Ala Luti na Gbele Akï na yâ Mitele ti Ala

“A mû na mbi mbeni kî na yâ mitele, mbeni wakua ti Satan, ti pika mbi lakue.”​—2 ACORINTHIEN 12:7, NW.

MO YEKE tiri na mbeni tara so angbâ lakue? Tongana a yeke tongaso, mo yeke gi mo oko pëpe. Na “ngoi ti kpale na ti ngangu” so, aChrétien be-ta-zo ayeke luti na gbele angangu kangango lege, akpale ti sewa, kobela, agingo bê na lege ti konomi, aye so amû vundu na bê, glisango mbeni zo so ala ndoye lo mingi, nga na ambeni kpale nde. (2 Timothée 3:1-5, NW) Na ambeni kodoro, kota nzala na abira ayeke gi ti sala sioni na fini ti azo mingi.

² Mara ti akpale tongaso alingbi ti sala si mbeni zo abâ so ye ni ahon ngangu ti lo kue, mbilimbili tongana gbâ ti akpale atï na ndo ti lo gi na yâ oko ngoi. Bâ ye so aProverbe 24:10 atene: “Tongana tele ti mo awoko na lâ ti ye ti ngangu, ngangu ti mo ayeke kete.” Tâ tënë, bê so anze ndali ti atara so e wara alingbi ti lungula ngangu so e yeke na bezoin ni mingi na ti woko lekengo na bê ti e ti gbu ngangu juska na nda ni. Tongana nyen?

³ Biani, bê so anze alingbi ti sala si e glisa ngangu ti e ti bâ yâ ti aye sân ti tene atënë ti bê ti e asala ngangu dä. Na tapande, a yeke ngangu pëpe na e ti kono yâ ti akpale ti e na ti to nda ti sala mawa na pekoni. Ambeni alingbi même ti toto na Nzapa, “Ngbanga ti nyen mo zia si ye so asi na mbi?” Tongana mara ti sioni bango ndo tongaso ato nda ti lï na yâ bê ti mbeni zo, a lingbi ti buba ngia na beku ti lo. Bê ti mbeni wakua ti Nzapa alingbi ti nze mingi si lo lingbi même ti zia ti tiri “nzo bira ti mabe.”​—1 Timothée 6:12, NW.

⁴ Jéhovah Nzapa ayeke biani pëpe na gunda ti atara ti e. (Jacques 1:13) Ambeni tara asi na e gi ngbanga ti so e yeke gi lege ti duti be-ta-zo na lo. Biani, azo kue so asala na Jéhovah aga azo so Satan Zabolo, kota wato ti Nzapa, agi ti kinda ala. Na yâ kete ngoi so angbâ na lo, sioni “nzapa ti sese” so ayeke gi lege kue ti sala si zo kue so andoye Jéhovah azia ti sala ye so bê ti Lo aye. (2 aCorinthien 4:4) Satan ayeke sala kue ti ga na gbâ ti pasi na ndo bungbi ti aita ti e kue na ndo sese. (1 Pierre 5:9) Biani, Satan ayeke pëpe na gunda ti akpale ti e kue, me lo lingbi ti sala kusala na akpale so e wara ti gi ti woko e mingi ahon.

⁵ Ye oko, atâa ngangu ti Satan wala ti aye ti bira ti lo ayeke tongana nyen, e lingbi ti hon lo na ngangu! E lingbi biani ti tene tongaso tongana nyen? Teti so Jéhovah Nzapa atiri teti e. Lo bata si awakua ti lo ahinga amayele ti Satan. (2 aCorinthien 2:11) Biani, Tënë ti Nzapa asala tënë mingi na ndo atara so asi na atâ Chrétien. Na tapande ti bazengele Paul, Bible asala kusala na tënë “mbeni kî na yâ mitele.” Ngbanga ti nyen? Zia e bâ tongana nyen Tënë ti Nzapa afa nda ti tënë so. Na pekoni, e yeke bâ ande so e yeke gi e oko pëpe so ayeke na bezoin ti wara mungo maboko ti Jéhovah ti hon ndo ti atara.

Nda Ni So Atara Ayeke Tongana Akî

⁶ Yingo apusu Paul, so awara atara mingi, ti sû na mbeti: “A mû na mbi mbeni kî na yâ mitele, mbeni ange ti Satan, ti pika mbi lakue, si mbi lingbi yä tele ti mbi mingi pëpe.” (2 aCorinthien 12:7, NW) Kî so ayeke na yâ mitele ti Paul aduti giriri nyen? Bâ kete, tongana mbeni kî alï mingi na gbe ti poro ti tele, biani ye so ayeke so mingi. Tongaso, tënë na lege ti tapande so afa mbeni ye so aso Paul, atâa na lege ti mitele, ti bibe, wala use kue. Peut-être Paul ayeke na kpale ti lê wala mbeni songo tele nde. Wala kî ni andu peut-être azo so adë kite na ye so Paul atene na ndo kusala ti lo ti bazengele nga na kusala ti lo ti fango tënë na ti fango ye. (2 aCorinthien 10:10-12; 11:5, 6, 13) Atâa a duti so wa, kî so angbâ lakue na tele ti Paul na a lingbi ti zi ni pëpe.

⁷ Bâ so kî ni angbâ lakue ti pika Paul. A yeke nzoni ti bâ so tënë ti Grec so Paul asala kusala na ni ge alondo na tënë “akutu ti maboko.” A sala mbilimbili kusala na ni na Matthieu 26:67 nga na lege ti fä na 1 aCorinthien 4:11. Na yâ aversê so, a fa bibe ti pikango zo na gobo. Ndali ti kota kengo ndo so Satan ayeke na ni na mbage ti Jéhovah nga na awakua ti Lo, e lingbi ti hinga biani so Zabolo ayeke na ngia ti tene mbeni kî angbâ lakue ti pika Paul. Laso, Satan ayeke na oko ngia so tongana mbeni kî na yâ mitele asala nga ngangu na e.

⁸ Tongaso, legeoko tongana Paul, a lingbi e hinga tongana nyen ti luti na gbele mara ti akî tongaso. Fini ti e aluti na ndo salango ye so! Dabe mo, Jéhovah aye si fini ti e aninga lakue lakue na yâ fini sese ti lo, na ndo so akpale so ayeke tongana akî ayeke sala ande lâ oko pëpe sioni na e. Ti mû maboko na e ti wara pendere matabisi so, Nzapa amû na e gbâ ti atapande na yâ Tënë ti lo ti nzoni-kue, Bible, na fango so awakua ti lo be-ta-zo aluti nzoni na gbele akî na yâ mitele ti ala. Ala yeke lani azo tongana e, so ayeke mbilimbili-kue pëpe. Bango ambeni na popo ti “kota mbinda ti atémoin” so alingbi ti mû maboko na e ti “kpe loro so a zia na gbele e.” (aHébreu 12:1, NW) Gbungo li na ndo ye so ala hon ndo ni alingbi ti kpengba beku ti e, so e lingbi ti luti na gbele akî kue so na lege ni Satan alingbi ti sala sioni na e.

Akî So Asala Pasi na Mephibosheth

⁹ Bâ tapande ti Mephibosheth, molenge-koli ti Jonathan, ndeko ti David. Tongana Mephibosheth ayeke lani na ngu oku, tënë asi so a fâ babâ ti lo, Jonathan, nga kotara ti lo, Gbia Saül. Kota mbito asala zo ti batango molenge ni. Lo ‘yô lo, na tongana lo yeke kpe fade, molenge ni atï si lo zin.’ (2 Samuel 4:4) Tele so azin aduti peut-être mbeni kî teti Mephibosheth ti hon ndo ni na ngoi so lo yeke kono.

¹⁰ Ambeni ngu na pekoni Gbia David, ndali ti kota ndoye ti lo teti Jonathan, afa na gigi nzobe na mbage ti Mephibosheth. David akiri na lo sese kue ti Saül na lo zia Ziba, wakua ti Saül, tongana zo so abâ lege ti sese ni. David atene nga na Mephibosheth: “Fade mo te kobe na mesa ti mbi lakue.” (2 Samuel 9:6-10) Biani, nzobe ti David adë bê ti Mephibosheth na amû maboko ti dë kamême kete songo ti tele ti lo so azin. So tâ pendere ye ti manda! A lingbi e nga e fa nzobe na azo so ayeke tiri na mbeni kî na yâ mitele.

¹¹ Na pekoni, Mephibosheth awara mbeni kî na yâ mitele ti lo so a lingbi lo tiri na ni. Wakua ti lo Ziba adiko sioni tënë ti mvene na ndo ti lo na gbele Gbia David, so na ngoi ni kâ ayeke kpe Jérusalem ndali ti bira ti kengo yanga-ti-komande so Absalom, molenge ti David, asala. Ziba atene so Mephibosheth asala ye na be-biani pëpe na ngbango na peko na Jérusalem na beku ti ga gbia.a David amä na bê na sioni tënë ti mvene ti Ziba na lo mû sese kue ti Mephibosheth na wamvene so.​—2 Samuel 16:1-4.

¹² Ye oko, tongana na nda ni Mephibosheth atingbi na David, lo fa na gbia ni ye so asi biani. Lo yeke leke lani tele ti lo ti gue ti wara David tongana Ziba, na lege ti handa, ahunda ti gue na place ti lo. David aleke salango ye so ayeke na lege ni pëpe? Gi mbage ni. Lo kangbi sese ni na popo ti akoli use so. Tongaso, ye so ayeke nga mbeni kî nde na yâ mitele ti Mephibosheth. Bê ti lo aso mingi? Lo ke desizion so David amû, na demango tele so a yeke na lege ni pëpe? Oko pëpe, na be-ti-molenge lo yeda na aye ti bê ti gbia. Lo bata lê na ndo nzoni mbage ti aye ni, na dutingo na ngia so tâ gbia ti Israël akiri na fini. Mephibosheth azia biani mbeni pendere tapande na lege so lo gbu ngangu na yâ tele so azin, asioni tënë ti mvene, nga na bê so anze.​—2 Samuel 19:24-30.

Nehémia Aluti na Gbele Atara ti Lo

¹³ Bi bê kete na akî na lege ti fä so Nehémia agbu ngangu na gbele ni tongana lo kiri na gbata ti Jérusalem so ayeke na gbagba pëpe na siècle oku K.N.E. Lo bâ so mbeni ye ti bata na gbata ni ayeke pëpe, na aJuif so akiri na kodoro ti ala asala ye kirikiri, bê ti ala anze, na ala yeke sioni na lê ti Jéhovah. Atâa so Gbia Artaxerxès amû yanga na lo ti kiri ti leke gbagba ti Jérusalem, na yâ ngoi kete Nehémia amä so agouverneur ti akodoro so ayeke na tele ni ake kusala so a to lo dä. “Bê ti ala aso mingi so mbeni zo aga ti gi mbeni ye ti nzoni teti amolenge ti Israël.”​—Nehémia 2:10, NW.

¹⁴ Awato so ti akodoro-wande asala ngangu ti ala kue ti kanga lege na kusala ti Nehémia. Gingo ti zia mbito na bê, amvene, atënë ti zonga, nga salango kusala na awakala ti sala si bê ti lo anze, aduti peut-être tongana akî so angbâ lakue na yâ mitele ti lo. Lo tï na gbele aye ti mayele ti awato so? Oko pëpe! Lo zia bê ti lo kue na Nzapa, na lo kiri na peko pëpe. Tongaso, tongana na nda ni a hunzi ti leke gbagba ti Jérusalem awe, a duti fä so aninga, so Jéhovah amû maboko na Néhémie na ndoye.​—Néhémie 4:1-12; 6:1-19.

¹⁵ Teti lo yeke gouverneur, a lingbi Nehémia atiri nga na gbâ ti akpale so ayeke na popo ti azo ti Nzapa. Akpale so aduti giriri tongana akî so amû vundu mingi na bê ti lo, teti so a ndu songo ti azo ni na Jéhovah. Awamosoro ahunda akota faïda, na ti futa akuda nga na lampo na Perse, a lingbi aita ti ala so ayeke na mosoro pëpe azia sese ti ala na akä même amolenge ti ala na ngbâa. (Néhémie 5:1-10) A-Juif mingi abata pëpe Sabbat na ala mû maboko mbeni pëpe na azo ti mara ti Lévi nga na temple. Nga, ambeni amû “awali ti Asdod, ti Ammon, na ti Moab, ti ga awali ti ala.” Ye so aso bê ti Nehémia mingi! Me oko pëpe ti akî so asala si lo zia lege ni. Fani mingi, lo hon ndo ni tongana mbeni ngangu wamungo mbage ti ambilimbili ndia ti Nzapa. Legeoko tongana Nehémia, zia e ke ti mû lege na tambela so ayeke be-ta-zo pëpe ti azo ti kanga lege na kusala so e sala na Jéhovah na be-biani.​—Néhémie 13:10-13, 23-27.

Ambeni Be-ta-zo Mingi Aluti na Gbele Akî na yâ Mitele

¹⁶ Bible ayeke na gbâ ti ambeni tapande nde ti azo so aluti na gbele aye so amû vundu, so ayeke tongana akî. Mbeni ye so aga na akî tongaso na mingi ti ala ayeke akpale ti sewa. Awali use ti Ésaü ‘ayeke lani ye ti vundu na bê ti Isaac na Rebecca,’ babâ na mama ti Ésaü. Rebecca atene même so lo ye ti ngbâ na fini mbeni pëpe ndali ti awali so. (Genèse 26:34, 35; 27:46) Bi bê nga na Hanna nga tongana nyen sambâ ti lo Peninna, ‘amû vundu mingi na lo’ teti so Hanna aduti ngombo. Peut-être Hanna ahu pono ti hengo ndo so fani mingi na yâ da ti ala. Peninna azia nga vundu na bê ti lo na lê ti azo, peut-être na gbele asongo nga na akamarade, na ngoi so sewa ni ague na matanga na Shilo. A yeke tongana mo bâ mo tene a yôro kî ni alï mingi na yâ mitele ti Hanna.​—1 Samuel 1:4-7.

¹⁷ Bâ pono so David ahu ndali ti mbanda ti buba ti kogara ti lo, Gbia Saül. Ti sö fini ti lo mveni, a lingbi David alango na yâ ti agamba na yando ti En-Guédi, na ndo so a lingbi lo ma na ndo ti akota tênë so yanga ni asuru kirikiri na so ayeke sioni. Vundu alingbi ti sala lo ngbanga ti ye ti kirikiri so, teti lo sala ye oko pëpe ti sioni na mbage ti Saül. Ye oko, teti angu mingi a lingbi David akpe lakue, ye so kue gi ndali ti mbanda ti Saül.​—1 Samuel 24:14, 15; aProverbe 27:4.

¹⁸ Bi bê kete na kpale ti sewa so asi na prophète Hoshéa. Wali ti lo asala lango-sioni. Ye ti pitan ti lo alingbi ti duti tongana akî so alï ngangu na yâ bê ti Hoshéa. Na tongana wali ti lo adü amolenge use na gigi ti mariage na lege ti ye ti pitan ti lo, bê ti Hoshéa akiri aso mingi.​—Osée 1:2-9.

¹⁹ Mbeni kî nde na yâ mitele ayeke salango ngangu. Bâ ye so asi na prophète Mikaïa. Ti bâ so Gbia Ahab ayeke na aprophète ti wataka so angoro lo na so Ahab amä na bê na akota mvene ti ala, aso âme ti Mikaïa so ayeke mbilimbili. Tongaso, tongana Mikaïa atene na Ahab so aprophète ti wataka so ayeke sala tënë na lege ti mbeni “yingo ti wataka,” ye nyen mokonzi ti azo ti mvene so asala? Biani, lo “pika Michée na ngbangba ti lo”! Ye so ayeke sioni ahon ayeke salango ye ti Ahab na gbele gbotongo mê ti Jéhovah, so kapa ti kiri ti kamata Ramoth-Guiléad ayeke lï na ngu. Ahab amû yanga ti tene a bi Mikaïa na da ti kanga na a mû na lo gi kete ye ti te. (1 aGbia 22:6, 9, 15-17, 23-28) Nga dabe ti mo na Jérémie nga lege so awasalango ngangu agi ti fâ lo.​—Jérémie 20:1-9.

²⁰ Glisango mbeni zo so e ndoye lo mingi ayeke nga mbeni ye ti suingo bê so alingbi ti duti tongana mbeni kî na yâ mitele. A lingbi Naomi agbu ngangu na gbele songo ti kuâ ti koli ti lo na ti amolenge-koli ti lo use. Na so lakue na bê ti lo, lo kiri na Bethléhem. Lo tene na andeko ti lo ti hiri lo, pëpe Naomi, me Mara, mbeni iri so afa na gigi suingo ti aye so asi na lo. Ye oko, na nda ni, Jéhovah afuta lo teti gbungo ngangu ti lo na mungo na lo mbeni tarä, so na lege ti lo Messie ayeke bâ gigi ande.​—Ruth 1:3-5, 19-21; 4:13-17; Matthieu 1:1, 5.

²¹ Bi bê na kota vundu so Job awara tongana lo mä tënë ti sioni kuâ so atï fade fade na ndo amolenge ti lo bale oko so lo ndoye ala mingi, nga glisango ti anyama ti lo na ti awakua ti lo kue. Fade fade, a bâ atene aye kue so angoro lo aye ti tï! Na pekoni, na ngoi so Job angbâ ti gi li ti lo na ndo aye so, Satan apika lo na kobela. Peut-être Job abi bê so sioni kobela so ayeke gue ti fâ lo. Teti so vundu ti lo aga ngangu mingi, lo bi bê so kuâ ayeke duti mbeni ndo ti hungo tele.​—Job 1:13-20; 2:7, 8.

²² Mo bâ mo tene aye so kue alingbi pëpe, wali ti lo, na yâ vundu nga na kota gingo bê ti lo, aga na lo na adekongo: “Zonga Nzapa, mo kui.” Ye so aduti tâ mbeni kî na yâ mitele ti lo so aso! Na pekoni, akamarade ota ti Job, ahon ti tene ala dë bê ti lo, afa na lo anda ti tënë so ayeke tâ na lege ni pëpe. Ala bi na li ti lo tënë ti salango siokpari na hondengo ni na ala tene so ye so ayeke na gunda ti akpale ti lo. A lingbi ti tene so atënë ti ala so ayeke tâ na lege ni pëpe asala si akî ni akiri alï mingi ahon na yâ mitele ti lo. Dabe mo nga so Job ahinga pëpe ngbanga ti nyen asioni ye so asi na lo; na lo hinga nga pëpe ngbanga ti nyen a ndu wali ti lo pëpe. Ye oko, “na yâ tënë so kue Job asala siokpari pëpe, na lo sala buba tënë ti ke Nzapa nga pëpe.” (Job 1:22; 2:9, 10; 3:3; 14:13; 30:17) Atâa so gbâ ti akî asala pasi na lo na yâ oko ngoi, lo zia lege ti be-biani ti lo lâ oko pëpe. Bâ tongana nyen ye so amû maboko!

²³ Atapande ayeke biani mingi tongana ti ala so a fa ge. Bible ayeke na ambeni mingi ahon. A lingbi awakua be-ta-zo so kue atiri na akî ti ala mveni na lege ti fä. Na akpale so ala wara ayeke biani nde nde mingi! Me, ala kue ayeke na mbeni ye oko. Zo oko pëpe na popo ti ala azia ti sala na Jéhovah. Atâa atara kue ti vundu so ala wara, ala hon ndo ti Satan na yâ ngangu so Jéhovah amû na ala. Tongana nyen? Fade article ti peko ayeke kiri tënë na hundango tënë so, na a yeke fa na e tongana nyen e nga kue e lingbi ti hon ndo ti ye kue so ayeke tongana mbeni kî na yâ mitele ti e.

[Kete Tene na Gbe Ni]

Mo Yeke Kiri Tënë Tongana Nyen?

• Ngbanga ti nyen a lingbi ti haka akpale so e wara na akî na yâ mitele?

• Ambeni ti akî so a lingbi Mephibosheth na Nehémia agbu ngangu na gbele ni ayeke so wa?

• Na popo ti atapande ti akoli na awali na yâ ti Bible so agbu ngangu na yâ akî nde nde na yâ mitele, so wa agbu bê ti mo mingi, na ngbanga ti nyen?

[Ahundango Tene ti Manda na Ye]

1. Ambeni kpale wa azo ayeke wara ni laso?

2, 3. Sioni bango ndo wa alingbi ti bâ gigi ndali ti so e wara akpale so ayeke tongana akî, na tongana nyen ye so alingbi ti ga na sioni?

4, 5. Na yâ ambeni tapande, tongana nyen Satan ayeke na mbeni mbage na yâ akpale ti e; ye oko, beku wa e lingbi ti duti na ni?

6. Paul aye giriri ti tene nyen na lege ti tënë “mbeni kî na yâ mitele,” na kî so alingbi ti duti nyen?

7, 8. (a) Tënë ‘ti pika lakue’ aye ti tene nyen? (b) Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti tene e luti na gbele akî kue so asala ngangu na e?

9, 10. (a) Tongana nyen Mephibosheth aga ti wara mbeni kî na yâ mitele ti lo? (b) Nzobe wa Gbia David afa na mbage ti Mephibosheth, na tongana nyen e lingbi ti manda tapande ti David?

11. Tënë wa Ziba atene na ndo Mephibosheth, me tongana nyen e hinga so tënë ti lo so ayeke mvene? (Bâ kete tënë na gbe ni.)

12. Mephibosheth asala ye tongana nyen na gbele ye so asi na lo, na tongana nyen lo yeke mbeni nzoni tapande teti e?

13, 14. Akî wa a lingbi Nehémia ahon ndo ni tongana lo kiri ti leke gbagba ti Jérusalem?

15. Akpale wa na popo ti aJuif amû vundu mingi na bê ti Nehémia?

16-18. Tongana nyen kpale ti sewa atï na ndo Isaac na Rebecca, Hanna, David, na Hoshéa?

19. Ye ti ngangu wa asi na prophète Mikaïa?

20. Akî wa a lingbi Naomi ahon ndo ni, na futa wa lo wara?

21, 22. Tongana nyen Job aglisa aye ti lo, na tongana nyen lo sala ye na gbele ni?

23. Ngbanga ti nyen abe-ta-zo so e sala tënë na ndo ti ala awara lege ti hon ndo ti akî nde nde na yâ mitele?

[Afoto na lembeti 15]

A lingbi Mephibosheth aluti na gbele tele so azin, asioni tënë ti mvene, nga na bê so anze

[Foto na lembeti 16]

Nehémia agbu ngangu atâa kangango lege