E bâ na nene ni nda ti wango-tene

TONGANA a sala tënë ti “wango-tene”, ye nyen ayeke ga na li ti mo? Azo atene so a yeke lege ti sala si azo ayeda na andia wala andia ti salango ye, na a yeke se ala tongana ala yeda na ni pëpe. Atâa so a yeke biani pëpe oko nda ti tënë so azo ayeda na ni, azo mingi laso ayeke na sioni bango ndo na ndo wango-tene.

Ye oko, Bible afa wango-tene na mbeni lege so ayeke nde. Salomon, Gbia ti ndara asû ândö na mbeti: “Molenge ti mbi, mo ke wango-tene ti L’Eternel pëpe.” (aProverbe 3:11). Atënë so afa pëpe wango-tene so azo kue ahinga ni, me ayeke “wango-tene ti L’Eternel”, so ti tene wango-tene so aluti na ndo akpengba-ndia ti Nzapa so ayeke na nduzu mingi. A yeke gi mara ti wango-tene so si ayeke ga na aye ti nzoni na lege ti yingo, na même agboto azo. Nde na so, fani mingi, wango-tene so aluti na ndo bibe ti azo, so ague nde na akpengba-ndia ti Jéhovah so ayeke na nduzu mingi, ayeke sala sioni nga na sana na zo. A yeke ye so asala si azo mingi ayeke na mbeni sioni bango ndo na ndo wango-tene.

Ngbanga ti nyen a wa e mingi ti yeda na wango-tene ti Jéhovah? Na yâ Bible, a fa peko ti wango-tene ti Nzapa tongana mbeni fä ti ndoye ti lo na mbage ti azo so lo leke ala. Ni la Salomon akiri atene: “Teti zo so L’Eternel andoye lo, Lo se lo, legeoko tongana babâ ase molenge so amû ngia na lo.”​—aProverbe 3:12.

Wango-tene wala sengo ndo: Kangbi ni ayeke so wa?

Wango-tene tongana ti so a fa ni na yâ Bible ayeke na ambage mingi: a ndu fango lege, wango, lekengo zo ti sala ye, zingongo na zo, kiringo na zo na nzoni lege na même sengo ndo. Ye oko, na yâ ye oko oko kue, ndoye ayeke na gunda ti wango-tene ti Jéhovah, na ye so a yeke gi ayeke ti sala ye ti nzoni na zo so awara ni. Nda ti wango-tene ti Jéhovah ti kiringo na zo na lege ni ayeke lâ oko pëpe gi ti se zo.

Na mbeni mbage nde, nda ti akusala ti sengo ndo ti Nzapa ayeke lakue pëpe gi ti kiri zo na nzoni lege wala ti fa ye na zo so awara ni. Na tapande, tâ gi na lango ni so Adam na Eve asala siokpari, ala to nda ti bâ pasi na peko ti kengo yanga ti ala. Jéhovah atomba ala na yâ yaka ti Eden so ayeke paradis, na ala tï na yâ ti aye ti peko ti dutingo mbilimbili-kue pëpe tongana kobela na gango mbakoro. Na peko ti angu ngbangbo mingi ti fini so aga na aye ti vundu mingi, ala kui teti lakue lakue. Biani, aye so kue ayeke lani sengo ndo ti Nzapa, pëpe wango-tene ti kiringo na zo na lege ni. Teti so ala ke na bê ti ala kue ti mä yanga na ti gbian bê ti ala, a lingbi lani pëpe ti kiri na Adam na Eve na nzoni lege.

Ambeni tondo ti sengo ndo ti Jéhovah andu nga Moa ti ngoi ti Noé, futingo ti Sodome na Gomorrhe, nga na ti aturugu ti Egypte na yâ Ngu Bengba. Akusala ti Jéhovah so ayeke lani pëpe ti fa lege, ti mû wango wala ti leke azo so awara ni ti sala mbeni ye. Na ndo mara ti akusala ti sengo ndo ti Nzapa tongaso, bazengele Pierre asû lani na mbeti: “Tongana Lo bata sese ti giriri pëpe, me Lo bata Noé, zo ti fa tënë ti mbilimbili, legeoko na ambeni zo mbasambala, na lâ ni so Lo to moa na ndo sese ti azo so ake Nzapa; na tongana Lo fâ ngbanga ti futi na ndo Sodome na Gomorrhe, na Lo sala si akodoro so aga mbi-wa si ala ga tapande teti azo so aduti na lege ti ke Nzapa.”​—2 Pierre 2:5, 6.

Na lege wa akusala ti sengo ndo so ayeke lani “tapande teti azo so aduti na lege ti ke Nzapa”? Na yâ mbeti so lo tokua na aThessalonicien, Paul agboto lê na ndo ngoi ti e tongana ngoi so Nzapa, na lege ti Molenge ti lo Jésus Christ, ayeke ga ande ti “futa kula na azo so ahinga Nzapa pëpe, na ala so ake ti mä Tene-nzoni.” Paul akiri atene: “Fade ala wara ngbanga na A futi ala lakue lakue.” (2 aThessalonicien 1:8, 9). A yeke polele so mara ti sengo ndo tongaso ayeke lani pëpe ti fa ye wala ti kiri ti leke nzoni azo so awara ni. Ye oko, tongana Jéhovah ahunda na awakua ti lo ti yeda na wango-tene ti lo, lo yeke sala pëpe tënë ti sengo awasiokpari so agbian bê pëpe.

A yeke kota ye mingi so Bible asala tënë ti Jéhovah kozoni kue pëpe tongana mbeni wasengo zo. Nde na so, fani mingi a sala tënë ti lo tongana mbeni wafango ye ti ndoye nga so ayeke na be-nze-pepe (Job 36:22; Psaume 71:17; Esaïe 54:13). Biani, wango-tene ti Nzapa so a mû ni ti kiri zo na lege ni, a yeke sala ni lakue na ndoye nga na be-nze-pepe. Na gbungo nda ti wango-tene ni, aChrétien alingbi biani ti yeda na ti mû wango-tene ni na nzoni bango ndo.

Wango-tene ti ababâ na mama ti ndoye

A yeke nzoni ti tene azo kue na yâ sewa nga na yâ kongregation agbu nda ti wango-tene. Ye so ayeke mbilimbili tâ tënë teti ala so ayeke na kungba ti sala ni tongana ababâ na mama. A-Proverbe 13:24 atene: “Zo so ase molenge ti lo na keke pëpe, lo ke lo, me zo so andoye molenge ti lo, fade lo se lo na lege ni.”

A lingbi ababâ na mama amû wango-tene tongana nyen? Bible atene: “I, ababâ, i gi amolenge ti i na tënë pëpe, si ngonzo agbu ala; me i bata ala, i fa lege na ala na wango ti Seigneur.” (aEphésien 6:4). A kiri a tene peko ti gbotongo mê so tongaso: “Ababâ, i gi amolenge ti i na tënë pëpe, si bê ti ala anze pëpe.”​—aColossien 3:21.

Ababâ na mama so ayeke aChrétien so agbu nda ti wango-tene ayeke sala ande ye na ngangu pëpe. A lingbi ti sala kusala na kpengba-ndia so asigigi na 2 Timothée 2:24 na ndo lege so ababâ na mama ayeke mû wango-tene. Paul asû na mbeti: “A lingbi boi ti Seigneur apapa pëpe, me lo sala nzobe na azo kue, lo hinga lege ti fa nda ti tënë na azo.” Kota ngonzo, dengo kongo na li ti zo, zonga, wala atënë so akiri zo na peko, ayeke pëpe biani wango-tene so a sala ni na lege ti ndoye, na a lingbi ti duti pëpe na yâ fini ti mbeni Chrétien.​—aEphésien 4:31; aColossien 3:8.

Gbotongo mê ayeke pëpe gi kusala ti sengo ndo so a sala ni hio hio nga na ngangu. A yeke nzoni a mû wango fani mingi mingi na amolenge kozoni si ala leke bibe ti ala. Tongaso, a lingbi ababâ na mama amû ngoi mingi, aduti na be-nze-pepe, na agbu li mingi na ndo lege so ala yeke mû na wango-tene. A lingbi ala bata na li ti ala so a yeke nzoni ala bata amolenge so ‘na fango lege na ala na wango ti Jéhovah.’ So ti tene mbeni fango lege so ayeke ninga teti angu mingi.

Aberger Chrétien amû wango-tene na ngangu pëpe

A-oko kpengba-ndia so andu nga a-ancien. Tongana aberger ti ndoye, ala yeke sala kue ti kpengba kundu ni na mungo wango, na fango lege nga na zingongo na zo tongana a hunda ti sala ni. Na salango tongaso, ala yeke bata na li tâ nda ti wango-tene (aEphésien 4:11, 12). Tongana ala zia gi lê ti ala na ndo ti sengo ndo, ala yeke sala si lege ayeke kanga gi na zo ni so agirisa lege ti sala mbeni ye. Wango-tene ti Nzapa andu aye mingi. Teti so a yeke ndoye si ayeke pusu ala, a-ancien ayeke sala kue ti mû maboko na zo so agirisa lege. Teti so ala yeke na tâ gingo bê na mbage ti aita ti ala, fani mingi, ala yeke leke gbâ ti kapa ti kpengbango zo nga ti fango lege na aita ti ala.

Legeoko na gbotongo mê so awara na 2 Timothée 2:25, 26, atâa tongana ala yeke na gbele azo so ayeke ndulu pëpe ti yeda na wango-tene, a yeke nzoni a-ancien afa ye na ngangu pëpe. Tongaso Bible afa nda ti wango-tene: “Peut-être Nzapa asala si ala changé bê ti ala si ala hinga tene-biani mbilimbili, na li ti ala aga dä mbilimbili, na ala sigigi na yâ son ti zabolo.”

Ngoi na ngoi a hunda ti bi na gigi ti bungbi azo ti sioni so agbian bê ti ala pëpe (1 Timothée 1:18-20). A yeke bâ même ngangu salango ye tongaso tongana wango-tene, pëpe gi mbeni sengo ndo. Ngoi na ngoi, a-ancien ayeke sala kue ti gue ti bâ azo so a bi ala na gigi, na so angbâ pëpe na yâ siokpari ti ala. Na ngoi ti avizite tongaso, a-ancien ayeke sala kusala legeoko na tâ nda ti wango-tene na gbotongo lê na ndo aye so a lingbi mbeni zo asala ti kiri na bungbi.

Jéhovah ayeke Wafango ngbanga ti mbilimbili-kue

A yeke nzoni ababâ na mama, aberger so ayeke aChrétien nga na ambeni so Mbeti ti Nzapa amû na ala kungba ti mû wango-tene, ayô mara ti kungba tongaso na lege ni. A yeke nzoni ala tene kozoni pëpe so ti azo ni so awe, a lingbi ti leke ala mbeni pëpe. Tongaso, a yeke nzoni wango-tene ti ala aduti lâ oko pëpe sengo ndo ti futango kula wala ti bango zo na sioni lê.

Biani, Bible asala tënë ti Jéhovah tongana zo so ayeke mû ande ndangba sengo ndo ti ngangu. Mbeti ti Nzapa atene so “a yeke ye ti mbito mingi ti tï na tïtî Nzapa so ayeke na fini.” (aHébreu 10:31). Ye oko, a lingbi zo oko atara ti haka tele ti lo mveni pëpe na Jéhovah na ndo tënë so wala na ndo ambeni nde tongaso. Nga a lingbi zo oko abâ pëpe so a yeke ye ti mbito mingi ti tï na tïtî mbeni babâ wala mama wala mbeni ancien tongaso na yâ kongregation.

Jéhovah ayeke na ngangu ti zia katikati so ayeke mbilimbili-kue tongana lo yeke mû wango-tene. Azo alingbi ti sala ni pëpe. Nzapa alingbi ti diko ye so ayeke na bê ti mbeni zo na ti bâ wala a lingbi ti kiri na zo ni na nzoni lege mbeni pëpe, na tongaso lo lingbi na ndangba sengo ndo. Nde na so, azo ayeke na ngangu pëpe ti fâ mara ti ngbanga tongaso. Nda ni la, tongana a hunda ti mû wango-tene, a yeke nzoni azo so ayeke na kungba ti sala ni, asala ni lakue na bibe ti kiringo na zo na nzoni lege.

Yeda na wango-tene ti Jéhovah

E kue e yeke na bezoin ti wango-tene ti Jéhovah (aProverbe 8:33). Biani, a yeke nzoni e sala kota nzara ti wango-tene so aluti na ndo Tënë ti Nzapa. Tongana e yeke manda Tënë ti Nzapa, e lingbi ti yeda na wango-tene so alondo tâ biani na Jéhovah na lege ti Mbeti ti lo (2 Timothée 3:16, 17). Ye oko, ngoi na ngoi, e yeke wara ande wango-tene na lege ti amba ti e Chrétien. Na bango lege so a yeke mû na mara ti wango-tene tongaso ayeke mû ande maboko na e ti yeda na ni na bê kue.

Bazengele Paul ayeda lani: “Fadeso a bâ wango ni kue tongana ye ti ngia pëpe, me tongana ye ti vundu.” Na pekoni lo kiri lo tene: “Me na nda ni, wango ni so alë lengo ti siriri ti mbilimbili teti ala so azia bê ti ala na wango ni.” (aHébreu 12:11). Wango-tene ti Jéhovah ayeke fä ti kota ndoye ti lo na mbage ti e. Atâa wala a mû wango-tene na e wala e la e yeke mû ni, zia e bata na li nda ti wango-tene ti Nzapa na e bata wango ti ndara ti Bible: “Gbu wango-tene ngangu, mo zia lo pëpe, bata wango-tene teti lo yeke fini ti mo.”​—aProverbe 4:13.

[Afoto na lembeti 21]

Azo ti sioni so agbian bê ti ala pëpe awara fango ngbanga ti Nzapa, pëpe wango-tene ti kiri zo na lege ni

[Afoto na lembeti 22]

Ndoye apusu a-ancien ti mû ngoi mingi ti gi nda ti aye nga ti mû maboko na azo so agirisa lege

[Afoto na lembeti 23]

Na be-nze-pepe nga na ndoye, ababâ na mama ayeke ‘fa lege na amolenge ti ala na lege ti Seigneur’