Chapitre Use

Lekengo Tele ti Sala Nzoni Mariage

1, 2. (a) Tongana nyen Jésus afa nene ni ti lekengo tele? (b) Na yâ ye wa mbilimbili a yeke kota ye ti leke tele?

SALANGO mbeni da ahunda ti leke tele nzoni. Kozoni ti zia gunda ni, a lingbi zo awara mbeni ndo na lo fa tongana nyen ayeke sala ande da ni. Ye oko, a hunda mbeni kota ye dä nga. Jésus atene: “Zo wa na popo ti i tongana lo ye ti leke mbeni gbagba aduti pepe kozoni ti gbu li na ndo nginza ti sala na ni, ti ba wala lo yeke na aye ti hunzi na ni?”​—Luc 14:28.

² Ye so ayeke tâ tene teti salango da alingbi nga na salango nzoni mariage. Azo mingi ayeke tene: “Mbi ye ti sala mariage.” Me oke amu ngoi ti gbu li na ndo ye so a hunda? Atä so Mbeti ti Nzapa asala nzoni tene na ndo ti mariage, lo gboto nga lë na ndo akpale so aga na lege ti mariage. (aProverbe 18:22; 1 aCorinthien 7:28) Ni la, a lingbi ala so aye ti sala mariage aduti na bango ndo so ayeke na lege ni na ndo aye ti nzoni nga na akpale so mariage aga na ni.

3. Ngbanga ti nyen Bible amu nzoni maboko na ala so ayeke leke tele ti sala mariage, na fade lo mu maboko na e ti kiri tene na ahundango tene ota wa?

³ Bible alingbi ti mu maboko. Awango so awara na yâ ni alondo na Mveni ti mariage, Jéhovah Nzapa. (aÉphésien 3:14, 15; 2 Timothée 3:16) Na lege ti akpengba-ndia so ayeke na yâ ti buku ti fango lege so ayeke biani ngbele ye, me so ayeke lakue na ngangu, zia e kiri tene na ahundango tene so (1) Tongana nyen mbeni zo alingbi ti hinga so lo lingbi awe teti mariage? (2) Ye nyen alingbi ti gi na mbage ti zo so e ye ti mu lo? na (3) Tongana nyen ti ba tele na sioni aga dä pepe?

MO LINGBI AWE TETI MARIAGE?

4. Ye nyen ayeke kota ti sala si mbeni mariage angbâ nzoni, na ngbanga ti nyen?

⁴ Salango da alingbi ti hunda nginza mingi, me batango ni teti angu mingi ahunda nga nginza mingi. A yeke legeoko teti mariage. Ti sala mariage ayeke mbeni kete ye pepe; ye oko, a lingbi abi bê nga na ndo batango nzoni asongo ti koli na wali ngu na ngu. Ti bata asongo so ahunda nyen? Kozoni kue, a lingbi zo amu tele ti lo dä kue. Ba na lege wa Bible asala tene ti mariage: “Fade zo azia babâ ti lo na mama ti lo, na lo duti ndulu na wali ti lo; na fade ala ga mitele oko.” (Genèse 2:24) Jésus Christ afa oko ye na yâ ti Mbeti ti Nzapa so amu lege ti suru mbeti ti mariage na ti wara lege ti kiri ti sala mbeni​—“pitan,” so ti tene, bungbingo tele kue na gigi ti mariage so ayeke na lege ni pepe. (Matthieu 19:9) Tongana mo leke na bê ti mo ti sala mariage, bata akpengba-ndia ti Mbeti ti Nzapa so na li ti mo. Tongana ade mo lingbi pepe ti mu tele ti mo kue dä, a fa so ade mo lingbi pepe na mariage.​—Deutéronome 23:21; Zo-ti-fa-tene 5:3, 4 (5:4, 5, NW).

5. Atä so mungo tele kue so mariage aga na ni alingbi ti mu mbito na ambeni zo, ngbanga ti nyen ala so aye ti sala mariage alingbi ti ba ni na nene ni?

⁵ Tene ti mungo tele kue so ayeke mu mbito na azo mingi. Mbeni pendere-koli atene: “Tongana mbi bi bê ti mbi so e mu tele teti lakue lakue, mbi ba tele ti mbi tongana zo so lege kue akanga na lo.” Ye oko, tongana bê ti mo aye biani zo so mo ye ti mu lo, fade mungo tele ti mo so ayeke ne mo pepe. Nde na so, fade mo ba so mo yeke na nzoni ndo ti duti. Ti sala ye alingbi na yanga so amu teti mariage, fade koli na wali ayeke yeda ti ngbâ lakue oko atä na yâ ti ngoi ti nzoni nga na ngoi ti sioni na fade ala yeke mu maboko na popo ti ala atä ye nyen asi. Bazengele Paul so ayeke Chrétien asû na mbeti so tâ ndoye “agbu ngangu na yâ tene kue” na “aduti kpö na yâ ye kue.” (1 aCorinthien 13:4, 7) Mbeni wali atene: “Mungo tele kue so mariage ahunda asala si mbi duti nzoni ahon. Mbi ye mingi nzoni dutingo so aga na lege so e mu yanga na popo ti e nga na gbele azo kue ti ngbâ lakue ndulu na popo ti e.”​—Zo-ti-fa-tene 4:9-12.

6. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni ti dö tele pepe ti sala mariage tongana zo ade pendere?

⁶ A hunda zo ti duti biazo si lo bata yanga so. Ni la si Paul awa aChrétien ti sala mariage pepe kozoni si “ngu ti masia ni ahon,” ngoi so angangu nzala ti dutingo koli na wali alingbi ti buba bango ndo ti ala. (1 aCorinthien 7:36) Apendere ayeke gbian fade fade tongana ala yeke kono. Mingi ti ala so amu tele na ngoi so ala de pendere mingi, aba gi na peko ti angu kete so ye so ala gi nga na anzala ti bê ti ala, legeoko na ala ti koli wala wali ti ala, agbian awe. Na lege ti agingo nda ti ye, a fa so ala so amu tele na ngoi so ala de pendere ayeke duti na vundu na asuru mbeti ti mariage mingi ahon ala so aku kete. Tongaso, mo dö tele ti mo pepe ti sala mariage. Mungo mbeni kete ngoi ti duti kumbamba na tongo nda ti ngoi so mo ga kota zo ayeke mu ande na mo lege ti wara ndara so ayeke sala si mo ga biazo, ndulu ti duti mbeni koli wala wali so alingbi. Tongana mo kiri na tene ti mariage na peko, a lingbi ti mu maboko na mo ti hinga mo mveni nzoni ahon, ye so ahunda ti tene mariage ti mo aga nzoni.

HINGA MO MVENI KOZONI

7. Ngbanga ti nyen a lingbi mbeni zo so aye ti sala mariage aba tele ti lo mveni kozoni?

⁷ Mo ba so a yeke ngangu na mo pepe ti diko anzoni lengo so mo ye ti wara na mbage ti koli wala wali so mo ye ti mu? Teti azo mingi, a yeke ngangu pepe. Ye oko, ti alengo ti mo mveni a yeke tongana nyen? Mo yeke na alengo wa so ayeke mu maboko na mo ti sala ande si mariage ti mo aga nzoni? Fade mo yeke duti mara ti koli wala wali wa? Na tapande, mo yeke ndulu ti hinga sioni ti mo na ti yeda na bê kue na wango, wala mo yeke lakue ndulu ti kiri tene tongana azingo na mo? Mingi ni mo yeke na ngia na mo yeke na beku so ye ayeke ga ande nzoni, wala mo yeke ndulu ti duti na vundu na mo dema tele ti mo lakue? (aProverbe 8:33; 15:15) A lingbi mo hinga so fade mariage ayeke gbian pepe dutingo ti mo so. Tongana mo yeke zo ti baba, ndulu ti sala ngonzo wala mo yeke na beku oko pepe so ye ayeke ga ande nzoni na ngoi so mo yeke kumbamba, fade mo yeke ngbâ tongaso na ngoi so mo sala mariage. Teti so a yeke ngangu ti ba e mveni tongana ti so ambeni zo aba e, ngbanga ti nyen mo hunda pepe na mbeni zo ti sewa ti mo wala mbeni tâ ndeko atene na awango so ahonde ye pepe? Tongana mo manda so a lingbi mo gbian ambeni ye, sala ngangu dä kozoni si mo leke na bê ti mo ti sala mariage.

8-10. Awango wa ti Bible ayeke mu ande maboko na mbeni zo ti leke tele ti lo teti mariage?

⁸ Bible awa e ti zia yingo ti nzoni-kue ti Nzapa ti leke e na gingo alengo tongana “ndoye, ngia, siriri, be-nze-pepe, nzobe, bê ti sala nzoye, mabe, tâ be-ti-molenge, ngangu ti kanga nzala ti tele.” Lo tene nga na e ti “wara bibe ti fini na yâ yingo [ti e]” na ti “yü zo ti fini, lo so asala ni na lege ti Nzapa na yâ mbilimbili na nzoni-kue ti tene biani.” (aGalate 5:22, 23; aÉphésien 4:23, 24) Ti sala ye alingbi na wango so na ngoi so mo yeke kumbamba, ayeke tongana ti so mo zia nginza na banque​—fade a yeke sala ande nzoni mingi tongana mo sala mariage.

⁹ Na tapande, tongana mo yeke wali, manda ti bi bê ti mo na ndo “zo ti yâ ni” mingi ahon tele ti mo ti gigi. (1 Pierre 3:3, 4) Fade tâ be-ti-molenge na nzoni bango ndo ayeke mu maboko na mo ti wara ndara, so ayeke tâ “couronne ti pendere.” (aProverbe 4:9; 31:10, 30; 1 Timothée 2:9, 10) Tongana mo yeke koli, manda ti sala na awali na nzobe nga na nengo ala. (1 Timothée 5:1, 2) Na ngoi so mo manda ti mu adesizion na ti yö akungba, manda nga ti duti na tâ be-ti-molenge. Ti sala ye tongana zo so akomande na ngangu ayeke ga ande gi na akpale na yâ ti sewa ti mo.​—aProverbe 29:23; Michée 6:8; aÉphésien 5:28, 29.

¹⁰ Tâ tene, a yeke ngangu mingi ti gbian abibe ti zo na yâ aye so, me a lingbi aChrétien kue abi bê ti ala ti sala ni. Na mbage, salango tongaso ayeke sala ande si mo ga koli wala wali ti nzoni ahon.

YE TI GI NA MBAGE TI KOLI WALA WALI

11, 12. Tongana nyen azo use ayeke hinga ande so ala lingbi tele wala pepe?

¹¹ Na kodoro ti mo, zo mveni si ayeke soro koli wala wali ti lo? Tongana a yeke tongaso, mo lingbi ti sala nyen tongana nzala ti mbeni zo agboto mo? Kozoni kue, hunda tele ti mo, ‘Mbi ye biani ti sala mariage?’ A yeke sioni mingi ti sala ngia na abibe ti mbeni zo na mungo na lo abeku ti wataka. (aProverbe 13:12) Na pekoni, hunda tele ti mo, ‘Mbi lingbi awe ti sala mariage?’ Tongana mo yeda na ahundango tene use so, tanga ti ye ni aba salango ye ti azo ti kodoro ti mo. Na yâ ti ambeni kodoro, na pekoni so mo ba salango ye ti lo kete awe, mo lingbi ti gue ti ba zo ni, ti fa na lo so mo ye ti hinga lo nzoni ahon. Tongana lo ke, mo ngbâ ti hunda pepe ti so bê ti lo. A lingbi mo hinga so lo nga lo yeke na ngangu ti mu desizion ti lo na yâ ye so. Ye oko, tongana lo yeda, mo lingbi ti leke ye ti tene mo na lo aba tele na yâ ti akusala so ayeke nzoni. Fade ye so ayeke mu na mo lege ti ba wala a yeke lege ti ndara ti sala mariage na zo so.a Na ndo so a lingbi mo gi nyen?

¹² Ti kiri tene na hundango tene so, mu tapande ti aye ti pikango na mozoko use, karangba na kundi. Tongana aleke go ti ala nzoni, ala oko oko alingbi ti sigigi na apendere lego. Me, ye nyen ayeke si tongana apika ala use legeoko? Fadeso a lingbi ala use kue aleke go ti ala si ala duti na ndo ti kamba oko. A yeke nga legeoko teti mo na lo so mo ye ti mu lo. Peut-être ala use kue asala ngangu mingi ti “leke go” ti zo ti yâ ni ti ala. Ye oko, fadeso hundango tene so alondo: Dutingo ti mo na lo ayeke na ndo ti kamba oko? So ti tene: Mo na lo ayeke mä tele?

13. Ngbanga ti nyen a yeke biani lege ti ndara pepe ti gue na peko ti mbeni zo so ayeke pepe na mara ti mabe ti mo?

¹³ A yeke kota ye ti tene ala use kue amä na bê na ayeda na akpengba-ndia legeoko. Bazengele Paul asû na mbeti: “I bungbi pepe na gbe ti joug so ayeke mbilimbili pepe na azo so amä na bê pepe.” (2 aCorinthien 6:14 NW; 1 aCorinthien 7:39) Tongana mo mu tele na mbeni zo so ayeke pepe na mara ti mabe ti mo na Nzapa, angangu kangbi alingbi ti ba gigi mingi ahon. Na mbeni mbage, tongana ala use amu tele ti ala na Jéhovah Nzapa a lu awe nzoni gere ahon ti dutingo beoko. Jéhovah aye si mo wara ngia nga mo duti ndulu mingi na zo so mo mu lo na mariage. Lo ye si mo bungbi oko na Lo nga na popo ti i na lege ti kamba ti ndoye so lë ni ayeke ota.​—Zo-ti-fa-tene 4:12.

14, 15. Dutingo na oko mabe ayeke gi oko mbage ti ye ti sala si beoko ayeke na yâ mariage? Fa nda ni.

¹⁴ Atä so vorongo Nzapa legeoko ayeke kota mbage ahon ti dutingo beoko, a hunda ye mingi ahon. Ti duti na beoko, a lingbi mo na zo so aye ti mu tele aduti na aye oko so ala zia na gbele ala ti wara ni. Aye so mo zia na gbele mo ayeke nyen? Na tapande, ala use aye ti wara ande amolenge? Aye wa mo zia na kozo ndo na yâ fini ti mo?b (Matthieu 6:33) Na yâ ti mariage so ayeke biani nzoni, koli na wali ayeke anzoni kamarade na ala ye ti duti na tele ti mbeni. (aProverbe 17:17) Ti sala tongaso, a lingbi ala duti na aye oko so ala use kue abi bê dä. Tongana a yeke tongaso pepe, a yeke duti ande ngangu ti bata tâ songo so akpengba, na a yeke duti ngangu mingi ahon ti bata mbeni mariage. Ye oko, tongana zo so mo ye ti mu lo aye mingi mbeni ye, na tapande, ti fono ti ba ambeni ndo, na a yeke pepe tongaso teti mo, so aye ti tene a lingbi ala mu tele pepe? A yeke lakue tongaso pepe. Ala yeke peut-être na ambeni ye ti kota ahon so ala use abi bê ti ala dä. Na ndo ni, mo lingbi ti zia ngia na bê ti lo so mo ye ti mu lo na mungo peko ti lo na yâ ti akusala ti nzoni ngbanga ti so a nzere na lo.​—Kusala 20:35.

¹⁵ Biani, mango tele alondo mingi na ngangu ti mo ti gbian ye alingbi na dutingo ti mba ti mo ahon aye so ala kpa tele dä. A hon ti hunda na tele, “E mä tele na yâ ye kue?” a yeke nzoni ahon ti hunda: “Ye nyen asi tongana e mä tele pepe? E lingbi ti sala tene na popo ti e na siriri, na yekiango tele nga na batango nengo ti e? Wala mingi ni asalango tene ti e agbian fade fade na papa?” (aÉphésien 4:29, 31) Tongana mo ye ti sala mariage, sala hange na zo ti baba na ti kpengba li, so aye la oko pepe ti zia lege na mba ti lo, wala lo so lakue ayeke hunda wala aleke ye ti tene lo wara ye so bê ti lo aye.

GI TI HINGA KOZONI

16, 17. Ye nyen koli wala wali alingbi ti gi na mbage ti zo so lo ye ti mu lo?

¹⁶ Na yâ ti kongrégation ti aChrétien, ‘atara kozoni’ ala so amu kungba na ala ‘ti ba wala ala lingbi.’ (1 Timothée 3:10) Mo lingbi nga ti mu peko ti kpengba-ndia so. Na tapande, mbeni wali alingbi ti hunda tele ti lo, “Azo ahinga koli so tongana mara ti zo wa? Akamarade ti lo ayeke azo wa? Lo fa na gigi so lo yeke na ngangu ti kanga nzala ti tele? Lo sala ye na akangba tongana nyen? Lo londo na yâ ti mara ti sewa wa? Dutingo ti lo na sewa ni ayeke tongana nyen? Lo ba tene ti nginza tongana nyen? Lo nyon samba ahon ndo ni? Lo yeke ndulu ti sala ngonzo, wala ti sala ye na ngangu? Akungba wa lo yeke na ni na yâ ti kongrégation, na lo yö ni tongana nyen? Mbi lingbi ande ti yekia lo na bê ti mbi kue?”​—Lévitique 19:32; aProverbe 22:29; 31:23; aÉphésien 5:3-5, 33; 1 Timothée 5:8; 6:10; Tite 2:6, 7.

¹⁷ Koli alingbi ande ti hunda tele ti lo, “Wali so afa na gigi so lo ndoye na ayekia Nzapa? Lo lingbi ti ba tene ti da nzoni? Fade sewa ti lo aku nyen na mbage ti e? Lo yeke zo ti ndara, zo ti sala kusala, zo so abuba nginza kirikiri pepe? Mara ti lisoro wa lo ye? Lo bi bê ti lo biani na ndo nzoni ti ambeni zo, wala lo bi bê gi na ndo ti lo mveni? Lo yeke bi tele ti lo kirikiri na yâ ti tene ti azo? A lingbi ti zia bê na lo? Lo mä yanga na bê ti lo fade fade, wala lo yeke zo ti kpengba li, wala même zo ti kengo tene?”​—aProverbe 31:10-31; Luc 6:45; aÉphésien 5:22, 23; 1 Timothée 5:13; 1 Pierre 4:15.

18. Tongana mo ba ambeni kete wokongo na ngoi so ala ngbâ ti gi ti hinga tele, a lingbi mo gbu li ti mo na ndo ti nyen?

¹⁸ Glisa pepe so zo so ayeke mbeni hale ti Adam so ayeke mbilimbili-kue pepe, na lo yeke pepe mbeni walombe so alingbi kue so ayeke tâ zo pepe ti yâ ti mbeni mbeti-pande ti koli na wali. Azo kue ayeke na mbeni mbage so ala woko dä, na a lingbi ande ti tene mo hon na ndo ti ambeni​—na ndo ala ti mo mveni nga na ala ti zo so mo ye ti mu lo. (aRomain 3:23; Jacques 3:2) Na nga, mbeni wokongo ni so ahinga ni alingbi ti mu lege ti maï na lege ti yingo. Na tapande, ba kete so ala papa na ngoi so ala ba tele. Gbu li ti mo: Même azo so aye tele na ayekia tele ayeke mä lakue tele pepe. (Ba Genèse 30:2; Kusala 15:39.) Ye alingbi ti duti so a hunda ala use kue gi ti ‘komande yingo ti ala’ nzoni ahon na ti manda ti leke akpale ni yeke? (aProverbe 25:28) Zo so mo yeke gue na ndo ti lo ayeke na nzala ti gue na li ni? Ka mo? Mo lingbi ti manda ti sala ngonzo hio pepe teti akete ye? (Zo-ti-fa-tene 7:9) A yeke na mandango ti leke akpale si mo yeke wara ande lege ti duti na tâ lisoro, so ayeke kota ye tongana i mu tele.​—aColossien 3:13.

19. Fade a yeke lege ti ndara ti sala nyen tongana akota kpale asi na ngoi so ala ngbâ ti ba tele?

¹⁹ Ye oko, a lingbi mo sala nyen tongana mo ba ambeni ye so asala si mo gi bê ti mo mingi? A lingbi mo ba atene ti kite so nzoni. Atä mo ye zo ni tongana nyen na mo yeke na nzala ti sala mariage tongana nyen, kanga lë ti mo pepe na ndo akota ye so ayeke sioni. (aProverbe 22:3; Zo-ti-fa-tene 2:14) Tongana mo sala songo na mbeni zo so asala si mo gi bê ti mo mingi, a yeke lege ti ndara ti zia lege ti songo so na ti mu tele ti mo pepe na mara ti zo tongaso.

ABANGO TELE SO ADUTI LAKUE NZONI

20. Tongana nyen ala so aye ti mu tele alingbi ti duti na tambela so tene oko ayeke na ndo ni pepe?

²⁰ Mo lingbi ti sala tongana nyen si abango tele ti ala aduti lakue nzoni? Kozoni kue, bata si tambela ti mo aduti na tene oko na ndo ni pepe. Na yâ ti kodoro ti mo, a yeke na lege ni ti tene azo so ade amu tele pepe agbu maboko ti ala, asu yanga ti tele wala agbu tele? Atä so ake ni pepe, mo lingbi ti sala amara ti salango ye tongaso, gi tongana ala yeke sala ande biani mariage ni. Bata nzoni si fango ndoye ti i so aga sioni pepe na ague na i pepe na mbeni sioni tambela wala pitan. (aÉphésien 4:18, 19; ba nga Bia ti Salomon 1:2; 2:6; 8:5, 9, 10.) Teti so bê ayeke handa zo, fade ala yeke fa so ala yeke na ndara na dutingo gi use pepe na yâ ti mbeni da, na yâ ti kubu, na yâ ti mbeni kutukutu so aluti na mbeni ndo, wala na mbeni ndo so alingbi ti ga na mbeni sioni ye. (Jérémie 17:9) Tongana i bata tele ti i nzoni na ngoi ti bango tele ti i, fade i fa so i hinga ti kanga nzala ti tele ti i na i yeke bi bê ti i mingi na nzoni ti mba ti i ahon anzala ti bê ti i mveni. Na ndo ni kue, fade abango tele so ayeke nzoni kue ayeke mu ngia na Jéhovah Nzapa, so amu yanga na awakua ti lo ti bata tele na ye ti sioni nga na ye ti pitan.​—aGalate 5:19-21.

21. A lingbi asala tene ti nyen polele si bango tele angbâ lakue nzoni?

²¹ Na pekoni, abango tele so ayeke nzoni ahunda tâ salango lisoro polele. Na ngoi so atene ti mariage ti i ayeke ga nzoni, a lingbi i ba mbilimbili ambeni tene. Fade i yeke lango na ndo wa? Fade i use kue i sala kua ti nginza? I ye ti wara amolenge? A yeke nga na lege ni ti sala tene ti ambeni nzere nzere tene so peut-être ahon awe na so alingbi ti sala ande mbeni ye na ndo ti mariage ti i. A lingbi ti duti akota kuda wala ambeni kota kungba wala akpale ti seni, tongana mbeni ngangu kobela wala mbeni ye nde. Teti so azo mingi so ayeke na HIV (makongo ti SIDA) ayeke na ye pepe so afa ni na gigi hio, ye ti sioni ayeke dä pepe ti tene mo, wala ababâ na mama ti mo so ayeke na donzi, ahunda na mbeni zo so atambela giriri na awali wala akoli mingi, wala so akpo mbangi na tele ti lo ti gi ni na yâ ti mene ti lo. Tongana a fa so kobela ni ayeke dä, zo so ayeke na kobela ni alingbi pepe ti pusu mba ti lo ti ngbâ na lo tongana lo ye ti zia lege ni. Biani, zo kue so ayeke la ni na yâ ti bungbi ti azo so awara kobela ni dä mingi alingbi ti yeda ti gi kobela ti SIDA na tele ti ala kozoni ti to nda ti sala songo na mbeni zo.

I BA NDO YONGORO AHON GI LA TI MATANGA TI MARIAGE

22, 23. (a) Zo alingbi ti glisa ti duti na donzi na yâ ti lekengo matanga ti mariage tongana nyen? (b) Bango ndo wa so ayeke na lege ni a lingbi abata na ndo ti matanga ti mariage nga na mariage ni?

²² Na yâ ti atanga ti nze so aga kozoni na mariage, fade akusala ti lekengo matanga ti mariage ayeke gbu lë ti i use kue mingi. Mo lingbi ti sala si kungba ni ayapu na salango ye ahon ndo ni pepe. Mbeni kota matanga ti mariage alingbi ti mu ngia na asewa nga na azo ti kodoro ni, me a lingbi ti nze afini koli na wali nga na asewa ti ala na a hunzi nginza ti ala kue. A lingbi ti duti na lege ni ti mu peko ti salango ambeni ye ti kodoro so e yeke dä, me mandango ti sala ye ni kue nga na dutingo na yingo ti mandako alingbi ti kanga ndo ti tâ nda ti matanga ni na a buba ngia so i lingbi fade ti wara dä. Tâ tene, a lingbi i ba na nene ni bibe ti amba ti i, me a yeke kozoni kue na koli so ayeke sala ande mariage ti fa tongana nyen fade matanga ni ayeke tambela.​—Jean 2:9.

²³ I glisa pepe so matanga ni ayeke ninga gi lango oko senge, me mariage aninga na yâ ti fini ti zo kue. Bata ti bi bê ti mo pepe gi na lango ti matanga ti mariage. Nde na so, gue na Jéhovah Nzapa ti fa lege na mo, na leke tele ti mo teti fini ti mo na yâ ti mariage. A yeke tongaso si i yeke leke ande tele ti i mbilimbili ti sala si mariage ti i aga nzoni.

[Akete tene na gbe ni]

TONGANA NYEN AKPENGBA-NDIA TI MBETI TI NZAPA SO AYEKE MU MABOKO . . . NA MBENI ZO TI LEKE TELE SI MARIAGE TI LO AGA NZONI?

A lingbi koli na wali amu bê ti ala kue na popo ti ala.​—Genèse 2:24.

Zo ti yâ ni ayeke kota ahon tele so lë aba. ​—1 Pierre 3:3, 4.

“I bungbi pepe na gbe ti joug so ayeke mbilimbili pepe.” ​—2 aCorinthien 6:14.

Azo so tambela ti ala ayeke na lege ni pepe ayeke yongoro na Nzapa.​—aÉphésien 4:18, 19.

[Encadré na lembeti 17]

ASALANGO YE TI AKOTARA NA BIBLE

Nginza ti Peko ti Wali nga Nginza ti Peko ti Koli: Na yâ ti ambeni kodoro aku ti tene sewa ti koli akä nginza na sewa ti wali ni (nginza ti peko ti wali). Na ambeni kodoro nde, a yeke sewa ti wali si ayeke mu nginza na sewa ti koli ni (nginza ti peko ti koli). Asalango ye so alingbi ti duti sioni pepe tongana ndia ayeda na ni. (aRomain 13:1) Ye oko, atä a yeke tongana nyen, a lingbi sewa so awara nginza ni abata si a hunda pepe na kota bê nginza na akungba ahon ye so ayeke na lege ni. (aProverbe 20:21; 1 aCorinthien 6:10) Na ndo ni, futango nginza ti peko ti wali alingbi ti mu la oko pepe lege na koli ti ba wali ti lo tongana mbeni ye so lo vo vongo; nga koli ni alingbi ti tene na bê ti lo pepe so oko kungba ti lo na mbage ti wali ti lo na akogara ti lo ayeke gi ti mu na ala nginza.

Mungo Awali Mingi: Na yâ ti ambeni mara, koli ayeke na lege ti mu awali mingi. Na yâ ti ye tongaso, koli alingbi ti ga zo so akomande ahon ti duti koli ti wali na babâ ti amolenge. Na ndo ni, mungo awali mingi asala fani mingi si awali asala mandako na popo ti ala. Bible amu lege na aChrétien gi ti duti kumbamba wala ti duti na wali oko.​—1 aCorinthien 7:2.

Mariage so Atara Tarango: Akoli na awali mingi atene na dutingo na ndo oko kozoni si ala sala mariage, a yeke mu lege na ala ti ba wala ala yeke mä tele. Ye oko, mariage so atara tarango ayeke mu lege pepe ti tara mbeni oko ti akpengba mbage ti mariage​—mungo bê kue dä. Mbeni ye nde ti hon mariage ayeke dä pepe so amu na azo kue so atingbi dä, pendere bibe ti ndo ti batango tele na nzoni dutingo​—nga na amolenge so alingbi ande ti ga na lege ti bungbingo so. Na lë ti Jéhovah Nzapa, ti duti koli na wali na ti sala mariage pepe ayeke salango pitan.​—1 aCorinthien 6:18; aHébreu 13:4.

[Afoto na lembeti 19]

Na ngoi so mo de kumbamba, gi ti wara alengo, asalango ye na akode so ayeke mu ande maboko na mo mingi na yâ mariage