2. Eskê e azo wani la e sara si e bâ pasi?
Ndani so a yeke kota ye ti wara kiringo tënë ni
Tongana kiringo tënë ni ayeke en, andâ e fa so e peut ti sara si apasi ti e adiminué.
Gbu li na ndö ti tënë so
Na yâ ti aye so a fa na gbe ni ge so asara si azo abâ pasi, part ti e azo ayeke na yâ ni mingi wala mingi ape?
Sarango ye ti ngangu na zo.
Mbeni Bungbi ti Bendo ti Gigi (OMS) afa so tongana a mû akota zo osio, oko abâ pasi awe ndali ti so a sara ye ti ngangu na lo na kete ti lo nga tongana a mû awali ota, a sara ye ti ngangu na oko awe wala a bungbi na lo na ngangu awe (wala a sara aye ni so use kue na lo) na yâ ti gigi ti lo.
Kuâ ti azo so e ye ala.
Tondo ti ngu 2018 ti OMS afa so “a fâ azo 477 000 tongaso na ngu 2016.” Na ndö ni, azo 180 000 tongaso la akui lani na yâ ti abira nga na awusuwusu so atï na yâ ti ngu ni so.
Kpale ti seni.
Fran Smith, mbeni zo ti sungo mbeti atene na yâ ti mbeni mbeti (National Geographic magazine) atene, azo ahon milliard oko ayeke nyon manga, nga manga ayeke oko ti akota ye so ayeke na gunda ti akobela so afâ azo mingi na tapande kobela ti bê, kobela so apeut ti sara si mbage ti terê ti zo abuba (AVC) nga na cancer ti langue.
Kangbi so ayeke na popo ti azo.
Wanganga Jay Watts atene: “Yere, kangbi so ayeke na popo ti azo, kengo zo ndali ti poro ti terê ti lo, sarango kangbi na popo ti akoli na awali, kpengo kodro ti zo lo wani ti gue na mbeni ndo nde, nga na bibe ti sarango mandako akiri asara si azo atï na yâ ti kota vundu, kota mbeto nga na gingo bê ahon ndö ni.”
TI HINGA YE MINGI NA NDÖ NI
Gue na ndö ti jw.org, na bâ vidéo Ngbanga ti nyen Nzapa aleke sese?
Ye so Bible afa
E wani la e yeke na gunda ti mingi ti apasi so e yeke bâ laso.
Mingi ti apasi ni, agouvernement la ayeke na gunda ni na lege so ala sara si gigi akpengba na azo.
“Komandema ti zo na ndö ti mba ti lo aga gï na sioni na mba ti lo ni.”—ZO-TI-FA-TENE 8:9.
E peut ti sara si e bâ pasi mingi ape.
Ti sara ye alingbi na amama-ndia ti Bible asara si zo ayeke na nzoni seni nga lo yeke na siriri na amba ti lo.
“Bê so ayeke kpô asara si terê ti zo awara fini, me mbanda asara si abio ti zo awoko.”—APROVERBE 14:30.
“Ala zi batango zo na bê, songo bê, ngonzo, dengo kongo na ndö ti zo na zonga, ala zia ni yongoro kâ, ala zi nga asioni ye kue.”—A-ÉPHÉSIEN 4:31.