Nsolo Wacikhumi
Umambo “Wakukhonda Kufudzika”
1. Kodi pyakucitika pya dziko m’mbiri ya anthu pisagomezeranji?
1PYAKUCITIKA pya dziko pya ntsiku na ntsiku pisagomezera kuti anthu nee agumana kutsanzaya m’kukhonda utongi ukulu wa Yahova mbayesera kutongeka okhene. Nkhabepo njira yakutonga ya anthu idabweresa maphindu okhonda khala na tsankhu kwa anthu. Maseze cidziwiso ca anthu m’siyensiya cakula kupiringana kale, iwo nee asakwanisa kukunda utenda peno kumalisa kufa, ngakhale kwa munthu ene mbodzi. Kutonga kwa anthu nee kwamalisa nkhondo, uphanga, usumankha, kuipa peno ucerengi. Utongi waukali usapitiriza kuponderera anthu m’madziko mazinji. (Koelete 8:9) Tekinolojiya, kufuna pyonsene na kukhonda dziwa pisaphatana m’kuipisa mataka, madzi, na muya. Kukhonda phatisirwa mwadidi kwa mpfuma kunacitwa na atongi kusacitisa anthu azinji kunenseka towera kukhala na pinafuna iwo m’umaso. Piaka pikwi pya utongi wa anthu pyapangiza undimomwene wa mafala awa: “Nee munthu mbodzi asadziwa pya patsogolo pache nee kupitonga.”—Yeremiya 10:23.
2. Kodi ndi ipi njira ibodzi basi yakumalisa nyatwa za anthu?
2 Kodi pyenepi pinadzamaliswa nanji? Umambo wa Mulungu udapfunzisa Yezu atowereri ace kuphembera: “Dziko [peno umambo] yanu mbidze kuna ife. Pinafuna imwe mbapichitwe pantsi pano ninga kudzulu.” (Mateo 6:9, 10) Umambo wakudzulu wa Mulungu usafokotozwa pa 2 Pedro 3:13, (MZ) ninga “kudzulu kupswa,” kunafuna kudzatonga ‘pantsi papswa,’ pinabveka mbumba ya anthu akulungama. Umambo wakudzulu wa Mulungu udagomezera Yezu m’kumwaza kwace mphangwa ndi wakufunika kakamwe. (Mateo 4:17) Iye apangiza mbuto inafunika Umambo kukhala m’umaso wathu, m’kukulumiza tenepa: “Mphapo tomani kusaka dziko [peno umambo] ya kudzulu na udidi wayo.”—Mateo 6:33.
3. Thangwi yanji kupfunza pya Umambo wa Mulungu ndi kwakucimbiza kakamwe cincino?
3 Kupfunza pya Umambo wa Mulungu ndi kwakucimbiza kakamwe cincino, thangwi mwakukhonda dembuka Umambo unoyu unadzacinja utongi wa dziko ino yapantsi kwenda na kwenda. Danyele 2:44 alongeratu: “Pa utongi wenewu wakumalisa [mautongi anatonga cincino], Mulungu anadzalamusa utongi unango [kudzulu] wakukhonda kufudzika, na wakukhondambo kungonjeswa. Utongi uyu, unadzakunda [mbupasa] manyadzo utongi unango [wa ntsiku zino], iwo mbukhala pyawo mwa kuwanga mwene.” Tenepa Umambo unadzamalisa ntsiku zino zakumalisa m’kufudza makhaliro ano onsene apinthu akuipa. Pa nzidzi unoyu, Umambo wakudzulu unafuna kudzatonga dziko yapantsi nee unadzapokanywa tayu. Tisafunika kupereka takhuta tani nakuti kusudzuka kunafuna bwereswa na Umambo unoyu kuli duzi kakamwe!
4. Mwakubverana na Umambo, kodi ndi ninji pidacitika kudzulu m’caka ca 1914, na thangwi yanji pyenepi ndi pyakufunika kwa ife?
4 M’caka ca 1914, Kristu Yezu aikhwa ninga Mambo na apaswa mphambvu ‘yakutonga anyamalwa ace na ku madziko kwawo kwene.’ (Masalmo 110:1, 2) M’caka cenecire zatoma “ntsiku zakumalisa” za makhaliro ano apinthu akuipa. (2 Timoti 3:1-5, 13) M’nzidzi ubodzibodzi, pyacitikadi kudzulu pinthu pikhadaona Danyele m’masomphenya aciprofesiya. ‘Nkulu wakukhalirathu,’ Yahova Mulungu, apasa Mwana wa munthu, Yezu Kristu, ‘mphambvu na mbiri na umambo, towera anthu a mbumba zonsene na a madziko onsene na a pilongero pyonsene antumikire.’ M’kulonga pya masomphenya anewa, Danyele alemba: “Mphambvu zache ntsakukhalirathu, umambombo wache, hunamala tayu.” (Danyele 7:13, 14) Kubulukira m’Umambo unoyu wakudzulu m’manja mwa Kristu Yezu, Mulungu anadzacitisa kuti ale anafuna kulungama akwanise kutsanzaya na pinthu pizinji kakamwe pyadidi pikhafuna iye mudaikha iye anyakubala athu akutoma m’Paradizu.
5. Kodi ndi unyomonyomo upi wa pya Umambo unafunika kutikomeresa, na thangwi yanji?
5 Kodi musafuna kukhala munthu wakukhulupirika m’Umambo unoyu? Khala ndi tenepo, munadzakomerwa kakamwe na kudziwa makhaliro pabodzi na basa ya utongi unoyu wakudzulu. Munadzafuna kudziwa pinacita iwo cincino, pinafuna kudzacita iwo kutsogolo, na pinafuna iwo kwa imwe. Munadinga imwe Umambo unoyu mwapaduzi, kukomerwa kwanu na iwo kusafunika kukula. Mungatawira utongi wawo, munadzakhala wakukhunganyika mwadidi towera kupanga anango pinthu pyakudzumatirisa pinafuna kudzacitira Umambo wa Mulungu anthu akubvera.—Masalmo 48:12, 13.
Atongi A Umambo Wa Mulungu
6. (a) Kodi Malemba asapangiza kuti ndi utongi ukulu wa ani unapangizwa kubulukira m’Umambo Waumesiya? (b) Kodi tisafunika kukhuyiwa tani na pinapfunza ife pya Umambo?
6 Cibodzi mwa pinthu pyakutoma pinapangiza kudinga kweneku ndi cakuti Umambo unoyu Waumesiya ndi cipangizo ca utongi ukulu wa Yahova. Yahova ndiye adapasa Mwanace “mphambvu na mbiri na umambo.” Mudamala Mwana wa Mulungu kupaswa mphambvu za kutoma kutonga ninga Mambo, kudzulu kwabuluka mafala awa: “Mphambvu za kutonga chinchino pantsi ntsa Mulungu wathu na za ule adakhalisa iye mambo [Kristu]; [Yahova] anatonga ntsiku zonsene zakukhaliratu!” (Apokalipse 11:15, MZ) Natenepa pinthu pyonsene pinaona ife pya Umambo unoyu na pinacita iwo pingakwanise kutifendedzeresa duzi kakamwe na Yahova. Pidapfunza ife pisafunika kuticitisa kufuna kungonjera utongi wace ukulu kwenda na kwenda.
7. Thangwi yanji tisafunika makamaka kukomerwa na thangwi yakuti Yezu Kristu ndi Ntongi Wakutsikidzana na Yahova?
7 Onani pontho kuti Yahova aikha Yezu Kristu pa mpando wa umambo ninga Ntongi wace Wakutsikidzana. Ninga Mesire wa Basa adaphatisirwa na Mulungu towera kucita dziko yapantsi na anthu, Yezu asadziwa mwadidi pyakufuna pyathu kupiringana ife tonsene. Mwakuthimizira, kutomera m’kuthanga kwa mbiri ya anthu, iye apangiza ‘kusangalala kwace na ana a anthu.’ (Misangani 8:30, 31; Akolose 1:15-17) Kufuna kwace anthu ndi kukulu kakamwe kwakuti iye ene abwera pa dziko yapantsi kudzapereka umaso wace towera kutiombola. (Jwau 3:16) Tenepa iye atipasa njira zakusudzuka kwa kudawa na kufa na mwai wakukhala na umaso wa kwenda na kwenda.—Mateo 20:28.
8. (a) Mwakusiyana na mautongi a anthu, thangwi yanji utongi wa Mulungu unadzakhala kwenda na kwenda? (b) Kodi “mbandazi wakukhulupirika na wanzeru” asabverana tani na utongi wakudzulu?
8 Umambo wa Mulungu ndi utongi wakuwanga na wa kwenda na kwenda. Unoyu ndi wa kwenda na kwenda thangwi Yahova nkhabe kufa. (Habakuki 1:12) Mwakusiyana na amambo a umunthu, Yezu Kristu, adapaswa umambo na Mulungu, iyembo nkhabe kufa. (Aroma 6:9; Apokalipse 1:18) Anzakazi anango akukhulupirika a Mulungu akukwana 144.000 akubulukira ku ‘madzindza onsene, pilongero pyonsene, mbumba zonsene, na mitundu yonsene’ anadzakhalambo pa mipando ya umambo pabodzi na Kristu. Iwombo asapaswa umaso wakukhonda mala. (Apokalipse 5:9, 10; 14:1-4; 1 Akorinto 15:42-44, 53) Azinji a iwo ali kudzulu cincino, na ale adasala pa dziko yapantsi ndi “mbandazi wakukhulupirika na wanzeru” wa ntsiku zino, wakuti mwakukhulupirika asaendesa kutsogolo pyakufuna pya Umambo pa dziko yapantsi.—Mateo 24:45-47, MZ.
9, 10. (a) Kodi Umambo unadzabulusa pidzoloero pipi pyakuipa na pyakugawanisa anthu? (b) Khala nee tisafuna kukhala anyamalwa a Umambo wa Mulungu, kodi ndi misampha ipi inafunika ife kucalira?
9 Mwakukhonda dembuka, m’nzidzi wace wakuikhwa, Yahova anadzatuma anyankhondo ace amphambvu towera kudzacenesa dziko yapantsi. Iwo anadzafudza kwenda na kwenda anthu akuti mwakufuna asakhonda kudzindikira utongi wace ukulu na ale anasingirira masasanyiro akufuna adacita Yahova kubulukira mwa Yezu Kristu. (2 Atesalonika 1:6-9) Ineyi inadzakhala ntsiku ya Yahova, nzidzi unadikhirwa kutomera kale towera iye alemedzeke ninga Ntongi Wankulu Wakudzulu na Pantsi. “Ande, Mulungu ali kubwera na ukali wache ukulu kakamwe towera kufudza dziko yamumphu na kumalisamo anyakudawa.” (Izaiya 13:9) ‘Ntsiku yeneyi ndi ntsiku ikulu na yakugopswa, na yakuthabuka na yakutsukwala, na yaucherengi na yanyatwa. Ndi ntsikumbo yachidima chikulu na yamakole kudzulu konsene.’—Sofoniya 1:15.
10 Uphemberi onsene waunthawatawa na mautongi onsene a anthu na anyankhondo awo, akuti amala kunyengezwa na ntongi wakuipa wakukhonda kuoneka wa dziko ino, anadzafudzwa kwenda na kwenda. Onsene anafambirana na dziko ino m’kutowerera umbirimi, kukhondaona ntima, njira ya umaso waulukwali anadzafudzwa. Sathani na mademonyo ace anadzabuluswa towera akhonde nyengeta anthu pa dziko yapantsi, mbafungirwa mwadidi m’dzenje m’piaka cikwi. Buluka penepo Umambo wa Mulungu unadzaonera mwakukwana pinthu pyonsene pa dziko yapantsi. Cinadzakhala cisudzulo tani kwa onsene anafuna kulungama!—Apokalipse 18:21, 24; 19:11-16, 19-21; 20:1, 2.
Njira Ya Kukwanirisa Pifuno Pya Umambo
11. (a) Kodi Umambo Waumesiya unadzakwanirisa tani cifuniro ca Yahova na dziko yapantsi? (b) Kodi kutonga kwa Umambo kunadzabvekanji kwa anthu anafuna kudzakhala pa dziko yapantsi?
11 Umambo Waumesiya unadzacita mwakukwana cifuniro cakutoma ca Mulungu na dziko yapantsi. (Genesi 1:28; 2:8, 9, 15) Mpaka lero, anthu acimwana kuphedza cifuniro ceneci. Mbwenye, ‘dziko yapantsi inafuna kudza’ inadzangonjera Mwana wa munthu, Yezu Kristu. Onsene anafuna kudzapulumuka Yahova angadzatonga miseru ya makhaliro ano akale anadzaphata basa mwakubverana pantsi pa Mambo Kristu, mbacita mwakukomerwa pyonsene pinatonga iye, towera dziko yonsene yapantsi idzakhale paradizu. (Ahebere 2:5-9) Anthu onsene anadzakomerwa na basa ya manja awo mbaphindula mwakukwana na kuinjipa kwa utende wa dziko yapantsi.—Masalmo 72:1, 7, 8, 16-19; Izaiya 65:21, 22.
12. Kodi anthu pantsi pa Umambo anadzakhala tani na manungo na manyerezero aungwiro?
12 Mudacitwa Adamu na Eva, iwo akhali aungwiro, na cifuno ca Mulungu cikhali cakuti dziko yapantsi idzale na mbeu yawo, mbatsanzaya onsene na manungo na manyerezero aungwiro. Cifuniro ceneci cinadzakwanirisika pikulu pyene pantsi pa utongi wa Umambo. Pyenepi pisafuna kuti pyakubwereswa pyonsene pya kudawa pifudzwe. Towera pyenepi pikwanirisike, Kristu asaphata basa ninga Mambo na Nyantsembe Wankulu. Mwakupirira, iye anadzaphedza anthu ale anambvera towera kuphindula na ntsembe ya umaso wace waumunthu yakuti ingakwanise kufudza madawo.
13. Kodi ndi maphindu api akumanungo anafuna kudzakhalapo pantsi pa utongi wa Umambo?
13 Pantsi pa utongi wa Umambo, ale anafuna kudzakhala pa dziko yapantsi anadzakhala na maphindu akumanungo akudzumatirisa. “Penepo aboli-boli anadzaona pontho, madrodombo anadzabva na makutu awo. Anyanfutete anadzafamba mbanumpha ninga mbawala, alembo anachimwana kulonga anadzakhuwa na kusekera.” (Izaiya 35:5, 6) Manungo amakhwinya thangwi ya kukalamba peno utenda anadzakhala adidi kupiringana a mwana wang’ono, na utenda okhonda mala unadzapitirwa mbuto na ungumi wadidi. “Manungo ache anadzakhala pontho ninga a mphale, iye mbadzabwerera pontho ku ungumi wa kale.” (Yobe 33:25) Ntsiku ikubwera yakuti nee munthu mbodzi anadzakhala na thangwi yakulonga kuti ‘ndikudwala.’ Thangwi yanji? Thangwi yakuti anthu akugopa Mulungu anadzasudzulwa ku ntolo wa kudawa na pyakubwereswa pyakutsukwalisa. (Izaiya 33:24; Luka 13:11-13) Inde, Mulungu ‘anadzapukuta misozi yonsene m’maso mwawo. Kufa hakunadzakhala’po pontho tayu, nee kutsukwala, nee kulira, nee nyatwa thangwi pyakale pyamala.’—Apokalipse 21:4.
14. Kodi kufikira ungwiro kwa anthu kusaphatanizanji?
14 Natenepa, kufikira ungwiro kusaphataniza pizinji kupiringana kukhala na manungo adidi na manyerezero adidi. Kusaphataniza kupangiza mwadidi makhaliro a Yahova, thangwi tacitwa ‘akulandana na Mulungu.’ (Genesi 1:26) Kuti tifikire pyenepi, kunadzafunika cipfunziso cakuthimizirika. M’dziko ipswa, ‘munadzakhala ulungami.’ Natenepa, ninga mudalongeratu Izaiya, “anthu onsene anapfundza pyakulungama.” (2 Pedro 3:13; Izaiya 26:9) Nkhaliro unoyu usatsogolera ku ntendere—pakati pa anthu a mitundu yonsene, axamwali apantima, pa banja na, padzulu pa pyonsene, ntendere na Mulungu ene. (Masalmo 85:10-13; Izaiya 32:17) Ale anapfunza ulungami pang’ono na pang’ono anadzadziwa pinafuna Mulungu kwa iwo. Kufuna Yahova kungadzakula m’mitima yawo, iwo anadzatowerera njira zace m’pinthu pyonsene pya umaso wawo. Iwo anadzakwanisa kulonga ninga Yezu, ‘Ndinachita kwenda na kwenda pire pinakomeresa Babanga.’ (Jwau 8:29) Unadzakhala wakukomeresa tani umaso pinthu pyenepi pingadzakwaniriswa kwa anthu onsene!
Pyakucitika Pinaoneka Cincino
15. M’kuphatisira mabvunzo pa ndima ino, gomezerani pinthu pinacitwa na Umambo na pangizani kuti ndi ninji cinafunika ife kucita cincino.
15 Cincino pisaoneka pinthu pyakudzumatirisa pinacitwa na Umambo wa Mulungu pabodzi na ale anaungonjera. Mabvunzo na malemba akutowerera anadzakukumbusani pinthu pingasi pyenepi, pabodzi na pinthu pyakuti ale anangonjera Umambo angakwanise na asafunika kupicita cincino.
Kodi Umambo wathimbana na ani pakutoma, na pyenepi pyabweresanji? (Apokalipse 12:7-10, 12)
Kodi ndi kugumanywa kwa piwalo pya nsoka upi kudacitwa kutomera m’nzidzi udaikhwa Kristu pa mpando wa umambo? (Apokalipse 14:1-3)
Ninga pyalembwa pa Mateo 25:31-33, kodi ndi basa ipi idalongeratu Yezu kuti iye mbadaicita pakumala toma nyatwa ikulu?
Kodi ndi basa ipi yakutoma inacitwa lero? Kodi mbani anaicita? (Masalmo 110:3; Mateo 24:14; Apokalipse 14:6, 7)
Thangwi yanji apingizi andale na auphemberi nkhabe kwanisa kulimirisa basa yakumwaza mphangwa? (Zakariya 4:6; Machitiro 5:38, 39)
Kodi ndi kucinja kupi kunaoneka m’umaso wa ale anangonjera utongi wa Umambo? (Izaiya 2:4; 1 Akorinto 6:9-11)
Umambo Wa Piaka Cikwi
16. (a) Kodi Kristu anadzatonga m’piaka pingasi? (b) Kodi ndi pinthu pipi pyakudzumatirisa pinafuna citwa nkati na kunkhomo kwa piaka pyenepi?
16 Sathani na mademonyo ace angamala kuikhwa m’dzenje, Yezu Kristu na ale anatambira unthaka pabodzi na iye a 144.000 anadzatonga ninga amambo na anyantsembe m’piaka cikwi. (Apokalipse 20:6) Nkati mwa nzidzi unoyu, kudawa na kufa kudatomeswa na Adamu kunadzamaliswa kwenda na kwenda, na anthu anadzabwereswa ku ungwiro. Kunkhomo kwa Utongi wa Piaka Cikwi, Yezu angamalisa basa yace mwakupembera ninga Mambo na Nyantsembe Waumesiya, “anadzabwezera dziko [peno umambo]” kwa Babace, “towera Mulungu ekha akhale mwa pyonsene pa mbuto zonsene.” (1 Akorinto 15:24-28) Pa nzidzi unoyu, Sathani anadzasudzulwa m’nzidzi wakucepa towera ayesere anthu akuombolwa khala iwo anaphedza utongi ukulu wa Yahova wa kudzulu na dziko yapantsi. Kuyeserwa kwakumalisa kungamala, Yahova anadzafudziratu Sathani na anyakupanduka ali kukhundu kwace. (Apokalipse 20:7-10) Ale anaphedza utongi ukulu wa Yahova—kuthema kwace kutonga—anadzapangiza mwakukwana kukhulupirika kwawo kwakukhonda tekenyeka. Buluka penepo iwo anadzabwereswa ku uxamwali wawo wadidi na Yahova, mbakhala akutawirika kwa iye ninga ana amuna na akazi, akutawirika kwa Mulungu m’umaso okhonda mala.—Aroma 8:21.
17. (a) Kodi ndi ninji pinafuna kudzacitika na Umambo pakumala kwa piaka cikwi? (b) Kodi ndi m’njira ipi Umambo unadzakhaladi “wakukhonda kufudzika”?
17 Pyenepi pingamala, basa ya Yezu na ya a 144.000 na dziko yapantsi inadzacinja. Kodi iwo anadzacitanji kutsogolo? Biblya nee isalonga tayu. Mbwenye tingaphedza mwakukhulupirika utongi ukulu wa Yahova, tinadzakhala maso pa kumala kwa Utongi wa Piaka Cikwi towera tidziwe cifuniro ca Yahova na atongi na anyantsembe anewa pabodzi na kudzulu na pantsi. Ngakhale tenepa, utongi wa Kristu wa piaka cikwi unadzakhala ‘wakukhalirathu’ na Umambo wace “hunamala tayu.” (Danyele 7:14) Kodi m’njira ipi? Ku khundu ibodzi, mphambvu ya kutonga nee inadzaperekwa m’manja mwa anango akuti ali na pifuno pyakusiyana, thangwi Yahova anadzakhala Ntongi. Pontho, Umambo unadzakhala “wakukhonda kufudzika” thangwi pyakucita pyawo pinadzakhala pya kwenda na kwenda. (Danyele 2:44) Mambo na Nyantsembe Waumesiya na amambo na anyantsembe anzace anadzakuzwa kwenda na kwenda thangwi ya basa yawo yakukhulupirika kwa Yahova.
Kubwerezera Pidapfunzwa
• Thangwi yanji Umambo wa Mulungu ndi njira ibodzi basi ya kumalisa nyatwa za anthu? Kodi atoma lini kutonga Mambo wa Umambo wa Mulungu?
• Kodi ndi ninji cinakukomeresani makamaka m’Umambo wa Mulungu na pinafuna iwo kudzacita?
• Kodi ndi pinthu pipi pinacita Umambo pinakwanisa ife kuona cincino, na tisaphatanizwa tani ife m’pyenepi?
[Foto pa tsamba 92, 93]
Pantsi pa Umambo wa Mulungu, anthu onsene anadzapfunza ulungami