ADESŨA 3
DWEIN 35 “Monhwehwɛ Nneɛma a Ehia No”
Si Gyinayɛɛ Bɔ Yehowa Nye Kɔgye Yenwo Ɔ
“AWURADE surolɛ yeɛ ɔte nworɛnwunɛ ye bohyɛlɛ ɔ, na Krongronniɛ ne nwo nimdeɛ yeɛ ɔma nworɛ bɔ nu pi ɔ.” —ANY. 9:10.
BƆ ADESŨA NE KƆHÃ YENWO DWIRƐ Ɔ
Yekonwu kyɛbɔ nimdeɛ, ndeaseɛ, ɔne nworɛ kɔboka yɛ maa yekosi gyinayɛɛ pá ɔ.
1. Nzu yeɛ ɔyɛ se ma yɛ mukoraati kyɛ yɛkɔyɛ ɔ?
KYẼA biala yele gyinayɛɛ ahoroɛ bɔ odikyɛ yesi ɔ. Ebie yeɛ ole aleɛ bɔ yekoli ye ngyerɛmɔ, ɔne mmerɛ bɔ odikyɛ yɛda ɔ. Ɛhenemɔ de, ɛyɛ a, ɔnyɛ se kyɛ yekosi yenwo gyinayɛɛ. Nakoso gyinayɛɛ ne biemɔ wɔ berɛ a, ɔlla ase kyɛ yekosi ɔ. Ofikyɛ ɛhene de, ɔkora kã y’anwoserɛ, y’anigye, y’abusuafoɛ, ɔne yɛ soen. Sɛ yési gyinayɛɛ a, yɛpena kyɛ yɛne y’abusuafoɛ nya so mvasoɛ, na bɔ yenwo hia paa ne, yɛpena kyɛ Yehowa nye gye yenwo.—Rom. 12:1, 2.
2. Sɛ ɛpena kyɛ esi gyinayɛɛ pá a, nzu yeɛ ɔkɔboka wɔ ɔ?
2 Sɛ ɛkɔhora kosi gyinayɛɛ pá a, sɔ nningyein hemɔ kɔboka wɔ: (1) Nwu nahorɛ bɔ ɔwɔ edwirɛ nanu ɔ, (2) nwu Yehowa adwene wɔ edwirɛ nanwo, (3) susu yenwo nea bɔ ɔkɔboka wɔ ɔ. Yekosusu sɔ nningyein nanwo wɔ adesua he anu, na ɔkɔboka yɛ maa yekonwu kyɛbɔ yɛkɔfa y’adwene yɛkɔyɛ adwuma yé mmerɛ bɔ yesi gyinayɛɛ ne.—Any. 2:11.
NWU NAHORƐ BƆ ƆWƆ EDWIRƐ NANU Ɔ
3. Bɔ yeti yeɛ odikyɛ enwu edwirɛ bie nye so yé kora ne asi yenwo gyinayɛɛ ne, ma yenwo mvandoho.
3 Sɛ ɛpena kyɛ esi gyinayɛɛ pá a, nikyee bɔ olimoa bɔ odikyɛ ɛyɛ yeɛ ole kyɛ ekonwu nahorɛ bɔ ɔwɔ edwirɛ nanu ɔ. Nzuati yeɛ ɛhe anwo hia ɔ? Fa ye kyɛ ebie afokyɛ paa yeɛ wahɔ dɔktaniɛ bie berɛ kyɛ ɔnea ye. Ɛnea a, dɔktaniɛ ne kɔma sona ne ayire, mmerɛ bɔ onnwuni anwonyerɛ bɔ ɔha ye, anaa obisalle ye dwirɛ biala ne? Daabi, ɔngɔyɛ sɔ. Wɔ koso, sɛ edimoa nwu nahorɛ bɔ ɔwɔ edwirɛ bie nu a, ɔkɔboka wɔ maa ekosi gyinayɛɛ pá. Yede, ɛkɔyɛ ye sɛ?
4. Kyɛbɔ Anyandera 18:13 kã ne, ɔkɔyɛ sɛɛ né anwu edwirɛ bie nu nahorɛ? (Nea foto ne koso.)
4 Sɛ ɛpena kyɛ enwu nahorɛ bɔ ɔwɔ edwirɛ bie nu a, sana ebisa yenwo dwirɛ. Fa ye kyɛ bato bɛsa bafrɛ wɔ kyɛ ɛbra paati bie. Aso ɛtele meda w’ase ne ala né apagya wɔ awaa anaa? Sɛ ɛnhyɛda nze sona bɔ ɔyɛ paati ne, anaa ɛnze bɔ ɔkɔhɔso a, odikyɛ ebisa ye dwirɛ biemɔ tekyɛ: “Nisua yeɛ bɛkɔyɛ paati ne ɔ, na mmerɛ beni yeɛ ɔkɔhɔso ɔ? Mmenia nyɛɛ yeɛ bɛkɔwa bie ɔ? Nwa yeɛ ɔkɔnea so ɔ? Nwamɔ yeɛ bɛkɔwa bie ɔ? Nzu yeɛ ɔkɔhɔso wɔ yebo ɔ? Bɛkɔfa nzãa bɛkɔwa berɛ hɔ ɔ?” Sɛ enya sɔ dwirɛ nemɔ mmuayɛɛ a, ɔkɔboka wɔ maa ekosi gyinayɛɛ pá.—Kenga Anyandera 18:13.
Bisa edwirɛ na fa nwu nahorɛ bɔ ɔwɔ nu ɔ (Nea ngyekyɛmuɛ 4)a
5. Sɛ enya nwu nahorɛ bɔ ɔwɔ edwirɛ nanu yie a, nzu bieku yeɛ odikyɛ ɛyɛ ɔ?
5 Sɛ enya nwu nahorɛ bɔ ɔwɔ edwirɛ nanu yie a, afei to wɔboase susu yenwo kɔ siɛ. Fa ye kyɛ enwuni kyɛ mmenia bɔ bɛkɔwa paati ne bie ne, bɛmva Bible akwangyerɛ bɛnyɛ hwee, anaa bɛkɔfa nzãa bɛkɔwa berɛ nakoso ebiala ngɔnea so. Aso ɛhene maa enwu ye kyɛ nningyein kɔhora kole asaa nu wɔ paati nabo anaa? (1 Pet. 4:3) Na sɛ enwu ye kyɛ time bɔ bafa paati ne bawura nati, ɛngɔhora ngɔhɔ adesua wɔ w’asafo nu, anaa asɛnga koso ɛɛ? Sɛ esusu edwirɛ nanwo kɔ siɛ sɔ a, ɔkɔboka wɔ maa ekosi gyinayɛɛ pá. Nakoso, sɛ ɛyɛ sɔ a, né eyielle. Kesaalae bɔ wɔ de anwu edwirɛ ne nye so ayie ne, bisa wɔnwo kyɛ, Yehowa koso ɛɛ, sɛɛ yeɛ onwu ye ɔ?—Any. 2:6.
NWU YEHOWA ADWENE WƆ EDWIRƐ NANWO
6. Kyɛbɔ Yakobo 1:5 kã ne, nzuati yeɛ odikyɛ yɛbɔ mbaeɛ kyɛ Yehowa boka yɛ ɔ?
6 Kyɛbɔ Yehowa si nwu edwirɛ ne, srɛ ye kyɛ ɔboka wɔ ma enwu ye sɔ. Wahyɛ bɔ kyɛ ɔkɔma yɛ nworɛ, kyɛbɔ ɔkɔyɛ a yekonwu ye kyɛ gyinayɛɛ bɔ yesi ne, yenye kɔgye yenwo anaa. Ɔye ‘yekunu fa sɔ nworɛ ne ma mmenia, bɔ ɔmva animguaseɛ mmata ye nwo’ ɔ.—Kenga Yakobo 1:5.
7. Sɛ ɛpena kyɛ enwu Yehowa adwene wɔ edwirɛ bie nwo a, nzu yeɛ odikyɛ ɛyɛ ɔ? Ma yenwo mvandoho.
7 Sɛ ɛbɔ mbaeɛ kyɛ Yehowa hyire wɔ bɔ ɛyɛ a, nea atee bɔ ɔkɔfa so kɔma wɔ mmuayɛɛ ɔ. Wɔ de yɛfa ye kyɛ ɛkɔ nekaabie yeɛ amini ɔ. Ebiaa ekobisa ebie bɔ ɔse sɔ porɛ nanu maa okohyire wɔ atee. Nakoso sɛ ebisa ye na ɔmanne wɔ mmuayɛɛ a, aso ekohwi kɔfa yeso kɔhɔ anaa? Daabi, ɛngɔyɛ sɔ, na mmom ekotie bɔ ɔkã ne yé. Sɔ ala yeɛ sɛ ɛsrɛ Yehowa kyɛ ɔma wɔ nworɛ bɔ ɛkɔfa kosi edwirɛ bie nwo gyinayɛɛ a, bɔ mmɔden kyɛ ekonwu Bible akwangyerɛ bɔ ɔfa yenwo ɔ. Na ɛhene kɔmaa ekonwu bɔ ɔpena kyɛ ɛyɛ ɔ. Paati nwo dwirɛ bɔ yɛhane ne, ɛmɔma yesa yɛnea ye bieku. Sɛ ɛpena kyɛ enwu ye kyɛ odikyɛ ɛkɔ bie a, susu bɔ Bible ne kã fa anigye mmorosoɛ ne abiɛngoɛ tɛɛ nwo nanwo. Afei koso, bɔ yeti yeɛ yenwo hia kyɛ yɛfa Nyameɛ Ahennie ne yedimoa yɛtra nningyein bɔ yɛ bɔbɔ yekuro ne, ɛyɛ a susu ɛhene anwo koso.—Mat. 6:33; Rom. 13:13; 1 Kor. 15:33.
8. Sɛ ehia mmokalɛ kora né wɔsa ahã mmuayɛɛ bɔ ɛpena ne a, nzu yeɛ ɛkɔhora kɔyɛ ɔ? (Nea foto ne koso.)
8 Sɛ odwu mmerɛ bie a, ebiaa ne eté hia mmokalɛ kora ne wɔsa ahã mmuayɛɛ bɔ ɛpena ne. Sɛ sɔ a, aliemaa brienzua anaa brasua bie bɔ ole suahu kɔhora kotu wɔ foɛ. Wɔ bɔbɔ koso sɛ ɛyɛ nhwehwɛmuɛ a, ɔkɔboka wɔ. Nningyein bɔ yɛfa yɛyɛ nhwehwɛmuɛ ne, yele edwirɛ pee wɔ nu bɔ ɔkɔboka wɔ ɔ. Ebie yeɛ ole, Nhoma a Yehowa Adansefo De Yɛ Nhwehwɛmu, ɔne Bible Mu Nsɛm a Kristofo De Bɔ Wɔn Bra ne. Ɛyɛ a kae kyɛ bɔ ogyi wɔ nye so yeɛ ole kyɛ ekosi gyinayɛɛ bɔ Yehowa nye gye yenwo ɔ.
Nwu Yehowa adwene wɔ edwirɛ nanwo (Nea ngyekyɛmuɛ 8)b
9. Yɛkɔyɛ sɛɛ né yanwu ye kyɛ Yehowa nye kɔgye gyinayɛɛ bɔ yɛpena kyɛ yesi nanwo? (Ɛfesofoɛ 5:17)
9 Yɛkɔyɛ sɛɛ né yanwu ye kyɛ Yehowa nye kɔgye gyinayɛɛ bɔ yɛpena kyɛ yesi nanwo? Bɔ odikyɛ yedimoa yɛyɛ yeɛ ole kyɛ yekonwu Yehowa yé. Bible ne kã kyɛ: “Krongronniɛ ne nwo nimdeɛ yeɛ ɔma nworɛ bɔ nu pi ɔ.” (Any. 9:10) Sɛ yenwu Yehowa subaen ahoroɛ, ye atirimbɔ, bɔ okuro, ɔne bɔ onguro a, ɔkɔmaa yekonwu ye adwene wɔ bɔ yɛpena kyɛ yɛyɛ nanwo. Bisa wɔnwo kyɛ, ‘Bɔ manwu ye mafa Yehowa nwo nati, gyinayɛɛ beni yeɛ sɛ mesi a, yenye kɔgye ɔ?’—Kenga Ɛfesofoɛ 5:17.
10. Nzuati yeɛ Bible akwangyerɛ nwo hia tra kyɛ yɛkɔyɛ bɔ y’abusuafoɛ ne yɛ mandanu berɛfoɛ kuro ɔ?
10 Sɛ yɛkɔhora yɛkɔyɛ bɔ Yehowa kuro a, odwu mmerɛ bie a, bɛbɔ bepingye yɛ paa ne po, ɔnzɛkyɛ yetie bɛ. Ebie yeɛ ole kyɛ, ebiaa awofoɛ bɔ bekuro bɛwa brasua bie dwirɛ kɔhyɛ ye kyɛ ogya ebie bɔ ole esikaa, anaa ebie bɔ okotua esikaa pirikua kɔyɛ yenwo nningyein, ɔmva yenwo kyɛ sɔ sona ne mmɔ yenwo mmɔden wɔ asafo nanu ne. Ɔwɔ nu, bɛpena kyɛ bɛwa ne nwo tɔ ye wɔ asetena nu, nakoso edwirɛ ne yeɛ ole kyɛ, nwa yeɛ ɔkɔboka ye maa ɔkɔsõ Yehowa yé ɔ? Sɛɛ yeɛ Yehowa koso nwu edwirɛ ne ɔ? Yekonya mmuayɛɛ ne wɔ Mateo 6:33 ne. Yesu hane ye wɔ berɛ kyɛ odikyɛ Kristofoɛ ‘dimoa pena Nyameɛ Ahennie ne.’ Yɛpena kyɛ yɛfa anidie yɛma y’awofoɛ, na yekyire obuo yɛma yɛ mandanu berɛfoɛ. Nakoso, bɔ ohia yɛ paa yeɛ ole kyɛ yɛkɔmaa Yehowa nye kɔgye ɔ.
SUSU YENWO NEA BƆ ƆKƆBOKA WƆ Ɔ
11. Kyɛbɔ Filipifoɛ 1:9, 10 kã ne, subaen beni yeɛ ɔkɔboka wɔ maa ekosusu bɔ ɛpena kyɛ ɛyɛ nanwo ɔ?
11 Sɛ enwu Bible nu dwirɛ biemɔ bɔ ɔfa gyinayɛɛ bɔ ɛpena kyɛ esi nanwo po a, sa susu yenwo bieku, na nea bɔ ɔkɔboka wɔ ɔ. (Kenga Filipifoɛ 1:9, 10) Sɛ ele ndeaseɛ a, ɔkɔboka wɔ maa ekonwu bɔ okofi gyinayɛɛ biala bɔ ɛpena kyɛ esi nanu kɔwa ɔ. Gyinayɛɛ biemɔ wɔ berɛ a, yesilɛ nyɛ se, nakoso ebiemɔ de sana ɛto wɔ boase dwene yenwo kɔ siɛ kora. Bɔ ɛpena kyɛ ɛyɛ ne, sɛ ɔyɛ se po a, ndeaseɛ kɔboka wɔ maa ekosi gyinayɛɛ pá.
12-13. Sɛɛ yeɛ ndeaseɛ kɔboka wɔ maa ekosi gyinayɛɛ pá kɔfa adwuma bie bɔ ɛpena kyɛ ɛyɛ nanwo ɔ?
12 Susu ɛhe anwo nea: Fa ye kyɛ ɛpena adwuma bɔ ɛkɔyɛ kɔnea wɔnwo ne w’abusua ɔ, yeɛ enyane adwuma nyɔ bie ɔ. Esusuli adwuma nyɔ nanu biala nwo, na ɛneane kyɛbɔ osi te, yenwo nhyehyɛɛ, atee bɔ ɛkɔpɛ kora ne adwu dɔ, ɔne bɔ ɔbokaso ɔ. Esa nwuni kyɛ, Kristoniɛ kɔhora kɔyɛ sɔ adwuma nanu biala. Ebiaa adwuma nanu ko de, akatuaa ne te piri, na kyɛbɔ osi te nati ɔmaa wɔnye gye yenwo. Nakoso, koraka ekosi gyinayɛɛ ne, nningyein biemɔ wɔ berɛ bɔ odikyɛ esa susu yenwo ɔ.
13 Bisa wɔnwo kyɛ, aso adwuma ne kɔmaa ɔkɔyɛ se kyɛ ngɔhɔ adesua wɔ m’asafo nu anaa? Adwuma nanu biala kɔmaa ɔkɔyɛ se kyɛ ngonya mmerɛ ngɔma m’abusua, na maboka bɛ maa bɛne Yehowa afia ayɛ kama anaa? Sɔ dwirɛ hemɔ kɔboka wɔ maa ‘ekonwu nningyein bɔ yenwo hia paa’ ne. Ɛhene yeɛ ole kyɛ ɛkɔsõ Yehowa, na aboka w’abusua maa bɛ koso bayɛ sɔ ɔ. Mvasoɛ wɔ ɛhe aso tra esikaa pee bɔ ekonya ye ɔ. Sɛ esusu edwirɛ nanwo sɔ a, ɔkɔmaa ekosi gyinayɛɛ bɔ Yehowa koyira so ɔ.
14. Sɛ yele ɔdɔ ne ndeaseɛ a, sɛɛ yeɛ ɔkɔboka yɛ na yando mmenia sundidua ɔ?
14 Sɛ yele ndeaseɛ a, yekosusu adwene bɔ mmenia konya ye wɔ gyinayɛɛ bɔ yesi nanwo, na ‘yando bɛ sundidua.’ (Flp. 1:10) Ɛhe anwo hia paa mmerɛ bɔ yesi gyinayɛɛ yɛfa ataadeɛ bɔ yekowura, ɔne yɛ anwosiesie nwo ne. Ebiaa ndaadeɛ anaa anwosiesie bie wɔ berɛ a, yekuro ye paa. Nakoso, sɛ yenwu ye kyɛ, sɔ anwosiesie ne kɔha aliemaa biemɔ, anaa bɛbɔ bɛnne asafo nanu ne koso ɛɛ? Sɛ yele ndeaseɛ a, yɛngɔyɛ nikyeebie bɔ ɔkɔha bɛ ɔ. Sɛ yele ɔdɔ a, ‘yɛkɔmaa yɛ biɛngo koso deɛ nwo kohia yɛ,’ na yabrɛ yɛnwo ase. (1 Kor. 10:23, 24, 32; 1 Tim. 2:9, 10) Sɛ ɔba sɔ a, yekosi gyinayɛɛ bɔ okohyire kyɛ yele ɔdɔ yɛma mmenia, na yebu bɛ.
15. Koraka ekɔyɛ bɔ asi yenwo gyinayɛɛ ne, nningyein benimɔ yeɛ odikyɛ esusu yenwo ɔ?
15 Sɛ ɛbaasi gyinayɛɛ pirikua bie a, susu bɔ ɔkɔboka wɔ maa ɛkɔhora kɔyɛ yenwo adwuma nanwo. Yesu hane kyɛ, sɛ yɛbaayɛ nikyeebie a, odikyɛ ‘yedimoa yɛsese yɛnea.’ (Luka 14:28) Yeti koraka ekɔyɛ bɔ asi yenwo gyinayɛɛ ne, susu wɔ mmerɛ, wɔ sikaa, ɔne wɔ anwoserɛ bɔ ɛkɔfa kɔyɛ nanwo. Mmerɛ bie koso wɔ berɛ a, ebiaa ɛne w’abusuafoɛ kɔhora kosusu yenwo, na wamaa benu biala anwu bɔ ɔkɔhora kɔyɛ kɔfa kɔboka wɔ ɔ. Nzuati yeɛ sɔ bɔ ɛkɔyɛ nanwo hia ɔ? Ebiaa ɛhene kɔboka wɔ maa ekonwu kyɛ, odikyɛ ɛyɛ nzakrayɛɛ biemɔ wɔ bɔ ɛpena kyɛ ɛyɛ nanu, anaa ɛkɔhora kɔyɛ ye wɔ atee foforɛ so. Afei koso, sɛ ɛne w’abusuafoɛ nemɔ susu bɔ ɛpena kyɛ ɛyɛ nanwo a, bɛkɔhora bɛkɔboka wɔ.—Any. 15:22.
BƆ ƆKƆMAA GYINAYƐƐ BƆ ESI NE KƆHƆ YÉ Ɔ
16. Nningyein benimɔ yeɛ ɔkɔboka wɔ maa gyinayɛɛ bɔ esi ne kɔhɔ yé ɔ? (Kenga edwirɛ bɔ yenwa: “Bɔ Ɔkɔboka Wɔ Maa Ekosi Gyinayɛɛ Pá Ɔ” bɔ ɔwɔ alaka nanu ne.)
16 Sɛ ayɛ sɔ nningyein bɔ yahã yenwo dwirɛ ne mukoraati a, yede okyire kyɛ gyinayɛɛ bɔ ɛpena kyɛ esi ne, ɔkɔhɔ yé. Bɔ yeti yeɛ ɔte sɔ yeɛ ole kyɛ, anwu nahorɛ bɔ ɔwɔ nu, ɔne Bible akwangyerɛ bɔ ɔkɔmaa ekosi gyinayɛɛ bɔ Yehowa nye kɔgye yenwo ne mukoraati. Kesaalae de, ɛkɔhora kɔsrɛ Yehowa kyɛ ɔboka wɔ ma gyinayɛɛ bɔ ɛbaasi ne, ɔhɔ yé.
17. Nzu deinn yeɛ ɔmaa ebie kora si gyinayɛɛ pá ɔ?
17 Ebiaa mmerɛ bie, esili gyinayɛɛ biemɔ maa ɔhɔle yé. Nakoso kae kyɛ nna wɔ nworɛ anaa suahu bie bɔ ele ye ne, yeɛ ɔkɔmaa ekosi gyinayɛɛ pá ɔ, na mmom ogyi Yehowa bɔ ɛkɔfa wɔnwo kɔto yeso maa ɔkɔma wɔ nworɛ naso. Ye ngome yeɛ ɔmaa yenya nahorɛ nimdeɛ, ndeaseɛ, ɔne adwene bɔ nu pi ɔ. Sɔ nningyein hemɔ koso yeɛ ɔmaa yenwu nworɛ ɔ. (Any. 2:1-5) Amba, Yehowa kɔhora kɔboka wɔ maa ekosi gyinayɛɛ bɔ yenye gye yenwo ɔ.—Edw. 23:2, 3.
DWEIN 28 Nea Yehowa Bɛfa No Adamfo
a BƆ FOTO NE KÃ YENWO DWIRƐ Ɔ: Basɛnde aliemaa mmrandeɛ ne ndaluwa biemɔ mɛsegye kyɛ bɛbra paati bie, na bɛbɔ yenwo ngɔmmɔ.
b BƆ FOTO NE KÃ YENWO DWIRƐ Ɔ: Mmrandeɛ nanu kõ yɛ nhwehwɛmuɛ nea kyɛ odikyɛ ɔkɔ paati ne bie anaa ɔnzɛkyɛ ɔkɔ.