Mo Yeke na Popo ti Azo So Nzapa Andoye Ala?

“Zo so ayeke na komandema ti Mbi, na lo bata komandema ni, a yeke lo so andoye Mbi; na zo so andoye Mbi, fade Babâ ti Mbi andoye lo”​—JEAN 14:21.

JÉHOVAH andoye azo so lo créé ala. Biani, lo ndoye sese ti azo “mingi, lo mû Molenge ti lo ngengele oko, si azo kue so afa na gigi mabe na lo a lingbi ti futi ala pëpe, me ala yeke na fini ti lakue lakue.” (Jean 3:16, NW) Na ngoi so a ga ndulu ti dabe na kui ti Christ, a lingbi atâ Chrétien ahinga nzoni ahon so Jéhovah “andoye e, na Lo to Molenge ti lo ti ga sadaka-ti-futa teti siokpari ti e.”​—1 Jean 4:10.

² Na bï ti lango 14 ti Nisan, ngu 33 N.E., Jésus na abazengele ti lo 12 abungbi na yâ mbeni da-nduzu na Jérusalem ti sala matanga ti Pâque, so a dabe na sigingo ti azo ti Israël na Égypte. (Matthieu 26:17-20) Tongana ala hunzi ti sala matanga ti aJuif so awe, Jésus asala si Juda Iscariote asigigi na lo zia na sese mbeni tengo kobe ti lakui so a lingbi a bata ni, so a yeke ga Matanga ti Dango Bê na kui ti Christ teti aChrétien.a Na lege ti mapa so mama ni ayeke dä pëpe nga na lege ti bengba vin tongana fä ti tele na mênë ti lo, Jésus na abazengele ti lo 11 so angbâ akangbi tengo kobe so legeoko. Awasungo akozo ota Évangile Matthieu, Marc, na Luc nga na bazengele Paul, so ahiri ni “Kobe ti Seigneur” amû anzene nzene tënë na ndo ye so a lingbi a sala.​—1 aCorinthien 11:20; Matthieu 26:26-28; Marc 14:22-25; Luc 22:19, 20.

³ A yeke nzoni ti bâ so bazengele Jean asala tënë oko pëpe na ndo tambelango ti mapa na ti vin ni, peut-être ngbanga ti so na ngoi so lo sû Évangile ti lo (ndulu na ngu 98 N.E.), akozo Chrétien ahinga nzoni awe ye so a lingbi a sala. (1 aCorinthien 11:23-26) Ye oko, na gbe ti yingo, gi Jean oko si amû na e ambeni sango so ayeke kota ye mingi na ndo ye so Jésus atene na asala ngoi kete kozoni nga ngoi kete na peko ti so Lo zia na sese Dango Bê na kui ti Lo. A wara anzene nzene tënë so apika bê na yâ achapitre mingi ti Évangile ti Jean. Ala fa polele mara ti azo so Nzapa andoye ala. Zia e bâ Jean achapitre 13 ti si na 17.

Manda Ye na Lege ti Ndoye ti Jésus So Ayeke Pendere Tapande

⁴ Ndoye ayeke mbeni kota li ti tënë so amû yâ ti achapitre so kue, so a wara na yâ ni wango so Jésus amû na adisciple ti lo kozoni si lo gue. Ti tene ni biani, amara nde nde ti tënë “ndoye” asigigi dä fani 31. A yeke gi na yâ achapitre so si a fa polele mingi ahon kota ndoye ti Jésus teti Babâ ti lo, Jéhovah, nga teti adisciple ti lo. A lingbi ti bâ polele ndoye ti Jésus teti Jéhovah na yâ ambaï kue ti Évangile na ndo fini ti lo, me gi Jean oko si afa peko ti ye so Jésus atene polele: “Mbi ndoye Babâ.” (Jean 14:31) Jésus atene nga so Jéhovah andoye lo na lo fa ngbanga ti nyen. Lo tene: “Legeoko tongana Babâ andoye Mbi, Mbi ndoye i nga. I duti na yâ ndoye ti Mbi. Tongana i bata komandema ti Mbi, fade i duti na yâ ndoye ti Mbi, legeoko tongana Mbi bata komandema ti Babâ ti Mbi na Mbi duti na yâ ndoye ti Lo.” (Jean 15:9, 10) Tâ tënë, Jéhovah andoye Molenge ti Lo ndali ti mango yanga ti Lo na yâ aye kue. So tâ pendere ye ti manda teti adisciple kue ti Jésus Christ!

⁵ A gboto lê mingi na ndo kota ndoye ti Jésus teti adisciple ti lo gi na tongo nda ti mbaï ti Jean na ndo ndangba bungbi so Jésus asala na abazengele ti lo. Jean afa pekoni: “Kozoni si fête ti Pâque asi, Jésus ahinga l’heure ti Lo ti zia sese so na ti kiri na Babâ aga awe, na teti Lo ndoye azo ti Lo so ayeke na sese so, Lo ndoye ala juska na nda ni.” (Jean 13:1) Na lakui so a lingbi ti glisa ni pëpe, lo mû na ala mbeni kpengba ye ti manda na ndo salango na azo na lege ti ndoye. Lo sukula gere ti ala. A yeke lani mbeni ye so a lingbi zo oko oko na popo ti ala aduti ndulu ti sala teti Jésus nga teti aita ti ala, ye oko ala ke ti sala ni. Jésus asala kusala ti be-ti-molenge so nga na pekoni lo tene na adisciple ti lo: “Tongana Mbi, Maître na Seigneur, Mbi sukula gere ti i, a lingbi i sukula gere ti i na popo ti i nga. Mbi mû tapande so na i, si i lingbi sala legeoko tongana ye so Mbi sala na i.” (Jean 13:14, 15) A lingbi atâ Chrétien aduti ndulu nga na ngia ti sala na aita ti ala.​—Matthieu 20:26, 27, kete tënë na gbe ni; Jean 13:17.

Mû Peko ti Fini Komandema

⁶ Mbaï ti Jean na ndo ye so atambela na yâ da-nduzu na bï ti lango 14 ti Nisan ayeke gi oko mbaï so asala mbilimbili tënë na ndo hongo ti Juda Iscariote. (Jean 13:21-30) Tingbingo ambaï ti Évangile ni afa so gi na pekoni so wakango zo so ahon si Jésus azia na sese Dango Bê na kui ti Lo. Na pekoni lo sala tënë mingi na abazengele ti lo be-ta-zo, lo mû na ala wango nga na afango lege kozoni si lo gue. Teti so e yeke leke tele ti e ti gue na Mémorial, a lingbi e bi bê ti e mingi na ndo ye so Jésus atene na ngoi ni so, na mbilimbili teti so e ye biani ti duti na popo ti azo so Nzapa andoye ala.

⁷ Kozo wango-tene so Jésus amû na adisciple ti lo na peko ti ziango na sese Dango Bê na kui ti lo aduti mbeni fini ye. Lo tene: “Mbi mû na i fini komandema, i ndoye tele ti i na popo ti i; legeoko tongana Mbi ndoye i, a lingbi i ndoye tele ti i na popo ti i nga. Na lege so fade azo kue ahinga i yeke adisciple ti mbi, tongana i yeke na ndoye na popo ti i mveni.” (Jean 13:34, 35, NW) Ye nyen a yeke lani fini na yâ komandema so? Ngoi kete na pekoni na lakui ni so, Jésus azi yâ ti tënë ni polele, lo tene: “So ayeke komandema ti Mbi, i ndoye tele ti i na popo ti i, legeoko tongana Mbi ndoye i. Tongana mbeni zo amû fini ti lo teti andeko ti lo, mbeni ndoye ti hon ndoye so ayeke pëpe.” (Jean 15:12, 13) Ndia ti Moïse akomande azo ti Israël ti ‘ndoye mba ti ala tongana ala mveni.’ (Lévitique 19:18, NW) Me komandema ti Jésus ague yongoro. A lingbi aChrétien andoye tele tongana ti so Christ andoye ala, na dutingo ndulu ti kui teti aita ti ala.

⁸ Ngoi ti Mémorial ayeke mbilimbili mbeni ngoi ti bâ tele ti e oko oko nga tongana mbeni kongregation ti bâ wala e yeke biani na fä so amû lege ti hinga na tâ vorongo ti aChrétien: ndoye so ayeke tongana ti Christ. Mara ti ndoye tongaso so agbanzi ye na tele alingbi ti tene, nga ngoi na ngoi aye ti tene, so mbeni Chrétien ayeke ndulu ti kui ahon ti kä aita ti lo. Ye oko, mingi ni a ndu dutingo ti e ndulu ti zia yongoro anzala ti bê ti e ti mû maboko na ti sala na aita ti e nga na ambeni zo nde. Bazengele Paul aduti giriri mbeni pendere tapande na ndo ye so. (2 aCorinthien 12:15; aPhilippien 2:17) A hinga aTémoin ti Jéhovah na ndo sese kue teti yingo ti ala ti gbanzi ye na tele, na mungo maboko na aita ti ala nga na azo so ayeke ndulu na ala, nga na mungo mbage ti ala ti fa tâ tënë ti Bible na amba ti ala.b​—aGalate 6:10.

Asongo So A Lingbi A Yekia Ni

⁹ Mbeni ye oko alingbi pëpe ti duti na ngele ngangu na lê ti e ahon ti tene Jéhovah na Molenge ti lo, Christ Jésus, andoye e. Ye oko, ti wara na ti duti na ndoye so, a lingbi e sala mbeni ye. Na ndangba bï so lo sala na adisciple ti lo, Jésus atene: “Zo so ayeke na komandema ti Mbi, na lo bata komandema ni, a yeke lo so andoye Mbi; na zo so andoye Mbi, fade Babâ ti Mbi andoye lo, na fade Mbi ndoye lo, na fade Mbi fa Mbi mveni na lo.” (Jean 14:21) Teti so e yekia songo ti e na Nzapa nga na Molenge ti lo, bê ti e ayeke na ngia ti yeda na akomandema ti ala. Ye so andu fini komandema ti fa ndoye so agbanzi ye na tele nga yanga so Christ amû na peko ti londongo ti lo na popo ti awakinda “ti fa tënë na azo, na ti sala tënë ti témoin,” ti sala kue si azo so ayeda na nzo tënë ni “aga adisciple.”​—Kusala 10:42; Matthieu 28:19, 20, NW.

¹⁰ Ngoi kete na pekoni na oko bï so, na kiringo tënë na mbeni tënë so Juda (Thaddée) ahunda, Jésus atene: “Tongana zo andoye Mbi, fade lo bata tënë ti Mbi; na fade Babâ ti Mbi andoye lo, na fade e ga, e duti na lo.” (Jean 14:22, 23) Même atâa so ala de na sese, aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala, so a hiri ala ti komande legeoko na Christ na yayu, ayeke na mbeni kpengba songo na Jéhovah nga na Molenge ti lo na mbeni lege so ayeke nde. (Jean 15:15; 16:27; 17:22; aHébreu 3:1; 1 Jean 3:2, 24) Me afon ala “ambeni ngasangbaga,” so ayeke na beku ti duti na fini teti lakue lakue na ndo sese, ayeke nga na mbeni songo ti ngele ngangu na “Berger” ti ala so “ayeke oko,” Jésus Christ, nga na Nzapa ti ala, Jéhovah, gi tongana ala ngbâ ti mä yanga.​—Jean 10:16; Psaume 15:1-5; 25:14.

“I Yeke ti Sese So Pëpe”

¹¹ Na ndangba bungbi so lo sala na adisciple ti lo be-ta-zo kozoni si lo kui, Jésus amû mbeni gbotongo mê so a sala si zo agbu li: Tongana Nzapa andoye mbeni zo, fade sese ni ayeke ke lo. Lo tene: “Tongana sese ake i, i hinga so lo ke mbi kozoni si lo ke i. Tongana i yeke ti sese ni, sese ni andoye ye so ayeke ti lo. Teti so fadeso i yeke ti sese so pëpe, me mbi soro i na yâ ti sese so, tongaso sese ni ake i. I dabe i na tënë so Mbi tene na i, Ngbâa ayeke kota ahon mveni ti lo pëpe. Tongana ala sala ye ti ngangu na mbi, fade ala sala ye ti ngangu na i nga; tongana ala bata tënë ti mbi, fade ala bata nga tënë ti i.”​—Jean 15:18-20, NW.

¹² Jésus amû gbotongo mê so ti tene bê ti abazengele 11 so na ti atâ Chrétien kue so ayeke ga na peko ti ala anze pëpe na ala zia lege ni pëpe teti so sese ni ake ala. Lo kiri lo tene: “Mbi tene aye so na i ti tene i tï pëpe. Fade azo atomba i na yâ synagogue. Biani, ngbonga ni ayeke ga so fade mbeni zo afâ i na lo tene na bê ti lo so lo sala na Nzapa kusala ti nzoni-kue. Me fade ala yeke sala aye so teti ala ga ti hinga mbi wala Babâ ni pëpe.” (Jean 16:1-3, NW) Mbeni bakari ti Bible afa so mara ti tënë so ge, so a kiri pekoni na “tï,” aye ti tene “ti sala si mbeni zo ato nda ti zia bê mbeni pëpe na ti ke zo so a lingbi lo zia bê nga lo mä yanga ti lo; ti zia lege ni.” Teti so ngoi ti salango Mémorial ni aga ndulu, a lingbi e kue e gbu li ti e nzoni na ndo fini ti abe-ta-zo, ti giriri na ti fadeso, na ti manda tapande ti ala ti bê so azia pëpe na gbele tara. Mû lege pëpe na kangango lege wala na salango ngangu ti sala si mo ke Jéhovah nga na Jésus, me leke na bê ti mo ti zia bê kue na ti mä yanga ti ala.

¹³ Na yâ sambela so lo sala ti hunzi na bungbi ni kozoni si ala sigigi na yâ da-nduzu ni na Jérusalem, Jésus atene na Babâ ti lo: “Mbi mû tënë ti Mo na ala; na sese so ake ala teti ala yeke ti sese so pëpe, legeoko tongana Mbi yeke ti sese so pëpe. Mbi hunda Mo ti lungula ala na sese so pëpe, me ti bata ala si wato-sioni asala ye na ala pëpe. Ala yeke ti sese so pëpe, legeoko tongana Mbi yeke ti sese so pëpe.” (Jean 17:14-16) E lingbi ti hinga biani so lê ti Jéhovah ayeke na ndo ti azo so lo ndoye ala, ti kpengba ala na ngoi so ala ngbâ ti duti nde na sese so.​—Esaïe 40:29-31.

Ngbâ na yâ Ndoye ti Babâ nga na yâ Ndoye ti Molenge Ni

¹⁴ Na ngoi ti lisoro so lo sala gi na adisciple ti lo be-ta-zo na bï ti lango 14 ti Nisan, nde na ‘sioni vigne’ so ayeke Israël so angbâ be-ta-zo pëpe, Jésus ahaka tele ti lo na “tâ Vigne.” Lo tene: “Mbi yeke tâ Vigne, na Babâ ti Mbi ayeke Zo ti bata Vigne.” (Jean 15:1) Asiècle mingi kozoni, prophète Jérémie afa peko ti atënë so Jéhovah atene na azo ti lo so ake lo: “Mbi lu mo tongana vigne ti nzoni . . . A sala tongana nyen si mo kiri mo ga sioni, mo ga vigne ti ngonda?” (Jérémie 2:21) Na prophète Hoshéa asû na mbeti: “Israël ayeke vigne so ayeke buba. Lo ngbâ ti lë lengo teti lo mveni. . . . Ala yeke azo ti bê use.”​—Hoshéa 10:1, 2, NW.

¹⁵ Ahon ti lë lengo ti tâ vorongo, Israël atï na yâ kengo tënë ti mabe na lo lë lengo teti lo mveni. Alango ota kozoni si lo sala ndangba bungbi na adisciple ti lo be-ta-zo, Jésus atene na aJuif so ayeke awafango lege so asala ye na bê use: “Mbi tene na i, Fade A lungula royaume ti Nzapa na tïtî i, na A mû na mbeni mara so alë lê ni.” (Matthieu 21:43) Fini mara so ayeke “Israël ti Nzapa,” so na yâ ni a wara aChrétien 144 000 so a sa yingo na ndo ti ala, na so a haka ala na ‘tïtî tâ vigne ni,’ Christ Jésus.​—aGalate 6:16; Jean 15:5; Apocalypse 14:1, 3.

¹⁶ Na abazengele 11 so ayeke na lo na yâ da-nduzu so, Jésus atene: “Tïtî vigne oko oko kue na yâ Mbi so alë pëpe, Lo fâ; na tïtî vigne oko oko kue so alë, Lo fala tele ni, si a lë mingi ahon. I duti na yâ Mbi, na fade Mbi duti na yâ i. Legeoko tongana tïtî vigne alingbi lë na bê ti lo mveni pëpe, gi tongana lo ngbâ na yâ vigne, tongaso, tongana i duti na yâ Mbi pëpe, i lingbi lë nga pëpe.” (Jean 15:2, 4) Mbaï ti azo ti Jéhovah ti ngoi ti e afa so tanga ti aChrétien be-ta-zo so a sa yingo na ndo ti ala angbâ beoko na Li ti ala, Christ Jésus. (aEphésien 5:23) Ala yeda ti tene a sukula ala na a leke ala. (Malachie 3:2, 3) Ngbele ye na ngu 1919, ala sala si lengo ti Royaume awu, so andu ambeni kozo Chrétien so a sa yingo na ndo ti ala nga, ngbele ye na ngu 1935, afon ala “azo mingi so asi singo,” so wungo ni angbâ lakue ti gue na li ni.​—Apocalypse 7:9; Esaïe 60:4, 8-11.

¹⁷ Na aChrétien kue so a sa yingo na ndo ti ala nga na afon ala, atënë so ge ti Jésus abâ ala: “Babâ ti Mbi awara gloire na lege so, tongana i lë mingi, tongaso fade i yeke adisciple ti Mbi. Legeoko tongana Babâ andoye Mbi, Mbi ndoye i nga. I duti na yâ ndoye ti Mbi. Tongana i bata komandema ti Mbi, fade i duti na yâ ndoye ti Mbi, legeoko tongana Mbi bata komandema ti Babâ ti Mbi na Mbi duti na yâ ndoye ti Lo.”​—Jean 15:8-10.

¹⁸ E kue e ye ti ngbâ na yâ ndoye ti Nzapa, na ye so apusu e ti duti aChrétien so alë lengo. E sala ni na mungo angoi kue so azi ti fa “nzo tënë ti royaume.” (Matthieu 24:14, NW) E sala nga ngangu ti e kue ti fa na gigi “lengo ti Yingo” na yâ fini ti e mveni. (aGalate 5:22, 23) Fade guengo na Matanga ti Dango Bê na kui ti Christ ayeke kpengba ye so e leke na bê ti e ti sala, teti a yeke dabe ti e ande na kota ndoye so Nzapa na Christ afa na mbage ti e.​—2 aCorinthien 5:14, 15.

¹⁹ Na peko ti so lo zia na sese Mémorial ni, Jésus azê so Babâ ti lo ayeke tokua na adisciple ti lo be-ta-zo mbeni “wamungo maboko, yingo ti nzoni-kue.” (Jean 14:26, NW) Fade na yâ article ti peko e yeke bâ tongana nyen yingo so amû maboko na azo so a sa yingo na ndo ti ala nga na ambeni ngasangbaga ti ngbâ na yâ ndoye ti Jéhovah.

[Akete Tene na Gbe Ni]

Ahundango Tënë ti Dango Bê

• Kota ye ti manda wa na ndo salango na azo na ndoye Jésus amû na adisciple ti lo?

• Na ndo ye wa ngoi ti Mémorial ayeke mbeni mbilimbili ngoi ti bâ tele ti e oko oko?

• Ngbanga ti nyen a lingbi gbotongo mê so Jésus amû na ndo kengo ndo na salango ngangu ti sese so asala si e tï pëpe?

• Zo wa ayeke “tâ vigne”? Azo wa ayeke ‘tïtî vigne ni,’ na ye nyen a ku na mbage ti ala?

[Ahundango Tene ti Manda na Ye]

1, 2. (a) Tongana nyen Jéhovah afa giriri ndoye ti lo teti azo? (b) Ye nyen Jésus azia na sese na bï ti lango 14 ti Nisan, ngu 33 N.E.?

3. Na yâ akota lege wa mbaï ti Jean na ndo ndangba ngbonga so Jésus asala na adisciple ti lo na yâ da-nduzu ayeke nde na atanga ni?

4. (a) Tongana nyen Jean agboto lê mingi na ndo kota li ti tënë ti bungbi so Jésus asala na adisciple ti lo tongana lo zia na sese Matanga ti Dango Bê? (b) Mbeni kota nda ti tënë so ndali ni Jéhovah andoye Jésus ayeke so wa?

5. Tongana nyen Jésus afa ndoye ti lo na gigi na mbage ti adisciple ti lo?

6, 7. (a) Nzene nzene tënë wa so ayeke kota mingi Jean amû na ndo ziango na sese Matanga ti Dango Bê? (b) Fini komandema wa Jésus amû na adisciple ti lo, na a yeke fini komandema tongana nyen?

8. (a) Ndoye so agbanzi ye na tele andu nyen? (b) Tongana nyen aTémoin ti Jéhovah laso afa na gigi ndoye so agbanzi ye na tele?

9. Ti bata songo ti e ti ngele ngangu na Nzapa nga na Molenge ti lo, e yeke na ngia ti sala nyen?

10. Asongo ti ngele ngangu wa azo so a sa yingo na ndo ti ala nga na “ambeni ngasangbaga” alingbi ti wara?

11. Gbotongo mê wa so a sala si zo agbu li Jésus amû na adisciple ti lo?

12. (a) Ngbanga ti nyen Jésus agboto mê ti adisciple ti lo so fade sese ni ayeke ke ala? (b) Ye nyen ayeke duti ande nzoni teti azo kue ti bi bê dä na ngoi so Mémorial aga ndulu?

13. Na yâ sambela so lo sala na Babâ ti lo, ye wa Jésus ahunda teti adisciple ti lo?

14, 15. (a) Jésus ahaka tele ti lo na nyen, nde na so lo haka azo wa na ‘sioni vigne’? (b) Azo wa ayeke ‘tïtî tâ vigne ni’?

16. Jésus awa mingi abazengele ti lo be-ta-zo 11 ti sala nyen, na a lingbi ti tene nyen na ndo tanga ni so ayeke be-ta-zo na lâ ti nda ni so?

17, 18. (a) Atënë wa ti Jésus amû maboko na ala so a sa yingo na ndo ti ala nga na ambeni ngasangbaga ti ngbâ na yâ ndoye ti Jéhovah? (b) Fade guengo na Mémorial ayeke mû maboko na e tongana nyen?

19. Ye ti mungo maboko nde wa e yeke bâ ande na yâ article ti peko?

[Foto na lembeti 15]

Jésus amû na abazengele ti lo mbeni kpengba ye ti manda na yâ salango na azo na ndoye

[Afoto na lembeti 16, 17]

Adisciple ti Christ abata komandema ti lo ti fa na gigi ndoye so agbanzi ye na tele