawo, mugabo udatanze uruhusha nta wuzokora ikintu na kimwe mu gihugu cose ca Misiri+.» 45 Inyuma y’ivyo, Farawo yita Yozefu Zafenati-Paneya yongera amuha Asenati+ umukobwa wa Potifera umuherezi w’i Oni* ngo amubere umugore. Nuko Yozefu atangura gutegeka* igihugu ca Misiri+. 46 Yozefu yari afise imyaka 30+ igihe yatangura gukorera Farawo* umwami wa Misiri.
Maze Yozefu ava kwa Farawo, atangura kugira ingendo mu gihugu cose ca Misiri. 47 Nuko haboneka umwimbu mwinshi cane mu gihugu muri ya myaka indwi y’umusesekara. 48 Yozefu aguma yegeranya ibifungurwa vyose vyo mu Misiri muri iyo myaka indwi, akaza arabirunda mu bigega vyo mu bisagara. Igisagara cose yakibikamwo ibifungurwa vyimbuwe mu mirima igikikuje. 49 Abandanya kurunda intete mu bigega, ziba nyinshi cane nk’umusenyi wo ku kiyaga, gushika n’aho baheba kuzipima kuko bitari bigikunda.
50 Imbere y’uko umwaka w’inzara ushika, Yozefu yari amaze kuvyara abahungu babiri+ kuri Asenati umukobwa wa Potifera, umuherezi w’i Oni*. 51 Yozefu yita imfura yiwe Manase*+, kuko yavuga ati: «Imana yanyibagije ivyago vyanje vyose n’urugo rwa dawe rwose.» 52 Uwugira kabiri amwita Efurayimu*+, kuko yavuga ati: «Imana yampaye kurondokera mu gihugu nagorewemwo+.»
53 Nuko ya myaka indwi y’umusesekara mu gihugu ca Misiri irahera+, 54 haca hakurikira ya myaka indwi y’inzara nk’uko Yozefu yari yarabivuze+. Inzara irakwiragira mu bihugu vyose, ariko mu gihugu cose ca Misiri hariho ibifungurwa*+. 55 Amaherezo igihugu cose ca Misiri giterwa n’inzara, abantu batangura kuririra Farawo ngo abahe ibifungurwa+. Farawo aca abwira Abanyamisiri bose ati: «Nimugende kwa Yozefu kandi ico ababwira cose mugikore+.» 56 Inzara ibandanya gukwiragira kw’isi yose+. Yozefu rero atangura kwugurura ibigega vyose vyari mu gihugu no kugurisha ibifungurwa ku Banyamisiri+, kuko inzara yari ikaze cane mu Misiri. 57 Vyongeye, abantu bo kw’isi yose baguma baza mu Misiri kugura ibifungurwa kwa Yozefu, kuko inzara yari ikaze cane kw’isi yose+.