Mo Yeke Sala Ye Alingbi na Mungo Tele ti Mo na Nzapa?

“Ye kue so i sala, i sala na âme ti i kue tongana ti so a yeke teti Jéhovah, na pepe teti azo.”​—ACOLOSSIEN 3:23, NW.

1. Na bango ndo ti sese, tene “mungo tele na mbeni ye” aye ti tene nyen?

TONGANA nyen awanguru ayeke sala ti si na li ni na yâ aye ti wanguru? Na yâ ndembo ti pikango tennis, ti gere, ti nzangi, ti maboko, mungo loro, golf, wala ambeni ye ti wanguru nde, awanguru ti nzoni ahon kue ayeke si na li ni gi na mungo tele ti ala kue. A yeke kota ye ti tene ala zia tele ti ala na yâ ti mbeni nzoni dutingo na lege ti mitele na ti bibe. Ye so alingbi biani na mbeni oko ti afango nda ti tene “mungo tele na mbeni ye,” so ayeke “ti bi tele kue na yâ mbeni mbilimbili lege ti bibe wala salango ye.”

2. Na yâ Bible, “ti mu tele na mbeni ye” aye ti tene nyen? Fa mbeni tapande.

² Ye oko, na yâ Bible, “mungo tele na mbeni ye” aye ti tene nyen? Tene “mungo tele” alondo na mbeni tene ti Hebreu so aye ti tene: “ti bata nde; ti duti nde; ti zia nde.”a Na yâ Israël ti giriri, Kota Prêtre Aaron ayeke yü na ndo tiare ti lo “fä ti nzoni-kue ti mungo tele,” so ayeke mbeni wen ti zango ni ti lor so sioni ayeke dä oko pepe, so na ndo ni a sû mbeti so na yanga ti Hebreu: “Nzoni-kue ayeke ti Jéhovah.” A yeke la ni mbeni dango bê teti kota prêtre so a lingbi lo ke salango mbeni ye nde so alingbi ti ga na sioni na Ndo ti Nzoni-kue, “teti mafuta so a sa na li ti zo ti zia kusala ti Nzapa na tïtî lo ayeke [la ni] na li ti lo.”​—Exode 29:6; 39:30, NW; Lévitique 21:12.

3. Tongana nyen a lingbi mungo tele ti e na Nzapa asala ngangu na ndo tambela ti e?

³ Na yâ atene so angoro ni, e lingbi ti ba so mungo tele na Nzapa, tongana ti so a fa ni ge, ayeke kota ye mingi. A ndu fango tele ti mbeni zo na gigi na bê kue tongana wakua ti Nzapa, na a hunda tambela so sioni ayeke dä pepe. Tongaso, e lingbi ti hinga ngbanga ti nyen bazengele Pierre afa peko ti yanga ti Jéhovah so atene: “A lingbi i ga nzoni-kue, teti Mbi yeke nzoni-kue.” (1 Pierre 1:15, 16) Tongana aChrétien so amu tele ti ala na Nzapa, e yeke na nene kungba ti sala ye alingbi na mungo tele ti e na Nzapa, na dutingo be-ta-zo juska na nda ni. Me mungo tele ti Chrétien na Nzapa andu nyen?​—Lévitique 19:2; Matthieu 24:13.

4. Tongana nyen e yeke si na kapa ti mungo tele na Nzapa, na a lingbi ti haka ni na nyen?

⁴ Tongana e wara awe tâ hingango ye na ndo Jéhovah Nzapa nga na aye so lo leke ti sala, na ndo Jésus Christ na kusala ti lo na yâ aye so Nzapa aleke, e yeke mu desizion e mveni ti sala na Nzapa na bê, na bibe, na âme, nga na ngangu ti e kue. (Marc 8:34; 12:30; Jean 17:3) A lingbi même ti ba ye so tongana deba ti yanga ti zo mveni na Nzapa, mungo tele kue na lo. E mu tele ti e pepe na Nzapa ngbanga ti so bibe ti e apusu e hio ti sala ni. E gbu li na ndo ni nzoni na yâ sambela, na salango kusala na ngangu ti bibe. Na lege so, a yeke pepe mbeni desizion ti kete ngoi. E lingbi pepe ti duti tongana mbeni zo so ato nda ti fâ mbeni yaka na charrue, me so na pekoni lo zia kua ni na mbeni mbage teti so a hunda kusala ti ngangu mingi, wala ngbanga ti so ngoi ti kongo le-kobe angbâ peut-être yongoro mingi wala a yeke ye so ayeke si biani pepe. Zia e ba atapande ti ambeni zo so ‘azia maboko ti ala na charrue’ ti kungba ti théocratie atä na yâ aye ti ngangu.​—Luc 9:62; aRomain 12:1, 2.

Ala Zia Pepe Lege ti Mungo Tele ti Ala na Nzapa

5. Na lege wa Jérémie aduti la ni mbeni kpengba tapande ti wakua ti Nzapa so amu tele ti lo na Lo?

⁵ Kusala ti Jérémie tongana prophète na Jérusalem amu angu ahon 40 (647-607 K.N.E.), na a yeke la ni kungba ti ngangu mingi. Lo hinga akatikati ti lo. (Jérémie 1:2-6) A hunda na lo ti duti na bê so akpengba nga na bê so azia pepe ti luti lakue na gbele azo ti kpengba-li ti Juda. (Jérémie 18:18; 38:4-6) Ye oko, Jérémie azia bê ti lo na Jéhovah Nzapa, Jéhovah, so amu ngangu na lo si lo fa tele ti lo tongana tâ wakua ti Nzapa so amu tele ti lo na Lo.​—Jérémie 1:18, 19.

6. Tapande wa bazengele Jean azia na e?

⁶ A lingbi ti tene nyen na ndo bazengele Jean so aduti be-ta-zo, na so, na lâ ti mbakoro ti lo, ague na lo na ngba na sioni zoa ti Patmos, “teti Tene ti Nzapa na teti tene ti témoin ti Jésus”? (Apocalypse 1:9) Lo gbu ngangu na lo ngbâ ti sala ye alingbi na mungo tele ti lo na Nzapa tongana Chrétien teti angu ndulu na 60. Lo ngbâ na fini même na peko ti futingo Jérusalem na tïtî aturugu ti Rome. Lo wara matabisi ti sû na mbeti Évangile oko, ambeti ota na gbe ti yingo ti Nzapa, nga na buku ti Apocalypse, so na yâ ni lo ba kozoni awe bira ti Harmaguédon. Lo zia lege ti kusala ti lo na ngoi so lo mä so Harmaguédon ayeke ga pepe na lâ ti fini ti lo? Lo nze na yâ kusala? Oko pepe, Jean angbâ be-ta-zo juska na kuâ ti lo, na hingango so atä “ngoi so adiko awe aga ndulu,” asuma ti lo ayeke ga ande tâ tene na peko.​—Apocalypse 1:3, NW; Daniel 12:4.

Atapande ti Mungo Tele na Nzapa ti Ngoi ti Laso

7. Tongana nyen mbeni ita-koli aduti mbeni nzoni tapande ti mungo tele ti Chrétien na Nzapa?

⁷ Na ngoi ti laso, aChrétien be-ta-zo saki mingi, na wâ, angbâ ti sala ye alingbi na mungo tele ti ala na Nzapa atä so ala ngbâ na fini pepe ti ba Harmaguédon. Mbeni oko ti azo so ayeke Ernest E. Beavor ti Angleterre. Lo ga Témoin na ngu 1939, na tongo nda ti Use Bira so Amu Sese Kue, na lo zia mbeni pendere kusala ti salango foto teti ambeti-sango ndali ti mungo kusala ti ngoi kue. Teti batango dutingo ti lo nde ti Chrétien, lo gue na kanga teti angu use. Sewa ti lo amu maboko na lo na be-biani, na ti si na ngu 1950, amolenge ti lo ota ague na Ekole ti Guiléad ti Société Watchtower na New York ti wara fango lege ti ga missionnaire. Ita Beavor ayeke na wâ mingi na yâ kusala ti fango tene si akamarade ti lo ahiri lo Ernie Harmaguédon. Na be-biani, lo ngbâ ti sala ye alingbi na mungo tele ti lo na Nzapa, na juska na kuâ ti lo na 1986, lo fa tene ti gango ndulu ti bira ti Nzapa, Harmaguédon. Lo ba pepe mungo tele ti lo na Nzapa tongana mbeni mbele so lo te na Nzapa gi teti kete ngoi!b​—1 aCorinthien 15:58.

8, 9. (a) Tapande wa apendere koli mingi na Espagne azia na ngoi ti sioni komandema ti Franco? (b) A hundango tene wa ayeke na lege ni?

⁸ Mbeni tapande nde ti wâ so akiri na peko pepe alondo na Espagne. Na gbe ti sioni komandema ti Franco (1939-1975), apendere Témoin ngbangbo mingi so amu tele ti ala na Nzapa abata dutingo nde ti ala tongana Chrétien. Mingi ti ala asala angu 10 wala ahon na yâ ada ti kanga ti aturugu. Angu kue so ngbanga ahunda na mbeni Témoin ni oko, Jesús Martín, ti sala na da ti kanga asi même na 22. Na ngoi so lo yeke na yâ mbeni da ti kanga ti aturugu na Afrika ti Banga, a pika lo ngangu mingi. Aye so kue ayeke la ni ngangu mingi, me lo ke ti bele mabe ti lo.

⁹ Na mingi ni, apendere koli so ahinga oko pepe lawa si fade a yeke zi ande ala mbeni lâ na kanga, teti na ndo ala, a fâ ngbanga mingi ti salango kanga na peko ti tele. Ye oko, ala bata be-biani na wâ ti ala na yâ kusala ti fango tene atä na ngoi so ala ngbâ na kanga. Tongana aye ni ato nda ti ga nzoni na 1973, mingi na popo ti aTémoin so ayeke gi na ngu 30 na ndo ni asigigi na da ti kanga na ala mu fade fade kusala ti ngoi kue, na ambeni aga pionnier spécial na surveillant so ague na ndo nde nde. Ala sala ye alingbi na mungo tele ti ala na Nzapa na da ti kanga, na mingi ti ala angbâ ti sala tongaso ngbele ye na peko ti so a zi ala.c Ka ti e laso? E yeke be-ta-zo na mungo tele ti e na Nzapa tongana aita be-ta-zo so?​—aHébreu 10:32-34; 13:3.

Nzoni Bango Ndo na ndo Mungo Tele ti E

10. (a) Tongana nyen a lingbi e ba mungo tele ti e na Nzapa? (b) Tongana nyen Jéhovah ayeke ba kusala so e yeke sala na lo?

¹⁰ Tongana nyen e yeke ba mungo tele ti e na Nzapa ti sala ye so bê ti lo aye? A yeke kozo ye so aga na yâ fini ti e? Atä aye so ayeke si na yâ fini ti e, wala e yeke pendere wala mbakoro, e sala mariage awe wala e yeke kumbamba, e yeke na seni wala na kobela, a yeke nzoni e sala ngangu ti sala ye alingbi na mungo tele ti e na Nzapa, legeoko na aye so ayeke si na yâ fini ti e. Dutingo ti mbeni zo alingbi peut-être ti mu lege na lo ti sala kusala ti ngoi kue tongana pionnier, wakua so ayeke sala kusala na bê kue na yâ mbeni biröo ti filiale ti Société Watch Tower, missionnaire, wala tongana surveillant so ayeke gue na ndo nde nde. Na mbage, ambeni babâ na mama alingbi peut-être ti duti na kusala mingi na batango sewa ti ala na lege ti mitele na ti yingo. Akete wungo ti ngbonga so ababâ na mama so ayeke mu na yâ kusala ti fango tene nze na nze ayeke gi kete ye na lê ti Jéhovah tongana a haka ni na angbonga mingi so mbeni wakua ti ngoi-kue amu? Pepe. Nzapa ayeke ku lâ oko pepe na mbage ti e ti mu ye so e yeke pepe na ni. Bazengele Paul afa kpengba-ndia so: “Tongana mbeni zo ayeke na nzala ti mu ye, na lo mu ye so alingbi na ye so ayeke na lo, so ayeke nzoni; a hunda lo pepe ti mu ye so ayeke na lo pepe.”​—2 aCorinthien 8:12.

11. Salut ti e aga na lege ti nyen?

¹¹ Na yâ ye kue, salut ti e ayeke ga pepe na lege ti mbeni ye so e lingbi ti sala, me na lege ti nzobe ti Nzapa so e lingbi na ni pepe, so aga na lege ti Christ Jésus, Seigneur ti e. Paul atene polele: “Azo kue asala siokpari awe, ala lingbi na gloire ti Nzapa pepe; na lege ti grâce ti Lo [“nzobe ti lo so e lingbi na ni pepe,” NW], so ayeke matabisi, A diko ala azo ti mbilimbili, na lege ti ton e na yâ Christ Jésus.” Ye oko, akusala ti e ayeke fä ti mabe so asala kusala, na so e yeke na ni na yâ azendo ti Nzapa.​—aRomain 3:23, 24; Jacques 2:17, 18, 24.

12. Ngbanga ti nyen a lingbi e haka pepe kusala ti e na ti ambeni zo?

¹² A hunda pepe na e ti haka na ti ambeni zo ngoi so e yeke mu na yâ kusala ti Nzapa, wala ambeti ti Bible so e kangbi, wala wungo ti amandango Bible ti e. (aGalate 6:3, 4) Atä ye so e yeke sala na yâ kusala ti fango tene tongana Chrétien, a lingbi e kue e dabe ti e na tene ti Jésus ti tâ be-ti-molenge: “Tongaso i nga, tongana i sala ye kue so A komande i ti sala, i tene, E yeke aboi senge, e sala gi ye so a yeke ngbanga ti e ti sala.” (Luc 17:10) Fani oke e lingbi biani ti tene so e sala ‘ye kue so A komande e ti sala’? Tongaso, hundango tene ayeke so: A lingbi nzoni ti kusala ti e teti Nzapa aduti tongana nyen?​—2 aCorinthien 10:17, 18.

Ti Sala ni Lâ Oko Oko Ayeke Kota Ye

13. Bango ndo wa a hunda na e ti duti na ni tongana e yeke sala ye alingbi na mungo tele ti e?

¹³ Na peko ti so lo mu wango na awali, akoli, amolenge, ababâ na mama, nga na angba, Paul asû na mbeti: “Ye kue so i sala, i sala na âme ti i kue tongana ti so a yeke teti Jéhovah, na pepe teti azo, teti i hinga fade Seigneur amu na i ye ti héritier ti ga futa ti i. I sala teti Seigneur Christ.” (aColossien 3:23, 24, NW) E yeke sala kusala pepe ti pika bê ti azo na ye so e yeke sala na yâ kusala ti Jéhovah. E yeke tara ti sala na Nzapa na mungo tapande ti Jésus Christ. A yeke na bê ti salango ye hio si lo sala kusala ti lo ti fango tene so aninga gi kete ngoi.​—1 Pierre 2:21.

14. Gbotongo mê wa Pierre amu na ndo lâ ti nda ni?

¹⁴ Bazengele Pierre nga afa na gigi bibe ti salango ye hio. Na yâ use mbeti ti lo, lo tene so na lâ ti nda ni, fade a yeke wara azo ti hengo zo, so a yeke a-apostat na azo ti dengo kite, so a lingbi na ye so ala ye, ayeke sigigi na ahundango tene ti kite na ndo singo ti Christ. Ye oko, Pierre atene: “Jéhovah asala ye pepe yeke yeke na ndo tene ti zendo ti lo, tongana ti so azo aba salango ye yeke yeke, me lo sala ye na be-nze-pepe na i teti lo ye si a futi mbeni zo oko pepe me lo ye azo kue aga ti gbian bê ti ala. Me fade lâ ti Seigneur aga tongana wanzi.” Biani, lâ ti Jéhovah ayeke ga biani. Tongaso, a lingbi e sala si tâ tene na kpengbango ti mabe ti e na yâ zendo ti Nzapa aduti biani ye so e yeke bi bê ti e dä lâ oko oko.​—2 Pierre 3:3, 4, 9, 10, NW.

15. Tongana nyen a lingbi e ba lango oko oko na yâ fini ti e?

¹⁵ Ti sala ye alingbi na mungo tele ti e na Nzapa na lege ti gbungo li nzoni, a lingbi e sala kusala na lango oko oko ti sepela Jéhovah. Na nda ti lango oko oko, e lingbi ti bi lê na peko na ndo lango ni so, na ti ba na lege wa e mu mbage ti e kamême na salango si iri ti Nzapa aga nzoni-kue nga na fango nzo-tene ti Royaume? Peut-être a yeke na lege ti nzo tambela ti e, lisoro ti e so akpengba zo, wala bingo bê ti e ti ndoye teti sewa na akamarade. E yeke gbu ngoi kue so azi na e ti kangbi beku ti e ti Chrétien na ambeni zo? E yeke mu maboko na mbeni zo ti bi bê nzoni na ndo azendo ti Nzapa? Zia e bungbi aye ti nzoni mingi na lege ti yingo lâ oko oko, na lekengo, tongana e lingbi ti tene tongaso, mbeni kota mosoro na lege ti yingo.​—Matthieu 6:20; 1 Pierre 2:12; 3:15; Jacques 3:13.

Bata Bango Ndo ti Mo Nzoni

16. Na yâ alege wa Satan ayeke tara ti woko mungo tele ti e na Nzapa?

¹⁶ E yeke na fini na yâ mbeni ngoi so ayeke ga ngangu mingi ahon teti aChrétien. Satan na azo ti lo ayeke tara ti kanga ndo ti kangbi so ayeke na popo ti nzoni na sioni, ye so ayeke na saleté pepe na so ayeke na saleté, nzoni na sioni tambela, nzoni na sioni ngobo ti salango ye ti zo. (aRomain 1:24-28; 16:17-19) Lo sala si a duti ngangu pepe na e ti futi bê na bibe ti e na lege ti ye so e yeke soro ti ba na limo wala salango kusala na Internet. Bango ndo ti e na lege ti yingo alingbi ti vuko, wala ti glisa ngangu ti lo, si e ba pepe nda ti akusala ti mayele ti Satan. Lekengo na bê ti e ti sala ye alingbi na mungo tele ti e na Nzapa alingbi ti woko na ngangu so e yeke gbu na “charrue” ni akiri na peko tongana e ke alengo ti e na lege ti yingo.​—Luc 9:62; aPhilippien 4:8.

17. Tongana nyen wango ti Paul alingbi ti mu maboko na e ti bata songo ti e na Nzapa?

¹⁷ Tongaso, atene ti Paul na kongrégation ti Thessalonique alingbi na ngoi ni: “Teti so ayeke ye so Nzapa aye, ti bata i nde teti Lo mveni, si i ke ye ti pitan; si azo oko oko kue na popo ti i ahinga lege ti hon nzala ti tele ti lo mveni, na lege ti bata ta ti lo nde teti Nzapa tongana ye ti voro, me na lege ti nzala ti sala sioni pepe, tongana ye so aGentil so ahinga Nzapa pepe ayeke sala.” (1 aThessalonicien 4:3-5) Ye ti pitan asala si a bi na gigi ti kongrégation ti aChrétien ala so abata nzoni pepe mungo tele ti ala na Nzapa. Ala sala si songo ti ala na Nzapa awoko, a sala si ala ba so Lo yeke na kota place mbeni pepe na yâ fini ti ala. Ye oko, Paul atene: “Teti Nzapa ahiri e teti sioye pepe, me ti bata tele ti e nde teti Lo mveni. Tongaso, zo so ake tene so, lo ke tene ti zo pepe, me lo ke tene ti Nzapa, Lo so amu Yingo Vulu ti Lo na i.”​—1 aThessalonicien 4:7, 8.

Ye Nyen Mo Leke na Bê ti Mo ti Sala?

18. Ye nyen a lingbi e leke na bê ti e ti sala?

¹⁸ Tongana e yekia nene ti mungo tele ti e na Jéhovah Nzapa, ye nyen a lingbi e leke na bê ti e ti sala? A lingbi e leke na bê ti e ngangu ti bata nzoni yingo-ti-hinga na ndo tene ti tambela na kusala ti e ti fango tene. Pierre amu wango so: “I duti na nzo yingo-ti-hinga, si tongana ala sala tene ti ke i, kamela alingbi sala ala so asala sio tene ti ke nzo tambela ti i na yâ Christ.” (1 Pierre 3:16) Peut-être a lingbi e ba pasi na e luti na gbele sioni tene ngbanga ti tambela ti e ti Chrétien, me a yeke ye so asi la ni na Christ teti mabe na dutingo be-ta-zo ti lo na Nzapa. Pierre atene: “Tongaso teti Christ ahu pono na yâ mitele, i leke bê ti i ti sala legeoko; teti lo so ahu pono na yâ mitele akangbi na siokpari awe.”​—1 Pierre 4:1.

19. Tene ti nyen e ye si a tene na ndo e?

¹⁹ Biani, lekengo na bê ti e ti sala ye alingbi na mungo tele ti e na Nzapa ayeke bata e nde na aye ti gbotongo lê ti sese ti Satan so ayeke na kobela na lege ti yingo, ti nzoni salango ye, na ti mitele. Me ahon so, fade e yeke hinga na bê ti e so Nzapa ayeda na e, na yengo dä so ayeke nzoni mingi ahon ye kue so Satan na azo ti lo alingbi ti mu. Tongaso, zia a tene lâ oko pepe na ndo e so e zia ndoye so e yeke na ni la ni tongana e mä tâ tene ti kozoni. Nde na so, zia a tene na ndo e tene so atene na ndo azo ti kongrégation ti Thyatire ti kozo siècle: “Mbi hinga ye so mo sala, na ndoye ti mo, na mabe, na kusala, na bê so azia pepe, na Mbi hinga kusala ti mo ti nda ni ahon kusala ti mo ti kozoni.” (Apocalypse 2:4, 18, 19) Biani, zia e duti pepe gi na kete wâ na yâ mungo tele ti e na Nzapa, me zia si ‘yingo ti e aza nzoni,’ na dutingo na wâ na yâ kusala juska na nda ni so aga ndulu.​—aRomain 12:11; Apocalypse 3:15, 16.

[Akete Tene na Gbe Ni]

Mo Dabe Mo?

• Mungo tele na mbeni ye andu nyen?

• Atapande wa ti giriri na ti laso so awakua so amu tele na Nzapa azia a lingbi e mu pekoni?

• Tongana nyen e lingbi ti ba kusala ti e na Nzapa?

• Ye nyen a lingbi e leke na bê ti e ti sala na ndo tene ti mungo tele ti e na Nzapa?

[Foto na lembeti 24]

Jérémie aduti be-ta-zo atä aye ti ngangu mingi so asala na ndo lo

[Foto na lembeti 25]

Ernest Beavor azia teti amolenge ti lo mbeni tapande ti Chrétien so asala kusala na wâ

[Foto na lembeti 26]

Apendere Témoin ngbangbo mingi abata be-biani ti ala na yâ ada ti kanga ti Espagne

[Afoto na lembeti 27]

Zia si lango oko oko e bungbi aye so ayeke nzoni na lege ti yingo