Mudabuluswa Matawiro a Umaso Wathu Wacikristu na Utumiki ya Janeiro
SUMANA 1-7 YA JANEIRO
MPFUMA ZA MAFALA A MULUNGU | MATEO 1-3
‘Umambo Wakudzulu Uli Cifupi’
(Mateo 3:1, 2) Ntsiku zire adza Juwau M’batizi apfundzisa anthu n’thando ya Yudeya, 2 mbati: ‘Mutcunyuke muntima thangwi Umambo wakudzulu uli cifupi.’
nwtsty pidzindikiro pya pfundziro pa Mat. 3:1, 2
Kumwaza mphangwa: Mu Cigerego fala ineyi isabveka “kumwaza mphangwa mwapakweca.” Isagomezera njira inaphatisirwa toera kumwaza mphangwa: kazinji kene m’mbuto zapakweca, tayu ninga kucita nkhani kuna nsoka.
Umambo: Ineyi ndi fala Yacigerego yakuti Basiléia, inapangiza utongi ukulu, dziko na anthu anatongwa na mambo. Fala ineyi isagumanika m’Malemba Acigerego Acikristu m’maulendo 162. Mbwenye m’bukhu ya Mateu basi isagumanika maulendo 55 yakuti kazinji kene isalonga pya utongi wakudzulu wa Mulungu. Mateu aphatisira fala ineyi kazinji kene toera Evanjelyu yace idziwike na dzina yakuti Evanjelyu ya Umambo.
Umambo wakudzulu: Mu Evanjelyu ya Mateu basi, fala ineyi isagumanika m’maulendo 30. Mu Evanjelyu ya Marko na Luka, mafala ninga “Umambo wa Mulungu” asaphatisirwa toera kupangiza kuti “Umambo wa Mulungu” uli kutonga kubulukira kudzulu.—Mat. 21:43; Mark. 1:15; Luk. 4:43; Dan. 2:44; 2 Tim. 4:18.
uli cifupi: Mafala anewa asapangiza kuti Ntongi wa Umambo wakudzulu anadzabwera mwakukhonda dembuka.
(Mateo 3:4) Nguwo za Juwau zikhali za nthembe ya kamelo, pontho sintu yace ikhali ya nthembe. Cakudya cace cikhali nthete na uci wa n’dembedza.
nwtsty cithundzithundzi
Mabvaliro a Juwau M’batizi na Maonekero Ace
Nguwo zidabvala Juwau zacitwa na nthembe ya Kamelo, pontho abvala sintu ncunu mwace yakuti akhaiphatisira toera kukwata pinthu ping’ono. Mprofeta Eliya akhabvalambo munjira ibodzi ene. (2 Ama. 1:8) Nguwo zakucitwa na nthembe za Kamelo zikhabvaliwa kakamwe na anthu akutcerenga. Mbwenye nguwo zadidi zikhabvaliwa na anthu akupfuma. (Mat. 11:7-9) Nakuti Juwau akhali wa ku Nazareti, panango cipo iye acinga tsisi yace. Nguwo zace na maonekero ace akhapangiza pakweca kuti iye nee akhafuna pizinji mu umaso wace, pontho akhadaperekeka na ntima onsene toera kucita cifuno ca Mulungu.
Nyadzombe
M’bhibhlya fala yakuti nyadzombe isalonga pya ntundu onsene wa nthete zakuti ziri na nyanga zakubvira, makamaka zire zinamburuka ninga nkumbi. Mwakubverana na kufufudza kudacitwa ku Yerusalemu nthete za n’thando ziri na mapurusentu 75 a pinthu pyakupasa ungumi. Anango angafuna kudya nthete asabulusa misolo, miyendo na manthenga, angamala mbaziotca peno kuzikazinga. Anango asalonga kuti nthete zinango zisakoma ninga mankhamba peno nkhanando, pontho zisapasa ungumi wadidi.
Uci
Cithundzithundzi cinapangiza dembedza ya nyuci (1) na dembedza yakudzala na uci (2). Uci ukhadya Juwau ukhali wa ntundu unango wa nyuci zinacemerwa Apis mellifera syriaca, zikhagumanika mu cisa cikhali iye. Nyuci za ntundu unoyu zikhagumanika kazinji kene mbuto zakusowa madzi na zakupisa, ninga thando ya Yudeya, mbwenye tayu m’mizinga. Mbwenye mudatoma caka dzana yacipfemba Kristu mbadzati kubwera, anthu a ku Izraeli akhali na uci m’mizinga ya dongo. Mizinga mizinji ikhali mu cisa cinango cakuti lero (cisadziwika na Tel Rehov), khundu ya gowa ya Yordani. Uci ukhagumanika mbuto zenezi ukhali wa nyuci za ntundu unango wakuti panango zikhabulukira ku Turkiya.
Kusaka Mpfuma Zauzimu
(Mateo 1:3) Yuda na Tamara abala Peresi na Zara. Peresi abala Ezironi. Ezironi abala Ramu;
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 1:3
Tamara: Ndi wakutoma mwa akazi axanu analongwa m’bukhu ya Mateu pa ndandanda ya Mesiya. Anango anai ndi Rahabhe na Rute, onsene nee akhali Aizraeli (vesi 5); Bhatesebha, “nkazi wa Uriya” (vesi 6); na Mariya (vesi 16). Panango akazi anewa asalongwambo mu ndandanda unoyu wa amuna a dzindza idabalwa Yezu thangwi m’bodzi na m’bodzi wa iwo apangiza makhaliro akupambulika.
(Mateo 3:11) Ine ndinakubatizani na madzi thangwi yakutcunyuka kwanu, mbwenye uyu anafuna kudza nduli mwanga ndi wamphambvu kakamwe kupiringana ine. Ine sidathema tayu kudula masandalya ace. Iye anadzakubatizani na nzimu wakucena, pontho na moto.
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 3:11
ndinakubatizani: Fala Yacigerego bá·pto isabveka “kubiza m’madzi.” Makhundu anango a Bhibhlya asapangiza kuti munthu anafuna kubatizwa asafunika kubizwa manungo onsene m’madzi. Juwau abatizwa mbuto inango ku Yor- dani cifupi na gowa ya Salimu, “thangwi mbuto ineyi ikhali na madzi mazinji.” (Jwau 3:23) Mu ndzidzi udabatiza Filipi mamuna unango wa ku Etiopya, ‘uwiri wawo atcitira m’madzi.’ (Mac. 8:38) Fala ibodzi ene Yacigerego isaphatisirwambo mu Septuaginta pa 2 Amambo 5:14 inalonga kuti Naamani ‘abira kanomwe mu Yordani.’
SUMANA 8-14 YA JANEIRO
MPFUMA ZA MAFALA A MULUNGU | MATEO 4-5
“Pinapfundza Ife Kubulukira mu Nkhani Idacita Yezu Paphiri”
(Mateo 5:3) ‘Anyakutsandzaya ndi ale anadzindikira kuti asafunika kudziwa Mulungu, thangwi Umambo wa kudzulu ndi wawo.
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 5:3
Anyakutsandzaya: Si ale basi anakomerwa thangwi yakukhala m’midzidzi yadidi. Mbwenye fala ineyi ingaphatisirwa kwa anthu, isalonga pya makhaliro a ale anapaswa nkhombo na Mulungu, pontho ndi akutawirika kwa iye. Fala ineyi isaphatisirwambo toera kufokotoza makhaliro a Mulungu na a Yezu mu mbiri yace yakudzulu.—1 Tim. 1:11; 6:15.
ale anadzindikira kuti asafunika kudziwa Mulungu: Fala Yacigerego idathumburuzwa kuti ‘ale anadzindikira’ isabveka ‘anyakutcerenga (anyakufuna ciphedzo; anyakusowa; anyakuphemba),’ kukhundu ino yaphatisirwa kwa ale anadzindikira pyenepi. Fala ibodzi ene yaphatisirwa kwa nyakuphemba-phemba Lazaro pa Luka 16:20, 22. Anango athumburuza mafala anewa Acigerego kuti ‘anyakutcerenga muntima.’ Mbwenye njira ineyi yakuthumburuza isapereka maonero akuti anthu asathabuka na utcerengi wawo wauzimu na kufuna kwawo kudziwa Mulungu.
(Mateo 5:7) ‘Anyakutsandzaya ndi ale anabvera andzawo ntsisi, thangwi anadzabverwambo ntsisi.
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 5:7
ntsisi: Bhibhlya isaphatisira fala yakuti ‘nyantsisi’ na ‘ntsisi’ tayu basi ene toera kulekerera munthu peno kucalira kuntonga. Kazinji kene isalonga pya kubvera anango ntsisi na kukhala na cifuno cakuaphedza.
(Mateo 5:9) ‘Anyakutsandzaya ndi ale anakhazikisa ntendere, thangwi anadzacemerwa ana a Mulungu.
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 5:9
anyakukhazikisa ntendere: Fala ineyi nee isalonga basi ene pya anthu antendere, mbwenye isalongambo pya anthu anakhazikisa ntendere ungasoweka.
w07-T 1/12 17
Pfundzisani Ananu Toera Akhazikise Ntendere
Anyakubala Acikristu asafuna kakamwe kupfundzisa anawo toera ndzidzi onsene ‘asake ntendere.’ (1 Pedro 3:11) Kukhala munthu wantendere kusatsandzayisa kakamwe na kusacitisambo anthu anango toera kupfundzisa anawo kucalira kupenula anango na kuipirwa mwakucimbiza.
Kusaka Mpfuma Zauzimu
(Mateo 4:9) Iye alonga: ‘Ipi pyonsene ndinadzakupasa ungandigodamira mbundilambira kabodzi basi.’
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 4:9
ungandilambira kabodzi basi: Fala Yacigerego idathumburuzwa kuti “kulambira” isapangiza cinthu cakuti mbicidacitika mu ndzidzi wakucepa. Fala yakuti ‘ungandilambira kabodzi basi’ isapangiza kuti Dyabo nee akhafuna kuti Yezu amulambire mu ndzidzi onsene; iye akhafuna kuti alambirwe ‘kabodzi basi.’
(Mateo 4:23) Adzamale Yezu apakasa dziko yonsene ya Galileya. Apfundzisa anthu m’masinagoga awo, amwaza mphangwa zadidi za Umambo wa Mulungu na kuwangisa anthu akhanentseka na ntundu onsene wa mautenda.
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 4:23
kupfundzisa . . . kumwaza mphangwa: Kupfundzisa kwasiyana kakamwe na kumwaza mphangwa thangwi mpfundzisi asapereka pitsogolero, kufokotoza, kuphatisira mafala akukhuya ntima na kupereka pipangizo pyakunyindirika.
SUMANA 15-21 YA JANEIRO
MPFUMA ZA MAFALA A MULUNGU | MATEO 6-7
“Pitirizani Kuikha Umambo pa Mbuto Yakutoma”
(Mateo 6:10) Umambo wanu mbudze kuna ife. Pinafuna imwe mbapicitwe pantsi pano ninga kudzulu.
Mwai Wakucita Phembero
12Ndi cinthu cipi cakufunika kakamwe m’maphembero athu? Yahova na cifuno cace. Tisafunika kupereka takhuta kuna iye kubulukira muntima thangwi ya pinthu pyonsene pinaticitira iye. (1 Pya dziko ya Israele 29:10-13) Tisadziwa pyenepi thangwi pikhali Yezu pa dziko yapantsi, iye apfundzisa anyakupfundzace kuti anaphembera tani. (Lerini Mateo 6:9-13.) Iye alonga kuti iwo akhafunika pakutoma kuphembera kuti dzina ya Mulungu iceneswe, peno kuti ioniwe ninga yakucena. Buluka penepo Yezu apangiza kuti tisafunika kucita phembero toera Umambo wa Mulungu udze, pontho toera cifuno ca Yahova cicitwe pa dziko yonsene yapantsi. Basi ene pakumala kuphembera thangwi ya pinthu pyakufunika kakamwe pidalonga Yezu, tinakwanisambo kuphembera thangwi ya pyakufuna pyathu. Tingaikha Yahova na cifuno cace pa mbuto yakutoma m’maphembero athu, tisapangiza kuti ndi cinthu cipi cakufunika kakamwe kuna ife.
(Mateo 6:24) ‘Nkhabe munthu anakwanisa kuphatira basa ambuya awiri, thangwi anadzatcinga m’bodzi mbafuna unango, peno anadzabvera m’bodzi mbapwaza unango. Munacimwana kukhala atumiki a Mulungu na a Mpfuma.
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 6:24
ntumiki: Fala Yacigerego yakuti ntumiki isafuna kulonga pya ule anaphatira ndzace basa. Yezu alonga kuti Nkristu nkhabe kwanisa kuphatira basa Mulungu na ntima onsene, mu ndzidzi ubodzi ene mbakawangisira toera kukhala na mpfuma.
(Mateo 6:33) ‘Natenepa pitirizani kuikha pa mbuto yakutoma Umambo wa Mulungu na ulungami wace, pinthu pinango pyonsene munadzapithimizirwa.
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 6:33
Kupitiriza . . . kusaka: Fala ineyi Yacigerego isapangiza pinthu pyakuti ndzidzi onsene pisafunika kucitwa, pontho inakwanisa kuthumburuzwa kuti “Kusaka ndzidzi onsene.” Atowereri andimomwene a Yezu nee asafunika kusaka umambo wa Mulungu mu ndzidzi wakucepa, buluka penepo mbasaka pinthu pinango. M’mbuto mwace, iwo ndzidzi onsene asafunika kuuikha pa mbuto yakutoma mu umaso wawo.
Umambo: Mipukutu inango yakale Yacigerego isalongambo pya “Umambo wa Mulungu.” wace: Wa Mulungu, ‘Baba wakudzulu’ analongwa pa Mateo 6:32. ulungami: Ale anasaka ulungami wa Mulungu, asaperekeka mwakufuna toera kucita cifuno cace mbakhala maso mwakubverana na pinafuna iye. Pyenepi ndi pyakusiyana kakamwe na pikhapfundzisa Afarisi akuti akhafuna kukhazikisa mitemo yawo ene ya pinthu pyadidi na pyakuipa.—Mat. 5:20.
w16.07 7 ¶18
Sakani Umambo, Tayu Pinthu Pinango
18Lerini Mateo 6:33. Tingaikha Umambo pa mbuto yakutoma, Yahova anadzatipasa pyonsene pinafunika kwa ife. Yezu afokotoza kuti thangwi yanji tisafunika kukhala na cinyindiro ku pikiro ineyi. Iye alonga: ‘Baba wanu wakudzulu asadziwa kuti musafuna pinthu pyenepi.’ Yahova asadziwa pinafunika kwa imwe maseze mbamudzati kunyerezera kuti musapifuna. (Afilipi 4:19) Iye asadziwa nguwo zakuti tinazifuna ntsogolo. Iye asadziwambo cakudya cinafuna imwe. Pontho asadziwa kuti imwe na banjanu musafuna mbuto yakukhala. Yahova anadzacita pyonsene toera mukwanise kugumana pinthu pyakuti ndi pyakufunikadi kwa imwe.
Kusaka Mpfuma Zauzimu
(Mateo 7:12) ‘Pyonsene pinafuna imwe kuti anthu akucitireni, imwe musafunikambo kuacitira pibodzi pyene. Pyenepi ndi pidalonga mwambo wa Mose na pidalemba Aprofeta.’
wp14 1/5 16-17 ¶14-16
Towezerani n’Dida wa Ndalama mu Utumiki Wanu
14Nyerezerani kuti alipo adakumenyerani ntokodzi, mbwenye nee mwakwanisa kudzindikira fala yace. Imwe nkhabe kundziwa, mbwenye iye akubvundzisani ntundu wa cakudya cinafuna imwe. Imwe musafuna kakamwe kudziwa adakumenyerani ntokodzi, na cifuniro cace. Mu kupangiza cilemedzo, panango munayesera kucedza naye pang’ono, mbwenye mbamudafuna kuti makani anu akhonde kupitiriza. Munjira inango, nyerezerani kuti adakumenyerani ntokodzi akupangani dzina yace mbalonga kuti asatsalakana pyakudya pinapasa ungumi wadidi, pontho kuti ali na mphangwa zadidi zinalonga thangwi ya pyenepi. Panango mbamudafuna kudziwa pizinji. Kusiyapo pyenepi, ife tisakomerwa anthu angakhonda bisa uunthu wawo pakucedza na ife. Tinapangiza tani cilemedzo cibodzi cene kwa ale anacedza na ife mu utumiki wathu?
15Mu pisa pizinji, tisafunika kulongeratu cifuniro ca ulendo wathu kuna mwanaciro nyumba. Ndimomwene kuti tiri na mphangwa zakufunika kakamwe kwa mwanaciro nyumba, mbwenye nyerezerani kuti nee talonga kuti ndife ani, mbatitoma kulonga makani athu mu kucita mbvundzo ninga uyu: “Mbamudakwanisa kumalisa nyatwa zinaoneka pa dziko, mbamudamalisa ipi?” Ife tisadziwa kuti cifuniro ca mbvundzo unoyu ndi kusaka kudziwa maonero a munthu, buluka penepo, mbationa pinalonga Bhibhlya. Mbwenye mwanaciro nyumba panango anasaka kudziwa: ‘Kodi munthu unoyu mbani, thangwi yanji iye andicita mbvundzo unoyu? Kodi iye asafunanji?’ Natenepa, tisafunika kucitisa mwanaciro nyumba kukhala wakusudzuka. (Afil. 2:3, 4) Tinacita tani pyenepi?
16Muyang’aniri wa cisa unango asacita tenepa: Pakumala kumwanyika mwanaciro nyumba, asantambiza tratadho yakuti Kodi Musafuna Kudziwa Undimomwene?, mbalonga: “Lero, tikugawira tratadho ineyi kwa anthu onsene mu cisa cino. Iyo isatawira mibvundzo mitanthatu yakuti anthu asaicita. Iyi ndi tratadho yanu.” M’bale alonga kuti anthu azinji asakhala akusudzuka pang’ono angadziwa cifuniro ca ulendo wathu. Munjira ineyi ndi kwakukhonda nentsa kupitiriza kucedza. Buluka penepo, muyang’aniri wa cisa asabvundza munthu: “Mwa mibvundzo ineyi, ulipo udacita imwe kale?” Mwanaciro nyumba angasankhula ubodzi, m’bale asafungula tratadho mbadinga pinalonga Bhibhlya thangwi ya mbvundzo unoyu. Angakhonda kusankhula, m’bale asasankhula mbvundzo, mbapitiriza makani, mbakhonda kucitisa mwanaciro nyumba kukhala na manyadzo. Mwandimomwene, pana njira zizinji zakutomesa makani. M’mbuto zinango, mbatidzati kulonga cifuniro ca ulendo wathu, anaciro nyumba panango asadikhira cilemedzo cakuthimizirika. Cinthu cakufunika kakamwe ndi kucinja maperekero athu aumboni mwakubverana na citsalakano cinafuna anthu a mu cisa cathu.
(Mateo 7:28, 29) Pidamala Yezu kulonga mafala awa onsene, mwinji wa anthu wadzuma na njira yace yakupfundzisa, 29 thangwi iye aapfundzisa ninga munthu wautongi, tayu ninga apfundzisi awo a mwambo.
nwtsty pidzindikiro pya pfundziro pa Mat. 7:28, 29
anthu adzuma: Fala Yacigerego idaphatisirwa pano isapangiza kuti mwinji wa ‘anthu wadzumatirwa,’ pontho wakhuyiwa kakamwe na mapfundzisiro a Yezu. njira yace yakupfundzisa: Mafala anewa asapangiza njira idaphatisira Yezu pakupfundzisa na pitsogolero pyonsene pidapereka iye pa Nkhani yace ya Paphiri. tayu ninga apfundzisi awo a mwambo: M’mbuto mwakupfundzisa miyambo ya atsogoleri auphemberi aciyuda ninga pikhacita apfundzisi a mwambo, Yezu akhalonga ninga muimiriri wa Yahova, ninga munthu wakuti akhali na utongi, mbabulusa pipfundziso pyace m’Mafala a Mulungu.—Jwau 7:16.
SUMANA 22-28 YA JANEIRO
MPFUMA ZA MAFALA A MULUNGU | MATEO 8-9
‘Yezu Akhafuna Anthu’
(Mateo 8:1-3) Adzamale Yezu atcita paphiri, mwinji wa anthu mbuntowera. 2 Onani: penepale abwera munthu m’bodzi wa matanya, mban’godamira mbati: ‘Mbuya mungafuna, munakwanisa kundiwangisa.’ 3 Penepo Yezu afuthula djanja yace, an’khuya mbampanga: ‘Ine ndisafuna kuti uwange.’ Penepo pene matanya ace amala.
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 8:3
iye an’khuya: Mwambo wa Mose ukhalonga kuti anyamatanya akhafunika kukhala paokha toera akhonde kuthaphulisa anango. (Lev. 13:45, 46; Num. 5:1-4) Mbwenye atsogoleri Aciyuda akhathimizira mitemo. Mwacitsandzo nyamatanya nee akhafunika kufendedzera cifupi anthu anango mpaka nsindzo wa makhono mawiri, pontho ntsiku za mphepo akhafunika kukhala kutali, nsindzo wa makhono 45. Mitemo ineyi nee ikhapangiza ufuni kwa anyamatanya. Kufufudza kunango kwapangiza kuti rabhi unango akhabisala angaona anyamatanya, pontho unango akhaaponyera miyala toera akhale kutali. Mbwenye Yezu akhabvera ntsisi anyamatanya, na thangwi ineyi Ayuda aipirwa pidakhuya Yezu nyamatanya, natenepa amuona ninga dzemwa. Yezu acita pyenepi maseze mbadakwanisa kuwangisa nyamatanya na fala basi.—Mat. 8:5-12. Ine ndisafuna: Yezu nee atawira basi ene phembo idacita nyamatanya, mbwenye thangwi ya ufuni wace, iye akulumizika toera kun’khuya mbamuwangisa.
(Mateo 9:9-13) Buluka penepo Yezu aona mamuna m’bodzi anacemerwa Mateu akhali nawa panyumba inalipira anthu misonkho. Yezu ampanga: ‘Nditowere.’ Penepo pene Mateu alamuka mbantowera. 10 Adzamale Yezu aenda kadya pabodzi na Mateu. Mu ndzidzi ukhadya iye, abwera anyakulipisa misonkho na anyakudawa azinji, mbadya pabodzi na Yezu na anyakupfundzace. 11 Afarisi aona ipyo mbabvundza anyakupfundzace mbati: ‘Thangwi yanji mpfundzisi wanu asadya pabodzi na anyakulipisa misonkho na anyakudawa?’ 12 Pidabva iye pyenepi, Yezu alonga: ‘Anthu a ungumi wadidi nkhabe funa dotoro, mbwenye atenda. 13 Natenepa, ndokoni kasaka mabvekero a mafala awa adalonga Mulungu: ‘Ndisafuna kuti mubvere anthu ntsisi, tayu kundiperekera ntsembe.’ Thangwi ine nee ndadzera anyakulungama, mbwenye ndadzera anyakudawa.’
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 9:10
kudya: Peno “kukhala pa meza.” Kukhala pabodzi na munthu unango pa meza pisapangiza uxamwali na munthu unoyu. Natenepa, Ayuda mu ntsiku za Yezu nee akhali na nsambo wakudya pabodzi na anthu akuti nee akhali Ayuda.
anyakulipisa misonkho: Ayuda azinji akhaphedzera utongi Waciroma toera kulipisa misonkho. Anthu akhaida Ayuda anewa thangwi iwo nee akhalipisa basi ene misonkho, mbwenye akhaphemba kobiri izinji kupiringana ire ikhafunika. Kazinji kene anyakulipisa misonkho akhacalira Ayuda andzawo akuti akhaaona ninga anyakudawa andzawo na anyakucita ulukwali.—Mat. 11:19; 21:32.
(Mateo 9:35-38) Buluka penepo, Yezu atoma kufamba m’mizinda na pisa pyonsene mbapfundzisa m’masinagoga mwawo na kumwaza mphangwa zadidi za Umambo na kuwangisa mitundu yonsene ya mautenda akhali na anthu. 36 Pidaona iye mwinji wa anthu, Yezu aabvera ntsisi, thangwi iwo akhapwazwa na kutsalakanwa mwakuipa ninga mabira akusowa nkumbizi. 37 Penepo Yezu apanga anyakupfundzace: ‘Basa yakubvuna ndi ikulu, mbwenye anyabasa ndi akucepa. 38 Natenepa, phembani mwanaciro munda kuti atumize anyabasa toera kubvuna.’
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 9:36
aabvera ntsisi: Fala Yacigerego yakuti splag·khní·zo·mai idaphatisirwa pano yalandana na fala yakuti “mautumbo” (splagʹkhna), pontho fala ineyi isapangiza mabvero a nkati mwa munthu. Mu cilongero ca Cigerego, fala ineyi isapangiza mabvero anakhala na munthu toera kubvera anango ntsisi.
Kusaka Mpfuma Zauzimu
(Mateo 8:8-10) Nkulu wa anyankhondo atawira: ‘Mbuya, ine nee ndathema kukutambirani panyumba panga; mbwenye mungalonga fala ibodzi basi, nyabasa wanga anawanga. 9 Maseze ine ndisatongwambo na akulu athu, mbwenye ndisatongambo anyankhondo anango. Ndingapanga m’bodzi kuti: ‘Ndoko,’ iye asaenda. Ndingapanga unango kuti: ‘Bwera,’ iye asabwera. Ndingapangambo nyabasa wanga kuti: ‘Cita ici,’ iye asacita.’ 10 Yezu pidabva iye pyenepi, adzuma mbapanga ale akhantowera: ‘Andedi, ndinakupangani kuti mu Izraeli ndidzati kugumana munthu wa cikhulupiro ninga uyu.
w02-T 15/8 13 ¶16
“Ndakusiyirani Citsandzo”
16Munjira, ibodzi ene, nkulu wa anyankhondo wakuti panango akhali Waciroma, aenda kuna Yezu mbamphemba toera awangise nyabasa wakuti akhabva kupha. Yezu akhadziwa kuti nkulu unoyu wa anyankhondo akhali na madodo mazinji. Mu ndzidzi unoyu, panango nkulu wa nyankhondo akhadacita madawo mazinji ninga usumankha, uphanga na ulambiri waunthawatawa. Mbwenye Yezu akhaona pinthu pyadidi pikhacita iye, ninga cikhulupiro cace cakuwanga. (Mateo 8:5-13) Mukupita kwa ndzidzi, pidalonga Yezu na nyakucita pyakuipa akhadamanikwa pamuti wakusikimiza cifupi na iye, Yezu nee ansandika thangwi ya uphanga ukhacita iye, mbwenye ampasa cidikhiro cadidi ca ntsogolo. (Luka 23:43) Yezu akhadziwa kuti kuona basi ene pinthu pyakuipa pinacita anango, kunakwanisa kuafewesa. Mwakukhonda penula, kuwangisira kwace toera kuona pinthu pyadidi pinacita anango, pyaphedza azinji toera kucita pinthu pyadidi.
(Mateo 9:16, 17) Nkhabe munthu anasonera cigamba cipswa pa nguwo yakale; thangwi cigamba ca nguwo ipswa cinakwewa nguwo yakale benga mbithimizirika. 17 Pontho anthu nkhabe kuikha vinyu ipswa m’mabudu a nthembe zakale, thangwi angacita pyenepi, mabudu anapanduka, vinyu mbitayika. Mbwenye anthu asaikha vinyu ipswa m’mabudu a nthembe zipswa, natenepa vinyu na mabudu asakoyeka.’
Thangwi Yanji Anyakupfundza a Yezu Nee Akhacita Jeju?
Yezu akhafuna kuphedza anyakupfundza a Juwau M’batizi kubvesesa kuti nee akhafunika kudikhira kuti atowereri a Yezu acite misambo yakale Yaciyuda ninga yakucita jeju. Iye nee abwera kudzaikha cigamba ku ulambiri wakale nee toera kucitwa pontho. Yezu nee akhawangisa anthu toera kucita ulambiri Waciyuda m’midzidzi yakuti kukhadadzala na misambo ya anthu. Iye nee akhayesera kuikha cigamba pa nguwo yakale peno kuikha vinyu ipswa m’mabudu a nthembe zakale.
SUMANA 29 YA JANEIRO–4 YA FEVEREIRO
MPFUMA ZA MAFALA A MULUNGU | MATEO 10-11
“Yezu Akhabalangaza Anthu”
(Mateo 10:29, 30) Kodi mbalame ziwiri zing’ono nee zisaguliswa na kobiri ibodzi ya ntengo wakucepa? Mbwenye nee ibodzi ya izo inagwa pantsi mbikhonda kudziwika na Baba wanu. 30 Ngakhale tsisi ya mu nsolo mwanu yonsene yalengeswa.
nwtsty pidzindikiro pya pfundziro pa Mat. 10:29, 30
mbalame: Fala Yacigerego strou·thí·on ndi malembero acigwagwa a fala yakuti mbalame zing’ono, mbwenye kazinji kene isalonga pya mbalame za ntengo ung’ono kakamwe mwa mbalame zinagula anthu toera kudya. kobiri ibodzi ya ntengo wakucepa: ‘Kobiri ing’ono kakamwe’ yakuti mamuna akhaitambira thangwi yakuphata basa mu mphindi 45 basi. (Onani sgd, mbvundzo 18.) Mu ndzidzi unoyu, nkati mwa ulendo wace wacitatu wa ku Galileya, Yezu alonga kuti mbalame ziwiri zikhaguliswa na kobiri ibodzi ya ntengo wakucepa. Mu ndzidzi unango, pakupita caka cibodzi nkati mwa utumiki wace ku Yudeya, Yezu alonga kuti mbalame zixanu mbizidaguliwa na kobiri ziwiri za ntengo wakucepa. (Luka 12:6) Pyenepi pisatipfundzisa kuti mbalame za ntundu unoyu nee zikhali zakufunika kakamwe kwa anyakucita malonda, ndi thangwi yace akhakwata mbalame yacixanu mbapasa nyakugula ninga m’bairo.
ngakhale tsisi ya mu nsolo mwanu yonsene yalengeswa: Numero ya tsisi mu nsolo wa munthu isapiringana 100.000. Udziwisi unoyu wakudzumatirisa wa Yahova usatipasa cinyindiro cakuti iye asatsalakana kakamwe m’bodzi na m’bodzi wa atowereri a Kristu.
nwtsty cithundzithundzi
Mbalame
Mbalame zikhali na ntengo wakucepa kakamwe mwa mbalame zikhaguliswa toera kudyiwa. Anthu akhagula mbalame ziwiri na kobiri ikhalipwa munthu pakumala kuphata basa mphindi 45 basi. Fala ineyi Yacigerego ikhalonga pya ntundu wakusiyana-siyana wa mbalame zing’ono, kuphatanizambo mbalame zinafuyiwa (Passer domesticus biblicus) na mbalame za ku Espanya zinacemerwa (Passer hispaniolensis), zakuti zisagumanika kakamwe ku Izraeli.
(Mateo 11:28) Bwerani kuna ine, imwe monsene adaneta na adalemerwa, ine ndinadzakupumisani.
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 11:28
adalemerwa: Yezu acemera ale ‘adalemerwa’ mbaneta na nyatwa toera aende kuna iye. Iwo akhadaneta kulambira Yahova thangwi yakuti Mwambo wa Mose ukhadathimizirwa na misambo ya anthu. (Mat. 23:4) Ngakhale ntsiku ya Sabudu yakuti ikhali yakupuma ikhaoniwa ninga ntolo.—Eks. 23:12; Mark. 2:23-28; Luk. 6:1-11.
Ndinadzakupumisani: Fala Yacigerego yakuti ‘kupumisa’ isaphatanizambo kupuma (Mat. 26:45; Mark. 6:31) na kuwangiswa toera kukhala na mphambvu yakutumikira (2 Akor. 7:13; Filem. 7). Mafala a n’khundu asapangiza kuti kukwata “ntolo” wa Yezu (Mat. 11:29) kusaphataniza basa, tayu kupuma. Fala Yacigerego idaphatisira Yezu isapangiza kuti iye akhafuna kuti ale akhafuna kubva mafala anewa akulumizike peno akhale na mphambvu yakupitiriza kukwata ntolo wace mwaufuni.
(Mateo 11:29, 30) ‘Kwatani ntolo wanga, mbamupfundza kubulukira kwa ine thangwi ndine wakukhurudzika na wakucepeseka, pontho munadzagumana ntendere mu mitima mwanu, thangwi ntolo wanga ndi wakukhonda nentsa, pontho nsekete wanga ndi wakululupa.’
nwtsty cidzindikiro ca pfundziro pa Mat. 11:29
Kwatani ntolo wanga: Yezu aphatisira fala yakuti “ntolo” mwakuphipirisa toera kupangiza kufunika kwa kubvera utongi na pitsogolero. Yezu mbadalonga pya mitolo miwiri, ubodzi udapaswa iye na Mulungu, panango mbadaphemba anyakupfundzace toera kukwata ntolo ukhali na iye pontho iye mbadaaphedza. Natenepa, fala ineyi mbidabveka: “Thukulani pabodzi na ine ntolo wanga.” Khala ntolo ukhalonga Yezu ndi ule udapasa iye anango, natenepa tisafunika kubvera utongi na pitsogolero pya Kristu ninga anyakupfundzace.
Kusaka Mpfuma Zauzimu
(Mateo 11:2, 3) Pikhali Juwau n’kaidi abva pikhacita Kristu, mbatuma anyakupfundzace toera akambvundze: 3 ‘Kodi ndimwe anadikhira ife, peno tidikhire unango?’
Juwau Asafuna Kuti Yezu Ampange Kuti Iye Ndi Mesiya
Kodi mbvundzo unoyu ukhapangiza kuti iye akhali wakusowa cikhulupiro? Juwau akhali mamuna wacikhulupiro thangwi mu ndzidzi udabatizwa Yezu cifupi na pyaka piwiri nduli, aona nzimu wakucena mbubwera pana Yezu, pontho abva fala ya Mulungu ikhapangiza kuti atawira Yezu ninga mwanace. Ife nkhabe mathangwi akupenula cikhulupiro ca Juwau. Mbidakhala kuti cikhulupiro ca Juwau cafewa, Yezu nee mbadansimba ninga pidacita iye mu ndzidzi unoyu. Mphapo, khala Juwau nee akhapenula, thangwi yanji acita mbvundzo unoyu kuna Yezu?
Panango Juwau akhafuna kubva Yezu mbalonga ekha kuti iye ndi Mesiya. Pyenepi mbipidawangisa cikhulupiro ca Juwau mu ndzidzi ukhathabuka iye n’kaidi. Mbwenye mbvundzo wa Juwau panango ukhali na mabvekero anango. Iye akhadziwa maprofesiya a Bhibhlya analonga kuti Wakudzodzwa wa Mulungu anadzakhala mambo na mpulumusi. Mu ndzidzi unoyu, Juwau akhali na miyezi mizinji n’kaidi, kutomera ndzidzi udabatizwa Yezu. Natenepa Juwau abvundza khala anabwera munthu unango anafuna kupitira mbuto Yezu wakuti anadzakwanirisa pyonsene pidalongwa thangwi ya basa ya Mesiya.
(Mateo 11:16-19) 16 Kodi dzindza iyi ndinailandanisa na ani? Ndinailandanisa na anapiana anakhala pa nsika mbalonga: 17 ‘lfe takuimbirani citoliro, mbwenye imwe nee mwabvina. Ife takuimbirani nyimbo zaciliro, mbwenye imwe nee mwapangiza kutsukwala kwanu.’ 18 Juwau abwera mbakhonda kudya na kumwa, anthu alonga kuti iye ali na dimonyo.’ 19 Mwana wa munthu abwera mbadya na kumwa, anthu alonga: ‘Yang’anani munthu wakudyesa na wakumwa kakamwe vinyu. Ndiyembo xamwali wa anyakulipisa misonkho na wa anyakudawa.’ Mbwenye ndzeru za munthu zisadziwika na mabasa aulungami anacita iye.’
Yezu Asandika Dzindza Yakuuma Ntima
Yezu akhalemedza kakamwe Juwau M’batizi, mphapo anthu akhali na maonero api kuna Juwau? Yezu alonga: ‘Dzindza iyi yalandana na anang’ono adakhala pa misika mbacemera andzawo, mbalonga: Ife takuimbirani citoliro, mbwenye imwe nee mwabvina; ife takuimbirani nyimbo zaciliro, mbwenye imwe nee mwapangiza kutsukwala kwanu.’—Mateo 11:16, 17.
Kodi Yezu akhafuna kulonganji? Iye afokotoza: ‘Juwau abwera mbakhonda kudya nee kumwa, mbwenye anthu asalonga kuti, Iye ali na dimonyo. Mwana wa munthu abwera mbadya na kumwa, mbwenye anthu asalonga, Onani! Munthu wakudyesa na wakumwa kakamwe vinyu, xamwali wa anyakulipisa misonkho na wa anyakudawa.’ (Mateo 11:18, 19) Natenepa, Juwau akhali na umaso wakukhonda funa pizinji ninga Nazireu. Mbwenye dzindza ineyi ikhalonga kuti iye akhali na dimonyo. (Numero 6:2, 3; Luka 1:15) Kukhundu inango, Yezu akhali na umaso wakuti anthu ali nawo. Iye akhadya na kumwa, mbwenye anthu akhampambizira kuti akhapiringana midida. Pisakhala ninga nkhabe kwanisika kukomeresa anthu.