Ndia ti Lor: A Mu Maboko

Na ngoi so azo mingi ayeke ba Ndia ti Lor tongana lege ti salango ye so Jésus afa, Jésus mveni atene: “Tene so Mbi fa na i ayeke ti Mbi pepe, me a yeke ti Lo so ato Mbi.”​—Jean 7:16.

BIANI, Lingu ti ye so Jésus afa, so andu nga ye so aga ti hinga ni tongana Ndia ti Lor, ayeke zo so ato Jésus, mbilimbili, Wasalango ye, Jéhovah Nzapa.

Nzapa aleke ando na bê ti lo so azo kue asala ye na popo ti ala tongana ti so ala ye si a sala na ala. Lo zia tapande ti nzoni ahon na yâ fango na gigi bingo bê teti nzoni ti azo na lege so lo leke na azo: “Nzapa acréé zo na image ti Lo mveni, na image ti Nzapa Lo créé lo; Lo créé ala koli na wali.” (Genèse 1:27) Ye so aye ti tene nyen? So na ndoye Nzapa amu na azo mbeni wungo ti akota lengo ti lo si ala lingbi duti na siriri, na ngia, nga na mango tele, biani teti lakue lakue. Yingo-ti-hinga ti ala so Nzapa amu na ala, tongana a fa lege na ni nzoni, ayeke fa lege na ala ti sala ye na azo tongana ti so ala mveni aye si a sala na ala.

Bibe ti Kion Amu Ndo Kue

Teti so azo ayeke giriri na tâ pendere tongo nda ni tongaso, ye nyen asi? Na ndulu tene a lingbi ti tene so azo ato nda ti fa na gigi sioni lengo tongana bibe ti kion. Azo mingi ahinga nzoni mbaï ti Bible na ndo ye so kozo koli na kozo wali asala giriri, tongana ti so a sû ni na Genèse chapitre 3. Teti so Satan, so ayeke wato ti ambilimbili lege kue ti Nzapa, apusu ala, na bibe ti kion Adam na Ève ake komandema ti Nzapa ti sala wala ti soro gi ye so bê ti ala aye. Salango ye ti ala na lege ti kion na ti kpengba-li aga pepe gi na kota vundu na ala me nga na kota kpale na amolenge kue so ala yeke dü ande. Ye so aduti mbeni fä so ayeke polele ti sioni ye so aga na peko ti kengo ti mä fango ye so a hinga ni fadeso tongana Ndia ti Lor. Tongaso, “na lege ti koli oko siokpari aga na sese na kui aga na lege ti siokpari, na tongaso kui asi na azo kue teti ala kue asala siokpari.”​—aRomain 5:12, NW.

Atä so azo tongana mbeni bungbi oko avi peko ti ala na alege ti ndoye ti Jéhovah Nzapa, lo ke ala pepe. Na tapande, Jéhovah amu Ndia ti lo na mara ti Israël ti fa lege na ala. Ndia ni afa na ala ti sala ye na azo tongana ti so ala mveni aye si a sala na ala. Ndia ni amu fango lege na ndo kode ti salango ye na angba, amolenge so ayeke na babâ pepe, nga na awomua. A fa tongana nyen ti leke kpale ti salango ngangu, ti gbungo zo na ti hunda mbeni ye na pekoni, na ti nzi. Andia na ndo dutingo na saleté pepe afa bingo bê na seni ti azo. A wara même andia na ndo ti atene ti bungbingo ti koli na wali. Jéhovah afa Ndia ti lo ndulu na tenengo na azo ni: “A lingbi mo ndoye mba ti mo tongana mo mveni,” tene so Jésus akiri atene na pekoni. (Lévitique 19:18, NW; Matthieu 22:39, 40) Ndia ni aba nga tene na ndo kode ti salango ye na awande so aduti na popo ti azo ti Israël. Ndia ni akomande: “A lingbi mo sala ngangu na wande pepe, teti i hinga bê ti wande; teti i yeke awande na sese ti Egypte giriri.” So ti tene nga, a lingbi azo ti Israël afa nzobe na mbage ti azo so ayeke na yâ kpale.​—Exode 23:9; Lévitique 19:34; Deutéronome 10:19.

Na ngoi kue so Israël angbâ ti bata Ndia ni mbilimbili, Jéhovah ayeke hiri deba nzoni na ndo mara ni. Na gbe ti akomandema ti David na ti Salomon, mara ni amaï na azo ni aduti na ngia nga na nzerengo tele. Mbeni mbaï atene na e: “Azo ti Juda na ti Israël ayeke mingi mingi tongana mbutu so ayeke na tele ti kota ngu ti ingo; ala te, na ala nyon, na ala yeke na ngia. Azo ti Juda na ti Israël aduti na siriri, azo oko oko kue aduti na gbe ti vigne ti ala mveni nga na gbe ti keke ti figue ti ala mveni.”​—1 aGbia 4:20, 25.

Vundu ni ayeke so siriri na nzoni duti ti mara ni aninga pepe. Atä so ala yeke na Ndia ti Nzapa, azo ti Israël abata ni pepe; ala zia si bibe ti kion akanga lege na ala ti bi bê na azo. Ye so, nga na kengo tene ti mabe, aga na kpale na ala oko oko nga na mara ni. Na nda ni, na ngu 607 K.N.E., Jéhovah azia lege na azo ti Babylone ti futi kodoro-gbia ti Juda, gbata ti Jérusalem, na même pendere temple ti kodoro ni. Ndali ti nyen? “L’Eternel ti Sabaoth atene tongaso, Teti i mä tene ti Mbi pepe, ba, fade Mbi tokua na amara kue ti banga, L’Eternel atene, na fade Mbi tokua na Nebucadnetsar gbia ti Babylone, wakua ti Mbi, na fade Mbi ga na ala ti ke sese so, ti ke awakodoro ni, na ti ke amara kue so angoro i. Fade Mbi futi ala biani, na Mbi sala si ala ga ye ti dongo bê, ye ti sasa ndo, na yangbato teti lakue.” (Jérémie 25:8, 9) Biani ala futa ye mingi teti ziango vorongo ti Jéhovah so ayeke na sioni oko pepe!

Mbeni Tapande ti Mu Peko Ni

Na mbeni mbage nde, Jésus Christ afa pepe gi Ndia ti Lor me lo zia nga tapande ti nzoni ahon na yâ salango ye alingbi na ni. Na tâ bê kue, lo bi bê na ndo nzoni duti ti azo. (Matthieu 9:36; 14:14; Luc 5:12, 13) Mbeni lâ, ndulu na gbata ti Naïn, Jésus aba mbeni womua so bê ti lo ayeke na yâ kota vundu so atambela na popo ti azo so ague ti lu molenge ti lo ti koli ngengele oko. Mbaï ti Bible atene: “Tongana Seigneur aba lo, Lo sala mawa ti lo.” (Luc 7:11-15, NW) Mbeni bakari (Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words) afa so tene “sala mawa,” aye ti tene so “zo asala ye teti a ndu bê ti lo mingi.” Lo ba vundu ti wali ni, na a pusu lo ti londo ti lungula vundu ti wali ni. So ngia si asala womua so tongana Jésus azingo molenge ni na Lo “mu lo na mama ti lo”!

Na nda ni, a lingbi na ye so Nzapa aleke ti sala, Jésus ayeda na bê kue ti ba pasi na ti mu fini ti lo tongana kota ngele si azo alingbi sigigi na gbe ti ngba ti siokpari na ti kui. Ye so aduti tapande ti kota ahon kue ti dutingo na lege ti Ndia ti Lor.​—Matthieu 20:28; Jean 15:13; aHébreu 4:15.

Azo so Asala Ye Alingbi na Ndia ti Lor

A lingbi ti wara azo na ngoi ti e so aduti biani na fini na lege ti Ndia ti Lor? Tâ tene, na pepe gi tongana ngoi ni alingbi na ala. Na tapande, na ngoi ti Use Bira so Amu Sese Kue na gbe ti Zamani ti aNazi, aTémoin ti Jéhovah abata mabe ti ala na Nzapa nga ndoye ti ala teti azo so ayeke ndulu na ala na ala ke ti zia lege ti Ndia ti Lor. Na ngoi so Letäa ni asala mbeni ngangu kapa ti kengo aJuif na ti kangbingo ala nde ti sala sioni na ala, aTémoin angbâ lakue ti bata Ndia ti Lor. Même na yâ akando ti sana, ala ngbâ ti bi bê na amba ti ala, ti kangbi kobe ti ala, atä so a yeke gi kete, na aJuif nga na azo so ayeke aJuif pepe so ayeke kui nzala ti kobe. Nga, atä so Letäa akomande ala ti mu angombe ti fâ na azo, ala ke ti sala ni, legeoko tongana ti so ala ye pepe si azo afâ ala. Tongana nyen ala lingbi ti fâ azo so a lingbi ala ndoye ala tongana ala mveni? Teti so ala ke, a tokua mingi ti ala gi pepe na akando ti sana me nga na kuâ.​—Matthieu 5:43-48.

Na ngoi so mo yeke diko article so, mo yeke wara nzoni na lege ti mbeni tapande nde ti Ndia ti Lor so asala kusala. A-Témoin ti Jéhovah aba so laso azo mingi ahu pono na beku oko pepe ti wara ye ti nzoni ahon na ti tene ye so asi na ala agbian. Ndali ti ye so, aTémoin ayeda na bê kue ti mu maboko na azo ti manda ye na ndo beku nga na nzoni fango lege so ayeke na yâ Bible. Ye so kue ayeke mbage ti kota kusala ti fango ye na ndo sese kue so ade ti sala kozoni pepe. Ye ti pekoni? Tongana ti so Isaïe 2:2-4 (NW) afa tene ni kozo, Jéhovah ayeke “fa lege ti lo” na “azo mingi,” biani azo ahon kutu omene na ndo sese kue, na ala “ye ti tambela na lege ti lo.” Na lege ti fä, ala manda ti “pika épée ti ala si a ga soc, na likongo ti ala si a ga zeme ti fâ tikeke.” Ala wara siriri na nzoni dutingo na yâ angoi ti kpale so.

Ti Mo, A Yeke Tongana Nyen?

Gbu li kete na ndo sana nga na vundu so kengo Ndia ti Lor aga na ni na ndo azo ngbele ye na ngoi so a ke yanga na Éden, so Satan Zabolo ayeke na li ni. Jéhovah ahunda ti leke kpale ni na yâ ngoi kete. Tongana nyen? “A yeke teti so si Molenge Ti Nzapa aga ti futi kusala ti zabolo.” (1 Jean 3:8) Fade ye so ayeke si na gbe ti komandema ti Royaume ti Nzapa, na yâ maboko ti ndara na so alingbi kue ti Jésus Christ, zo so afa na aduti na lege ti Ndia ti Lor.​—Psaume 37:9-11; Daniel 2:44.

David, Gbia ti Israël ti giriri atene: “Mbi yeke pendere giriri, na fadeso mbi yeke mbakoro; me mbi ba Nzapa azia zo ti mbilimbili lâ oko pepe, wala ahale ti lo ahunda kobe pepe na lege ti yongo ye. Lo sala be-nzoni lakue, na lo mu ye na azo ti perdé, na ahale ti lo aga ye ti nzoni teti azo.” (Psaume 37:25, 26) Mo yeda pepe so azo mingi laso ayeke kamata na ayeke gbu ye ahon ti ‘fa nzobe na ti mu ye’? Biani, mungo peko ti Ndia ti Lor alingbi ti gue na tâ siriri na nzoni dutingo teti so a sala si zo alingbi ti wara adeba nzoni fadeso nga na yâ ngoi so ayeke ga na gbe ti komandema ti Royaume ti Nzapa. Fade Royaume ti Nzapa ayeke lungula bibe kue ti kion nga na sioni kue so angbâ na ndo sese na lo yeke zia mbeni fini bungbi ti aye so Nzapa aleke ande na place ti bungbi ti laso ti sioni komandema ti azo. Na pekoni, azo kue ayeke wara ngia ti duti na fini na lege ti Ndia ti Lor.​—Psaume 29:11; 2 Pierre 3:13.

[Foto na lembeti 4, 5]

Jésus afa gi pepe Ndia ti Lor me lo zia nga tapande ti nzoni ahon na salango ye alingbi na ni

[Afoto na lembeti 7]

Mungo peko ti Ndia ti Lor alingbi ti gue na tâ siriri na nzoni dutingo