Kulamuswa Kwa Yezu Kusabvekanji Kwa Ife?

Iye “alamuka muli akufa.”​—MAT. 28:6.

MUNAKWANISA KUFOKOTOZA?

Kodi kulamuswa kwa Yezu kwasiyana tani na kulamuswa kudacitika nduli iye mbadzati kufa?

Ndi umboni upi ulipo unapangiza kuti Yezu alamuswa muli akufa, pontho ali maso lero?

Kodi kulamuswa kwa Yezu kusabvekanji kwa imwe?

1, 2. (a) Kodi atsogoleri anango auphemberi akhafuna kudziwanji, mphapo Pedhro aatawira tani? (Onani cithundzithundzi cakutoma.) (b) Ninji cidacitisa Pedhro kukhala na cipapo pa ndzidzi unoyu?

MUDAPITA masumana mangasi pakumala kufa kwa Yezu, mpostolo Pedhro athimbana na nsoka wamphambvu wa atsogoleri auphemberi Waciyuda. Ndi amuna anewa adaphedzera masasanyiro a kuphiwa kwa Yezu. Iwo akhadaipirwa maningi na Pedhro, thangwi iye akhadawangisa mamuna wakuti nee akhafamba kubulukira pa uwana wace. Natenepa, iwo abvundza Pedhro kuti ndi na mphambvu za ani, peno na dzina ya ani iye acita pyenepi. Mwacipapo, Pedhro aatawira: ‘Munthu uyu ali pano pamaso panu awangiswa na dzina ya Mbuyathu Yezu Kristu wa ku Nazarete, adakhomera imwe pamuti, mbwenye Mulungu amulamusa muli akufa.’​—Mach. 4:5-10.

² Nduli, Pedhro akhadagopa mbakhonda Yezu katatu. (Marko 14:66-72) Ninji cidancitisa kukhala na cipapo toera kulimira pamaso pa atsogoleri auphemberi? Kusiyapo ciphedzo ca nzimu wakucena, Pedhro akhali na cinyindiro cakuti Yezu akhadalamuswa muli akufa. Thangwi yanji Pedhro akhali na cinyindiro cakukwana cakuti Yezu akhadalamuswa? Thangwi yanji tinakwanisambo kukhala na cinyindiro cibodzi cene?

3, 4. (a) Ndi kulamuswa kupi kwa anyakufa kudacitika kale apostolo a Yezu mbadzati kubalwa? (b) Kodi Yezu alamusa ani muli akufa?

³ Maonero akuti anyakufa anadzalamuswa nee akhali acilendo kwa apostolo a Yezu; thangwi anthu akhadalamuswa kale iwo mbadzati kubalwa. Iwo akhadziwa kuti Mulungu apasa mphambvu mprofeta Eliya na Elizeu toera kulamusa anyakufa. (1 Am. 17:17-24; 2 Am. 4:32-37) Munthu wakufa akhadalamuka pa ndzidzi udaponywa manungo ace mu nthumbi mbakhuyana na magogodo a Elizeu. (2 Am. 13:20, 21) Akristu akutoma akhakhulupira mbiri zenezi za Malemba, ninga munakhulupira ife kuti Mafala a Mulungu ndi a undimomwene.

⁴ Mwakukhonda penula, tonsene tisakhuyiwa kakamwe munaleri ife kuti Yezu alamusa anthu akufa. Mwacitsandzo, nyerezerani kuti nkazi wanzice adzumatirwa tani mudalamusa Yezu mwanace m’bodzi basi. (Luka 7:11-15) Pa ndzidzi unango, Yezu alamusa ntsikana wa pyaka 12 pyakubalwa. Nyerezerani kutsandzaya na kudzumatirwa kwa anyakubalace pidaona iwo mwanawo mbalamuswa muli akufa! (Luka 8:49-56) Mwandimomwene, anthu akomerwa kakamwe mudaona iwo Lazaro mbakabuluka mu nthumbi na manungo akuwanga!​—Jwau 11:38-44.

THANGWI YANJI KULAMUSWA KWA YEZU KUKHALI KWAKUPAMBULIKA?

5. Kodi kulamuswa kwa Yezu kwasiyana tani na kulamuswa kwa anyakufa kudacitika nduli Yezu mbadzati kufa?

⁵ Apostolo akhadziwa kuti kulamuswa kwa Yezu kukhali kwakusiyana na kulamuswa kudacitwa nduli. Anthu akhadalamuswa muli akufa alamuswa na manungo aunyama, pakumalisa iwo adzafa pontho. Yezu akhadalamuswa na manungo auzimu akukhonda kufa. (Lerini Machitiro 13:34.) Pedhro alemba kuti Yezu “aphiwa na manungo aunyama, mbwenye alamuswa na manungo auzimu.” Kusiyapo pyenepi, “iye ali pa nkononkono wa Mulungu, thangwi iye aenda kudzulu, kweneko aanju, mautongi, na mphambvu, pyaikhwa pantsi pace.” (1 Ped. 3:18-22, Tradução do Novo Mundo) Kulamuswa kwa anyakufa kudacitika nduli pikhali pirengo pyakudzumisa, mbwenye kulamuswa kwa Yezu kukhali cirengo cikulu kupiringana pyonsene.

6. Kodi kulamuswa kwa Yezu kwakhuya tani anyakupfundzace?

⁶ Kulamuswa kwa Yezu kwakhuya kakamwe anyakupfundzace. Iye nee akhalibve wakufa ninga mukhanyerezera anyamalwa ace. Mbuto mwace, iye akhali maso ninga munthu wauzimu wamphambvu kakamwe, pontho nee munthu m’bodzi mbadakwanisa kuncita pyakuipa. Kulamuswa kwace kwapangiza kuti iye akhali Mwana wa Mulungu. Kudziwa pyenepi, kwaphedza anyakupfundzace toera kumalisa kutsukwala na kugopa kukhali na iwo mbakhala akutsandzaya kakamwe. Mbuto mwakugopa, iwo akhala na cipapo cikulu. Khala Yezu nee alamuswa muli akufa, cifuniro ca Mulungu nee mbacidakwanirisika, pontho mphangwa zadidi zikhamwaza iwo nee mbizidakhala na mabvekero.

7. Kodi Yezu akucitanji lero? Ndi mibvundzo ipi yakuti panango tinakwanisa kuicita?

⁷ Ninga atumiki a Yahova, ife tisadziwa mwadidi kuti Yezu nee akhali munthu wankulu basi tayu. Iye ali maso lero, pontho asatsogolera basa yakumwaza mphangwa inacitwa pa dziko yonsene. Iye ndi Mambo wa Umambo wakudzulu wa Mulungu, mwakukhonda dembuka Yezu Kristu anadzamalisa uipi onsene pa dziko yapantsi, na kuicitisa kukhala paradizu yakuti anthu anadzakhala mwenemu kwenda na kwenda. (Luka 23:43, NM) Pyenepi nee mbapidakwanisika khala Yezu nee alamuswa muli akufa. Mphapo, ndi mathangwi api ali na ife toera kukhulupira kuti iye alamuswa muli akufa? Kodi kufa kwace kusabvekanji kwa ife?

YAHOVA APANGIZA KUTI ALI NA MPHAMBVU ZA KUKUNDA KUFA

8, 9. (a) Thangwi yanji atsogoleri auphemberi Waciyuda aphemba kuti nthumbi ya Yezu ionerwe? (b) Ninji pidacitika mudafika akazi ku nthumbi?

⁸ Pidamala kuphiwa Yezu, akulu a anyantsembe na Afarisi aenda kuna Pilato mbampanga: ‘Mbuya, ife takumbuka kuti munthu uyu nyakunyengeta akhalonga pikhakhala iye maso, kuti ‘nkuca mwace ndinadzalamuka muli akufa.’ Mphapo, tuma anthu akaonere nthumbi yace, gopa anyakupfundzace anabwera kudzaba manungo ace mbadzalonga kuli mwinji wa anthu kuti ‘alamuka muli akufa!’ Pingacitika pyenepi, manyengerero akumalisa anadzapiringana akutoma.’ Pilato aatawira: ‘Tambirisani mphapo aoneri, mukaonerese nawo nthumbi yace na ndzeru zanu.’ Ndi pyenepi pidacita iwo.​—Mat. 27:62-66.

⁹ Manungo a Yezu akhadaikhwa mu nthumbi yakuti ikhadafungwa na mwala ukulu pa nsuwo. Atsogoleri auphemberi Waciyuda akhafuna kuti Yezu akhale mwenemu kwenda na kwenda. Mbwenye Yahova akhali na maonero akusiyana kakamwe. Mudaenda Mariya Madalena na Mariya unango kaona nthumbi pa ntsiku yacitatu, iwo agumana kuti mwala wabuluswa pa nsuwo, pontho anju akhadakhala pa mwala unoyu. Anju apanga akazi toera kusuzumira mu nthumbi toera aone kuti nee mukhali munthu. Anju alonga: “Iye halipo pano tayu, thangwi alamuka muli akufa.” (Mat. 28:1-6) Yezu akhali maso!

10. Ndi umboni upi udapereka Paulu wa kulamuswa kwa Yezu muli akufa?

¹⁰ Buluka penepo, pidacitika mu ntsiku 40 pyapangiza pakweca kuti mwandimomwene Yezu akhadalamuswa muli akufa. Pakulonga cakucitika ceneci, mpostolo Paulu alembera Akorinto: ‘Ndatoma kukupfundzisani pidapaswa ine kale, kuti Kristu afa thangwi ya madawo athu ninga mudalemberwa ipyo m’Malemba. Aikhwa mu nthumbi, nkuca mwace alamuswa muli akufa ninga mudalemberwa ipyo. Aonekera kuna Pedhro. Adzamale aonekerambo kuna apostolo khumi na awiri. Ntsiku inango aonekera kuna abale azinji akupiringana madzana maxanu. Azinji a iwo aciri maso, mbwenye anango amala kufa. Ntsiku inangombo aonekera kuna Tyago mbaonekerambo pontho kuna apostolo onsene. Pakumalisira, aonekerambo kuna ine mbandiri ninga munthu wakugwediwa.’​—1 Akor. 15:3-8.

TISADZIWA TANI KUTI YEZU ALAMUSWA MULI AKUFA?

11. Ndi munjira ipi kulamuswa kwa Yezu kwacitika “mwakubverana na Malemba”?

¹¹ Thangwi yakutoma ndi yakuti kulamuswa kwa Yezu muli akufa kwacitika “mwakubverana na Malemba.” Mafala a Mulungu akhadalonga mwanyapantsi pya kulamuswa kwa Yezu muli akufa. Mwacitsandzo, Dhavidhi alemba kuti “ntumiki” wa Mulungu nee mbadaduwaliwa mu nthumbi. (Lerini Masalmo 16:10.) Pa ntsiku ya Pentekoste ya caka 33 N.W., mpostolo Pedhro apangiza kuti mafala a profesiya ineyi asaphatisirwa kuna Yezu. Iye alonga: ‘Dhavidhi aona mwanyapantsi mbalonga pya kulamuswa kwa Kristu muli akufa, kuti Kristu hadasiyiwa mu nthumbi tayu, nee manungo ace abvunda.’​—Machitiro 2:23-27, 31.

12. Mbani adaona Yezu pidamala iye kulamuswa?

¹² Thangwi yaciwiri ndi yakuti ife tiri na amboni azinji a kulamuswa kwa Yezu muli akufa. Mu ntsiku 40 pakumala kulamuswa muli akufa, Yezu aonekera kuna anyakupfundzace mu zunde cifupi na nthumbi yace, mu nseu wakuenda ku Emawusi, na m’mbuto zinango. (Luka 24:13-15) M’midzidzi ineyi iye alonga na m’bodzi na m’bodzi, kuphatanizambo Pedhro, na misoka. Pa ndzidzi unango, Yezu aonekerambo kuna anthu azinji akupiringana 500! Umboni wa anthu azinji akuona na maso pya kulamuswa kwa Yezu ndi wakukhonda kupokanyika.

13. Kodi phinga ya anyakupfundza yapangiza tani kuti iwo akhali na cinyindiro cakuti Yezu akhadalamuswa muli akufa?

¹³ Thangwi yacitatu ndi phinga idapangiza anyakupfundzace pakulonga pya kulamuswa kwace. Kupereka umboni mwaphinga wa kulamuswa kwa Kristu kwaacitisa kutcingwa, kuoneswa nyatwa, na kuphiwa. Khala Yezu nee alamuswa muli akufa​—thangwi yanji Pedhro mbadaikha umaso wace pangozwi toera kudziwisa kulamuswa kwa Kristu kuna atsogoleri a mauphemberi, ale adaida Yezu mbaphedzera kuphiwa kwace? Pedhro na anyakupfundza anango akhali na cinyindiro cakuti Yezu alamuswa muli akufa, pontho akutsogolera basa yakumwaza mphangwa. Kusiyapo pyenepi, kulamuswa kwa Yezu kwapasa cinyindiro atowereri ace kuti iwo mbadalamuswambo muli akufa. Mwacitsandzo, Estevau afa na cinyindiro cakuti mbadalamuswa muli akufa.​—Machitiro 7:55-60.

14. Thangwi yanji musakhulupira kuti Yezu ali maso?

¹⁴ Thangwi yacinai ndi cipangizo ciri na ife cakuti lero, Yezu akutonga ninga Mambo na akutumikira ninga Nsolo wa mpingo Wacikristu. Ninga maphindu, Cikristu candimomwene ciri kuthambaruka. Kodi pyenepi mbapidacitika khala Yezu nee alamuswa muli akufa? Mwandimomwene, khala Yezu nee alamuswa muli akufa, panango ife cipo mbatidabva kulonga pya iye. Mbwenye ife tiri na mathangwi akuwanga toera kukhulupira kuti Yezu ali maso, pontho lero akutsogolera basa yakumwaza mphangwa zadidi inacitwa pa dziko yonsene.

KODI KULAMUSWA KWA YEZU KUSABVEKANJI KWA IFE?

15. Thangwi yanji kulamuswa kwa Yezu kusatipasa cipapo toera kumwaza mphangwa?

¹⁵ Kulamuswa kwa Kristu kusatipasa cipapo toera kumwaza mphangwa. Mu pyaka 2.000, anyamalwa a Mulungu asaphatisira pida pyakusiyana-siyana ninga upanduki, kusingirira, uphanga, kukhondesa basa yathu, kusikimiza, na kupha​—toera kupingiza basa yakumwaza mphangwa zadidi. Ngakhale tenepo, ‘nkhabepo cida cinacitwa toera kutilasa’​—cisakwanisa kupingiza basa yathu yakumwaza mphangwa za Umambo na kucita anyakupfundza. (Iza. 54:17, NM) Ife nkhabe gopa ale anaphatisirwa na Sathani. Yezu ali na ife, asatiphedza ninga mudapikira iye. (Mat. 28:19) Mwakukhonda tsalakana pinacita anyamalwa athu, ife tiri na cinyindiro cakuti iwo cipo anadzakwanisa kutipingiza!

16, 17. (a) Thangwi yanji kulamuswa kwa Yezu kusapasa mphambvu pidapfundzisa iye? (b) Mwakubverana na Jwau 11:25, kodi Yezu apaswa mphambvu ipi na Mulungu?

¹⁶ Kulamuswa kwa Yezu kusapasa mphambvu pyonsene pidapfundzisa iye. Paulu alemba kuti khala Kristu nee alamuswa muli akufa, cikhulupiro Cacikristu na basa yakumwaza mphangwa mbapidakhala pyapezi. Nyakudziwisa pya Bhibhlya m’bodzi alemba: “Khala Kristu nee alamuswa muli akufa, . . . Akristu anyengezwa toera kukhulupira uthambi ukulu.” Khala Yezu nee alamuka muli akufa, mphangwa za mu Evanjelyu mbizidakhala basi ene mbiri yakutsukwalisa ya munthu adaphiwa na anyamalwa ace. Mbwenye Kristu alamuka muli akufa, pyenepi pisapasa mphambvu pyonsene pidapfundzisa iye, kuphatanizambo pidalonga iye thangwi ya ntsogolo.​—Lerini 1 Akorinto 15:14, 15, 20.

¹⁷ Yezu alonga: ‘Ine ndine kulamuka na moyo. Munthu ananditawira, ngakhale iye amala kufa kale, anadzakhala pontho na moyo.’ (Jwau 11:25) Mafala a pikiro ineyi anadzakwanirisika mwakukhonda phonya. Yahova apasa Yezu mphambvu toera kulamusa ale anafuna kudzatonga na iye kudzulu, kuphatanizambo pikwi na pikwi pya anthu anafuna kudzakhala na umaso pa dziko yapantsi. Ntsembe ya Yezu yakufudza madawo na kulamuswa kwace muli akufa, pisabveka kuti kufa nkhabe kudzaonekabve. Kodi cidziwiso ceneci nee cisakuwangisani toera kukhala na cipapo na kupirira nyatwa zonsene ngakhale kufa?

18. Kodi kulamuka kwa Yezu muli akufa kusatipasa cinyindiro canji?

¹⁸ Kulamuswa kwa Yezu kusatipasa cinyindiro cakuti akhali a dziko yapantsi anadzatongwa mwakubverana na midida yaufuni wa Yahova. Paulu alonga pya cifuniro ca Mulungu kuna nsoka wa amuna na akazi a ku nzinda wakale wa Atena: ‘Mulungu asankhula ntsiku ibodzi, inadzatonga iye anthu a pantsi ponsene mukuphatisira munthu m’bodzi adasankhula iye. Munthu unoyu, Mulungu ancitirambo umboni wadidi na kumulamusa muli akufa.’ (Mach. 17:31) Inde, Yezu ndi Ntongi adasankhulwa na Mulungu, ife tinakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti kutonga kwace kunadzakhala kwakulungama.​—Lerini Izaiya 11:2-4.

19. Kodi kukhulupira kulamuswa kwa Kristu kusatikhuya tani?

¹⁹ Kukhulupira kulamuswa kwa Yezu kusatikulumiza toera kucita cifuno ca Mulungu. Khala Yezu nee apereka umaso wace mbalamuka muli akufa, ife mbatidapitiriza pantsi pa madawo na kufa. (Arom. 5:12; 6:23) Khala Yezu nee alamuswa muli akufa, ife mbatidalongambo kuti: ‘Tendeni tidye mbatimwa, thangwi mangwana tinadzafa.’ (1 Akor. 15:32) Mbwenye ife nkhabe kuikha pifuno pyaunyama pa mbuto yakutoma. Mbuto mwace, ife tisapasa ntengo cidikhiro cakulamuswa muli akufa, pontho tiri na mathangwi onsene toera kubvera citsogolero ca Yahova munjira zonsene.

20. Kodi kulamuswa kwa Yezu kusapangiza tani ukulu wa Mulungu?

²⁰ Kulamuswa kwa Kristu ndi cipangizo ca ukulu wa Yahova, ule anapasa nkhombo peno “anabwezera pyadidi ale ananfuna.” (Aheb. 11:6) Yahova aphatisira mphambvu ikulu maningi na udziwisi wace toera kulamusa Yezu na kumpasa umaso wakukhonda kufa kudzulu! Munjira ineyi, Mulungu apangizambo luso yace toera kukwanirisa mapikiro Ace onsene. Pyenepi pisaphatanizambo pikiro ya Mulungu inapangiza kuti ‘mbeu’ yakupambulika mbidakhala na basa yakufunika kakamwe toera kumalisa nkhani inaphataniza anthu onsene. Kukwanirisika kwa pikiro ineyi kukhaphemba kuti Yezu afe mbalamuswa muli akufa.​—Gen. 3:15.

21. Kodi cidikhiro cakulamuswa muli akufa cisabvekanji kwa imwe?

²¹ Ife tisapereka takhuta kakamwe kuna Yahova thangwi yakutipasa cidikhiro cakunyindirika cakulamuka muli akufa. Bhibhlya isapikira: ‘Onani, ramada ya Mulungu iri pakati pa anthu. Mulungu anadzakhala pabodzi na anthu. Anthu anadzakhala mbumba ya Mulungu. Iye ene Mulungu anadzakhala pabodzi na anthu, mbapukuta misozi yonsene m’maso mwawo. Kufa hakunadzakhalapo pontho tayu, nee kutsukwala, nee kulira, nee nyatwa, thangwi pya kale pyamala.’ Pikiro ineyi yakuwangisa kakamwe yaperekwa kuna mpostolo Jwau, ule adapangwa kuti: “Lemba ipi, thangwi mafala awa ndi akukhulupirika na [andimomwene.]” Kodi mpostolo Jwau apangwa na ani mafala anewa? Aapangwa na Yezu Kristu, ule adalamuswa muli akufa!​—Apok. 1:1; 21:3-5.