NSOLO WA REVISTA | MAONERO A MULUNGU THANGWI YA KUFUMALI

Ndi Api Maonero a Mulungu Thangwi Ya Kufumali?

Naoko adalongwa mu nsolo wakutoma, alonga kuti akwanisa tani kusiya kufumali: “Ndakwanisa kucinja umaso wanga kubulukira mu kupfundza undimomwene wa makhaliro a Mulungu na cifuniro cace.” Pidapfundza iye pisagumanika m’Bhibhlya. Ngakhale kuti Bhibhlya nkhabe kulonga dzina ya fodya, iyo isatiphedza kubvesesa maonero a Mulungu thangwi ya kufumali.a Kwa azinji, cidziwiso ceneci caakulumiza toera kucalira peno kusiya nsambo unoyu. (2 Timoti 3:16, 17) Tendeni tidinge ngozwi zitatu zakudziwika kakamwe zinaoneka thangwi ya kufumali, tinaonambo kuti Bhibhlya isalonganji thangwi ya ngozwi zenezi.

KUFUMALI KUSABALA NSAMBO

Fodya ali na mphambvu ya nicotina inacitisa anthu kukulisa nsambo wakunentsa kusiya. Mphambvu ineyi isacitisa munthu kugalamuka na kunentseka m’manyerezero. Kufumali kusatumiza nicotina mu ongo mwakucimbiza na mwakubwereza-bwereza. Nakuti kukwewa utci wa sigaro kabodzi basi kusaphataniza ntsama ya nicotina, pa ntsiku nyakufumali asakwewa ntsama yakukwana 200 ya nicotina, ntsama ineyi ndi ikulu kakamwe kupiringana ya ntombwe onsene wakuledzeresa. Kunjipa kweneku kwa nicotina kusacitisa anthu kukulisa nsambo wakunentsa kusiya. Munthu angatoma kufumali, asakhala na cilepelepe cakuwanga kakamwe angakhonda kukwanirisa cikalo cace ca nicotina.

Bhibhlya isatiphedza toera kukhala na maonero adidi thangwi ya kufumali. Iyo isalonga: ‘Munadziwa kale kuti mungasankhula munthu m’bodzi kuti mukhale mabitcu ace, munakhala mabitcu ace kakamwe.’ (Aroma 6:16) Manyerezero na macitiro a munthu angatoma kutsogolerwa na cikalo ca fodya, mwakukhonda dembuka iye asakhala bitcu wa nsambo unoyu wakuipa. Mbwenye Yahova Mulungu, asafuna kuti tikhale anthu aufulu, tayu basi kukhonda khala mabitcu a pinthu pinapswipisa manungo athu, mbwenye ku pinthu pinapswipisa uzimu wathu, pyenepi pisabveka mphambvu inatsogolera manyerezero athu. (Masalmo 83:18; 2 Akorinto 7:1) Natenepa, munthu angatoma kubvesesa na kulemedza Yahova, iye asadzindikira kuti asafunika kucita pyonsene pinakwanisa iye kuna Yahova, pontho kuti nee anakwanisa kucita pyenepi kuna Mulungu khala iye aciri mu ubitcu wakuti uli kufudza umaso wace mwapang’ono pang’ono. Kudzindikira pyenepi kusapasa munthu mphambvu toera kucalira pifuno pyakuipa.

Olaf, anakhala ku Alemanya akwanisa kusiya nsambo wakufumali. Iye atoma kufumali pikhakhala iye na pyaka 12, mbwenye amala pyaka 16 mbakafumali. Iye alonga: “Sigaro yakutoma ndikhaiona ninga masendzekero. Mbwenye mu pyaka pingasi, wadzakhala nsambo wakuwanga. Mu ndzidzi ukhasowa ine sigaro, ndikhanentseka kakamwe. Natenepa ndikhagumanyiza maphindi akumalisa akusowa basa a masigaro akhagumana ine pa combo consene cakutaira dotha ya masigaro. Ndikhaguma fodya onsene pabodzi pene, toera kuumba sigaro pa tsamba. Ndinganyerezera pyenepi, ndisaona kuti pikhali pyamanyadzo kakamwe.” Kodi iye akwanisa tani kusiya nsambo unoyu wakuipa? Iye alonga: “Cinthu cikulu kakamwe ndi cifuno ca kukomeresa Yahova. Ufuni wa Yahova kwa anthu na cidikhiro cinapereka iye candipasa mphambvu toera kusiya nsambo wakufumali.”

KUFUMALI KUSAIPISA MANUNGO

“Mwakubverana na siyensiya, kufumali kusafudza makhundu onsene a manungo a munthu, pontho kusathimizira kufuna pinthu pyakuipa na kufa,” isalonga bukhu ya The Tobacco Atlas. Pisadziwika mwadidi kuti kufumali kusabweresa mautenda akukhonda lengeseka, ninga câncer, utenda wa ntima, na kubvunda mapapo. Mbwenye mwakubverana na Cigawiko ca Ungumi pa Dziko Yonsene Yapantsi, kufumali ndi thangwi ikulu ya kufa kwa anthu kubulukira ku mautenda akudziwika, ninga cokolo.

Kubulukira m’Mafalace, Yahova asatipfundzisa toera kukhala na maonero akulinganira thangwi ya umaso wathu, manungo athu, na manyerezero athu. Yezu, Mwana wa Mulungu apangiza pyenepi mudalonga iye kuti: “Funa Yahova Mulungu wako na ntima wako onsene, na umaso wako onsene, na ndzeru zako zonsene.” (Mateo 22:37, Tradução do Novo Mundo) Mwandimomwene, Mulungu asafuna kuti tiphatisire mwadidi umaso wathu na manungo athu, na kutsalakana anango mwacilemedzo. Munapfundza ife pya Yahova na mapikiro ace, tisakulisa ufuni wathu kwa iye na kupasa ntengo pyonsene pinaticitira iye. Pyenepi pisatikulumiza toera kupitiriza kucalira pinthu pyonsene pyakuti pinakwanisa kupswipisa manungo athu.

Jayavanth, wakuti ndi dotoro ku Indiya amala pyaka 38 mbakafumali. Iye alonga: “Ndapfundza pya ngozwi ya kufumali kubulukira m’mabukhu analonga pya ungumi. Ndikhadziwa kuti kufumali ndi kwakuipa, pontho ndikhacenjeza atenda anga toera kusiya kufumali. Mbwenye ine nee ndikhakwanisa kusiya, maseze ndayesera kaxanu peno katanthatu.” Ninji pidamphedza toera kusiya kufumali? Iye alonga: “Ndasiya kufumali thangwi yakupfundza Bhibhlya. Kufuna kukomeresa Yahova kwandikulumiza toera kusiyiratu nsambo unoyu.”

KUFUMALI KUSAPHEKESA ANANGO

Utci unabulusa anyakufumali na unabuluka pa sigaro ndi wakugopswa. Kukwewa utci unoyu unabuluswa na anango kunakwanisa kubweresa utenda wa câncer na mautenda anango. Pa caka, anthu akukwana 600.000 akuti nee ndi anyakufumali asafa, makamaka akazi na ana. Mphangwa za Cigawiko ca Ungumi pa Dziko Yonsene zisacenjeza: “Utci unabuluswa na anyakufumali ndi wakugopswa kakamwe.”

Mwakubverana na Yezu, kufuna andzathu​—ninga acibale, axamwali na anango anatizungulira—​ndi matongero makulu aciwiri. Iye alonga: “Funa ndzako ninga iwe ene.” (Mateo 22:39) Khala nsambo wathu usaphekesa ale ali cifupi na ife, nee tikupangiza ufuni kwa andzathu. Ufuni wandimomwene, usatikulumiza toera kuphatisira uphungu wa Bhibhlya: “Munthu onsene aleke kusaka pya udidi wace basi, mbwenye asakembo pya udidi wa andzace.”​—1 Akorinto 10:24, NM.

Armen, anakhala ku Armeniya asakumbuka: “Acibale anga andidembetera toera kusiya kufumali, thangwi pyenepi pikhaakhuya. Mbwenye nee ndikhatawira kuti mbipidabweresa nyatwa kwa iwo.” Iye afokotoza kuti ninji cidacinja maonero ace: “Cidziwiso canga ca Bhibhlya na kufuna kwanga Yahova, pyandiphedza toera kusiya kufumali na kutawira kuti nsambo unoyu nee ukhaphekesa ine basi tayu, mbwenye ukhaphekesambo ale akhali cifupi na ine.”

KUMALISWA KWA KUFUMALI KWENDA NA KWENDA!

Cipfundziso ca Bhibhlya caphedza Olaf, Jayavanth, na Armen, toera kusiya nsambo wakuipa wakuti ukhaphekesa iwo na anango. Iwo akwanisa kusiya, tayu basi kubulukira mu kudziwa kuti kufumali ndi kwakuphekesa, mbwenye thangwi ya ufuni wawo kwa Yahova na cifuno cawo cakunkomeresa. Mphambvu ya ufuni isagomezerwa pa 1 Jwau 5:3: “Kufuna Mulungu kusabveka kuti: tikoye matongero ace; thangwi matongero ace si akulemera tayu.” Mwandimomwene, kuphatisira midida ya Bhibhlya ndi kwakunentsa midzidzi inango, mbwenye munthu angakulumizwa na kufuna kakamwe Mulungu, kubvera nee kunadzakhala kwakunentsa.

Kubulukira m’basa yakupfundzisa inacitwa pa dziko yonsene, lero Yahova Mulungu asaphedza pikwi na pikwi pya anthu toera kusiya peno kupitiriza kucalira kukhala mabitcu a fodya. (1 Timoti 2:3, 4) Mwakukhonda dembuka, mu kuphatisira Umambo wace​—utongi wakudzulu wakuti uli m’manja mwa Mwana wa Mulungu, Yezu Kristu—​Yahova anadzamalisa malonda aumbirimi anacitisa pikwi na pikwi pya anthu kukhala mabitcu a fodya. Iye anadzamalisa muliri wa kufumali kwenda na kwenda, mbaphedza anthu akubvera toera kukhala na manungo na manyerezero aungwiro.​—Izaiya 33:24; Apokalipse 19:11, 15.

Khala mukuwangisira toera kusiya kufumali, lekani kubwerera nduli. Mungapfundza kufuna Yahova na kuphatisira maonero ace thangwi ya kufumali, imwe munakwanisambo kugumana mphambvu yakufunika toera kusiya kufumali. Mboni za Yahova zinadzakomerwa kukupasani ciphedzo cakuthema toera kupfundza na kuphatisira midida ya Bhibhlya. Khala musafuna kukomeresa Yahova, khalani na cinyindiro cakuti iye anakuphedzani toera kusiya kuphatisira fodya, iye anadzakupasani mphambvu na cifuno cinafuna imwe.—Afilipi 4:13.

[Cidzindikiro capantsi]

[Ntsonga zikulu pa tsamba 4]

‘Imwe ndimwe adzakazi a ule anabvera imwe.’​—Aroma 6:16

Munakwanisa tani kubvera Mulungu khala ndimwe bitcu wa cikalo ca fodya?

[Ntsonga zikulu pa tsamba 5]

“Funa Yahova Mulungu wako na ntima wako onsene, na umaso wako onsene, na ndzeru zako zonsene.”​—Mateo 22:37, NM

Kodi munapangiza tani kuti musafuna na musalemedza Mulungu khala imwe musapwaza muoni wa umaso udakupasani iye kubulukira mu kuupswipisa na misambo yakuipa?

[Ntsonga zikulu pa tsamba 6]

“Funa ndzako ninga iwe ene.”​—Mateo 22:39

Munapangiza tani kuti musafuna andzanu na acibale anu khala imwe musaaikha pangozwi ya utci unabulusa imwe?