Chapitre Bale-oko na Gumbaya
Ngbâ lakue ti fa Tënë ti Nzapa na mbito pëpe
1. (a) Nzo tënë wa adisciple ti Jésus afa lani, me ambeni Juif asala nyen? (b) A lingbi e hunda atënë wa?
A SALA ndulu na angu 2 000 fadeso awe, a sa ye na ndo Jésus Christ, Molenge ti Nzapa, ti ga ande Gbia na ndo sese kue. Awato ti lege ti vorongo ahuru wâ si a fâ Jésus lani, me Jéhovah azingo lo na popo ti akuâ. Na lege ti Jésus, lege azi fadeso ti wara fini ti lakue lakue. Ye oko, tongana adisciple ti Jésus ayeke fa lani nzo tënë so, salango ngangu alondo. A bi ambeni na popo ti ala na da ti kanga, a pika ala même na zaza, na a komande na ala ti zia ti sala tënë ti Jésus (Kusala 4:1-3, 17; 5:17, 18, 40). Ala yeke sala ande nyen? Mo yeke sala nyen tongana mo yeke fade na place ti ala? Fade mo ngbâ lakue ti fa tënë na mbito pëpe?
2. (a) Pendere tënë wa a lingbi a fa ni laso? (b) Zo wa ayeke na kungba ti fa nzo tënë?
2 Na ngu 1914, a zia Jésus Christ, Gbia ti Royaume ti Nzapa, na ndo mbata ti gbia na yayu, ti komande ‘na popo ti awato ti lo.’ (Psaume 110:2). Na pekoni, a bi Satan na ayingo sioni ti lo ge na mbage ti sese (Apocalypse 12:1-5, 7-12). Andangba lango ti sese so akomanse lani awe. Na lâ ni so ngoi so ayeke hunzi ande, fade Nzapa aneka sese ti Satan kue (Daniel 2:44; Matthieu 24:21). Fade azo so asö kuâ ayeke wara na gbele ala beku ti fini ti lakue lakue na ndo sese so ayeke ga ande paradis. Tongana mo yeda na nzo tënë so awe, mo yeke ye ande ti fa ni na ambeni zo (Matthieu 24:14). Me mo yeke ku ti tene azo ni asala ye tongana nyen?
3. (a) Azo ayeke sala ye tongana nyen na gbele tokua ti Royaume? (b) Hundango tënë wa a lingbi e tingbi na ni?
3 Tongana mo yeke fa nzo tënë ti Royaume, ambeni zo alingbi ti yeda na ni, me mingi ti azo ayeke sala ande pëpe nzara ti tënë ni (Matthieu 24:37-39). Ambeni alingbi ti he mo na ngia wala ti kanga lege na mo. Jésus agboto lani mê lo tene so kangango lege ni alingbi ti londo na mbage ti afami ti mo mveni (Luc 21:16-19). A lingbi nga ti londo na place ti kua ti mo wala na ekole. Na ambeni mbage ti sese, ngorogbia akanga même lege na kusala ti aTémoin ti Jéhovah. Tongana mo si na gbele ti aye tongaso, fade mo yeke ngbâ ti fa tënë ti Nzapa na mbito pëpe, na ti ‘luti ngangu na yâ mabe’?—1 aCorinthien 16:13.
E zia bê pëpe gi na ndo ngangu ti e mveni
4. (a) Ti duti biani awakua be-ta-zo ti Nzapa, a hunda kota ye wa? (b) Ngbanga ti nyen abungbi ti aChrétien ayeke kota ye mingi?
4 Ti duti wakua be-ta-zo ti Jéhovah, mbeni kota ye ti sala ayeke ziango bê kue na ndo ti aye so lo leke. Mbeni oko ayeke abungbi ti kongregation. Mbeti ti Nzapa awa e ti bâ ni pëpe tongana senge ye (aHébreu 10:23-25). A-Témoin ti Jéhovah so angbâ be-ta-zo asala ngangu ti ala kue ti gue lakue na abungbi, legeoko na aita ti ala. Na ngoi ti abungbi so, a yeke kono hingango ye ti e na ndo Mbeti ti Nzapa. Nga, bê ti kiri singila ti e ayeke kono teti atâa tënë so e hinga ni nzoni. Na mbage, e yeke hinga ande nga tongana nyen ti sala kusala na ni nzoni mingi. E yeke ga ndulu ahon ti kozo na aita ti e Chrétien na yâ vorongo ti beoko, na a yeke kpengba e ti sala ye so bê ti Nzapa aye. Na lege ti kongregation, yingo ti Jéhovah ayeke fa lege, na a yeke na lege ti yingo so si Jésus ayeke na popo ti e.—Matthieu 18:20; Apocalypse 3:6.
5. Tongana a kanga lege na kusala ti aTémoin ti Jéhovah, a yeke sala nyen teti abungbi?
5 Mo yeke gue ka na abungbi kue, na mo yeke sala ye alingbi na atënë so mo mä kâ? Ngoi na ngoi, tongana a kanga lege na kusala ti aTémoin ti Jéhovah, a lingbi a sala abungbi na da ti ambeni zo, na a yeke bungbi wungo ti aita mingi pëpe. A lingbi ti changé place nga na l’heure ti abungbi ni, na a lingbi lakue ti nzere na azo kue pëpe. A yeke sala ambeni bungbi ni na bï tongana l’heure ahon kete. Me atâa so aye ni anzere na ala pëpe, wala atâa kpale ayeke dä na guengo kâ, aita-koli na aita-wali so ayeke be-ta-zo ayeke sala ngangu ti gue na bungbi oko oko kue.
6. Na lege wa e yeke fa so e zia bê kue na ndo Jéhovah, na tongana nyen salango tongaso alingbi ti mû maboko na e ti ngbâ lakue ti fa tënë na mbito pëpe?
6 Ti maï ziango bê kue na ndo Jéhovah, a lingbi e sambela lo lakue, na hingango so e yeke na bezoin ti mungo maboko ti lo. Mo yeke sala ni? Na ngoi ti kusala ti lo ge na ndo sese, Jésus asambela fani mingi (Luc 3:21; 6:12, 13; 22:39-44). Na mbage, na bï so aga kozoni si a fâ lo na ndo keke, lo wa adisciple ti lo: ‘I ngbâ ti bata na ti sambela, si i tï na handa pëpe’. (Marc 14:38). Tongana azo asala pëpe nzara ti tokua ti Royaume ni, peut-être bê ti e alingbi ti pusu e ti kiri na peko na yâ kusala ti e. Tongana azo ahe e na ngia wala asala ngangu na e, peut-être bê ti e alingbi ti pusu e ti zi yanga pëpe, ti kpe tënë. Me tongana e sambela Nzapa na bê kue ti mû maboko na e ti ngbâ lakue ti fa tënë na mbito pëpe, fade a bata e si e woko pëpe na gbe ti atara so.—Luc 11:13; aEphésien 6:18-20.
Tondo ti fango tënë na mbito pëpe
7. (a) Ngbanga ti nyen tondo so ayeke na yâ buku ti Kusala ti abazengele ayeke kota ye mingi teti e? (b) Kiri na peko ti ahundango tënë so ayeke na hunzingo ti paragraphe so. Fa na gigi tongana nyen asango ti yâ ni alingbi ti ga na e ye ti nzoni.
7 Tondo so ayeke na yâ buku ti Kusala ti abazengele ayeke kota ye mingi teti e kue. A fa na e tongana nyen si abazengele na ambeni kozo disciple nde ahon ndo ti akpale, na aduti atémoin ti Jéhovah so afa tënë na mbito pëpe. Ala yeke lani na abibe legeoko na ti e. Zia e gi nda ti mbeni mbage ti tondo so na lege ti ahundango tënë so aga na gbe ni ge, nga na aversê so a fa. Na ngoi so e yeke sala ni, bâ tongana nyen mo mveni mo lingbi ti wara ye ti nzoni na yâ ye so mo yeke diko.
Abazengele ayeke lani akoli so ahinga mbeti mingi? Ala yeke lani azo so ayeke ka na mbito oko pëpe, atâa ye wa asi? ( Jean 18:17, 25-27; 20:19; Kusala 4:13).
Ye nyen amû giriri lege na Pierre ti sala tënë na mbito pëpe na gbele da-ngbanga so a fâ ngbanga tâ na ndo Molenge ti Nzapa mveni? (Matthieu 10:19, 20; Kusala 4:8).
Ye nyen abazengele ayeke sala lani na yâ ti ayenga so aga kozoni si a gue na ala na gbele Sanhédrin? (Kusala 1:14; 2:1, 42).
Tongana amokonzi akomande na abazengele ti kaï ti fa tënë na iri ti Jésus, Pierre na Jean atene nyen? (Kusala 4:19, 20).
Tongana a zi ala awe, abazengele ni akiri abi lê na mbage ti zo wa ti wara mungo maboko? Ala sambela lani ti tene salango ngangu ni akaï, wala ayeke tongana nyen? (Kusala 4:24-31).
Tongana azo so aye tâ tënë pëpe atara ti kaï kusala ti fango tënë, na lege wa Jéhovah amû lani maboko? (Kusala 5:17-20).
Na lege wa abazengele ni afa lani so ala hinga mbilimbili nda ni so a zi ala? (Kusala 5:21, 41, 42).
Même so lani popo ti adisciple mingi akangbi kirikiri ndali ti salango ngangu, ye nyen ala ngbâ lakue ti sala? (Kusala 8:3, 4; 11:19-21).
8. Apendere ye wa aga na peko ti kusala ti akozo disciple, na a sala tongana nyen si e kue laso e ga ti sala oko kusala so?
8 A sala lani kusala ti fango nzo tënë gi senge senge pëpe. Na Pentecôte ti ngu 33 N.E., azo 3 000 tongaso awara batême. “Azo so amä na bê na Seigneur awu mingi, akoli na awali nga”. (Kusala 2:41; 4:4; 5:14). Na pekoni, même sioni wasalango ngangu na azo ti Nzapa, Saul ti Tarse, aga Chrétien, nga na mbito pëpe, lo to nda ti fa tâ tënë. Na pekoni a hinga lo na iri ti bazengele Paul (aGalate 1:22-24). Kusala so ato nda ni na kozo siècle aluti pëpe. A kiri ague na li ni mingi na lâ ti nda ni so, juska andu ambage kue ti sese. E yeke na matabisi ti mû mbage dä. Na ngoi so e yeke sala ni, e lingbi ti manda ye na lege ti tapande so atémoin, so asala kusala giriri na dutingo be-biani, azia na e.
9. (a) Paul asala lani kusala na alege wa ti fa tënë? (b) Na alege wa mo yeke kangbi tokua ti Royaume na ambeni zo?
9 Tongana Paul amanda tâ tënë na ndo Jésus Christ, lo sala nyen lani? ‘Fade fade . . . lo komanse ti fa tënë, lo tene Jésus ayeke Molenge ti Nzapa.’ (Kusala 9:20). Lo yeke na bê ti kiri singila teti nzobe ti Nzapa so lo lingbi na ni pëpe, na lo bâ so zo kue ayeke na bezoin ti nzo tënë so lo wara. Paul ayeke lani Juif, na tongaso, na lege ti ngobo ti salango ye ti ngoi ni kâ, lo gue na yâ ti asynagogue ti fa tënë. Lo fa nga tënë da na da, na lo fa nda ti tënë na azo na gala. Lo yeke nga lani ndulu ti londo ti gue na ambeni ndo nde ti fa nzo tënë ni.—Kusala 17:17; 20:20; aRomain 15:23, 24.
10. (a) Atâa so Paul ayeke lani na mbito pëpe, tongana nyen lo fa so lo hinga ti bâ nda ti ye nzoni na yâ fango tënë ti lo? (b) Tongana nyen e lingbi ti fa na gigi alengo ti Paul na ngoi so e yeke fa tënë na afami ti e, akamarade ti place ti kua na ti ekole?
10 Paul ayeke lani na mbito pëpe, me lo hinga nga ti bâ nda ti ye nzoni. A lingbi e sala legeoko tongaso. Na gbele aJuif, lo sala kusala na azendo so Nzapa amû giriri na akotara ti ala, ti tene ala yeda nzoni na tënë ni. Na gbele aGrec, lo sala kusala na aye so ala hinga ni nzoni, ti sala tënë na ala. Ngoi na ngoi, ti fa tënë, lo sala kusala na ye so asi na lo mveni, na fango tongana nyen lo manda tâ tënë. Lo tene: “Mbi sala ye kue teti Tene-nzoni, si mbi lingbi wara ye ti Tene-nzoni legeoko na ambeni zo.”—1 aCorinthien 9:20-23; Kusala 22:3-21.
11. (a) Ye nyen Paul asala lani ti kpe ti tingbi senge senge na azo so aye tâ tënë pëpe? (b) Na ngoi wa a yeke lege ti ndara teti e ti mû tapande ti Paul, na tongana nyen? (c) Ngangu so amû lege ti ngbâ lakue ti fa tënë na mbito pëpe alondo na ndo wa?
11 Tongana salango ngangu apusu Paul ti bâ so a lingbi lo gue lo fa tënë na mbeni ndo nde, lo yeke gue, ahon ti sala kue ti tingbi tele senge senge na azo so aye tâ tënë pëpe (Kusala 14:5-7; 18:5-7; aRomain 12:18). Me kamene ti nzo tënë agbu lo lâ oko pëpe (aRomain 1:16). Atâa so anzere pëpe na Paul ti tene azo so aye tâ tënë pëpe azonga lo, wala asala même ngangu na lo, lo ‘tomba mbito na lege ti Nzapa ti e’ ti ngbâ ti fa tënë. Lo tene: “Seigneur aluti na tele ti mbi, na Lo sala si mbi wara ngangu, si na lege ti mbi a lingbi fa tënë na ndo kue”. (1 aThessalonicien 2:2; 2 Timothée 4:17). Beli ti kongregation ti aChrétien, Jésus, angbâ lakue ti mû na e ngangu so e yeke na bezoin ni ti sala kusala so lo tene giriri a yeke sala na ngoi ti e.—Marc 13:10.
12. Ye nyen afa so aChrétien ayeke na mbito pëpe, na gunda ni ayeke nyen?
12 E yeke na anda ti tënë kue so ngbanga ni a lingbi e ngbâ lakue ti fa Tënë ti Nzapa na mbito pëpe, gi tongana ti so Jésus na ambeni be-ta-zo wakua ti Nzapa asala giriri na kozo siècle. So aye pëpe ti tene bingo bê na ye oko pëpe, wala tarango ti forcé azo so aye pëpe ti yeda na tokua ni. Me e yeke zia lege ti sala ni pëpe gi ngbanga ti so azo asala nzara ni pëpe; kangango lege ayeke sala nga pëpe si e duti kpô. Legeoko tongana Jésus, e yeke gboto lê na ndo Royaume ti Nzapa tongana ngorogbia so alingbi biani na sese kue. E yeke sala tënë na bê ti e kue, teti e yeke sala kusala na iri ti Jéhovah, Kota Gbia ti Ndagigi, nga ngbanga ti so tokua so e yeke fa alondo na e mveni pëpe, me na lo. A lingbi ndoye ti e teti Jéhovah aduti kpengba ye, so ahon atanga ni kue, so apusu e ti sepela lo.—aPhilippien 1:27, 28; 1 aThessalonicien 2:13.
Lisoro ti dango bê
• Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti kangbi tokua ti Royaume na zo kue tongana lege ayeke dä, me ye nyen e lingbi ti ku ti tene azo ni asala?
• Tongana nyen e lingbi ti fa so e zia bê pëpe gi na ndo ngangu ti e mveni ti sala na Jéhovah?
• Akpengba ye wa e manda na lege ti buku ti Kusala ti abazengele?
[Afoto na lembeti 173]
Tongana ti giriri, laso awakua ti Jéhovah ayeke fa tënë ti lo na mbito pëpe