BHIBHLIYOTEKA MU INTERNETI ya Torre de Vigia
Ncenjezi
ya Torre de Vigia
Cisena
  • BHIBHLYA
  • MABUKHU
  • MISONKHANO
  • w25 Novembro ya matsa. 2-7
  • Abale na Alongo Akukalamba, Pitirizani Kukhala Akutsandzaya

Nkhabe kugumanika vidhyu pa khundu ino.

Munatilekerera, paoneka madodo pakupangiza vidhyu.

  • Abale na Alongo Akukalamba, Pitirizani Kukhala Akutsandzaya
  • Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2025
  • Misolo Ming'ono
  • Mphangwa Zakulandana
  • THANGWI YANJI NDI PYAKUNENTSA KUPITIRIZA KUKHALA AKUTSANDZAYA TINGAKALAMBA?
  • MUSAFUNIKA KUCITANJI TOERA MUPITIRIZE KUKHALA AKUTSANDZAYA?
  • MUSAFUNIKA KUCITANJI TOERA KUPHEDZA ABALE NA ALONGO AKUKALAMBA?
  • Lemedzani Kakamwe Abale na Alongo Akukalamba
    Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2021
  • Tisapfundzanji na Mafala Akumalisa a Amuna Akukhulupirika?
    Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2024
  • Mwakucepeseka, Tawirani Kuti Nee Musadziwa Pyonsene
    Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2025
  • Munacitanji Toera Kuthimizira Kutsandzaya Kwanu m’Basa Yakumwaza Mphangwa?
    Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2024
Onani Mphangwa Zinango
Ncenjezi Wakudziwisa Umambo Wa Yahova (Wa Pfundziro)—2025
w25 Novembro ya matsa. 2-7

NSOLO WA PFUNDZIRO 44

NYIMBO 138 Kubalika Kwa Imbvi

Abale na Alongo Akukalamba, Pitirizani Kukhala Akutsandzaya

“ Maseze iwo akalambe, anapitiriza kubala misapo.”—MAS. 92:14.

PINAFUNA IFE KUPFUNDZA

Mu nsolo uno tinaona kuti abale na alongo akukalamba asafunika kucitanji toera apitirize kukhala akutsandzaya.

1-2. Yahova asaona tani abale na alongo akukalamba? (Masalmo 92:12-14; onanimbo foto.)

M’MADZIKO anango, anthu asaona kukalamba ninga mwai, mbwenye m’madziko anango, anthu anakalamba asawangisira toera aoneke ninga nee ali kukalamba. Mwacitsandzo, iwo angaona tsisi yakucena mu nsolo mwawo asaibulusa toera akhonde kuoniwa kuti akukalamba. Mbwenye mwakukhonda tsalakana kuwangisira kunacita iwo, asapitiriza kukalamba.

2 Ngakhale tenepo, Babathu wakudzulu asaona abale na alongo athu akukalamba munjira yakusiyana. (Mis. 16:31) Kuna Yahova, iwo ndi ninga miti inabala misapo mizinji. (Lerini Masalmo 92:12-14.) Thangwi yanji iwo athema kulandaniswa na miti ineyi? Kazinji kene, miti yakuti isabala mwadidi, pontho isakhala na maluwa akununkhira ndi ire iri na pyaka pizinji. Ku Japau kuna muti ubodzi wakudzumatirisa unacemerwa cerejeira. Inango mwa miti ineyi yakubalika kakamwe iri na pyaka pyakupiringana mili. Ninga miti ineyi, abale na alongo akukalamba ndi akubalika, makamaka kuna Yahova. Iye nee asaona basi ene tsisi yawo yakucena, mbwenye asaonambo makhaliro awo adidi, ninga kupirira na kukhulupirika kwawo. Kusiyapo pyenepi, Yahova asakumbuka pyonsene pidacita iwo mwakukhulupirika.

Banja iri nawa pa mpando kunja, pontho n’khundu-n’khundu mwawo muli na miti inacemerwa cerejeira yakuti iri na maluwa.

Miti yakuti iri na pyaka pizinji isabalika, pontho isapitiriza kubala misapo. Munjira ibodzi ene, abale akukalamba ndi akubalika kuna Yahova, pontho asapitiriza kucita pizinji m’basa yace (Onani ndima 2)


3. Yahova aphatisira tani anthu akukalamba toera kucita pikhafuna iye?

3 Kukalamba nee kusacitisa munthu kusiya kukhala wakufunika kuna Yahova.a Maulendo mazinji, Yahova aphatisira anthu akukalamba toera kucita pikhafuna iye. Mwacitsandzo, Sara akhali na pyaka 90 pyakubalwa pidapangwa iye na Yahova kuti mbadakhala mama wa dzindza ikulu ikhafuna kubalwa Mesiya. (Gen. 17:15-19) Mose akhalimbo wakukalamba pidasankhulwa iye na Yahova toera kubulusa Aizraeli ku Ejitu. (Eks. 7:6, 7) Pontho mpostolo Juwau akhali wakukalamba kakamwe pidantsogolera Yahova toera kulemba mabukhu maxanu a m’Bhibhlya.

4. Mwakubverana na Misangani 15:15, ninji pinafuna kuphedza abale na alongo akukalamba toera kupirira pinentso pinatamba iwo? (Onanimbo foto.)

4 Kukalamba kusabweresa nyatwa zizinji. Mulongo unango alonga: “Kukalamba ndi kwakunentsa.” Mbwenye kutsandzayab kusaphedza toera kupirira pinentso pinatamba anyakukalamba. (Lerini Misangani 15:15.) Mu nsolo uno tinapfundza kuti abale na alongo akukalamba asafunika kucitanji toera apitirize kutsandzaya. Tinapfundzambo kuti abale na alongo mu mpingo anaaphedza tani. Mbwenye cincino tendeni tione kuti thangwi yanji ndi pyakunentsa kupitiriza kukhala akutsandzaya mu ndzidzi unakalamba ife.

Banja idapangizwa pa foto iri pa tsamba yakutoma iri yakutsandzaya, pontho iri kuyang’ana muti unacemerwa cerejeira wakuti uli na maluwa.

Mungaona pinthu pyadidi pinakucitirani Yahova, munakwanisa kukhala wakutsandzaya mwakukhonda tsalakana pinentso (Onani ndima 4)


THANGWI YANJI NDI PYAKUNENTSA KUPITIRIZA KUKHALA AKUTSANDZAYA TINGAKALAMBA?

5. Thangwi yanji abale na alongo anango akukalamba asatsukwala?

5 Ndi pinthu pipi pyakuti pisakutsukwalisani? Panango imwe musatsukwala thangwi yakucimwana kucita pinthu pikhacita imwe kale. Panango musakumbuka ndzidzi wakuti mukhali m’phale, pontho na ungumi wadidi. (Ekle. 7:10) Mwacitsandzo, mulongo unango anacemerwa Raby alonga: “Ndzidzi onsene ndisabva kupha, pontho nee ndisakwanisabve kucita pinthu ninga kale. Ngakhale kuthukula mwendo toera kubvala meya na kucinja nguwo ndi pyakunentsa kuna ine. Manja anga asapha kakamwe, pontho pisandinentsa kufuthula pyala. Na thangwi ineyi, ndisanentseka toera kucita mwadidi mabasa, ngakhale mang’ono. Harold, adatumikira ku Bheteli alonga: “Midzidzi inango ndisakhala wakuipirwa thangwi nee ndisakwanisa kubvesesa kuti ndine munthu wa ntundu wanji. Ine ndikhagwa mwadidi bhola, pontho unoyu ukhali ubalangazi wanga. Anthu akhalonga: ‘Pasani bhola Harold thangwi iye nkhabe khwica.’ Mbwenye cincino ndisaona kuti nee kuiponya kwene nkhabe kwanisa.”

6. (a) Ndi pinthu pipi pinango pinatsukwalisa abale na alongo athu? (b) Ninji pinafuna kuphedza abale na alongo athu akukalamba kuona khala anapitiriza kutekenya karu, mota peno kutcova njinga? (Onani mu revista ino nsolo wakuti “Ndisafunika Kusiya Kutekenya?”)

6 Panango imwe musatsukwala thangwi yakunyerezera kuti nee musakwanisa kucita pinthu mwekhene. Makamaka khala musafuna ciphedzo ca munthu unango toera akuphedzeni peno khala musafunika kukhala na m’bodzi wa ananu. Panango musatsukwala thangwi ya ungumi wanu, peno maso anu nee ali mwadidi, pontho nee musakwanisabve kubuluka, kutekenya mwekhene karu, mota peno kutcova njinga. Pinthu pyenepi pinakwanisa kukutsukwalisani. Mbwenye kumbukani kuti kuna Yahova cinthu cakufunika kakamwe nee ndi kukwanisa kutsalakanika tekhene, kukhala tekhene peno kutekenya. Pontho tinakwanisa kukhala na cinyindiro cakuti Yahova asabvesesa mabvero athu. Cakufunika kakamwe kuna Yahova ndi kukhala na ntima wadidi na kupereka takhuta kuna iye na kuna abale na alongo athu.—1 Sam. 16:7.

7. Ninji pinafuna kuphedza ale anagopa kufa mbadzati kuona kufudzwa kwa dziko ino yakuipa?

7 Panango imwe musagopa kufa mbamukhonda kuona kufudzwa kwa dziko ino yakuipa. Khala ndi pyenepi pinakutsukwalisani, ninji pinafuna kukuphedzani? Kumbukani kuti Yahova ali kudikhira mwakupirira toera kufudza dziko ino yakuipa. (Iza. 30:18) Thangwi yanji Yahova asapirira? Thangwi asafuna kuti anthu azinji kakamwe akhale na mwai wakun’dziwa na kuntumikira. (2 Ped. 3:9) Natenepa mungatsukwala, nyerezerani anthu akuti anakwanisa kupulumuswa thangwi ya kupirira kwa Yahova. Panango anango mwa anthu anewa ndi acibale anu.

8. Ndi pinentso pipi pinango pinakhala na munthu angakalamba?

8 Mwakukhonda tsalakana thunga yathu, ife tingakhonda khala mwadidi, panango tinalonga peno kucita cinthu cakuti tinatsumbikika naco. (Ekl. 7:7; Tiya. 3:2) Mwacitsandzo, mu ndzidzi ukhathabuka Yobe, iye alonga ‘mwakukhonda nyerezera.’ (Yobe 6:1-3) Kusiyapo pyenepi, kubva kupha kunacitisa munthu wakukalamba kulonga peno kucita cinthu cakuti nee mbadacicita peno kucilonga mbadakhala mwadidi. Mbwenye ife nee tisafunika kuphatisira kukalamba kwathu peno kubva kupha toera kukakamiza anango kuti aticitire pinthu pyonsene pinafuna ife. Pontho tingadzindikira kuti nee tapangiza ufuni kuna anango, tisafunika kuphemba kulekererwa mwakucimbiza.—Mat. 5:23, 24.

MUSAFUNIKA KUCITANJI TOERA MUPITIRIZE KUKHALA AKUTSANDZAYA?

Nthawi ya muti unacemerwa cerejeira uli na maluwa; munjira ibodzi ene abale na alongo akukalamba anakwanisa kupitiriza kukhala akutsandzaya. Mafoto anewa asapangizwa mu ndima 9-13.

Ndi pinthu pipi pyakuti munakwanisa kupicita toera kupitiriza kukhala wakutsandzaya mwakukhonda tsalakana pinentso? (Onani ndima 9-13)


9. Thangwi yanji musafunika kutawira ciphedzo ca anango? (Onanimbo mafoto.)

9 Tawirani ciphedzo ca anango. (Agal. 6:2) Pakutoma panango pinakhala pyakunentsa. Mulongo Gretl alonga: “Midzidzi inango, ndi pisandinentsa kutawira ciphedzo ca anango thangwi nee ndisafuna kuapasa basa. Papita ndzidzi toera kucinja manyerezero anga, kukhala wakucepeseka mbanditawira ciphedzo ca anango.” Mungatawira ciphedzo ca anango, munaacitisa kukhala na kutsandzaya kunakhala na munthu thangwi yakupasa anango. (Mabasa 20:35) Pontho imwe munatsandzaya thangwi yakuona kuti anango asakutsalakanani.

Mulongo wakukalamba aphata nkono ntsikana, mu ndzidzi wakuti ali kugula pinthu pabodzi.

(Onani ndima 9)


10. Thangwi yanji nee musafunika kuduwala kupereka takhuta? (Onanimbo mafoto.)

10 Khalani akupereka takhuta. (Akol. 3:15; 1 Ates. 5:18) Tingacitirwa pinthu pyadidi na anango, tisafunika kupereka takhuta. Mbwenye midzidzi inango tisaduwala kucita pyenepi. Ngakhale tenepo, tingaseka mbatilonga takhuta, axamwali athu asaona kuti tisapereka takhuta thangwi ya pinthu pyonsene pinaticitira iwo. Leah, anatsalakana anthu akukalamba ku Bheteli alonga: “Mulongo m’bodzi ndzidzi onsene asandilembera tsamba yakupereka takhuta. Ndimomwene kuti nee asalemba mafala mazinji, mbwenye matsamba anewa ali na mafala adidi. Ine ndisakomerwa nawo thangwi ndisatsandzaya ndingaona kuti iye asapereka takhuta thangwi ya pinancitira ine.”

Mulongo wakukalamba ali kulemba tsamba yakupereka takhuta.

(Onani ndima 10)


11. Munaphedza tani anango? (Onanimbo mafoto.)

11 Wangisirani toera kuphedza anango. Mungaphatisira mwadidi ndzidzi wanu toera kuphedza anango, imwe nee munanyerezera kakamwe nyatwa zanu. Ife tinakwanisa kulandanisa abale athu akukalamba na mabukhu akuti asapfundzisa pinthu pyakufunika kakamwe. Mbwenye anthu angakhonda kuleri mabukhu, iwo nee anapfundza cinthu. Munjira ibodzi ene, aphale na atsikana nee anapfundza cinthu mungakhonda kuapanga pinadziwa imwe. Citani mibvundzo, pontho abvesereni mwadidi. Apangizeni kuti thangwi yanji kucita pinafuna Yahova kusabweresa kutsandzaya, pontho ndzidzi onsene kunatiphedza. Mwakukhonda penula, imwe munakhala akutsandzaya mungabalangaza na kuwangisa axamwali anu akuti ndi aphale na atsikana.—Mas. 71:18.

M’bale wakukalamba ali kubvesera mwadidi m’phale mu ndzidzi unalonga iye mabvero ace.

(Onani ndima 11)


12. Mwakubverana na Izaiya 46:4, Yahova apikira kucitanji kuna abale na alongo akukalamba? (Onanimbo mafoto.)

12 Citani phembero toera Yahova akupaseni mphambvu. Panango imwe musapibva kukhala wakuneta, mbwenye Yahova “nkhabe neta, nee kukhala wakusowa mphambvu.” (Iza. 40:28) Kodi Yahova asaphatisira tani mphambvu zenezi zakusowa madire? Njira ibodzi ndi kuphedza abale na alongo akukalamba. (Iza. 40:29-31) Iye apikira kuti anaphedza abale na alongo anewa. (Lerini Izaiya 46:4.) Pontho Yahova ndzidzi onsene asakwanirisa mapikiro ace. (Yos. 23:14; Iza. 55:10, 11) Mungacita phembero mbamuona njira inakuphedzani Yahova munakhala wakutsandzaya.

M’bale wakukalamba ali kucita phembero.

(Onani ndima 12)


13. Mwakubverana na 2 Akorinto 4:16-18, ninji pinafunika ife kukumbuka? (Onanimbo mafoto.)

13 Kumbukani kuti nee munakhala nkhalamba kwenda na kwenda. Tingakumbuka kuti nyatwa zathu nee ndi za kwenda na kwenda pisakhala pyakukhonda nentsa kupirira. Bhibhlya isapikira kuti kukalamba na kubva kupha pinadzamala. (Yobe 33:25; Iza. 33:24) Na thangwi ineyi, imwe munakwanisa kukhala akutsandzaya, thangwi kutsogolo munakhala na umaso wadidi kakamwe. (Lerini 2 Akorinto 4:16-18.) Mphapo anango anakuphedzani tani?

Mulongo wakukalamba ali nawa pa njinga ya anyakulamala, pontho ali kuleri Bhibhlya. Iye ali kunyerezera kuti m’Paraizu anakhala ntsikana, pontho nee anaphatisirabve njinga ya anyakulamala.

(Onani ndima 13)


MUSAFUNIKA KUCITANJI TOERA KUPHEDZA ABALE NA ALONGO AKUKALAMBA?

14. Thangwi yanji ndi pyakufunika kuenda kaona peno kuligariri abale na alongo akukalamba?

14 Khalani na nsambo wakuligariri abale na alongo akukalamba peno kuenda kaaona. (Aheb. 13:16) Anthu azinji akukalamba asapibva kuti ali okhene. M’bale anacemerwa Carlos wakuti nee asakwanisa buluka panyumba c alonga: “Ine ndzidzi onsene ndisakhala n’nyumba, tomera camacibese mpaka camaulo. Natenepa, ndisakhala wakuneta kakamwe. Midzidzi inango ndisapibva kuti ndiri ninga nkhalamu yakukalamba yakuti iri nkaidi. Pyenepi pisandicitisa kukhala wakuipirwa na wakutsukwala.” Tingaenda kaona abale na alongo akukalamba tisapangiza kuti iwo ndi akufunika kakamwe, pontho tisaafuna. Mwanyerezera kale pyakuligariri m’bale peno mulongo wakukalamba peno kuenda kamuona, mbwenye nee mwacitabve pyenepi? Nakuti tisakhala na pinthu pizinji pyakucita, pyenepi pisacitika. Ninji pinafuna kutiphedza kucita ‘pinthu pyakufunika kakamwe’ pyakuti pisaphataniza kuona abale na alongo athu akukalamba? (Afil. 1:10) Pinafuna kutiphedza ndi kuikha pa ndandanda yathu ya basa ntsiku peno ndzidzi unafuna ife kualigariri. M’mbuto mwakulonga kuti tinacedza ntsiku inango, ikhani pa ndandanda yanu ntsiku inafuna imwe kucita pyenepi.

15. Ndi pinthu pipi pyakuti aphale na atsikana anakwanisa kupicita pabodzi na abale na alongo akukalamba?

15 Aphale na atsikana anango nee asadziwa kuti anacedzanji na abale akukalamba. Mbwenye lekani kudzudzumika na pyenepi; basi ene khalani xamwali wadidi. (Mis. 17:17) Cedzani na iwo misonkhano mbidzati kutoma peno ingamala. Panango imwe munaabvundza kuti ndi lemba ipi inakomerwa na iwo peno munaapanga toera akupangeni pinthu pyakutsandzayisa pidaacitikira pikhali iwo mwana. Imwe munakwanisambo kuaphemba toera muone pabodzi programu ya JW Broadcasting®. Kusiyapo pyenepi, imwe munakwanisambo kuperekeka toera kuaphedza kucita mabasa akuti iwo nee anakwanisa kuacita okhene. Mwacitsandzo, panango iwo asafuna ciphedzo toera kusasanyira pinthu pinango mu telefoni yawo peno toera kubhaxari pinthu pipswa mu saiti. Mulongo Carol alonga: “Citani pinthu pinakomerwa na imwe pabodzi na abale na alongo akukalamba. Ine ndisadziwa kuti ndakalamba, mbwenye ndiciri kufuna kucita pinthu pinanditsandzayisa. Ine ndisakomerwa kugula pinthu, kudya mu restauranti na kubuluka toera kaona pinthu pidacita Yahova.” Mulongo Maira alongambo: “Ine ndiri na xamwali wanga wa pyaka 90. Ine na iye tasiyana pyaka 57. Mbwenye kazinji kene, ine nee ndisakumbuka pyenepi, thangwi tisaseka pabodzi, tisakomerwa kuona mavidhyu pabodzi, pontho midzidzi yakunentsa tisaphedzana.”

16. Thangwi yanji midzidzi inango ndi pyakufunika kuperekera abale na alongo akukalamba kuxipitari?

16 Perekerani abale na alongo akukalamba ku xipitari. M’mbuto mwa kuenda kaasiya basi, imwe panango munafunika dikhira toera kuaona khala anatsalakanwa mwadidi na madotoro peno khala anatambira ukondzi unafuna iwo. (Iza. 1:17) Panango munafunika kualembera pinthu pinafuna kupangwa iwo na madotoro. Mulongo unango wakukalamba anacemerwa Ruth alonga: “Kazinji kene ndingaenda kuxipitari ndekhene, madotoro nee asanditsalakana mwadidi. Iwo asalonga mafala ninga awa: ‘Imwe nee muli kuduwala, basi ene munsolo mwanu nee muli mwadidi.’ Mbwenye ndingaenda na munthu, ndisatsalakanwa munjira yakusiyana. Ndisapereka takhuta kuna abale na alongo thangwi ya kuphatisira ndzidzi wawo toera kundiperekera kuxipitari.”

17. Musafunika kucitanji toera mukwanise kumwaza mphangwa pabodzi na abale akukalamba?

17 Mwazani mphangwa pabodzi na abale na alongo akukalamba. Abale na alongo anango akukalamba panango nee anakwanisabve kumwaza mphangwa nyumba na nyumba. Nyerezerani kuti mu mpingo mwanu muli na mulongo wakuti nee asakwanisa kucita pyenepi. Kodi imwe munakwanisa kumphemba toera muende kamwaza mphangwa na karinya pabodzi? Imwe panango munafunika kukwata kadera toera iye akhalire. Maonero anango ndi kuenda pabodzi na m’bale wakukalamba kacitisa pfundziro yanu ya Bhibhlya, peno kucitisa panyumba pace pfundziro ineyi. Kusiyapo pyenepi, akulu a mpingo anakwanisa kucita masasanyiro toera kucitisa nsonkhano wa basa ya m’munda kunyumba kwa m’bale wakukalamba toera iye abulukembo mu utumiki. Tingawangisira toera kuphedza abale na alongo akukalamba, Yahova anatsandzaya kakamwe.—Mis. 3:27; Aroma 12:10.

18. Tinapfundzanji mu nsolo unatowera?

18 Nsolo uno watikumbusa kuti Yahova asafuna kakamwe abale na alongo akukalamba. Pontho ife tisaafunambo kakamwe! Kukalamba ndi kwakunentsa, mbwenye na ciphedzo ca Yahova, imwe munakwanisa kupitiriza kukhala akutsandzaya. (Mas. 37:25) Pisabalangaza kudziwa kuti ntsogolo munadzakhala na umaso wadidi kakamwe. Mbwenye abale na alongo athu asathimbana na cinentso cakusiyana. Anango asatsalakana abale akuti ndi akukalamba, anangombo asatsalakana anapiana peno axamwali akuti ali kuduwala. Ninji pinafuna kuaphedza toera apitirize kukhala akutsandzaya? Ndi pyenepi pinafuna ife kupfundza mu nsolo unatowera.

MUNATAWIRA TANI?

  • Ndi pinentso pipi pinacitisa abale na alongo akukalamba kuluza kutsandzaya kwawo?

  • Abale na alongo akukalamba asafunika kucitanji toera apitirize kukhala akutsandzaya?

  • Tisafunika kucitanji toera tiphedze abale na alongo akukalamba?

NYIMBO 30 Baba Wanga, Mulungu Wanga na Xamwali Wanga

a Onani mu jw.org na mu JW Library® vidhyu yakuti Anyakugwesera—Muli na Basa Yakufunika Kakamwe.

b MABVEKERO A MAFALA ANANGO: Kutsandzaya ndi ubodzi mwa misapo ya nzimu wakucena wa Mulungu. (Agal. 5:22) Natenepa, toera tikhale na kutsandzaya kwandimomwene tisafunika kukhala na uxamwali wakuwanga na Yahova.

c Dzina yacinjwa.

    Mabukhu Acisena (1982-2025)
    Bulukani
    Fungulani
    • Cisena
    • Tumizirani Anango
    • Sankhulani Pinafuna Imwe
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Pinafunika Imwe Kutowezera
    • Cibisobiso
    • Configurações de Privacidade
    • JW.ORG
    • Fungulani
    Tumizirani Anango