Beku ti Londongo ti Awakinda Ayeke na Ngangu
“Mbi glisa ye kue . . . si mbi lingbi hinga [Jésus Christ], na ngangu ti londongo ti Lo.”—APHILIPPIEN 3:8-10.
1, 2. (a) A sala angu mingi awe, tongana nyen mbeni mokonzi ti lege ti vorongo afa peko ti londongo ti awakinda? (b) Fade londongo ti awakinda ayeke si tongana nyen?
NA KOZO mbage ti angu so alondo na 1890, ambeti-sango asala tene na ndo mbeni diskur so ayeke nde, so mbeni mokonzi ti lege ti vorongo na Brooklyn, New York, États-Unis, amu ni. Lo tene so fade londongo ti awakinda ayeke ndu kiringo ti bungbi na mungo ngangu na abio na amitele kue so atingbi aga tele ti zo, atä a futi ni na yâ wâ wala na lege ti ndao, mbeni nyama ate ni wala a ga engrais. Wafango tene so atene na mbeni lango ti angbonga 24, nduzu ayeke vuko na amaboko, atïtî, agere, akete maboko, abio, asisa, na aporo ti tele ti azo ngbundangbu mingi so akui. Ambage ti tele so ayeke gi mba ti ala ti oko tele. Na pekoni a-âme so alondo na yayu nga na enfer aga ti duti na yâ amitele so akiri na fini.
2 Londongo ti awakinda na lege ti kiringo ti bungbi angbele atôme ayeke na lege ni pepe, nga azo ayeke pepe na âme so alingbi pepe ti kui. (Zo-ti-fa-tene 9:5, 10; Ezéchiel 18:4) Jéhovah, Nzapa ti londongo ti akinda, ahunda pepe ti bungbi a-atome ti ye so ayeke kozo na yâ mitele ti mbeni zo. Lo lingbi leke afini tele teti ala so a kiri ala na fini. Na Molenge ti lo, Jésus Christ, Jéhovah amu ngangu ti yä akinda, na beku ti wara fini ti lakue lakue. (Jean 5:26) Tongaso, Jésus atene: “Mbi yeke londongo ti awakinda nga na fini. Lo so afa na gigi mabe ti lo na yâ mbi, atä lo kui, fade akiri na fini.” (Jean 11:25, 26, NW) So mbeni zendo so amu wâ na bê! A kpengba e ti gbu ngangu na gbele atara na ti luti na gbele kuâ tongana aTémoin be-ta-zo ti Jéhovah.
3. Ngbanga ti nyen a lingbi Paul amu mbage ti tene ti londongo ti awakinda?
3 Londongo ti awakinda ague legeoko pepe na tene so atene azo ayeke na mbeni âme so alingbi pepe ti kui, mbeni bango ndo ti Platon, wasenda-ndara ti Grèce ti giriri. Tongaso, ye wa asi tongana bazengele Paul asala tene ti témoin na akota zo ti Grèce so ayeke na Aéropage na Athènes, asala tene ti Jésus, na atene so Nzapa ayä lo na popo ti akinda? Tondo ni atene: “Tongana ala mä tene ti londongo na popo ti awakinda, ambeni ahe lo.” (Kusala 17:29-34) Azo mingi so aba Jésus Christ so alondo na popo ti akinda angbâ la ni na fini na, atä so a he ala, ala yeda so a yä Lo na popo ti akinda. Me awafango ye ti wataka so abungbi oko na kongrégation ti Corinthe abele tene ti londongo ti awakinda. Tongaso, na ngangu Paul amu mbage ti fango ye ti Chrétien so na kozo mbeti ti aCorinthien chapitre 15. Mandango nzoni atene ti lo afa na gigi biani so beku ti londongo ti awakinda ayeke tâ ye na a yeke na ngangu.
Kpengba Fä ti Londongo ti Jésus na Popo ti Awakinda
4. Paul afa so azo wa aba la ni Jésus so azingo lo na popo ti akinda awe?
4 Ba tongana nyen Paul ato nda ti gbungo koko ti lo. (1 aCorinthien 15:1-11) Tongana azo ti Corinthe aga pepe awamabe senge senge, fade ala yeke bata ngangu nzo tene ti salut. Christ akui teti siokpari ti e, a lu lo, na a yä lo. Biani, Jésus so azingo na popo ti awakinda asi na Céphas (Pierre), “na nda ni, Lo si na ala bale oko na ndo ni use.” (Jean 20:19-23) Azo ndulu na 500 aba lo, peut-être na ngoi so lo mu yanga: ‘I gue, i sala adisciple.’ (Matthieu 28:19, 20) Jacques, legeoko na adisciple be-ta-zo kue, aba lo. (Kusala 1:6-11) Ndulu na Damas, Jésus asi na Saul “tongana molenge so a dü lo kozoni si nze ti lo alingbi,” mo ba mo tene a yä lo awe na fini ti yingo. (Kusala 9:1-9) Azo ti Corinthe aga awamabe ngbanga ti so Paul afa tene na ala, na ala yeda na nzo tene.
5. Lege ti fango nda ti ye ti Paul ayeke so wa, tongana ti so a fa na 1 aCorinthien 15:12-19?
5 Ba lege ti fango nda ti tene ti Paul nzoni. (1 aCorinthien 15:12-19) Teti azo so aba ye ni na lê ti ala afa so a yä Christ na popo ti awakinda, tongana nyen a lingbi ti tene so yango awakinda ayeke dä pepe? Tongana a yä Jésus pepe na popo ti akinda, fango tene ti e nga na mabe ti e ayeke ye senge, na e yeke awamvene so asala tene ti témoin ti ke Nzapa na tenengo so lo yä Christ na popo ti awakinda. Tongana a yä awakinda pepe, ‘e de na yâ siokpari ti e,’ na azo so akui na yâ Christ afuti awe. Na mbage, “tongana bê ti e aku ye ti Christ gi na fini so, e yeke na vundu ahon azo kue.”
6. (a) Ye wa Paul atene ti yeda na londongo ti Jésus na popo ti awakinda? (b) “Wato ti nda ni” ayeke nyen, na tongana nyen a yeke futi ande lo?
6 Paul ayeda so ayä Jésus na popo ti awakinda. (1 aCorinthien 15:20-28) Teti so Christ ayeke “Kozo Lengo” ti ala so alango na yâ kuâ, a yeke yä ambeni zo nde nga na popo ti awakinda. Teti so kui aga na lege ti kengo yanga ti koli Adam, londongo ti awakinda aga na lege ti mbeni koli, Jésus. A lingbi a yä azo so ayeke ti lo na ngoi ti singo ti lo. Christ ayeke “lungula akozo-gere-ti-komande, na ayanga-ti-komande kue, na angangu kue” so ake kota yanga-ti-komande ti Nzapa na lo komande tongana Gbia juska Jéhovah azia awato kue na gbe ti gere ti lo. Même fade a yeke futi “wato ti nda ni,” kuâ so aga na lege ti Adam, na lege ti ngele ti sadaka ti Jésus. Na pekoni fade Christ amu Royaume ni na Nzapa nga na Babâ ti lo, na ziango lo mveni na gbe ti Lo “so azia ye kue na gbe ti Lo, tongaso Nzapa alingbi ga ye kue na yâ ye kue.”
Abatizé Ala Teti Akinda?
7. Azo wa “a yeke mu na ala batême ti duti awakinda,” na a ye ti tene nyen teti ala?
7 A hunda azo so ake tene ti yango awakinda: “Fade ala sala nyen, ala so a yeke mu na ala batême ti duti awakinda?” (1 aCorinthien 15:29, NW) Paul aye pepe ti tene so a yeke mu batême na ala so ayeke na fini ndali ti akinda, teti so a lingbi adisciple ti Jésus amanda ye, amä na bê, na akamata batême teti ala mveni. (Matthieu 28:19, 20; Kusala 2:41) A-Chrétien so asa yingo na ndo ti ala ayeke kamata “batême ti duti awakinda” na lingo na yâ mbeni fini so ague na kuâ nga na yango ala na popo ti awakinda. Mara ti batême tongaso ato nda ni na ngoi so yingo ti Nzapa adü beku ti fini na yayu na yâ ala na a hunzi na ngoi so a yä ala na yâ kuâ ti wara fini so alingbi ti kui pepe na yayu.—aRomain 6:3-5; 8:16, 17; 1 aCorinthien 6:14.
8. A-Chrétien alingbi ti hinga nyen biani, atä Satan na awakua ti lo awara lege ti fâ ala?
8 Tongana ti so atene ti Paul afa, beku ti londongo ti awakinda amu lege na aChrétien ti duti na yâ sioni lakue na ti luti na gbe lê ti kuâ lâ na lâ teti fango tene ti Royaume. (1 aCorinthien 15:30, 31) Ala hinga so Jéhovah alingbi ti yä ala na popo ti awakinda tongana lo zia lege na Satan nga na awakua ti lo ti fâ ala. Gi Nzapa oko si alingbi ti futi âme, wala fini ti ala, na yâ Géhenne, so ayeke fä ti futingo ti lakue lakue.—Luc 12:5.
Nene Ni ti Duti na Donzi
9. Tongana e ye si beku ti yango awakinda aduti na ngangu ti kpengba zo na yâ fini ti e, a lingbi e kpe nyen?
9 Beku ti londongo ti awakinda akpengba Paul. Na ngoi so lo yeke na Éphèse, awato abi lo peut-être na yâ lando ti tiri na anyama ti ngonda. (1 aCorinthien 15:32) Tongana ye tongaso asi la ni, a sö lo, tongana ti so a sö Daniel na yanga ti abamara. (Daniel 6:16-22; aHébreu 11:32, 33) Teti so lo yeke na beku na londongo ti awakinda, Paul aduti pepe na bango ndo ti a-apostat ti Juda na ngoi ti Isaïe. Ala tene: “Zia e te na nyon, teti kekereke e yeke kui!” (Esaïe 22:13) Tongana e ye si beku ti londongo ti awakinda aduti na ngangu ti kpengba zo na yâ fini ti e, tongana ti so asala na Paul, a lingbi e kpe ti duti na azo so ayeke na mara ti sioni bibe tongaso. Paul agboto mê: “I handa tele ti i pepe. Asioni kamarade ayeke buba anzoni salango ye.” (1 aCorinthien 15:33, NW) Tâ tene, kpengba-ndia so alingbi na ambage nde nde kue ti fini.
10. Na lege wa e lingbi ti bata na fini beku ti e so fade a yä awakinda?
10 Na azo so adë kite na londongo ti awakinda, Paul atene: “I zingo, i sala ye ti mbilimbili, na i zia ti sala siokpari, teti ambeni zo ahinga Nzapa pepe. Mbi sala tene so ti zia kamela na lê ti i.” (1 aCorinthien 15:34) Na yâ “lâ ti nda ni” so, a hunda e ti sala ye alingbi na tâ hingango ye na ndo Nzapa na Christ. (Daniel 12:4; Jean 17:3) Fade ye so ayeke mu maboko ti bata na fini beku ti e so fade a yä awakinda.
A Yä Ala na Tele Wa?
11. Paul amu tapande wa ti fa yango aChrétien so asa yingo na ndo ti ala na popo ti awakinda?
11 Na pekoni Paul asala tene na ndo ambeni hundango tene. (1 aCorinthien 15:35-41) Peut-être na yâ ngangu so lo sala ti zia kite na ndo tene ti yango awakinda, mbeni zo ahunda: “A yä awakinda tongana nyen? fade ala yeke na tele tongana nyen, tongana ala kiri?” Tongana ti so Paul afa, mbeni le-kobe so a lu na yâ sese akui biani na ngoi so lo gbian ti ga mbeni kugbe. Legeoko nga, a lingbi mbeni zo so a dü lo zo ti yingo akui. Legeoko tongana mbeni kugbe asigigi na yâ mbeni le-kobe ti ga fini tele, tongaso tele ti Chrétien so asa yingo na ndo ti lo na so a yä lo na popo ti awakinda ayeke nde na ti mitele. Atä so lo yeke na oko tapande ti fini so lo yeke na ni kozo si lo kui, a yä lo tongana mbeni fini créature na tele ti yingo so alingbi ti duti na fini na yayu. Biani, ala so a yeke yä ande ala na ndo sese ayeke duti na atele ti zo.
12. Atene ‘atele ti yayu’ na ‘atele ti sese’ aye ti tene nyen?
12 Tongana ti so Paul atene, mi ti azo ayeke nde na ti anyama. Même mi ti anyama ayeke nde na popo ti amara ti ala. (Genèse 1:20-25) Gloire ti ‘atele ti yayu’ ti azo ti yingo ayeke nde na ‘atele ti sese’ ti mitele. Akangbi ayeke nga na popo ti gloire ti lâ, nze, na atongoro. Me azo so asa yingo na ndo ala na so a yä ala na popo ti akinda, ayeke na gloire so ayeke kota mingi ahon.
13. A lingbi na 1 aCorinthien 15:42-44, ye wa a lu ni na ye wa a yä ni?
13 Na peko ti salango tene ti akangbi ni, Paul akiri atene: “Londongo ti awakinda ayeke tongaso nga.” (1 aCorinthien 15:42-44) Lo tene: “Tongana a lu tele, a yeke tele ti futi; na tongana A yä tele ni, a yeke tele so alingbi futi pepe.” Ge, Paul aye peut-être ti sala tene ti azo so asa yingo na ndo ala tongana mbeni bungbi. A lu lo na yâ ye ti futi tongana a kui, a yä lo na yâ ye so a lingbi ti futi pepe, na siokpari pepe. Atä so sese ayekia lo pepe, a yä lo na fini na yayu na a fa lo na gigi na gloire ti Christ. (Kusala 5:41; aColossien 3:4) Na lâ ti kuâ, a lu lo “tele ti sese” na a yä lo “tele ti yingo.” Teti ye so alingbi ti si na ndo aChrétien so adü ala na lege ti yingo, e lingbi ti hinga na bê kue so a lingbi ti kiri ambeni zo na fini na ndo sese.
14. Tongana nyen Paul azia kangbi na popo ti Christ na Adam?
14 Na pekoni Paul azia kangbi na popo ti Christ na Adam. (1 aCorinthien 15:45-49) Adam, kozo koli, “aga âme ti fini.” (Genèse 2:7, NW) “Adam Ti Nda Ni,” Jésus, “ayeke Yingo so amu fini.” Lo mu fini ti lo tongana sadaka ti kota ngele, kozoni teti adisciple ti lo so asa yingo na ndo ala. (Marc 10:45) Tongana azo ti mitele, ala “yeke image ti zo ti pupu-sese,” me tongana a yä ala na popo ti awakinda, ala ga tongana Adam ti nda ni. Biani, sadaka ti Jésus ayeke ga ande na ye ti nzoni na azo kue so amä yanga, so andu azo so a yä ala na popo ti awakinda ti duti na ndo sese.—1 Jean 2:1, 2.
15. Ngbanga ti nyen a yä pepe aChrétien so asa yingo na ndo ala na yâ mitele, na tongana nyen a yeke yä ala na ngoi ti singo ti Jésus?
15 Tongana aChrétien so asa yingo na ndo ala akui, a yä ala na popo ti awakinda pepe na yâ mitele. (1 aCorinthien 15:50-53) Mbeni mitele so ayeke futi na ayeke na mênë alingbi pepe ti wara ye so ayeke futi pepe na Royaume ti yayu tongana ye ti héritier. Ambeni ti ala so asa yingo na ndo ala ayeke ninga pepe na yâ lango ti kuâ. Na hunzingo tambela ti ala ti be-ta-zo na ngoi ti singo ti Jésus, a yeke ‘gbian tele ti ala kue fade fade, legeoko tongana zo ako lê ti lo.’ A yeke yä ala fade fade ti wara fini ti yingo na yâ ye so alingbi ti futi pepe nga na gloire. Na nda ni, “fini-wali” ti yayu ti Christ ayeke lingbi ande kue 144 000.— Apocalypse 14:1; 19:7-9; 21:9; 1 aThessalonicien 4:15-17.
Hongo Kui na Ngangu!
16. Na lege ti tene ti Paul na ti akozo prophète, fade ye wa ayeke si na kui so awara na lege ti wasiokpari Adam?
16 Na ngia Paul atene so a yeke futi kui teti lakue lakue. (1 aCorinthien 15:54-57) Tongana ye so ayeke futi na ayeke kui ayü ye so alingbi pepe ti futi na ti kui, fade atene so ayeke ga tâ tene: ‘Fade amene kui teti lakue lakue.’ “O kui, ngangu ti mo ayeke na ndo wa? O kui, ye ti bira ti mo ayeke na ndo wa?” (Esaïe 25:8; Osée 13:14) Ye ti bira so aga na kui ayeke siokpari, na ngangu ti siokpari ayeke Ndia, so afâ ngbanga ti kuâ na ndo awasiokpari. Me ndali ti sadaka na londongo ti Jésus na popo ti akinda, kui so awara na lege ti wasiokpari Adam ayeke hon ande na ngangu mbeni pepe.—aRomain 5:12; 6:23.
17. Tongana nyen atene so ayeke na 1 aCorinthien 15:58 alingbi na ngoi ti laso?
17 Paul atene: “Teti tene so, aita ti mbi so mbi ndoye i mingi, i duti kpö, i zia ye ayengi i pepe, i wu na kusala ti Seigneur lakue, teti i hinga kusala ti i ayeke senge pepe na yâ Seigneur.” (1 aCorinthien 15:58) Atene so alingbi na tanga ti ala so asa yingo na ndo ala laso nga na “ambeni ngasangbaga” ti Jésus atä ala kui na lâ ti nda ni so. (Jean 10:16) Akusala ti ala tongana awafango tene ti Royaume ayeke duti ye senge pepe, teti londongo ti awakinda ayeke ku ala. Tongaso, tongana awakua ti Jéhovah, zia e duti na ye mingi ti sala na yâ kusala ti Seigneur na ngoi so e yeke ku kungo lâ ni so e lingbi ti dekongo na ngia: “O kui, ngangu ti mo ayeke na ndo wa?”
Beku ti Londongo ti Awakinda Aga Tâ Tene Awe!
18. Beku ti Paul na yâ londongo ti awakinda akpengba tongana nyen?
18 Atene ti Paul so ayeke na kozo mbeti na aCorinthien chapitre 15 afa polele so beku ti londongo ti awakinda ayeke na ngangu na yâ fini ti lo. Lo hinga na bê ti lo kue so a yä Jésus na popo ti akinda nga a yeke zi ande ambeni zo nde na yâ dukua teti azo kue. Mo yeke na mara ti kpengba mabe tongaso? Paul aba aye so zo awara na lege ti kion tongana ‘zende’ na lo “glisa ye kue” si lo lingbi ‘hinga Christ na ngangu ti londongo ti lo na popo ti awakinda.’ Bazengele ni ayeke ndulu ti wara kuâ tongana ti Christ na beku ti wara “londongo ti akinda kozoni na ngoi ni.” Mbeni iri ni ayeke “kozo londongo ti awakinda,” na a yeke adisciple ti Jésus so asa yingo na ndo ala si ayeke wara ni. Biani, a yä ala na fini ti yingo na yayu, atä nde na so a yeke yä ande “tanga ti awakinda ni” na ndo sese.—aPhilippien 3:8-11, NW; Apocalypse 7:4; 20:5, 6, NW.
19, 20. (a) Azo wa so Bible asala tene ti ala ayeke yä ala ande ti wara fini na ndo sese? (b) Mo yeke ku ti ba londongo ti azo wa na popo ti awakinda?
19 Beku ti londongo ti akinda aga awe mbeni tâ ye ti gloire teti ala so asa yingo na ndo ala na aduti be-ta-zo juska na kuâ. (aRomain 8:18; 1 aThessalonicien 4:15-18; Apocalypse 2:10) Fade azo so asö kuâ na yâ “kota ye ti vundu” ayeke ba beku ti yango awakinda aga tâ tene na ndo sese na ngoi so “kota ngu ti ingo azia na gigi awakinda so ayeke na yâ ni; na Kui na Ndo-ti-awakinda azia na gigi awakinda so ayeke na yâ ala.” (Apocalypse 7:9, 13, 14; 20:13) Na popo ti azo so a kiri na ala na fini a yeke wara ande Job, so aglisa amolenge ti lo ti koli mbasambala na ti wali ota. Bi bê kete na ngia ti lo na yambango ala, na so kota ngia si ala yeke wara ti duti na ambeni ita ti koli mbasambala nga ambeni ita ti wali nde ota!—Job 1:1, 2, 18, 19; 42:12-15.
20 So deba nzoni si ayeke duti ande tongana a yä Abraham na Sara, Isaac na Rébecca, biani ambeni zo mingi, so andu “aprophète kue,” ti wara fini na ndo sese! (Luc 13:28) Mbeni oko ti aprophète so ayeke Daniel, so a mu na lo la ni zendo ti londongo na popo ti akinda na gbe ti komandema ti Messie. Teti ndulu na angu 2 500, Daniel awo tele ti lo na yâ dukua, me na lege ti ngangu ti yango awakinda, fade na yâ ngoi kete ‘lo yeke londo teti ndo ti lo’ tongana oko ti “amokonzi ti sese kue.” (Daniel 12:13; Psaume 45:17 [45:16, NW]) So kota ngia si ayeke duti ande ti yamba, pepe gi abe-ta-zo ti giriri me nga babâ ti mo, mama ti mo, molenge ti mo ti koli wala ti wali, wala ambeni zo nde so mo ndoye mingi, so wato kuâ amu ala na maboko ti mo!
21. Ngbanga ti nyen a lingbi e ku pepe ti sala anzoni ye na ambeni zo?
21 Ambeni ti akamarade ti e na azo so e ndoye ala asala peut-être na Nzapa teti angu mingi na fadeso ala yeke kangba mingi. Ngu ti kangba alingbi ti sala si a yeke ngangu teti ala ti hon ndo ti akpale ti fini. So ye ti ndoye ti mu na ala maboko kue so alingbi na ngangu ti e fadeso! Na pekoni, e yeke gi bê ti e pepe teti so e sala mbeni ye pepe na mbage ti ala tongana kuâ amu ala. (Zo-ti-fa-tene 9:11; 12:3-9 [12:1-7, NW]; 1 Timothée 5:3, 8) E lingbi ti hinga biani so fade Jéhovah ayeke glisa pepe anzoni ye so e sala teti ambeni zo, atä ngu ti ala wala aye so asi na ala. Paul asû na mbeti: “Tongana e wara lege ni, a lingbi e sala ye ti nzoni na azo kue; na ahon kue, a lingbi e sala ye ti nzoni na aita ti e awamabe.”—aGalate 6:10; aHébreu 6:10.
22. Ti si na gango tâ tene ti beku ti londongo ti awakinda, a lingbi e leke na bê ti e ti sala nyen?
22 Jéhovah ayeke “Babâ ti be-nzoni, na Nzapa ti lungula vundu kue.” (2 aCorinthien 1:3, 4) Tene ti Lo alungula vundu ti e na a mu maboko na e ti dë bê ti ambeni zo na beku ti londongo ti awakinda so ayeke na ngangu mingi. Ti si na bango tâ tene ti beku so na yango akinda ti wara fini na ndo sese, zia e duti tongana Paul, so ayeke na mabe na yâ londongo ti awakinda. Zia e mu mbilimbili peko ti Jésus, so beku ti lo na yâ ngangu ti Nzapa ti yä awakinda aga tâ tene. Azo so ayeke na yâ du-kua ti dango bê ayeke mä ande na yâ ngoi kete go ti Christ na ayeke sigigi. Zia ye so alungula vundu ti e na amu na e ngia. Me kozoni kue, zia e kiri singila na Jéhovah, lo so asala si a lingbi ti hon ndo ti kuâ na lege ti Seigneur ti e Jésus Christ!
Kiringo Tene ti Mo Ayeke so Wa?
• Paul afa azo wa tongana ala so aba na lê so ayä Jésus na popo ti akinda?
• “Wato ti nda ni” ayeke nyen, na tongana nyen a yeke futi lo?
• Teti aChrétien so asa yingo na ndo ala, ye wa a lu na ye wa a yä?
• Azo wa ti yâ ti Bible mo ye ti tingbi na ala tongana akiri na ala na fini na ndo sese?
[Foto na lembeti 16]
Bazengele Paul amu mbage ngangu ti tene ti londongo ti awakinda
[Foto na lembeti 20]
Yango Job, sewa ti lo, na ambeni zo mingi na popo ti awakinda ayeke duti ande mbeni lingu ti kota ngia!