‘Cincino Ndimwe Mbumba Ya Mulungu’

‘Kale mukhali mbumba yace tayu; mbwenye cincino ndimwe mbumba ya Mulungu.’—1 PED. 2:10.

MUNAKWANISA KUTAWIRA?

Mbani adadzakhala mbumba ipswa ya Yahova mu pyaka dzana yakutoma?

Kodi Akristu andimomwene akhafunika kupangizika tani kukhala ‘mbumba ya dzina ya Yahova’?

Mbani mbumba ya Yahova lero, mphapo “mabira anango” asafunika kucitanji toera kugumana citsidzikizo pa ‘nyatwa ikulu’?

1, 2. Ndi macinjo api adacitika pa Pentekoste ya caka 33 N.W., pontho mbani adadzakhala piwalo pya mbumba ipswa ya Yahova? (Onani cithundzithundzi cakutoma.)

PA PENTEKOSTE ya caka 33 N.W., Yahova acita macinjo makulu kakamwe mu mbiri ya atumiki ace. Pa ntsiku ineyi, kubulukira mwa nzimu wace, Yahova akhazikisa mbumba ipswa​—Israele wauzimu peno ‘Israele wa Mulungu.’ (Agal. 6:16) Kubulukira mu ntsiku za Abrahamu, unoyu ukhali ulendo wakutoma wakuti mbumba ya Mulungu nee mbidadzindikirwabve na kusidzwa kwa ana acimuna. Mbuto mwace, kwa m’bodzi na m’bodzi wa mbumba ipswa ineyi, Paulu alemba: ‘Kusidzwa kwawo ndi kwa muntima kubulukira mwa nzimu.’​—Arom. 2:29.

² Piwalo pyakutoma pya mbumba ipswa ya Mulungu akhali apostolo na anyakupfundza anango a Yezu akupiringana dzana akuti akhadagumanyikana mu nyumba yandzulu mu Yerusalemu. (Mach. 1:12-15) Iwo adzodzwa na nzimu wakucena, natenepa iwo adzakhala ana a Mulungu akubalwa na nzimu. (Arom. 8:15, 16; 2 Akor. 1:21) Pyenepi pyapangiza kuti cibverano cipswa cikhadatoma kuphata basa kubulukira mu ciropa ca Kristu ninga muimiriri. (Luka 22:20; lerini Ahebere 9:15.) Natenepa, anyakupfundza anewa adzakhala piwalo pya mbumba ipswa ya Yahova. Nzimu wakucena waacitisa kumwaza mphangwa mu pilongero pyakusiyana-siyana pikhalongwa na Ayuda pabodzi na anthu adatawira ulambiri Waciyuda, akuti akhadabwera ku Yerusalemu kubulukira m’madziko onsene akhatongwa na utongi Waciroma toera kukumbuka Phwando ya Masumana peno Pentekoste. Anthu anewa abva mbabvesesa mu cilongero cawo ‘pinthu pikulu pidacita Mulungu’ pidamwazwa na Akristu akudzodzwa na nzimu.​—Mach. 2:1-11.

MBUMBA IPSWA YA MULUNGU

3-5. (a) Kodi Pedhro alonganji kuna Ayuda pa ntsiku ya Pentekoste? (b) Ninji pidaphedzera kuthimizirika kwa mbumba ipswa ya Yahova mu pyaka pyakutoma?

³ Yahova aphatisira mpostolo Pedhro toera kufungula njira kwa Ayuda na anango adapita mu ulambiri Waciyuda toera kucita khundu ya mbumba yace ipswa​—mpingo Wacikristu. Pa ntsiku ya Pentekoste, Pedhro alonga mwacipapo kuna Ayuda kuti iwo akhafunika kutawira Yezu, ule ‘adakhomera iwo pamuti,’ thangwi ‘Mulungu ankhalisa Mbuya na Kristu.’ Mudabvundza mwinji kuti akhafunika kucitanji, Pedhro atawira: ‘Tcinyukani mbamubatizwa na dzina ya Yezu Kristu, toera kulekererwa madawo anu, mbamupaswa muoni wakukhonda lipa wa nzimu wakucena.’ (Mach. 2:22, 23, 36-38) Pa ntsiku ineyi, anthu akukwana 3.000 adzacita khundu ya mbumba ipswa ya Israele wauzimu. (Mach. 2:41) Buluka penepo, apostolo apitiriza kumwaza mphangwa mwaphinga, anthu azinji mbatawira undimomwene. (Mach. 6:7) Mbumba ipswa ikhathimizirika.

⁴ Mukupita kwa ndzidzi, mphangwa zadidi zatoma kumwazwa kwa Asamariya. Azinji a iwo atawira undimomwene mbabatizwa na m’mwazi mphangwa Filipi. Mbwenye pa ndzidzi unoyu, iwo nee atambira nzimu wakucena. Mathubo akutonga ku Yerusalemu atuma mpostolo Pedhro na Jwau toera kuenda kaona abale na alongo apswa a ku Samariya. ‘Iwo aasandzikira manja, mbatoma kutambira nzimu wakucena.’ (Mach. 8:5, 6, 14-17) Natenepa, Asamariya anewa adzakhala anyakudzodzwa mbacita khundu ya Israele wauzimu.

⁵ Mu caka 36 N.W., Pedhro aphatisirwa pontho toera kuphedza nsoka unango toera kucita khundu ya mbumba ipswa ya Israele wauzimu. Pyenepi pyacitika pidamwazira iye mphangwa Kornelyo nkadamu wa anyankhondo dzana Aciroma, pabodzi na acibale ace na axamwali ace. (Mach. 10:22, 24, 34, 35) Bhibhlya isalonga: ‘Pedhro mbadzati kumalisa kulonga, nzimu wakucena watcithira anthu anewa onsene akukhonda kukhala Ayuda akhabva mafala. Anyakukhulupira akusidzwa akhadabwera pabodzi na Pedhro, adzuma na kuona kuti muoni wa nzimu wakucena ukhatsanulirwambo anthu akunja.’ (Mach. 10:44, 45) Natenepa, kutomera pa ndzidzi unoyu, anthu akukhonda kusidzwa atomambo kucita khundu ya Israele wauzimu.

‘MBUMBA YA DZINA YACE’

6, 7. Ndi munjira ipi Israele wauzimu akhafunika kukhala ‘mbumba ya dzina ya Yahova,’ mphapo iwo acita pyenepi mpaka papi?

⁶ Pa nsonkhano wa mathubo akutonga udacitwa mu caka 49 N.W., nyakupfundza Tyago alonga: “Simau alonga mwadidi kuti Mulungu apangiza tani cifuno cace paulendo wakutoma kwa anthu akunja toera kusankhula mwa iwo mbumba yakudziwika na dzina yace.” (Mach. 15:14, Tradução do Novo Mundo) Mbumba ipswa ineyi yakudziwika na dzina ya Yahova mbidaphataniza Akristu Aciyuda na akukhonda khala Ayuda. (Arom. 11:25, 26a) Mukupita kwa ndzidzi, Pedhro aalembera: ‘Kale mukhali mbumba yace tayu; mbwenye cincino ndimwe mbumba ya Mulungu.’ Pedhro apangiza cifuniro ca mbumba ipswa ineyi mudalonga iye kuti: ‘Imwe ndimwe ntundu wakusankhulwa, ndimwe anyantsembe a umambo, ndimwe mbumba yakucena, anthu adakwatiwa na Mulungu toera mubvekese pinthu pya mbiri ya uyu adakucemerani, imwe mukhakhala kale n’cidima, toera muone ceza cace cakudzumisa.’ (1 Ped. 2:9, 10) Iwo akhafunika kusimba Ule akhaimirira iwo na kupasa mbiri dzina yace. Iwo akhafunika kukhala mboni zacipapo za Yahova, Ntongi Wakudzulu na Pantsi.

⁷ Cincino, Yahova akhaphatisira mbumba ipswa ya Israele wauzimu, natenepa mbadakwanisa kuicemera ‘mbumba idadzicitira ine ndekha, toera ibvekese mbiri yanga.’ (Iza. 43:21) Mwacipapo, Akristu anewa a pyaka dzana yakutoma apanga anthu kuti Yahova ndi Mulungu m’bodzi basi wandimomwene, pontho kuti alungu anango onsene akhali apezi. (1 Ates. 1:9) Iwo apereka umboni wa Yahova na wa Yezu ‘mu Yerusalemu, ku Yudeya konsene, ku Samariya na kunkhomo kwa madziko onsene.’​—Mach. 1:8; Akol. 1:23.

8. Ndi cenjezo ipi idapereka mpostolo Paulu kuna mbumba ya Mulungu mu pyaka dzana yakutoma?

⁸ M’bodzi wakuti akhali na cipapo mwa ‘mbumba yakudziwika na dzina ya Yahova’ mu pyaka dzana yakutoma akhali mpostolo Paulu. Pikhali iye patsogolo pa anyakudziwisa pya filozofiya, mwacipapo iye atsidzikiza utongi ukulu wa Yahova mbalonga: ‘Mulungu adacita dziko na pyonsene piri mwenemu, ndiye Mbuya wakudzulu na pantsi.’ (Mach. 17:18, 23-25) Cifupi na kumalisa ulendo wace wacitatu waumisionaryo, Paulu acenjeza mbumba ya Mulungu: ‘Ndisadziwa kuti, ndingaenda, anyamalwa anadzakunumphirani ninga mibindzi yakugopswa. Iwo anadzakhondambo kubvera ntsisi nkumbi. Mwa imwe ene anadzaoneka anthu akulonga pyakukhonda kulungama, toera anyengerere anyakupfundza iwo mbaatoweza.’ (Mach. 20:29, 30) Anyakupanduka anewa adzaoneka pakweca kunkhomo kwa pyaka dzana yakutoma.​—1 Jwau 2:18, 19.

9. Pidamala kufa apostolo, ninji pidacitika na mbumba ya Mulungu?

⁹ Padamala kufa apostolo, anyakupanduka anewa adzanjipa mbatomesa magereja a Cikristu Caunthawatawa. Mbuto mwakukhala ‘mbumba yakudziwika na dzina ya Yahova,’ Akristu akupanduka abulusa dzina ya Mulungu m’Mabhibhlya mazinji adathumburuza iwo. Iwo atoma kuphatisira misambo ya anthu akukhonda kukhulupira na pipfundziso pyakuphonyana na Bhibhlya, akhamenya nkhondo mu dzina ya Mulungu, mbatikanisa Mulungu na makhaliro awo aulukwali. Ngakhale tenepa, mu pyaka pizinji Yahova akhali na alambiri akukhulupirika akucepa kakamwe pa dziko yapantsi, mbwenye nee akhali na nsoka wa anthu ‘akudziwika na dzina yace.’

KUONEKERA PAPSWA KWA MBUMBA YA MULUNGU

10, 11. (a) Ninji pidapikira Yezu mu nsangani wace wa trigu na nyakasongole? (b) Kodi nsangani wa Yezu wakwanirisika tani pakumala kwa caka 1914, mphapo ninji pidaoneka?

¹⁰ Mu nsangani wace wa trigu na nyakasongole, Yezu alonga pya ndzidzi ukhafuna kuonekera anyakupanduka. Iye alonga kuti ‘mudagona anthu, Dyabo, abzwala nyakasongole pakati pa munda wakuti Mwana munthu akhadabzwala mbeu ya trigu. Trigu na nyakasongole mbadakula pabodzi pene mpaka ‘kumala kwa makhaliro ano a pinthu.’ Yezu afokotoza kuti ‘mbeu yadidi’ isaimirira ‘ana a Umambo,’ ‘nyakasongole’ asaimirira ‘ana a nyakuipa.’ Mu ndzidzi wakumalisa, Mwana munthu mbadatuma ‘anyakubvuna’ ace peno aanju toera kugawa trigu yakuphiphirisa na nyakasongole. Ana a Umambo mbadaikhwa pabodzi pene. (Mat. 13:24-30, 36-43) Kodi pyenepi pyakwanirisika tani? Kodi kudziwa pyenepi pisakhuya tani nkhani yakuti Yahova ali na mbumba yace pa dziko yapantsi?

¹¹ ‘Kumala kwa makhaliro ano a pinthu kwatoma mu caka 1914. Mu ndzidzi unoyu akhalipo Akristu akudzodzwa akukwana pikwi pingasi basi pa dziko yapantsi. Nkati mwa nkhondo idatoma mu caka ceneci, ‘ana anewa a Umambo,’ akhali nkaidi yauzimu mu Babilonya Wankulu. Mu caka 1919, Yahova aasudzula, mbapangiza pakweca kusiyana kwawo na “nyakasongole” peno Akristu akusangizira. Iye agumanyiza ‘ana a Umambo’ mu gulu yace toera kukwanirisa profesiya ya Izaiya yakuti: “Kodi dziko inakwanisa kubalwa pa ntsiku ibodzi basi? Peno pinakwanisika kubala dzindza yamumphu pa ndzidzi ubodzi ene? Mbwenye Sioni abva kupha pakubala, mbabala ana acimuna.” (Iza. 66:8) Pa lemba iyi, Sioni ndi gulu ya aanju a Yahova adabala ana akudzodzwa na nzimu mbaacitisa kukhala mbumba ibodzi.

12. Kodi Akristu akudzodzwa asapangiza tani kukhala ‘mbumba yakudziwika na dzina ya Yahova’?

¹² Ninga Akristu a pyaka dzana yakutoma, lero ‘ana akudzodzwa a Umambo’ asafunika kukhala mboni za Yahova. (Lerini Izaiya 43:1, 10, 11.) Ninga mboni za Yahova, iwo asafunika kukhala akusiyana kubulukira m’makhaliro awo Acikristu na kumwaza “mphangwa zadidi za Umambo . . . toera kucitira umboni kwa anthu a madzindza onsene.” (Mat. 24:14; Afil. 2:15) Munjira ineyi, iwo asakwanisa kuphedza pikwi na pikwi pya anthu toera kukhala na uxamwali na Yahova.​—Lerini Danyele 12:3.

‘IFE TISAFUNAMBO KUENDA NA IMWE’

13, 14. Toera kulambira na kutumikira Yahova mwakutawirika, kodi ale akuti nee asacita khundu ya Israele wauzimu asafunika kucitanji? Kodi pyenepi pikhadapikirwa tani m’Bhibhlya?

¹³ Mu nsolo udamala taona kuti mu Israele wakale, anthu akunja mbadakwanisa kulambira Yahova mwakutawirika, mbwenye anthu anewa akhafunika kusonkhana na atumiki a Yahova. (1 Am. 8:41-43) Munjira ibodzi ene, ale akuti nee asacita khundu ya Israele wauzimu, asafunika kulambira Yahova pabodzi na Mboni zakudzodzwa za Yahova.

¹⁴ Kunjipa kwa anthu analambira Yahova pabodzi na atumiki ace lero, kwapikirwa na aprofeta awiri akale. Izaiya alonga: ‘Anthu a madziko mazinji anadzaendako mbalonga: ‘Tendeni tikakwire phiri ya Yahova, tipite n’nyumba ya Mulungu wa Israele. Iye anadzatipfundzisa pinafunika ife kucita; ife tinadzafamba munjira zace.’ Thangwi mapfundzisiro a Yahova anadzabuluka ku Yerusalemu; ku Sioni iye anadzalonga kuli mbumba yace.’ (Iza. 2:2, 3) Munjira ibodzi ene, mprofeta Zakariya apikira kuti ‘anthu a madziko mazinji na a mphambvu anadzaenda ku Yerusalemu kalambira Yahova wamphambvu zonsene na kudembetera ntsisi za Yahova.’ Zakariya alandanisa pyenepi na ‘anthu khumi a pilongero pya madzindza onsene’ akuti mwakuphiphirisa mbadaphata nguwo ya Israele wauzimu mbalonga: ‘Ife tisafunambo kuenda pabodzi na iwe, thangwi tabva kuti Mulungu ali na imwe.’​—Zak. 8:20-23.

15. Ndi m’basa ipi yakuti “mabira anango” ‘asaenda pabodzi’ na Israele wauzimu?

¹⁵ “Mabira anango” ‘asaenda pabodzi’ na Israele wauzimu m’basa yakumwaza mphangwa zadidi za Umambo. (Marko 13:10) Iwo asacita khundu ya mbumba ya Mulungu, mbakhala mu “nkumbi ubodzi” ene na Akristu akudzodzwa pantsi pa citsogolero ca “nkumbizi wadidi,” Yezu Kristu.​—Lerini Jwau 10:14-16.

KHALANI WAKUTSIDZIKIZIKA PAKATI PA MBUMBA YA YAHOVA

16. Kodi Yahova anadzabweresa tani khundu yakumalisa ya ‘nyatwa ikulu’?

¹⁶ Pakumala kufudzwa kwa Babilonya Wankulu, mbumba ya Yahova inadzapomokerwa, pa ndzidzi unoyu ife tinadzafuna citsidzikizo cinadzafuna kupereka Yahova kwa atumiki ace. Nakuti kupomokera kweneku kunadzatomesa khundu yakumalisa ya ‘nyatwa ikulu,’ Yahova ndiye anafuna kudzatsogolera pinthu pa dziko na kukhazikisa ndzidzi toera kutomesa nkhondo ineyi. (Mat. 24:21; Ezek. 38:2-4) Pa ndzidzi unoyu, Goge anadzapomokera ‘mbumba idabuluka ku madziko onsene,’ peno mbumba ya Yahova. (Ezek. 38:10-12) Kupomokera kweneku kunadzakhala cidzindikiro ca kutonga kwa Yahova toera kufudza Goge na anyakuphedzera ace. Yahova anadzakuza utongi wace ukulu na kucenesa dzina yace. Iye alonga: “Ine ndinadzapangiza kuna anthu a madzindza mazinji; na iwo anadzadziwa kuti ine ndine Yahova.”​—Ezek. 38:18-23, NM.

17, 18. (a) Kodi Goge angapomokera mbumba ya Yahova, ndi pitsogolero pipi pinafuna kudzatambira iwo? (b) Khala tisafuna citsidzikizo ca Yahova, tisafunika kucitanji?

¹⁷ Goge angatoma kupomokera, Yahova anadzapanga atumiki ace: ‘Thamangani mphapo mbumba yanga mbamufungirika n’nyumba mwanu, bisalani mpaka kumala kwa pyonsene.’ (Iza. 26:20) Pa ndzidzi unoyu, Yahova anadzatipasa pitsogolero pinafuna ife toera kutitsidzikiza. ‘Nyumba,’ inalongwa panango inadzakhala mipingo yathu.

¹⁸ Khala tisafuna citsidzikizo ca Yahova pa ndzidzi wa nyatwa ikulu, tisafunika kudzindikira kuti Yahova ali na mbumba yace pa dziko yapantsi, pontho iye asaigumanyiza m’mipingo. Tisafunika kupitiriza kukhala pabodzi na mbumba ya Yahova, na kupitiriza kusonkhana na mpingo wathu. Ninga nyamasalmo tinakwanisa kulonga na ntima wathu onsene kuti: ‘Cipulumuso cisabuluka kwa Yahova, nkhombo zanu ziri pa mbumba yanu.’​—Sal. 3:8.