Andia ti Nzapa Ayeke Teti Nzoni ti E

“O, mbi ndoye Ndia ti Mo mingi!”​—PSAUME 119:97.

LASO, mingi ti azo aye ti bata andia ti Nzapa pëpe. Ala bâ ti ala so ti sala na mbeni ngangu ti komande so ayeke kota ahon, me so lê abâ pëpe, ayeke gi ye senge. E yeke na yâ mbeni ngoi so azo abâ asalango ye kue tongana nzoni, so akatikati so akangbi nzoni na sioni asigigi polele pëpe, nga so a yeke ngangu ti hinga mbilimbili so mbeni ye ayeke nzoni wala sioni. (aProverbe 17:15; Esaïe 5:20) Mbeni tondo so a sala ni ade ti ninga mingi pëpe afa bibe so azo mingi ayeke na ni; lo tene so “mingi ti azo ti Amerika aye ti soro teti ala mveni ye so ayeke na lege ni, ye so ayeke nzoni, na ye so alingbi biani.” Ala ye “mbeni Nzapa so ase zo pëpe, andia so akpengba pëpe, amokonzi so asala ye na ngangu pëpe atâa na ndo tambela ti zo wala mbeni tënë nde.” Mbeni wandara atene so laso, “a yeke ku na mbage ti zo oko oko ti soro teti lo mveni ye so lo bâ tongana fini so ayeke nzoni, na so ayeke na lege ni.” Na lo tene na pekoni: “A lingbi yanga ti komande kue atara ti leke akomandema ti lo si alingbi biani na ye so azo aye.”

² Teti so azo mingi ayeke dë kite na ngele ti andia ti Jéhovah, a lingbi e hinga na bê ti e so andia ti Nzapa ayeke teti nzoni ti e. A yeke nzoni ti bâ kozo tondo ti Bible so asala tënë ti ndia. Na Genèse 26:5, e diko tënë ti Nzapa so: “Abraham . . . [a]bata tënë ti Mbi, komandema ti Mbi, kpengba-ndia ti Mbi, na ndia ti Mbi.” A fa atënë so asiècle mingi kozoni si Jéhovah amû Ndia ti Moïse na ahale ti Abraham. Tongana Abraham amä yanga ti Nzapa na lo bata andia ti Lo, Nzapa afuta lo tongana nyen? Jéhovah Nzapa aze na lo: “Na yâ hale ti mo fade amara kue ti sese awara tënë nzoni, teti mo mä yanga ti Mbi.” (Genèse 22:18) Tongaso, batango andia ti Nzapa ague oko na deba nzoni ti Nzapa nga na yengo dä ti lo.

³ Mbeni wasungo psaume, so ayeke lani peut-être molenge ti gbia na so aga gbia na pekoni, afa na mbage ti ndia mbeni mara ti bibe so ayeke nde mingi. Lo tene na Nzapa: “O, mbi ndoye Ndia ti Mo mingi!” (Psaume 119:97) A yeke lani pëpe gi mbeni nzerengo tele ti kete ngoi. A yeke lani fä ti ndoye ti lo teti ye so bê ti Nzapa aye, na so a fa ni na yâ ndia ti Lo. Jésus Christ, Molenge ti Nzapa so ayeke mbilimbili-kue, afa nga mara ti oko bibe tongaso. Mbeni prophétie afa lo tongana zo so atene: “Mbi ye ti sala ye so bê ti Mo aye, O Nzapa ti mbi, Ndia ti Mo ayeke na yâ bê ti mbi.” (Psaume 40:9; aHébreu 10:9) Ka ti e a yeke tongana nyen? E yeke na ngia ti sala ye so bê ti Nzapa aye? E hinga na bê ti e kue so andia ti Jéhovah ayeke mû maboko na e na ala yeke ga na ye ti nzoni na e? Na yâ vorongo ti e, fini ti e ti lâ oko oko, adesizion ti e, nga na yâ songo ti e na ambeni zo, e yeke bâ na nene ni batango andia ti Nzapa? Ti ndoye andia ti Nzapa, a yeke nzoni teti e ti hinga ngbanga ti nyen a yeke gi lo oko si alingbi ti lu andia na ti sala kue si a bata ni.

Jéhovah Ayeke Tâ Walungo Ndia

⁴ Teti so Jéhovah ayeke Wasalango ye, a yeke na lege ni so gi lo oko alu ndia na yâ ndagigi kue. (Apocalypse 4:11) Prophète Isaïe atene: “L’Eternel ayeke Zo ti Lu Ndia ti e.” (Esaïe 33:22) A yeke Lo si alu andia so afa lege na ye kue so lo sala, aye so ayeke na fini na aye so ayeke na fini pëpe. (Job 38:4-38; 39:4-14; Psaume 104:5-19) A yeke Nzapa si aleke zo; tongaso, zo ayeke na gbe ti andia ti ndagigi so Jéhovah alu. Tâ tënë, zo alingbi ti soro lege ti tambela so lo mveni aye, na lo yeke na ngangu ti gbu li ti lo na ndo ambeni tënë; ye oko, lo yeke wara ngia gi tongana lo bata andia ti Nzapa so andu vorongo Lo nga na tambela ti zo.​—aRomain 12:1; 1 aCorinthien 2:14-16.

⁵ Tongana ti so e hinga, a lingbi pëpe ti gbian yâ ti andia ti ndagigi so Jéhovah alu. (Jérémie 33:20, 21) Tongana mbeni zo ague nde na ambeni ndia so, na tapande tongana lo ma na li ti mbeni da so ayo na nduzu na lo hulu na sese, lo yeke wara sioni na pekoni. Legeoko nga, a lingbi pëpe ti gbian yâ ti andia ti Nzapa na ndo tambela ti zo. Zo kue so ague nde na andia so ayeke wara ye ti sioni na pekoni. Atâa akpale ti peko ti kengo andia so alingbi peut-être pëpe ti si hio, andia ni ayeke na ngangu legeoko tongana andia ti ndagigi. “Zo alingbi he Nzapa pëpe, teti ye so zo alu, fade lo fâ lengo ni nga.”​—aGalate 6:7; 1 Timothée 5:24.

Ndia ti Jéhovah Andu Ambage Kue ti Fini

⁶ Ndia ti Moïse afa lani polele na gigi tongana nyen Nzapa ayeke sala kusala na ndia. (aRomain 7:12) Na pekoni, Jéhovah Nzapa alungula Ndia ti Moïse na lo zia na place ni “ndia ti Christ.”a (aGalate 6:2; 1 aCorinthien 9:21) Teti so e yeke aChrétien na e yeke na gbe ti “ndia so alingbi kue, ndia ti liberté,” e yeke na ngia ti bâ so ndia ti Nzapa andu gi pëpe ambeni mbage ti fini ti e, na tapande atënë ti mabe ti e, wala angobo ti salango ye ti e. Andia ti Nzapa andu ambage kue ti fini ti zo. Na tapande atënë ti sewa, akusala ti dengo buze, salango ye na mbage ti zo so ayeke koli wala wali ti mo pëpe, asalango ye ti zo na mbage ti afon lo Chrétien, nga na mungo mbage ti lo na yâ tâ vorongo.​—Jacques 1:25, 27.

⁷ Na tapande, Bible atene: “Azo ti pitan, azo ti sambela ayanda, azo so asala lango sioni, azo so asala ye ti kamela na tele ti ala na popo ti ala, akoli so asala lango sioni na mbeni koli, awanzi, na azo so bê asala ala, angbâa ti samba, awazonga, na azo ti gbu ye na ngangu, fade azo tongaso aga ahéritier ti royaume ti Nzapa pëpe.” (1 aCorinthien 6:9, 10) Biani, lango sioni na pitan ayeke pëpe gi asenge tënë ti ndeko. Bungbingo ti koli na koli wala ti wali na wali ayeke pëpe mbeni salango ye ti soro senge. A yeke atâ salango ye so adoro ndia ti Jéhovah. Legeoko nga aye tongana nzi, mvene, na kasango ndo ayeke asalango ye so adoro ndia ti Nzapa. (Psaume 101:5; aColossien 3:9; 1 Pierre 4:15) Jacques afâ ngbanga na ndo salango baba, na Paul awa e ti kpe atënë ti buba na atënë ti ngia so ayeke sioni. (aEphésien 5:4; Jacques 4:16) Ti aChrétien, akpengba-ndia so kue, so andu tambela ti zo, ayeke mbage ti ndia ti Nzapa so ayeke mbilimbili-kue.​—Psaume 19:8.

⁸ Akpengba-ndia ti Tënë ti Jéhovah tongaso afa na gigi so ndia ti lo ayeke pëpe gi mbeni molongo ti andia so a mû ni gi tongaso, na so a hunda na zo ti sala ye lakue alingbi gi na ye so a sû na lê ti mbeti. Nde na so, a yeke na gunda ti mbeni fini so atambela na lege ni na so alë lengo; a sala si ambage kue ti fini amaï nzoni. Ndia ti Nzapa ayeke kpengba zo, a yeke fa nzoni lege na zo, na a yeke sala si ndara ti zo amaï. (Psaume 119:72) Tënë “ndia” so wasungo psaume asala na kusala alondo na tënë toh·rahʹ na yanga ti Hébreu. Mbeni wagingo nda ti ye na yâ Bible afa so “tënë ni aye ti tene ti fa lege na zo, ti fa na zo ndo ti si dä. Tongaso, . . . a ye ti fa tënë ti mbeni ndia so andu tambela ti zo.” Wasungo psaume ni abâ ndia tongana mbeni matabisi so alondo na Nzapa. A lingbi e yekia ni nga legeoko tongaso, na e zia ni si a fa lege na tambela ti e. A yeke tongaso pëpe?

⁹ Acréature kue ayeke na bezoin ti tâ fango lege so alingbi ti zia bê na ni. Jésus na a-ange ayeke kota ahon azo; me ala yeke na bezoin ti mara ti fango lege so. (Psaume 8:6; Jean 5:30; 6:38; aHébreu 2:7; Apocalypse 22:8, 9) Atâa so ala yeke mbilimbili-kue, ala lingbi ti wara ye ti nzoni na peko ti fango lege ti Nzapa. Tongaso, teti so azo ayeke mbilimbili-kue pëpe, ala lingbi ti wara ye ti nzoni mingi ahon dä! Mbaï ti azo na aye so asi na yâ fini ti e mveni ayeda na bango ndo ti Jérémie giriri: “O L’Eternel, mbi hinga lege ti zo ayeke na tïtî lo mveni pëpe; na a yeke na bê ti zo so atambela ti fa lege na gere ti lo nga pëpe.”​—Jérémie 10:23.

¹⁰ Tongana e ye ti wara ngia nga na ye ti nzoni na yâ fini ti e, a lingbi e bâ ndo na mbage ti Nzapa ti wara fango lege. Gbia Salomon ahinga lani so zo ayeke wara sioni tongana lo mû peko ti andia ti lo mveni nde na fango lege ti Nzapa. Lo tene: “Mbeni lege ayeke so ayeke nzoni na lê ti zo, me nda ti lege so ayeke lege ti si na kui.”​—aProverbe 14:12.

Anda ti Tënë ti Yekia Ndia ti Jéhovah

¹¹ E yeke sala nzoni tongana e lë kota nzala ti gbu nda ti ndia ti Jéhovah. Wasungo psaume afa na gigi mara ti nzala so tongana lo tene: “Lungula lê ti mbi si mbi lingbi bâ ye ti dongo bê na yâ Ndia ti Mo.” (Psaume 119:18) Tongana e gi ti hinga Nzapa nga na andia ti lo nzoni ahon, fade e yeke yekia mingi ahon tâ tënë ti atënë so ti Isaïe: “Mbi yeke L’Eternel Nzapa ti mo, Lo so awa mo si mo ga nzoni, Lo so afa na mo lege so a lingbi mo tambela dä. O, tongana mo mä komandema ti Mbi giriri!” (Esaïe 48:17, 18) Jéhovah aye biani ti tene azo ti lo akpe ye ti sioni, na awara ngia na yâ fini ti ala na batango akomandema ti lo. Zia e bâ ambeni kpengba nda ti tënë so apusu e ti yekia ndia ti Nzapa.

¹² Ndia ti Nzapa alondo na Lo so ahinga e nzoni ahon tanga ti azo kue. Teti so Jéhovah ayeke Wasalango e, a yeke na lege ni so lo hinga e mbilimbili. (Psaume 139:1, 2; Kusala 17:24-28) Atâ kamarade ti e, afami ti e, wala même ababâ na mama ti e, alingbi pëpe ti hinga e nzoni tongana ti so Jéhovah ahinga na e. Biani, Nzapa ahinga e même nzoni ahon e mveni! Mara ti hingango ndo so Wasalango e ayeke na ni na ndo e na lege ti yingo, ti bibe, na ti mitele, mbeni zo nde alingbi pëpe ti duti na ni. Tongana lo bi lê ti lo na mbage ti e, lo fa na gigi so lo hinga e, anzala ti e, na abeku ti e nzoni mingi. Jéhovah ahinga akatikati ti e, me lo hinga nga so e yeke na ngangu ti sala ambeni ye so ayeke nzoni. Wasungo psaume atene: “Lo hinga tele ti e, Lo dabe Lo na lege so e yeke pupu-sese.” (Psaume 103:14) Tongaso, e lingbi ti duti nzoni na lege ti yingo tongana e gi ti tambela na lege ti ndia ti lo, na yengo dä na bê kue na fango lege ti Nzapa.​—aProverbe 3:19-26.

¹³ Ndia ti Nzapa alondo na Lo so andoye e. Nzapa abi bê ti lo mingi na nzoni duti ti e ti lakue. Atâa so a hunda ye mingi na Lo, Lo yeke lani ndulu ti mû Molenge ti lo na sadaka tongana “wen [“kota ngele,” NW] teti azo mingi.” (Matthieu 20:28) Jéhovah amû lani zendo so fade ‘Lo zia handa ahon ngangu ti e pëpe.’ (1 aCorinthien 10:13) Nga, Bible adë bê ti e so ‘lo yeke bata e.’ (1 Pierre 5:7) Mbeni zo nde ti duti ndulu ti fa lege na nzobe na azo tongaso ayeke dä pëpe, gi Jéhovah lo oko. Lo hinga ye so ayeke nzoni teti e, na lo hinga ndo so katikati na popo ti tâ ngia na vundu aluti dä. Tâ tënë e yeke mbilimbili-kue pëpe na e yeke glisa lege; me tongana e ngbâ ti mû peko ti mbilimbili, Nzapa ayeke fa ndoye ti lo na mbage ti e si na nda ni, e wara fini na deba nzoni.​—Ezéchiel 33:11.

¹⁴ E wara dengo bê teti so ndia ti Nzapa agbian lâ oko pëpe. Na yâ angoi ti ngangu so e yeke dä, Jéhovah ayeke tongana tênë so aluti ngangu, na lo yeke teti lakue lakue. (Psaume 90:2) Lo tene na ndo lo mveni: “Teti Mbi, L’Eternel, Mbi gbian pëpe.” (Malachie 3:6) Zo alingbi ti zia bê kue na andia ti Nzapa so a sû na yâ Bible, nde na abibe ti azo so ayeke gbian gi gbiango mo bâ mo tene mbutu so alï lingo. (Jacques 1:17) Na tapande, teti angu mingi, awasenda-bibe ahunda ti tene a zia lege na amolenge ti sala ye kue so bê ti ala aye; me na pekoni, ambeni na popo ti ala agbian bango ndo ti ala, na ala yeda so wango ti ala ayeke lani na lege ni pëpe. Andia na afango lege ti sese na ndo tënë so ayeke gbian mo bâ mo tene pupu si ayengi ni mbage na mbage. Ye oko, Tënë ti Jéhovah ayeke gbian pëpe. Teti asiècle mingi, Bible amû wango na ndo lege ti batango amolenge na lege ti ndoye. Bazengele Paul asû na mbeti: “I, ababâ, i gi amolenge ti i na tënë pëpe, si ngonzo agbu ala; me i bata ala, i fa lege na ala na wango ti Seigneur.” (aEphésien 6:4) A yeke ye ti dengo bê mingi ti bâ so e lingbi ti zia bê kue na ndo akpengba-ndia ti Jéhovah, teti so ala yeke gbian ande lâ oko pëpe!

Adeba Nzoni teti Ala so Amä Yanga ti Nzapa

¹⁵ Na lege ti prophète ti lo Esaïe, Nzapa atene: “Fade tënë so asigigi na yanga ti Mbi . . . awu na kusala so Mbi to lo dä.” (Esaïe 55:11) Kite ayeke pëpe so tongana e sala kue ti mû peko ti akpengba-ndia so a wara na yâ Tënë ti lo, e yeke wara ande nzoni dä, e yeke wu na kusala ni, na e yeke wara tâ ngia.

¹⁶ Bâ tongana nyen andia ti Nzapa alingbi fa lege nzoni na mariage. Paul asû na mbeti: “A lingbi azo kue ayekia tënë ti mariage, na a lingbi tange ti mariage aga sioni pëpe, teti fade Nzapa afâ ngbanga na li ti azo ti pitan na azo so asala lango sioni.” (aHébreu 13:4) A hunda na azo so asala mariage ti yekia na ti ndoye tele na popo ti ala: “I oko oko kue, i ndoye awali ti i legeoko tongana tele ti i mveni; na a lingbi wali ayekia koli ti lo.” (aEphésien 5:33) A fa peko ti mara ti ndoye so a hunda ni na 1 aCorinthien 13:4-8: “Ndoye anze fade pëpe, na asala be-nzoni; bê asala ndoye pëpe; ndoye asala baba pëpe; ndoye ayeke na be-kota pëpe, ndoye asala kirikiri pëpe, ndoye agi ye ti lo mveni pëpe, bê ti ndoye aso fade pëpe, ndoye adiko sioye pëpe; ndoye awara ngia na ye ti kirikiri pëpe, me ndoye awara ngia na tene-biani; ndoye agbu ngangu na yâ tënë kue, ndoye amä tënë kue na bê ti lo, ndoye aku ye kue, ndoye aduti kpô na yâ ye kue. Fade ndoye awe lâ oko pëpe.” Mariage so aluti na ndo mara ti ndoye tongaso, a yeke buba lâ oko pëpe.

¹⁷ Mbeni ye nde so afa so andia ti Jéhovah ayeke ga na nzoni na zo ayeke so Nzapa ake nyongo samba ahon ndo ni. Lo ke même si zo aga ‘ngbâa ti vin.’ (1 Timothée 3:3, 8; aRomain 13:13) Mingi ti ala so ake ti sala ye alingbi na andia ti Nzapa na lege so ayeke wara akobela so aga na lege ti nyongo samba ahon ndo ni, wala so nyongo samba ahon ndo ni asala si a ga sioni ahon. Teti so ala ke ti bata ndia ti Bible na ndo nyongo samba na lege ni, ambeni zo ato nda ti nyon samba ahon ndo ni; ala bi bê so salango tongaso ayeke mû maboko na ala “ti duti nzoni.” Akpale so aga na peko ti nyongo samba ahon ndo ni ayeke mingi. Ti fa gi ambeni na popo ni: a lingbi ti sala si zo aglisa nengo tele ti lo; a lingbi ti ga na kpale na yâ sewa wala même ti kangbi sewa ni; a lingbi ti sala si zo abuba nginza senge; na a lingbi ti sala si zo aglisa kua ti nginza ti lo. (aProverbe 23:19-21, 29-35) Biani, andia ti Jéhovah na ndo nyongo samba ayeke sala nzoni na e.

¹⁸ Andia ti Nzapa ayeke ga nga na ye ti nzoni na zo na ndo tënë ti nginza. Bible awa aChrétien ti sala ye na lege ni, nga na bê kue. (Luc 16:10; aEphésien 4:28; aColossien 3:23) Teti so ambeni Chrétien abata wango so, a mû na ala kota ndo na yâ kua ti nginza ti ala, wala a ke ti tomba ala na kua na ngoi so a tomba ambeni zo nde. Zo ayeke wara nga aye ti nzoni na ndo tënë ti nginza tongana lo ke asalango ye so ague nde na andia ti Bible, na tapande salango angia ti nginza, nyongo manga, na nyongo mbangi. Kite ayeke pëpe so mo lingbi ti bi bê na ambeni tapande nde so afa so andia ti Nzapa ayeke sala kusala nzoni na lege ti konomi.

¹⁹ Teti so ala yeke mbilimbili-kue pëpe, azo alingbi hio ti gue nde na andia ti Nzapa nga na akpengba-ndia ti lo. Dabe mo na azo ti Israël so ayeke na Hoto ti Sinaï. Nzapa atene na ala: “Tongana i ye ti mä yanga ti Mbi biani, na i bata tënë ti mbele ti Mbi, tongaso fade i ga ye ti Mbi mveni na popo ti amara kue.” Ala kiri tene: “Fade e sala ye kue so L’Eternel atene.” Ye oko, ala soro ti sala ye so ague tâ nde mingi na tënë so! (Exode 19:5, 8; Psaume 106:12-43) Nde na ala, zia e yeda na andia ti Nzapa, na e gbu ala ngangu lakue.

²⁰ Mbeni ye oko alingbi pëpe na andia so Jéhovah amû ti fa lege na fini ti e. Tongaso, a yeke duti lege ti ndara na ti tâ ngia ti bata andia so ngangu. (Psaume 19:8-12) Ti sala tongaso, a hunda nga na e ti bâ na ngele ngangu akpengba-ndia ti Nzapa. A yeke ye so e yeke bâ ande na yâ article ti peko.

[Kete Tene na Gbe Ni]

Mo Dabe Mo na Ni?

• Ngbanga ti nyen e lingbi ti duti na beku biani so andia ti Nzapa ayeke teti nzoni ti e?

• Anda ti tënë wa apusu e ti yekia ndia ti Jéhovah?

• Na yâ alege wa andia ti Nzapa ayeke ga na nzoni na zo?

[Ahundango Tene ti Manda na Ye]

1. Bango ndo ti azo mingi ayeke tongana nyen na mbage ti batango andia ti Nzapa?

2. Na lege wa kozo tondo ti Bible so asala tënë ti ndia ague oko na deba nzoni ti Nzapa nga na yengo dä ti lo?

3. (a) Mara ti bibe wa mbeni wasungo psaume afa na mbage ti ndia ti Jéhovah? (b) A lingbi e bi bê na ndo ahundango tënë wa?

4. Ngbanga ti nyen a yeke na lege ni so gi Jéhovah oko alu ndia?

5. Na lege wa kpengba-ndia ti aGalate 6:7 aga tâ tënë na ndo andia ti Nzapa?

6. Andia ti Nzapa andu ambage wa ti fini ti zo?

7. Fa na tapande ambeni nene ndia ti Nzapa.

8. (a) Ndia ti Jéhovah ayeke tongana nyen? (b) Ye nyen a yeke na gunda ti tënë ti Hébreu so a sû pekoni na “ndia”?

9, 10. (a) Ngbanga ti nyen e yeke na bezoin ti tâ fango lege? (b) Gi na salango nyen si e lingbi ti wara ngia nga na ye ti nzoni na yâ fini ti e?

11. Ngbanga ti nyen a lingbi e duti na nzala ti gbu nda ti andia ti Nzapa?

12. Na lege wa hingango ye so Jéhovah ayeke na ni na ndo e asala si lo duti Walungo ndia ti nzoni ahon kue?

13. Ngbanga ti nyen e lingbi ti duti na beku so Jéhovah aye nzoni ti e?

14. Na yâ ye wa a lingbi ti bâ kota kangbi so ayeke na popo ti ndia ti Nzapa na abibe ti azo?

15, 16. (a) Tongana e bata andia ti Jéhovah, ye nyen e yeke wara na pekoni? (b) Tongana nyen andia ti Nzapa alingbi ti fa lege mbilimbili si mariage aduti nzoni?

17. Aye ti nzoni wa a ga na lege ti batango andia ti Jéhovah na ndo nyongo samba?

18. Andia ti Nzapa ayeke ga na ye ti nzoni na zo na ndo tënë ti nginza? Fa pekoni.

19, 20. Ngbanga ti nyen a yeke lege ti ndara ti yeda na ti bata andia ti Nzapa?

[Foto na lembeti 13]

Abraham awara aye ti nzoni mingi teti so lo bata andia ti Jéhovah

[Afoto na lembeti 15]

Fini ti laso aga na agingo bê so agboto azo mingi yongoro na ndia ti Nzapa

[Foto na lembeti 17]

Legeoko na mbeni da so aluti ngangu na ndo mbeni tënë, ndia ti Nzapa aluti ngangu na a yeke gbian lâ oko pëpe