NSOLO WA PFUNDZIRO 40
NYIMBO 111 Tiri na Mathangwi Toera Kutsandzaya
Yahova ‘Asaticitisa Kukhala Akutsandzaya’
“ Ndinadzaenda . . . kuna Mulungu wakuti asandicitisa kukhala wakutsandzaya.”—MAS. 43:4.
PINAFUNA IFE KUPFUNDZA
Tinapfundza pinthu pyakuti pinaticitisa kuluza kutsandzaya, pontho tinaona kuti tinakhala tani pontho akutsandzaya.
1-2. (a) Ninji pinacita anthu azinji lero? (b) Tinapfundzanji mu nsolo uno?
ANTHU azinji lero asacita pyonsene pinakwanisa iwo toera kukhala akutsandzaya, mbwenye nee asakwanisa. Undimomwene ndi wakuti azinji a iwo asakhala akutsukwala kakamwe, pontho asapibva kuti ali okhene. Pyenepi pisacitikambo na atumiki a Yahova. Nakuti tiri “mu ntsiku zakumalisa,” tisadziwa kuti tinathimbana na pinthu ‘pyakunentsa kupirira.’—2 Tim. 3:1.
2 Mu nsolo uno tinapfundza pinthu pyakuti pinaticitisa kuluza kutsandzaya, pontho tinapfundza kuti tinacitanji toera tikhale pontho akutsandzaya khala taluza kutsandzaya kwathu. Mbwenye pakutoma tendeni tione kuti mbani Anatiphedza toera kukhala na kutsandzaya kwandimomwene.
MBANI ANATIPHEDZA TOERA KUKALA NA KUTSANDZAYA KWANDIMOMWENE?
3. Pinthu pidacita Yahova pisatipfundzisanji thangwi ya iye? (Onanimbo mafoto.)
3 Yahova ndi wakutsandzaya ndzidzi onsene. Iye asafuna kuti ife tikhalembo akutsandzaya. Na thangwi ineyi, nee pisatidzumisa tingaona kuti pinthu pidacita Yahova ndi pyakutsandzayisa. Ife tisakwanisa kuona n’khaliro unoyu mu dziko yathu yakubalika, m’makore akusiyana-siyana anaona ife, m’masendzekero anacita pinyama na pyakudya pyakusiyana-siyana pyakukoma piri na ife. Mwakukhonda penula, Yahova asatifuna, pontho asafuna kuti titsandzaye.
Baby elephant: Image © Romi Gamit/Shutterstock; penguin chicks: Vladimir Seliverstov/500px via Getty Images; baby goats: Rita Kochmarjova/stock.adobe.com; two dolphins: georgeclerk/E+ via Getty Images
Masendzekero anacita pinyama asapangiza kuti Yahova ndi wakutsandzaya (Onani ndima 3)
4. (a) Yahova asapitiriza tani kukhala wakutsandzaya maseze asaona nyatwa zinaoneka n’dziko? (b) Ndi muoni upi udatipasa Yahova? (Masalmo 16:11)
4 Maseze Yahova ndi “Mulungu wakutsandzaya,” iye asaona nyatwa zinaoneka n’dziko. (1 Tim. 1:11) Mbwenye iye nee asatawirisa kuti pyenepi pincimwanise kutsandzaya, thangwi asadziwa kuti nyatwa zenezi ndi za ndzidzi wakucepa, pontho akhazikisa ntsiku toera kuzimalisa. Yahova ali kudikhira mwakupirira mpaka kufika ntsiku yakuti anamalisa nyatwa zonsene. Mbwenye mu ndzidzi unadikhira iye pyenepi, asabvesesa nyatwa zinatamba ife, pontho asatiphedza. Iye asacita tani pyenepi? Cibodzi mwa pinthu pinacita iye ndi kutipasa muoni wakutsandzaya. (Lerini Masalmo 16:11.) Ndi pyenepi pidacita iye kuna Yezu.
5-6. Thangwi yanji Yezu ndi wakutsandzaya?
5 Yezu ndi wakutsandzaya kakamwe kupiringana anthu onsene adacita Yahova. Thangwi ibodzi ndi yakuti iye “ndi cipangizo ca Mulungu wakukhonda kuoneka,” pontho asatowezera mwadidi kakamwe makhaliro a Babace. (Akol. 1:15; 1 Tim. 6:15.) Kusiyapo pyenepi, Yezu akhala ndzidzi uzinji kakamwe pabodzi na Babace.
6 Yezu ndi wakutsandzaya thangwi ndzidzi onsene asabvera Babace. (Mis. 8:30, 31; Juw. 8:29) Pontho thangwi yakukhulupirika mpaka kunkhomo, iye ndi wakutawirika kuna Yahova.—Mat. 3:17.
7. Tinakhala tani na kutsandzaya kwandimomwene?
7 Ife tinakwanisambo kukhala na kutsandzaya kwandimomwene tingakhala na uxamwali wakuwanga na Yahova. Tingapfundza kakamwe thangwi ya iye na kuntowezera tinakhalambo akutsandzaya kakamwe. Kusiyapo pyenepi, ife tinakhala akutsandzaya tingabvera Yahova na kudziwa kuti ndife akutawirika kuna iye.a (Mas. 33:12) Ndimomwene kuti midzidzi inango tinatsukwala mu ntsiku zakucepa, pontho midzidzi inango tinatsukwala mu ntsiku zizinji. Kodi pyenepi pisapangiza kuti nee ndife akutawirika kuna Mulungu? Nkhabe. Thangwi ife ndife a madawo, pontho midzidzi inango tisathabuka thangwi ya kubva kupha, kutsukwala peno kudzudzumika. Mbwenye Yahova asabvesesa pyenepi. (Mas. 103:14) Tendeni tione pinthu pingasi pyakuti pinaticitisa kuluza kutsandzaya, pontho tinaona kuti tinacitanji toera tikhale pontho akutsandzaya.
CITANI MPHOLE-MPHOLE NA PINTHU PYAKUTI PINAKUCITISANI KULUZA KUTSANDZAYA
8. Ndi pinthu pipi pyakuti panango pinacitika na ife thangwi ya nyatwa?
8 Nyatwa. Kodi imwe muli kuthabuka thangwi ya kutcingwa, cidengwa cacibaliro, utcerengi, utenda peno kukalamba? Ndi pyakukhonda nentsa kuluza kutsandzaya pakutamba nyatwa zenezi, makamaka khala nee tinakwanisa kucita cinthu. Bhibhlya isalonga kuti panango tinatsukwala kakamwe mbatikhonda kwanisa pontho kukhala akutsandzaya. (Mis. 15:13) Nkulu wa mpingo m’bodzi adaferwa na m’bale wace wamamuna na anyakubalace nkati mwa pyaka pinai alonga: “Ine ndikhapibva kuti ndikhali ndekhene, pontho pikhali ninga nee pakhali na munthu toera kundiphedza. Midzidzi inango ndikhatsukwala kakamwe, thangwi ndikhanyerezera pinthu pizinji pyakuti nee ndakwanisa kupicita na anyakubalanga, kuphatanizambo abale anga.” Mwandimomwene, nyatwa zinakwanisa kutifewesa manungo mbatitsukwala kakamwe.
9. Ninji pinafuna kutiphedza toera kukhala pontho akutsandzaya? (Yeremiya 29:4-7, 10)
9 Ndi pinthu pipi pinafuna kutiphedza toera kukhala pontho akutsandzaya? Cinthu cibodzi cinafuna kutiphedza ndi kukhala akupereka takhuta mbatitsandzaya na pinthu piri na ife. Dziko isayesera kuticitisa kunyerezera kuti tisafunika kukhala na pinthu pyonsene pinafuna ife toera kukhala akutsandzaya. Mbwenye unoyu nee ndi undimomwene. Mwacitsandzo, Yahova apanga Ayuda akhali mu ubitcu ku Bhabhilonya kuti iwo akhafunika kutsandzaya na umaso ukhali na iwo mu ndzidzi unoyu. (Lerini Yeremiya 29:4-7, 10.) Tisapfundzanji na pyenepi? Tsandzayani na pinthu piri na imwe cincino mbamupereka takhuta. Kumbukani kuti Yahova ndzidzi onsene anakuphedzani, pontho nee anakusiyani. (Mas. 63:7; 146:5) Mulongo Effie, adacitikirwa na cidengwa, pontho wakuti nee asakwanisabve kufamba, alonga: “Ine ndaphedzwa kakamwe na Yahova, acibale anga, kuphatanizambo abale na alongo. Ndisafuna kuapangiza kuti ndisapereka takhuta thangwi ya pinthu pinandicitira iwo. Natenepa ndisacita pyonsene pinakwanisa ine toera kukhala wakutsandzaya.”
10. Thangwi yanji tinakwanisa kukhala akutsandzaya mwakukhonda tsalakana nyatwa?
10 Maseze pinthu pikhonde kucitika ninga mukhafuna ife, tingacitikirwa na pinthu pyakuipa peno acibale athu angacitikirwa na pinthu pyakuipa, ife tinakwanisa kukhala akutsandzaya.b (Mas. 126:5) Thangwi yanji? Thangwi kutsandzaya kwathu nee kusanyindira pinthu pinaticitikira. Mpainiya m’bodzi anacemerwa Maria, alonga: “Imwe mungakhala wakutsandzaya mwakukhonda tsalakana nyatwa, pyenepi nee pisapangiza kuti imwe nee munalira peno kupanga munthu nyatwa zanu. Mbwenye pisapangiza kuti ndzidzi onsene musakumbuka mapikiro adacita Yahova. Babathu anakwanisa kutiphedza toera tipitirize kukhala akutsandzaya mwakukhonda tsalakana pinthu pinaticitikira.” Ndzidzi onsene kumbukani kuti maseze tithimbane na nyatwa zizinji cincino, izo ndi za ndzidzi wakucepa, ninga manyalo a munthu angapwanda tcetca mu ndzidzi wa mphepo kakamwe. Mwakukhonda dembuka, nyatwa zenezi nee zinaonekabve, pontho nee tinazikumbukabve.
11. Thangwi yanji pinthu pidacitikira Paulu pisakuwangisani?
11 Mphapo ndiye tani tingatoma kunyerezera kuti nee ndifebve akutawirika kuna Yahova thangwi ya nyatwa zinatamba ife? Cinthu cibodzi cinafuna kutiphedza ndi kunyerezera atumiki a Yahova anango adatambambo nyatwa. Onani pidacitikira mpostolo Paulu. Iye asankhulwa na Yezu toera kukwata undimomwene mbaufikisa kuna “anthu a madzindza anango, kuphatanizambo amambo na mbumba ya Izraeli.” (Mabasa 9:15) Unoyu ukhali mwai ukulu kakamwe! Mbwenye Paulu akhatamba nyatwa zizinji. (2 Akor. 11:23-27) Kodi Paulu akhatamba nyatwa zenezi thangwi nee akhali wakutawirika kuna Yahova? Nkhabe. M’mbuto mwace, Paulu akwanisa kupirira thangwi iye akhapaswa nkhombo na Yahova. (Aroma 5:3-5) Cincino nyerezerani pinakucitikirani. Khala imwe muli kukwanisa kupirira mwakukhulupirika nyatwa zonsene zinatamba imwe, khalani na cinyindiro cakuti pyenepi pisacitika thangwi Yahova ali kukuphedzani, pontho ndimwe wakutawirika kuna iye.
12. Thangwi yanji pinthu pinadikhira ife pingakhonda kucitika pinakwanisa kutitsukwalisa?
12 Pinthu pinadikhira ife pingakhonda kucitika. (Mis. 13:12) Kufuna kwathu Yahova na kupereka takhuta kuna iye, kusaticitisa kukhala na pifuno toera kucita pizinji m’basa yace. Mbwenye pifuno pyenepi pingakhonda kukwanirisika panango tinatsukwala. (Mis. 17:22) Mpainiya m’bodzi anacemerwa Holly alonga: “Ine ndikhafuna kukurusari Xikola ya Amwazi Mphangwa a Umambo, kutumikira m’madziko anango peno kuphata basa yakumanga ku Ramapo. Mbwenye makhaliro anga acinja, pontho ine nee mbidakwanisabve kukwanirisa pifuno pyenepi. Ndatsukwala kakamwe. Ndi pyakutsukwalisa mungakhala na cifuno cakucita pinthu mbamukhonda kwanisa kucita pinthu pyenepi.” Azinji asapibvambo tenepo.
13. Khala makhaliro athu nee asatitawirisa kucita pinthu pikhafuna ife, ndi pifuno pipi pyakuti tinakwanisa kukhala napyo?
13 Ndi pinthu pipi pinafuna kutiphedza toera kukhala pontho akutsandzaya? Kumbukani kuti Yahova nee asadikhira kuti ticite pinthu pyakuti nee tinapikwanisa, pontho ife ndife akufunika kuna iye maseze tikhonde kwanisa kucita pinthu pyakuti anango asapicita. Yahova asafuna kuti tidzindikire pinacimwana ife kucita mbatikhala akukhulupirika. (Mik. 6:8; 1 Akor. 4:2) Kuna Yahova pyakufunika kakamwe ndi manyerezero athu, mabvero athu na makhaliro athu, tayu pinthu pinakwanisa ife. Mphapo tisafunika kupasika mulando thangwi ya pinthu pinacimwana ife maseze Yahova nee asatipasa mulando?c Nkhabe. Khala nee musakwanisa kucita pinthu pikhafuna imwe m’basa ya Yahova, nyerezerani pinthu pyakuti munapikwanisa. Kodi imwe munakwanisa kupfundzisa m’phale peno kuwangisa m’bale wakukalamba? Musaona tani kukhala na cifuno cakuwangisa munthu, kuenda kamuona, kumuligariri peno kuntumizira mphangwa? Tingawangisira toera kucita pinthu pinakwanisa ife, Yahova asatsandzaya mbatipasa cinyindiro cakuti tinatsandzayambo. Pontho lekani duwala kuti mwakukhonda dembuka tinakhala na miyai yakutumikira Yahova munjira yakuti nee tikhaidikhira. Holly alonga: “Ine ndisanyerezera: ‘Ine ndiri na cidikhiro cakukhala m’maso kwenda na kwenda.’ Na ciphedzo ca Yahova ndinadzakwanisa kucita pinthu pinango pinafuna ine mu dziko ipswa.”
14. Ndi cinthu cipi cinango cakuti panango cinaticitisa kuluza kutsandzaya kwathu?
14 Kucita basi ene pinthu pinakomerwa na ife. Anango asaphatisira maredhi sociais toera kucitisa anthu kunyerezera kuti toera kukhala akutsandzaya tisafunika kucita basi ene pinthu pinakomerwa na ife. Panango tinatomambo kunyerezera kuti toera kukhala na kutsandzaya kwandimomwene tisafunika kucita pinthu pyonsene pinakomerwa na ife, kugula pinafuna ife na kuenda kaona mbuto zakusiyana-siyana. Pyenepi nee ndi pyakuipa. Thangwi Yahova asafuna kuti titsandzaye na pinthu pidacita iye. Mbwenye azinji adayesera kucita basi ene pinakomerwa na iwo, mukupita kwa ndzidzi adzindikira kuti pikhanyerezera iwo kuti pinaatsandzayisa, nee pyaatsandzayisadi. Mpainiya anacemerwa Eva, alonga: “Munganyerezera basi ene kucita pinthu pinakomerwa na imwe, nee musatsandzaya. Thangwi ndzidzi onsene munafuna pinthu pinango.” Natenepa, tingayesera basi ene kucita pinthu pinakomerwa na ife ndzidzi onsene, tinakhala akutsukwala, pontho tinapibva kuti tiri tekhene.
15. Tisapfundzanji na pidacitikira mambo Salomoni?
15 Tinakwanisa kupfundza na pidacitikira mambo Salomoni. Iye acita pinthu pizinji pikhafuna iye, mbwenye nee pyantsandzayisa. Iye adya pyakudya pizinji pyadidi na pyakusiyana-siyana, abvesera nyimbo zadidi, pontho agula pinthu pizinji pya kudhula. Mbwenye pyenepi nee pyantsandzayisa. Iye alonga: “Diso nkhabe neta na kuona; pontho khutu nkhabe neta na kubva.” (Ekle. 1:8; 2:1-11) Anango asanyerezera kuti angakhala na kobiri mbacita pyonsene pinafuna iwo, anakhala akutsandzaya. Mbwenye unoyu nee ndi undimomwene. Pinthu pyenepi nee pisabweresa kutsandzaya kwandimomwene.
16. Thangwi yanji kucita pinthu toera kuphedza anango kunatiphedza toera kukhala akutsandzaya? (Onanimbo mafoto.)
16 Ndi pinthu pipi pinafuna kutiphedza toera kukhala pontho akutsandzaya? Yezu apfundzisa kuti “kupasa kusatsandzayisa kakamwe kupiringana kutambira.” (Mabasa 20:35) Nkulu wa mpingo anacemerwa Alekos alonga: “Ine ndisacita pinthu pyakucepa toera kuphedza anthu anango. Ndingacita kakamwe pinthu pyenepi, ndisasiya kunyerezera basi ene pinafuna ine, pontho pyenepi pisanditsandzayisa.” Ndiye tanimbo imwe? Ndi pinthu pipi pyakuti munakwanisa kupicita toera kuphedza anango? Mungaona kuti pana munthu anatamba nyatwa, yeserani kum’balangaza. Panango nee munakwanisa kumalisa nyatwa zace, mbwenye munakwanisa kum’balangaza mungambvesera mwadidi, kumbvera ntsisi, na kunkumbusa kuti iye anakwanisa kupanga Yahova pinthu pyonsene pinan’nentsa. (Mas. 55:22; 68:19) Imwe munakwanisa kumphedza toera kubvesesa kuti Yahova nee ansiya. (Mas. 37:28; Iza. 59:1) Imwe munakwanisambo kuperekeka toera kuncitira pinthu, ninga kumphikira peno kuncemera toera kufamba naye. Cinthu cinango cakuti cinakwanisa kubalangaza munthu ndi kuenda naye m’basa ya m’munda. Tawirisani kuti Yahova akuphatisireni toera kuphedza anango. Tinganyerezera kakamwe anango, m’mbuto mwakunyerezera basi ene pinafuna ife, tisakhala na kutsandzaya kwandimomwene.—Mis. 11:25.
M’mbuto mwakunyerezera basi ene pinakomerwa na imwe, nyerezerani pinafuna anango (Onani ndima 16)d
17. Tisafunika kucitanji toera tikwanise kukhala na kutsandzaya kwandimomwene? (Masalmo 43:4)
17 Ife tinakwanisa kukhala na kutsandzaya kwandimomwene tingapitiriza kuwangisa uxamwali wathu na Babathu wakudzulu. Bhibhlya isatipasa cinyindiro cakuti Yahova ‘asaticitisa kukhala akutsandzaya.’ (Lerini Masalmo 43:4.) Na thangwi ineyi, tinakwanisa kukhala akukhurudzika mwakukhonda tsalakana nyatwa zinatamba ife. Natenepa, tinapitiriza kunyindira Yahova, thangwi ndiye Anaticitisa kukhala akutsandzaya!—Mas. 144:15.
NYIMBO 155 Kutsandzaya Kwakukhonda Mala
a Onani bokosi ya nsolo wakuti “Nyindirani Yahova Toera Mukhale Wakutsandzaya.”
b Mwacitsandzo, onani mu jw.org vidhyu ya mibvundzo na mitawiro ya m’bale Dennis na mulongo Irina Christensen mu Mphangwa za Mathubo Akutonga za 2023 N.º 5.
c Toera kudziwa pinango, onani nsolo wakuti “Cultive expectativas razoáveis e sinta alegria” mu Sentinela ya 15 de Julho de 2008.
d MAFALA ANAFOKOTOZA FOTO: Mulongo agula pinthu pizinji toera iye apiphatisire, mbwenye atsandzaya kakamwe pidagula iye mafulori toera apase mulongo wakukalamba.