Mbilimbili lutingo na ndo akota tënë

TONGANA mo yeke sala tënë wala mo yeke diko ye, a yeke kota ye ti tene gi pëpe lê ti tënë oko oko nzoni, me nga ti luti na ndo akota tënë nga na abungbi ti atënë so a wara ambeni kpengba tënë dä, si a lingbi ti fa na gigi polele atënë so ayeke na yâ ti li ti mo.

Mbilimbili lutingo na ndo ti akota tënë andu ye mingi ahon gi gbotongo lê na ndo ambeni tënë tongaso. A lingbi a gboto lê na ndo ambilimbili tënë ni. Tongana mo luti na ndo ti ambilimbili tënë ni pëpe, azo alingbi pëpe ti gbu nda ti ye so mo yeke tene; azo ni alingbi ti zia li ti ala na ndo ti mbeni ye nde. Atâa tongana diskur ni ayeke nzoni tongana nyen, tongana zo ni aluti na ndo ti akota tënë na lege ni pëpe, lo yeke pusu azo mingi pëpe ti sala ye.

Alege ayeke nde nde ti gboto lê na ndo ti mbeni tënë. Mingi ni, a lingbi ti bungbi ala mingi ti sala na kusala na oko ngoi: na konongo totongo ti go, na fango na gigi tongana nyen atënë ni agbu bê ti lo mingi, na salango tënë yeke, na lutingo kete kozo wala na peko ti mbeni tënë (wala ala use kue na oko ngoi) nga na salango maboko nga na lê. Na yâ ti ambeni kodoro, a lingbi nga ti gboto lê na kiringo na totongo ti go na gbe ni wala na yango ni na nduzu. Bâ ye so mo yeke sala na kusala nga aye so ayeke si ti hinga ye wa alingbi biani.

Tongana mo ye ti gboto lê na ndo ti tënë, bâ aye so. (1) A lingbi a hinga alê ti tënë so a yeke gboto lê na ndo ni, pëpe gi na lege ti tanga ti atënë na yâ ti bungbi ti atënë ni, me nga na lege ti ye so angoro ni. (2) A lingbi ti luti na ndo ti akota tënë ti fa so a yeke sala tënë fadeso na ndo ti mbeni fini ye, atâa a yeke mbeni ngbongboro tënë nde wala mbeni fango nda ti tënë ni nde. A lingbi nga ti fa so a yeke hunzi fango nda ti mbeni tënë. (3) Mbeni wamungo diskur alingbi ti sala kusala na kode so ti fa atënë ti bê ti lo na ndo mbeni tënë. (4) A lingbi nga ti sala kusala na kode so ti gboto lê na ndo angbongboro tënë ti mbeni diskur.

Ti luti na ndo akota tënë tongaso, a lingbi mbeni wamungo diskur, wala mbeni zo so ayeke diko ye na gbele azo, agbu nda ti ye ti lo ni nzoni, na lo ye na bê kue ti tene azo so ayeke mä lo ahinga ni nzoni. Na ndo fango lege so amû na ngoi ti Esdras, Néhémie 8:8 atene: “Ala diko na mbeti ni, na Ndia ti Nzapa, mbilimbili; ala fa nda ni si azo ahinga nda ti ye so a diko na ala.” A yeke polele so azo so ayeke diko lani Ndia ti Nzapa na ayeke fa nda ni ahinga nene ti mû maboko na azo so ayeke mä ala ti gbu nda ti ye so ala yeke diko, ti bata ni na ti sala ye alingbi na ni.

Ye so alingbi ti ga na kpale. Mingi ti azo alingbi ti sala si azo agbu nda ti tënë ti ala na yâ lisoro so ala yeke sala ka lâ na lâ. Ye oko, tongana ala yeke diko mbeti so mbeni zo nde si asala ni, ti hinga atënë wa a lingbi ala luti na ndo ni alingbi ti ga na kpale. Kota ye ni ayeke ti gbu nda ti mbeti ni nzoni. Ye so ahunda ti manda ni nzoni. Tongaso, tongana a hunda na mo ti diko mbeni mbeti na bungbi ti kongregation, a lingbi mo leke tele ti mo na bê kue.

Ti ambeni zo, ala yeke luti na ndo atënë lakue na ambeni mbilimbili ngoi, atâa nda ti salango ni ayeke dä wala pëpe. Ti ambeni nde, peut-être ala yeke luti ahon ndo ni na ndo atënë tongana “ti”, “na” wala “me”. Tongana lutingo na ndo atënë ni afa abibe ni polele pëpe, a yeke ga hio mbeni sioni kode so ayeke gboto lê ti zo pëpe.

Na yâ ngangu ti ala ti luti na ndo akota tënë, ambeni wamungo diskur ayeke kono totongo ti go ti ala na mbeni lege so asala si azo so ayeke mä ala abâ so a yeke suku na ala. Biani, a yeke ngangu ti tene ye so alë anzoni lengo. Tongana lutingo na ndo akota tënë aga gi na bê ti lo mveni pëpe, azo so ayeke mä wamungo diskur ni alingbi ti bâ so lo yeke ne ala pëpe. So tâ ye ti nzoni ti ndu bê ti ala na lege ti ndoye, nga ti mû maboko na ala ti bâ so ye so a yeke sala tënë na ndo ni alondo na yâ ti Bible nga ayeke na lege ni!

Lege ti maï dä. Mingi ni, zo so ayeke na kpale ti lutingo na ndo akota tënë ayeke hinga ni lo mveni pëpe. A lingbi mbeni zo nde agboto lê ti lo na ndo ni. Tongana a yeke nzoni mo maï na yâ ye so, surveillant ti ekole ti mo ayeke mû ande maboko na mo. Nga, gi bê ti mo pëpe ti hunda mungo maboko na mbeni zo nde so ayeke mbeni nzoni wamungo diskur. Hunda na lo ti mä nzoni mingi dikongo ye ti mo nga na salango tënë ti mo, na ti mû na mo awango ti maï dä.

Na tongo nda ni, zo so ayeke mû wango na mo alingbi ti tene na mo ti sala kusala na mbeni article ti Tour ti Ba Ndo ti tara na tele. Lo yeke tene peut-être na mo ti gi ti hinga alê ti tënë oko oko so a lingbi mo gboto lê na ndo ni si azo alingbi ti gbu nda ni hio. Dabe mo so alê ti tënë ayeke sala kusala maboko na maboko. Mingi ni, a lingbi a gboto lê na ndo bungbi ti atënë, me pëpe gi na ndo mbeni lê ti tënë oko. Na yâ ti ambeni yanga ti kodoro, a lingbi ti hunda ti bi bê nzoni na akpoto so ayeke na ndo ti atënë ti luti nzoni na ndo ni.

Na kapa ti peko, zo so ayeke mû wango na mo alingbi ti wa mo ti bâ ye so angoro tënë ni. Kota tënë wa a yeke sala tënë na ndo ni na yâ paragraphe ni kue? A lingbi ye so asala ngangu tongana nyen na ndo ye so mo luti na ndo ni na yâ ambeni bungbi ti atënë oko oko? Bâ li ti article ni nga akete li ti tënë so agere ni avuko mingi, so ye so mo yeke sala na kusala ayeke na gbe ni. A yeke sala nyen na ndo sorongo atënë so a lingbi mo gboto lê na ndo ni? A lingbi mo bâ aye so kue, me sala hange si mo gboto lê pëpe na ndo atënë mingi.

Atâa mo yeke tene ande tënë alingbi na aye so ayeke si wala mo yeke diko ye, zo so ayeke mû wango na mo alingbi ti wa mo ti zia si lege so mo yeke fa na nda ti ye asala ngangu na ndo lutingo na ndo akota tënë ti mo. A lingbi mo hinga ndo so fango nda ti tënë ti mo ayeke hunzi dä, wala ando so mo yeke londo na mbeni bibe ti gue na mbeni nde. Azo so ayeke mä mo ayeke bâ ande ye so na nene ni tongana diskur ti mo afa na ala ando ni so. Mo lingbi ti sala ni na lutingo na ndo atënë tongana kozoni kue, ni la, tongaso na biani.

Zo so ayeke mû wango na mo ayeke gboto ande nga lê ti mo na ndo abibe so mo ye ti fa na lege ti atënë so mo ye ti luti na ndo ni ti gbu tâ bê ti zo. Ti sala ye so, mo lingbi ti luti na ndo atënë tongana tâ, kue, oko pëpe, a yeke kota ye na lakue. Tongana mo sala tongaso, mo lingbi ti sala ngangu na ndo lege so azo so ayeke mä mo ayeke bâ na ye so mo yeke tene. Atënë mingi ayeke duti ande na ndo ye so na yâ ye ti manda 11, “Tene atënë so alondo na bê”.

Ti maï kode ti luti na ndo akota tënë, a yeke wa mo ande ti sala si angbongboro tënë, so mo ye ti tene azo so ayeke mä mo adabe ala na ni, aduti polele na yâ ti li ti mo. A yeke kiri ande ti fa ambeni tënë na ndo ye so na yâ ye ti manda 7, “Gboto lê na ndo akota bibe”, so andu dikongo ye na gbele azo, nga na yâ ye ti manda 37, “Sala si angbongboro tënë asigigi polele”, so andu salango tënë.

Tongana mo yeke sala ngangu ti maï na yâ fango tënë ti mo, bi bê mbilimbili na ndo lege so mo yeke diko na aversê. Sala si mo yeke hunda tele ti mo lakue, ‘Ngbanga ti nyen mbi yeke diko versê so?’ Ti mbeni wafango ye, ti tene gi atënë nzoni, même ti diko ni na bê kue, alingbi kue pëpe. Tongana mo yeke kiri tënë na mbeni zo, wala mo yeke fa mbeni kota tâ tënë, a yeke nzoni ti gboto lê na ndo atënë ti yâ ti versê ni so amû ngangu na ye so ala yeke sala lisoro na ndo ni. Tongana mo sala tongaso pëpe, zo so mo yeke diko ye ni na lo alingbi ti gbu nda ni pëpe.

Teti so lutingo na ndo akota tënë andu gbotongo lê na ndo ambeni tënë, wamungo diskur so ayeke na kode mingi pëpe alingbi ti duti ndulu ti tene atënë so ngangu mingi. Aye ti pekoni alingbi ti duti tongana pikango mozoko ti mbeni zo so ato nda ni a ninga pëpe ti manda ti sala kusala na ye ti pikango na mozoko. Ye oko, na tarango peko ti ye fani mingi, pikango mozoko ni ayeke ga ande pendere mingi.

Na pekoni so mo manda awe ambeni kozo kode ni, mo lingbi ande ti wara ye ti nzoni na bango awamungo diskur ti kode. Mo yeke hinga ande hio ye wa zo alingbi ti sala na gbiango yâ ti lege so lo yeke luti ngangu na ndo atënë nde nde. Mo yeke bâ ande nga nene ti gboto lê na ndo ye na alege nde nde ti sala si azo agbu nda ti ye so mo yeke tene. Maïngo kode ti lutingo na ndo akota tënë ayeke sala ande ngangu mingi si dikongo ye na salango tënë ti mo aga nzoni ahon ti kozo.

Manda gi akozo gere ti kode so pëpe. Ti sala tënë nzoni, ngbâ lakue ti sala ngangu juska mo hinga nzoni mingi kode ti lutingo na ndo akota tënë, na mo lingbi ti sala kusala na ni na mbeni lege so asala si a toto nzoni na mê ti ambeni zo nde.