Chapitre Bale-oko na Omene
‘I duti na kota ndoye na popo ti i’
1. Mingi ni ye nyen ayeke pika bê ti afini zo so aga na abungbi ti aTémoin ti Jéhovah?
TONGANA azo aga, ti fani oko ni, na abungbi ti aTémoin ti Jéhovah, fani mingi bê ti ala ayeke dö ti bâ mara ti ndoye so ayeke kâ. Ala yeke bâ ndoye na yâ ti atënë so a tene ti yamba na ala, nga na yâ nzoni songo na mba. Ambeni zo nde so aga na akota bungbi ti e ayeke bâ nga ndoye so. Mbeni wagosinga asû mbeti na ndo mbeni kota bungbi tongaso: ‘Mbangi wala samba asala zo oko pëpe. Dekongo wala wuluwulu ayeke pëpe. Gbugburungo tele na pusungo tele ayeke pëpe. Sioni tënë wala zonga ayeke pëpe. Angia ti buba wala sioni yanga ayeke dä pëpe. Guru ti manga ayeke dä pëpe. Nzi ayeke dä pëpe. Zo oko abi saleté na sese pëpe. A yeke biani ye so zo ayeke bâ lakue pëpe.’ Aye so kue ayeke fä ti ndoye, mara ti ndoye so ‘asala kirikiri pëpe, ndoye so agi ye ti lo mveni pëpe’.—1 aCorinthien 13:4-8.
2. (a) Na ndo lege so e yeke fa ndoye na gigi, a lingbi ye nyen asigigi polele tongana ngoi ayeke hon? (b) Na mungo tapande ti Christ, mara ti ndoye wa a lingbi e lë?
2 Ndoye ti aita ayeke ye so amû lege ti hinga na atâ Chrétien ( Jean 13:35). Tongana e yeke kono na lege ti yingo, e yeke manda ti fa ndoye na gigi mingi ahon ti kozo. Bazengele Paul asambela ti tene ndoye ti afon lo Chrétien ‘angbâ ti wu lakue mingi ahon ti kozo’. (aPhilippien 1:9). Bazengele Jean afa so a lingbi ndoye ti e aduti ndoye so agbanzi ye na tele. Lo sû na mbeti: “Na lege so e hinga ndoye, teti [Molenge ti Nzapa a] mû fini ti Lo giriri teti e; na a lingbi e mû fini ti e teti aita.” (1 Jean 3:16; Jean 15:12, 13). Ti tâ tënë ni, e yeke mû ande fini ti e teti aita ti e? Atâa so aye mingi so asi ahunda e pëpe ti sala tongaso, e yeke sala ngangu mingi tongana nyen ti mû maboko na ala laso, atâa tongana ye ni asi na mbeni ngoi so anzere na e pëpe?
3. (a) Na lege wa e lingbi ti fa ndoye ti e na gigi mingi ahon ti kozo? (b) Nganga ti nyen a yeke kota ye mingi ti duti na kota ndoye na popo ti e laso?
3 Legeoko na akusala ti e, so afa na gigi bibe ti gbanzingo ye na tele, a lingbi e duti na tâ bibe ti ndoye na mbage ti aita ti e. Tënë ti Nzapa awa e: ‘I ndoye tele na popo ti i tongana aita’. (aRomain 12:10). E kue e yeke na mara ti ndoye tongaso na mbage ti ambeni zo. Me e lingbi ti manda ti duti na mara ndoye tongaso teti ambeni zo nde nga? Na ngoi so nda ti sese ti laso aga ndulu, a yeke kota ye mingi ti tene e kiri e ga ndulu mingi na afon e Chrétien ahon ti kozo. Bible atene: ‘Nda ti ye kue aga ndulu. . . . A hon ye kue, i duti na kota ndoye na popo ti i, teti ndoye asala si siokpari mingi a honde.’—1 Pierre 4:7, 8.
Tongana akpale alondo
4. (a) Ngbanga ti nyen akpale alingbi ti si na popo ti azo na yâ ti kongregation? (b) Atâa so e yeke lakue ndulu pëpe ti bata wango ti Bible, ye ti nzoni wa alingbi ti ga tongana e bata wango so?
4 Biani, na ngoi kue so e ngbâ mbilimbili-kue pëpe, mbeni lâ e yeke sala aye so aso bê ti azo. Aita ti e nga alingbi ti sala siokpari na tele ti e na alege nde nde (1 Jean 1:8). Tongana ye tongaso asi na mo, a lingbi mo sala nyen? Mbeti ti Nzapa amû fango lege so alingbi. Me ye so Bible atene alingbi ti gue nde na ye so, e awasiokpari, e yeke ka ndulu ti sala (aRomain 7:21-23). Ye oko, tongana e duti lakue ndulu ti sala ye alingbi na wango ti Bible, fade a fa na gigi biani so e ye na bê ti e kue ti nzere na Jéhovah. Dutingo ndulu ti bata wango ti Bible ayeke sala nga ande si ndoye ti e teti ambeni zo akiri aga nzoni ahon ti kozo.
5. Tongana mbeni zo aso bê ti e, ngbanga ti nyen a lingbi e kiri na lo sioni pëpe?
5 Tongana bê ti azo aso, na ambeni ngoi ala yeke gi ti kiri na sioni na zo so aso bê ti ala. Me salango tongaso ayeke sala si tënë ni akiri aga ngangu. Tongana a lingbi a futa kula, a lingbi e zia ni na maboko ti Nzapa (aProverbe 24:29; aRomain 12:17-21). Ambeni zo ni alingbi ti sala kue ti tingbi pëpe na zo so aso bê ti ala. Me a lingbi e sala tongaso pëpe na afon e wavorongo. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so, na mbeni mbage, a yeke yeda na vorongo ti e gi tongana e ndoye aita ti e (1 Jean 4:20). Ni la, Paul asû na mbeti: “I zingo na ambeni zo na popo ti i fade pëpe, na tongana mbeni zo ayeke na tënë na popo ti lo na ita ti lo, i pardone ye na popo ti i. I pardone azo legeoko tongana Seigneur apardone i.” (aColossien 3:13). Mo lingbi ti sala ni?
6. (a) A lingbi e pardone ita ti e lege oke? (b) Ye nyen, tongana e hinga na ndo e mveni, ayeke mû ande maboko na e ti sala nzoni tongana a sala siokpari na mbage ti e?
6 Me ye ni ayeke duti ande tongana nyen, tongana mbeni zo asala asiokpari fani mingi na mbage ti e, me a yeke pëpe ti so a lingbi ti bi zo na gigi ti kongregation ngbanga ni? Ti bazengele Pierre, mara ti asenge siokpari tongaso, a yeke nzoni ti mû pardon “juska lege mbasambala.” Me Jésus atene: ‘Pëpe, Juska lege mbasambala, me, Juska lege bale-mbasambala na ndo ni mbasambala.’ Jésus agboto lê na ndo kota kuda ti Nzapa so ayeke na li ti e, tongana a haka ni na ti e so ayeke na li mbeni zo (Matthieu 18:21-35). Na alege nde nde mingi, e yeke sala siokpari na mbage ti Nzapa lâ oko oko, na tapande, na ambeni ngoi a yeke na lege ti mbeni kusala ti kion, na lege ti ye so e tene wala e bi bê dä, wala na lege ti ye so a lingbi fade e sala ni me e sala pëpe. Na e lingbi même ti hinga pëpe so e yeke sala siokpari (aRomain 3:23). Ye oko, Nzapa angbâ lakue ti sala be-nzoni na e (Psaume 103:10-14; 130:3, 4). Lo hunda na e ti sala legeoko tongaso na popo ti e (Matthieu 6:14, 15; aEphésien 4:1-3). Tongaso, fade e yeke duti lakue na mara ti ndoye so “adiko sioye pëpe”.—1 aCorinthien 13:4, 5; 1 Pierre 3:8, 9.
7. A lingbi e sala nyen tongana mbeni ita ayeke na mbeni ye na bê ti lo na mbage ti e?
7 Ambeni ngoi alingbi ti duti dä, so na ndembe ni e bâ so mbeni ita ti e ake e, atâa so e yeke na sioni bê na mbage ti lo pëpe. E lingbi ti soro ti ‘honde ni na gbe ti ndoye’, tongana ti so 1 Pierre 4:8 ahunda. Wala e lingbi ti mû li ni ti gue ti sala lisoro na lo, na ti tara ti kiri na nzoni songo ti siriri na popo ti e.—Matthieu 5:23, 24.
8. Tongana mbeni ita asala mbeni ye so abi ngonzo na bê ti e, a lingbi ti sala nyen ndali ni?
8 Peut-être mbeni fon e wamabe ayeke sala mbeni ye so abi ngonzo, pëpe gi na bê ti e, me na bê ti ambeni zo nga. A yeke duti ande lege ti ndara pëpe ti sala lisoro na lo? Peut-être. Tongana mo mveni mo gue mo fa peko ti tënë ni na lo yeke, a lingbi ti ga na aye ti nzoni. Me a lingbi mo hunda tele ti mo kozoni: ‘Ye so lo yeke sala so, Bible ake ni biani? Wala kota mbage ti kpale ni ayeke gi ngbanga ti so ndo so mbi kono dä wala aye so mbi manda na yâ sewa ti mbi ayeke nde na ti lo?’ Sala hange si mo lu pëpe andia ti mo mveni ti mû ni ti fâ na ngbanga na ndo azo ( Jacques 4:11, 12). Jéhovah ayeke sala kangbi pëpe na popo ti azo. Lo yeda na mara ti azo nde nde kue, na lo yeke na be-nze-pepe na mbage ti ala na ngoi so ala yeke kono na lege ti yingo.
9. (a) Azo wa ayeke bi lê na ndo akota siokpari na yâ ti kongregation? (b) Na ngoi wa a yeke kungba ti zo so a sala siokpari ni na tele ti lo ti sala ye kozo, nga na bibe wa?
9 Tongana mbeni zo na yâ ti kongregation asala kota siokpari, tongana ye ti pitan, a lingbi a bâ lege ni hio. A lingbi azo wa asala ni? A-ancien ( Jacques 5:14, 15). Ye oko, tongana a sala siokpari na mbage ti mbeni zo, peut-être na ndo tënë ti dengo buze wala sioni salango kusala na yanga, a lingbi zo so a sala siokpari ni na tele ti lo asala ngangu kozoni ti gue ti bâ zo so abi ngonzo na bê ti lo, gi ala use (Matthieu 18:15). Tongana salango tongaso aleke kpale ni pëpe, a lingbi ti sala ambeni ye nde ndali ni, tongana ti so a fa na Matthieu 18:16, 17. Fade ndoye teti ita ti e so agirisa lege, nga na nzara ti e ti ‘wara’ lo ayeke mû ande maboko na e ti sala aye so na mbeni lege so agi ti ndu bê ti lo.—aProverbe 16:23.
10. Tongana mbeni kpale alondo, ye nyen ayeke mû ande maboko na e ti bâ tënë ni nzoni?
10 Tongana mbeni kpale alondo, atâa a yeke kota ni wala kete ni, a yeke mû maboko na e nzoni tongana e sala ngangu kue ti hinga tongana nyen si Jéhovah abâ ni. Lo yeda na siokpari oko pëpe, nga na ngoi so alingbi na lo, a yeke bi na gigi ti bungbi ti lo azo so ayeke sala kota siokpari, na achangé bê ti ala pëpe. Ye oko, zia e girisa pëpe so e kue e yeke sala ka asiokpari so ane mingi pëpe, na e yeke na bezoin ti be-nze-pepe nga na be-nzoni ti lo. Na lege so, Jéhovah azia na e tapande ti mû pekoni tongana e tingbi na asiokpari ti ambeni zo. Tongana e fa be-nzoni, e yeke fa na gigi ndoye ti lo.—aEphésien 5:1, 2.
E gi alege ti ‘kono yâ ti ndoye ti e’
11. Ngbanga ti nyen Paul awa lani azo ti Corinthe ti ‘kono yâ ti ndoye ti ala’?
11 Paul amû lani anze mingi ti kpengba kongregation ti Corinthe na Grèce. Lo sala kusala ngangu mingi ti mû maboko na aita kâ, na lo ndoye ala. Me ambeni ayeke lani na asongo ti wâ pëpe na mbage ti lo. Ala kasa ndo ngangu mingi. Lo wa ala ti ‘kono yâ’ ti fango na gigi bê ti ndoye ti ala. (2 aCorinthien 6:11-13; 12:15). E kue e yeke sala nzoni ti bâ tongana nyen si e yeke fa ndoye na azo, na ti gi alege ti kono yâ ni.—1 Jean 3:14.
12. E lingbi ti kono yâ ti ndoye ti e teti azo kue na yâ ti kongregation tongana nyen?
12 Ambeni zo ayeke dä na yâ ti kongregation so a yeke ngangu na e ti ga ndulu na ala? Tongana e sala ngangu kue ti kanga lê na ndo ti akangbi so ayeke na yâ asalango ye ti zo oko oko, tongana ti so e ye si ala sala na e, a yeke mû ande maboko ti mû wâ na songo so ayeke na popo ti e. Abibe ti e na mbage ti ala ayeke gue na li ni nzoni tongana e gi ti bâ anzoni lengo ti ala, na e bata lê gi na ndo ni. Ye so ayeke sala ande biani si ndoye ti e na mbage ti ala akono.—Luc 6:32, 33, 36.
13. Tongana nyen e lingbi ti kono yâ ti salango ye ti e na ndo tënë ti fango ndoye na yâ ti kongregation ti e?
13 Ti tâ tënë ni, katikati ayeke na yâ ti aye so e lingbi ti sala teti ambeni zo. Peut-être e lingbi pëpe ti bala azo kue na abungbi oko oko kue. Peut-être e lingbi pëpe ti hiri azo kue tongana e tisa ambeni kamarade ti te kobe. Me e lingbi ti kono yâ ti salango ye ti e, na ti mû gi ambeni kete penze-ngbonga ti hinga mbeni zo nzoni na yâ ti kongregation ti e? Lege ayeke dä ti tene, ngoi na ngoi, e hunda na mbeni zo so e hinga lo nzoni pëpe ti sigigi na e na fango tënë?
14. Tongana e yeke na popo ti aChrétien so e tingbi na ala lâ oko pëpe, tongana nyen e lingbi ti fa kota ndoye na popo ti e?
14 Akota bungbi ti aChrétien azi alege mingi ti kono yâ ti ndoye ti e. Azo saki mingi alingbi ti duti dä. E lingbi pëpe ti tingbi na ala kue, me e lingbi ti sala ye na mbeni lege so afa biani so e zia nzoni duti ti ala kozo na ye so anzere na e. Na angoi ti hungo tele, e lingbi ti fa so e bi bê na ambeni zo tongana e mû li ni ti ga ndulu na ala so ayeke na tele ti e. Mbeni lâ, fade azo kue so ayeke na fini na ndo sese ayeke duti aita-koli na aita-wali, so asala beoko na yâ vorongo tâ Nzapa na Babâ ti azo kue. So tâ ngia si a yeke duti ande ti hinga zo oko oko kue! Kota ndoye ayeke pusu ande e ti sala ni. Ngbanga ti nyen ti komanse pëpe fadeso?
Lisoro ti dango bê
• Tongana akpale alondo na popo ti aChrétien, a lingbi a leke ni tongana nyen, na ngbanga ti nyen?
• Tongana e yeke kono na lege ti yingo, na alege wa a lingbi ndoye ti e akono nga?
• Tongana nyen si lege ayeke dä ti fa kota ndoye na ambeni zo nde mingi, ahon ti sala ni gi teti akamarade ti e?
[Foto na lembeti 148]
Ndoye ti aChrétien asigigi polele na alege mingi, na tapande na abungbi ti kongregation