KODI IMWE MUKHAPIDZIWA?

Thangwi yanji Zuze acinga ndebvu mbadzati kuenda kaonana na Farao?

Mwakubverana na bukhu ya Genesi, Farao atonga kuti nyankaidi Wacihebheri Zuze abuluswe nkaidi mwakucimbiza toera adzatculule ndoto zace zakunentsa. Ndzidzi unoyu, Zuze akhali nkaidi mu pyaka pizinji. Maseze Farao akhanfuna mwakucimbiza, Zuze atoma kucinga ndebvu mbadzati kuenda. (Genesi 39:20-23; 41:1, 14) Kulonga kwa nyakulemba cakucitika ceneci cakuti cisaoneka ninga cakusowa basa, kusapangiza kuti iye akhadziwa misambo ya Aejito.

Kusiya ndebvu kukula ukhali nsambo wakutawirika kuna madzindza mazinji mu ndzidzi wakale, kuphatanizambo Acihebheri. Mwakusiyana na pyenepi, bukhu McClintock and Strong’s Cyclopedia of Biblical, Theological, and Ecclesiastical Literature, yalonga: “Basi ene akhali Aejito akale a ku Mabulukiro a dzuwa akuti akhakhonda kusiya ndebvu kukula.”

Kodi zikhacingwa ndi ndebvu basi? Revista yakuti Biblical Archaeology Review, isalonga kuti misambo inango ya Aejito ikhaphemba mamuna toera akhunganyike mbadzati kuenda pana Farao, ninga asafuna kupita mu templo. Natenepa, Zuze mbadafunika kucinga tsisi yonsene ya mu nsolo na ya m’manungo.

Bukhu ya Machitiro isalonga kuti baba wa Timoti akhali n’Gerego. Kodi pyenepi pisabveka kuti iye abulukira ku Gresya?

Mwandimomwene nkhabe. M’mafalace akupumirwa, midzidzi inango mpostolo Paulu akhasiyanisa Ayuda na Agerego, peno Ahelene, mukuphatisira Cigerego toera kucemera ale akuti si Ayuda. (Aroma 1:16; 10:12, Mphangwa Zadidi) Thangwi ibodzi ya pyenepi ikhali kuphatisirwa kakamwe kwa cilongero ca Cigerego na makhaliro Acigerego m’mbuto zikhamwaza mphangwa Paulu.

Kodi mbani akhacemerwa n’Gerego? Mu pyaka madzana manai M.N.W., Isocrates, munthu waluso yakulonga wa ku Atena, alonga mwakudzikuza thangwi ya njira yakumwazika kwa makhaliro Acigerego pa dziko yonsene. Na thangwi ya pyenepi iye alonga, “ale anacemerwa Agerego ndi thangwi yakuti akhala na mwai wa mapfundzisiro athu, m’mbuto mwakukhala nyakubalwa mu Gresya.” Maseze nee pisadziwika mwadidi, pyenepi mphyakukwanisika, thangwi baba wa Timoti wakukhonda khala Muyuda na anango akuti Paulu akhaacemera ninga Agerego, tayu thangwi yakubalwa n’Gresya, mbwenye thangwi ya misambo Yacigerego.​—Machitiro 16:1.