MBIRI YA UMASO
Ndagumana Citsidzikizo Candimomwene Thangwi Yakunyindira Yahova
ANTHU angandibvundza thangwi ya umaso wanga, kazinji kene ndisaapanga kuti “ndine pasta m’manja mwa Yahova!” Pyenepi pisabveka kuti ninga pasta yakuti ndisaikwata konsene kwene kunaenda ine, ine ndisafuna kuti Yahova na gulu yace acite pibodzi pyene kuna ine; anditsogolere kunafuna iwo na ndzidzi unafuna iwo. Ine ndatawira mabasa akunentsa kakamwe, pontho midzidzi inango akhaikha umaso wanga pangozwi. Mbwenye ndikhaona kuti ndiri wakutsidzikiza basi ene thangwi yakunyindira Yahova.
NDADZIWA TANI YAHOVA MBANDITOMA KUN’NYINDIRA?
Ine ndabalwa mu caka ca 1948 mu cisa cing’ono ku Nigerya. Pa ndzidzi unoyu, tiu wanga Moustapha, ng’ono wace baba na m’bale wanga wankulu Wahabi abatizwa. Pikhali ine na pyaka pipfemba, pai wanga alowa, pontho pyenepi pyanditsukwalisa kakamwe. Wahabi andipanga kuti ndinaona pontho pai wanga angalamuswa muli akufa. Mafala anewa acibalangazo andicitisa kupfundza Bhibhlya, mbandibatizwa mu caka ca 1963. Mukupita kwa ndzidzi, abale anga anango atatu abatizwambo.
Mu caka ca 1965, ine ndaenda kakhala pabodzi na m’bale wanga Wilson, ku Lagos, pontho ife taphata basa pabodzi na apainiya a ndzidzi onsene a mpingo wa Igbobi. Kutsandzaya kwawo na phinga yawo pyandikulumiza kakamwe, pontho mwezi wa Janeiro wa caka ca 1968 ndatomambo kutumikira ninga mpainiya.
M’bale Albert Olugbebi wakuti akhatumikira pa Bheteli acita nsonkhano na aphale na atsikana thangwi ya kufunika kwa apainiya akupambulika ku norte ya Nigerya. Ine ndisakumbuka mafala a M’bale Olugbebi adalonga iye mwakugalamuka kuti: “Imwe aphale na atsikana munakwanisa kuphatisira ndzidzi wanu na mphambvu zanu toera kutumikira Yahova. Kweneku kuli na mabasa mazinji toera mucite!” Ine ndikhafuna kukhala ninga Izaiya mbandienda konsene kwene kunafuna Yahova. Natenepa ndaprenxeri petisau toera kutumikira ninga mpainiya wakupambulika.—Iza. 6:8.
Mwezi wa Maio wa caka 1968, ine ndakhazikiswa ninga mpainiya wakupambulika toera kuenda katumikira ku nzinda wa Kano, ku norte ya Nigerya. Unoyu ukhali ndzidzi wa Nkhondo ya Biafra idacitika mu caka ca 1967 mpaka 1970. Nkhondo ineyi yathabusa na kupha anthu azinji ku norte ya Nigerya, pontho yafikambo kukhundu inango ya Nigerya. M’bale wanga ayesera kundikhondesa kuenda ku norte ya Nigerya thangwi iye nee akhafuna kuti ndithabuke. Mbwenye ine ndampanga: “Takhuta kakamwe na maonero anu. Khala Yahova asafuna ndicite basa ineyi idandipasa iye, iye anakhala na ine.”
INE NDANYINDIRA YAHOVA KU MBUTO IDACITIKA NKHONDO
Makhaliro ku Kano akhali akutsukwalisa kakamwe. Nkhondo ikhadafudza mbuto zizinji mu nzinda unoyu. Mu utumiki, midzidzi inango tikhaona anthu akufa adaphiwa na nkhondo. Maseze mu nzinda unoyu mukhali na mipingo mizinji, abale na alongo azinji akhadathawa. Basi ene mukhadasala amwazi mphangwa 15, pontho iwo akhali akugopa na akutsukwala. Abale na alongo anewa atsandzaya kakamwe pidafika ife apainiya akupambulika akukwana atanthatu. Ife taawangisa, pontho iwo akomerwa kakamwe na ciwangiso ceneci. Kusiyapo pyenepi, ife taaphedza toera atome pontho kusonkhana, kumwaza mphangwa, kutumiza malipoti a basa ya m’munda na kuphemba mabukhu ku Bheteli.
Ife tatoma kupfundza cilongero ca Hausa. Mu ndzidzi ukhabva iwo mphangwa za Umambo mu cilongero cawo, anthu azinji akhatibvesera. Mbwenye anthu a uphemberi ukulu wa mu nzinda unoyu nee akhakomerwa na mphangwa zikhamwaza ife, natenepa tikhafunika kucita mphole-mphole. Ntsiku inango, ine na ndzanga tathamangiswa na mamuna wakuti akhali na mpeni. Ife tathamanga kakamwe iye mbacimwana kutiphata. Mwakukhonda tsalakana makhaliro anewa akugopswa, Yahova ‘atitsidzikiza,’ pontho numero ya amwazi mphangwa yatoma kuthimizirika. (Mas. 4:8) Lero, ku nzinda unoyu wa Kano kuli na amwazi mphangwa akupiringana 500 na mipingo 11.
IFE TIKHATCINGWA KU NIGER
Kutumikira ninga mpainiya wakupambulika ku Niamey, Niger
Ife takhala ku Kano miyezi mingasi, buluka penepo mwezi wa Agosto wa caka ca 1968, ine pabodzi na apainiya anango akupambulika awiri tatumizwa ku Niamey, nzinda ukulu wa Republika ya Niger. Pidafika ife kweneko, mwakukhonda dembuka tadzindikira kuti Niger ndi ibodzi mwa madziko akupisa kakamwe. Kusiyapo kupirira makhaliro anewa akupisa, ife tikhafunikambo kupfundza cilongero ca kweneko ca Cifransa. Mwakukhonda tsalakana pinentso pyenepi, ife tanyindira Yahova mbatitoma kumwaza mphangwa mu nzinda unoyu pabodzi na amwazi mphangwa akucepa akhali kweneko. Mu ndzidzi wakucepa, anthu azinji akhadziwa leri ku Niamey atambira bukhu ikhaphatisira ife toera kupfundzisa Bhibhlya yakuti Undimomwene Unatsogolera ku Umaso Wakukhonda Mala. Ngakhale anthu anango akhatisaka toera atambirembo bukhu ineyi!
Mwakukhonda dembuka, ife tadzindikira kuti atongi a dziko nee akhakomerwa na Mboni za Yahova. Mwezi wa Julho wa caka ca 1969, ife tacita nsonkhano wa cisa wakutoma mu dziko ineyi wakuti wagumanika anthu 20. Pa nsonkhano unoyu pakhafunikambo kubatizwa amwazi mphangwa apswa awiri. Mbwenye ntsiku yakutoma ya nsonkhano unoyu, apolixa afika mbatikhondesa kucita nsonkhano. Iwo akwata apainiya akupambulika na muyang’aniri wa cisa mbaenda nawo ku esquadra. Pidamala iwo kuticita mibvundzo, atipanga toera tibwere pontho m’mangwana mwace. Ife taona kuti atongi anewa mbadatikhondesa kucita nsonkhano, natenepa tacita masasanyiro toera nkhani ya ubatizo icitwe kunyumba inango, buluka penepo tabatiza amwazi mphangwa awiri mwacibisobiso ku nyandza.
Pakupita masumana mangasi, utongi wa dziko ineyi wapanga ine pabodzi na apainiya akupambulika anango axanu toera tibuluke mu dziko ya Niger. Iwo atipanga kuti tisafunika ticite pyenepi mu ntsiku ziwiri, pontho tikhafunika kuphatisira kobiri yathu. Ife tabvera mbatienda ku Bheteli ya Nigerya, pontho kweneko tapaswa mabasa anango.
Ine ndapangwa toera ndikatumikire mu cisa ca Orisunbare ku Nigerya, kwakuti ndamwaza mphangwa na kucitisa mapfundziro a Bhibhlya pabodzi na nsoka ung’ono wa amwazi mphangwa akakhala kweneko. Mbwenye pidapita miyezi mitanthatu, Bheteli yandipanga toera ndibwerere ku Niger. Pakutoma ine ndadzumatirwa, pontho ndagopa, mbwenye buluka penepo ndadikhira mwakutsandzaya kuonana pontho na abale na alongo a ku Niger!
Ine ndabwerera ku Niamey. Ntsiku idafika ine m’mangwana mwace, nyamalonda unango wa ku Nigerya adzindikira kuti ndine m’bodzi wa Mboni za Yahova mbatoma kundicita mibvundzo thangwi ya Bhibhlya. Ine ndapfundza naye Bhibhlya, pontho pidasiya iye kufumali na kumwa pyakumwa pyakuledzeresa abatizwa. Ine ndatsandzaya na kumwaza mphangwa na abale na alongo m’mbuto zakusiyana-siyana za Niger na kuona njira ikhatawira anthu undimomwene kweneko. Pidafika ine, mu dziko ineyi mukhali na Mboni za Yahova 31, mbwenye mu ndzidzi udabuluka ine, mukhali na Mboni za Yahova zakukwana 69.
“IFE NEE TISADZIWA PIZINJI THANGWI YA BASA YA UMAMBO KU GUINÉ”
Mwezi wa Dezembro wa caka ca 1977, ine ndabwerera ku Nigerya toera kapfundziswa basa ya muyang’aniri wa cisa. Pidamala masumana matatu, mbveranisi wa Komiti ya Filiali anacemerwa Malcolm Vigo andipanga toera ndileri tsamba idabuluka ku Bheteli ya Serra Leoa. Pa tsamba ineyi abale akhasaka mpainiya waungumi wadidi, pontho wakukhonda manga banja wakuti asalonga Cingerezi na Cifransa toera aende katumikira ninga muyang’aniri wa cisa ku Guiné. M’bale Vigo andipanga kuti ndikhapfundziswa toera kucita basa ineyi. Iye andipangambo kuti kutumikira ninga muyag’aniri wa cisa ndi basa yakunentsa. Iye alonga: “Nyerezera mwadidi mbudzati kutawira.” Mbwenye ine ndantawira mu ndzidzi ubodzi ene: “Khala ndi Yahova andituma, ine ndinenda.”
Ine ndaenda ku Serra Leoa, pontho ndaonana na abale a Bheteli ya kweneko. M’bale m’bodzi wa Komiti ya Filiali andipanga: “Ife nee tisadziwa pizinji thangwi ya basa ya Umambo ku Guiné.” Maseze basa yakumwaza mphangwa ku Guiné ikhatsalakanwa na Bheteli ya Serra Leoa, abale nee akhakwanisa kupita ncibverano na amwazi mphangwa a kweneko thangwi ya uviyaviya wa ndale za dziko ineyi. Iwo akhayesera kazinji kene kutumiza m’bale toera kacedzera abale a ku Guiné, mbwenye nee pikhakwanisika. Natenepa ndapangwa toera ndiende ku nzinda ukulu wa Guiné Conacri, toera ndikalonge na mautongi kuti anditawirise kukhala kweneko.
“Khala ndi Yahova andituma, ine ndinenda”
Pidafika ine ku Conacri, ndaenda ku embaixada ya Nigerya mbandicedza na embaixador. Ine ndampanga kuti ndisafuna kumwaza mphangwa mu dziko ineyi. Iye andipanga kuti nee ndisafunika kukhala mu dziko ineyi thangwi mbandidamangwa peno kuphekeswa. Iye alonga: “Bwerera ku Nigerya toera ukamwaze mphangwa kweneko.” Mbwenye ine ndampanga: “Ine ndisafuna kukhala.” Natenepa iye alemba tsamba mbaphemba Ministro de Interior toera andiphedze, pontho iye anditambira mwadidi.
Buluka penepo ndabwerera ku Bheteli ya Serra Leoa, mbandipanga abale cisankhulo cidacita ministro unoyu. Abale atsandzaya kakamwe thangwi yakuona kuti Yahova apasa nkhombo ulendo wanga. Ine ndatawiriswa toera kukhala ku Guiné!
Kutumikira ninga muyang’aniri wa cisa ku Serra Leoa
Kutomera mu caka ca 1978 mpaka 1989, ine ndatumikira ninga muyang’aniri wa cisa ku Guiné, Serra Leoa, pontho ninga muyang’aniri wa cisa wakuphedzera ku Libéria. Pakutoma, kazinji kene ine ndikhaduwala. Midzidzi inango pyenepi pikhacitika m’mbuto zakutali na nzinda. Mbwenye abale akhawangisira kundikwata mbatienda ku xipitari.
Paulendo unango, ine ndaphatwa na malariya, pontho ndikhabva kupha m’mimba. Pidawanga ine, ndadzindikira kuti abale akhanyerezera kuti mbandidafa, thangwi akhadabverana mbuto ikhafuna iwo kundiikha! Mwakukhonda tsalakana pinentso pyenepi, cipo ndanyerezera kusiya basa ikhacita ine. Pontho ndiri na cinyindiro cakuti basi ene ndi Mulungu anakwanisa kutitsidzikiza, thangwi ngakhale tife, iye anakwanisa kutilamusa muli akufa.
INE NA NKAZANGA TISANYINDIRA YAHOVA
Ntsiku idamanga ife banja mu caka ca 1988
Mu caka ca 1988, ine ndadziwana na Dorcas, mulongo wakucepeseka kakamwe wakuti akhatumikira ninga mpainiya, pontho akhali wakuwanga mwauzimu. Ife tamanga banja, mbatoma kufamba pabodzi na ine m’basa yanga yakucedzera mipingo. Dorcas aphata basa kakamwe na ine mu ndzidzi unoyu, pontho iye akhawangisira kakamwe toera kutumikira Yahova. Tingabuluka mpingo ukhacedzera ife tikhathuka mitolo yathu mbatifamba nsindzo wa makilometru 25 toera kufika ku mpingo unango. Tingafuna kuenda kacedzera mipingo yakutali, tikhakwira makaru mbatifamba m’miseu yakuti ikhali na matope na madjenje kakamwe.
Dorcas ndi wacipapo kakamwe. Mwacitsandzo, midzidzi inango ife tikhawambuka nyandza zakuti zikhali na ng’ona. Paulendo unango, ife tacita ulendo wa ntsiku zixanu, pontho tawambuka nyandza na mwadiya thangwi ponti ya matabwa nee ikhali mwadidi. Pidalimira Dorcas toera abuluke m’mwadiya, iye agwa m’madzi pa mbuto yakuzika kakamwe. Ife nee tikhadziwa kusambirira, pontho mu nyandza ineyi mukhali na ng’ona. Mbwenye aphale angasi agwera m’madzi mbam’bulusa. Ife tikhalota pinthu pyenepi pidaticitikira mu ntsiku zingasi, mbwenye tikhapitiriza kutumikira Yahova.
Jahgift na Eric ndi miyoni idatipasa Yahova
Mu caka ca 1992, tadzumatirwa kakamwe pidadziwa ife kuti Dorcas akhali na mimba. Ife tabvundzika khala mbatidapitiriza kutumikira ninga apainiya akupambulika. Ife tanyerezera: “Yahova atipasa muoni!” Natenepa tasankhula kupasa mwana unoyu dzina yakuti Jahgift (yakuti mu Cingerezi isabveka “Muoni wa Yah”). Pidapita pyaka pinai, ife tabala mwana unango mbatimpasa dzina ya Eric. Mwandimomwene uwiri wawo ndi muoni udatipasa Yahova. Jahgift atumikira mu ndzidzi ungasi ku ofesi yakuthumburuzira mabukhu ku Conacri, pontho Eric ndi ntumiki wakutumikira.
Maseze mukupita kwa ndzidzi Dorcas asiya kutumikira ninga mpainiya wakupambulika, iye apitiriza kutumikira ninga mpainiya wa ndzidzi onsene mu ndzidzi ukhakuza ife anathu. Na ciphedzo ca Yahova, ine ndapitiriza m’basa yakupambulika ya ndzidzi onsene. Pidakula anathu, Dorcas atoma pontho kutumikira ninga mpainiya wakupambulika. Cincino uwiri wathu tisatumikira ninga amisionaryo ku Conacri.
YAHOVA ASATITSIDZIKIZA
Ndzidzi onsene ndisatawira kuenda kunandituma Yahova. Kazinji kene, ine na nkazanga tisapibva kuti iye asatitsidzikiza, pontho asatipasa nkhombo. Ife nee tisakhala akudzudzumika kakamwe, pontho tisacalira nyatwa zizinji thangwi yakunyindira Yahova m’mbuto mwakunyindira mpfuma. Mwa pyonsene pidaticitikira, ife taona kuti citsidzikizo candimomwene basi ene cisabuluka kuna “Mulungu mpulumusi wathu,” Yahova. (1 Kro. 16:35) Ndiri na cinyindiro cakuti anthu onsene anan’nyindira, ‘Yahova Mulungu anadzaatsidzikiza ninga munatsidzikiza munthu pinthu pyace pyakufunika kakamwe pidaikha iye m’budu.’—1 Sam. 25:29.