Mû tapande ti Kota Wafango Ye

“Tongaso i gue, i fa tënë na amara kue si ala ga adisciple, . . . i fa na ala ti bata ye kue so Mbi komande i.”​—MATTHIEU 28:19, 20.

MO YEKE mbeni wafango ye? Ti bâ nzoni, e kue e yeke awafango ye. Na ngoi kue so mo yeke fa lege na mbeni zo so agirisa lege, wala mo yeke fa na mbeni fon mo na yâ kusala tongana nyen ti sala mbeni kua, wala mo yeke fa na molenge ti mo tongana nyen ti kanga kamba ti poro ti lo, mo yeke sala kusala tongana wafango ye. Tongana mo yeke mû maboko na azo na yâ alege so, tele ti mo anzere; a yeke tongaso pëpe?

² Tongana a ndu tënë ti fango ye, atâ Chrétien ayeke na mbeni kungba so ambeni zo nde ayeke na ni pëpe. A mû yanga na e ti ‘fa tënë na azo si ala ga adisciple . . . ti fa ye na ala’. (Matthieu 28:19, 20). Na yâ kongregation nga, a mû lege na e ti fa ye. A soro ambeni koli so alingbi, ti sala kusala tongana “aberger na awafango ye”; ye so ala yeke gi ayeke ti kpengba kongregation (aEphésien 4:11-13, NW). Na yâ akusala ti ala ti Chrétien ti lâ oko oko, a lingbi awali biazo “[a]fa lege ti ye so ayeke nzoni” na awali so ade pendere (Tite 2:3-5). A wa e kue ti kpengba aita ti e na yâ vorongo, na e lingbi ti bata wango so na salango kusala na Bible ti kpengba ambeni zo (1 aThessalonicien 5:11). A yeke tâ kota matabisi ti duti mbeni wafango Tënë ti Nzapa na ti kangbi amosoro ti yingo so alingbi ti ga na zo ye ti nzoni so aninga!

³ Me tongana nyen e lingbi ti sala si fango ye ti e aga nzoni ahon? Kozoni kue, a yeke na mungo tapande ti Kota Wafango Ye, Jésus. Ambeni zo alingbi peut-être ti gi bê ti ala tongaso: ‘Me tongana nyen e lingbi ti mû tapande ti Jésus? Lo yeke ti lo lani mbilimbili-kue.’ Tâ tënë, e lingbi pëpe ti duti awafango ye so ayeke mbilimbili-kue. Ye oko, atâa akode so e yeke na ni, e lingbi ti sala na ngangu ti e kue ti mû peko ti kode ti fango ye ti Jésus. Zia e bâ tongana nyen e lingbi ti sala kusala na ambeni kode osio so lo sala na kusala lani; a yeke akode ti lo ti fa ye si azo agbu nda ni hio, ti sala kusala nzoni na ahundango tënë, ti leke atënë na peko ti tele nzoni, na ti mû atapande so alingbi.

Fa ye si azo alingbi ti gbu nda ni hio

⁴ A yeke ngangu pëpe ti gbu nda ti agere ti tâ tënë so a mû na yâ ti Tënë ti Nzapa. Na yâ sambela, Jésus atene: “Mbi mû merci na Mo, O Babâ, . . . teti Mo honde ye so na awandara na azo ti mayele, na Mo fa nda ni na akete molenge.” (Matthieu 11:25). Jéhovah asala si a fa na azo ti be-ti-mbilimbili na ti tâ be-ti-molenge aye so lo leke ti sala (1 aCorinthien 1:26-28). Tongaso, mbeni kota ye na mbage ti tâ tënë ti Bible a yeke so zo alingbi ti gbu nda ni hio.

⁵ Tongana mo manda Bible na mbeni zo, wala mo kiri mo sala fini vizite na ala so asala nzara ti tënë ni, tongana nyen mo lingbi ti fa ye si ala gbu nda ni hio? Ti bâ ni nzoni, ye nyen e manda na lege ti Kota Wafango Ye? Ti ndu bê ti ala so amä lo, so mingi na popo ni ‘amanda mbeti pëpe, na ayeke azo senge’, Jésus asala kusala na atënë so ayeke polele, so azo ni alingbi ti gbu nda ni (Kusala 4:13). Tongaso, ti fa ye si azo agbu nda ni hio, mbeni kozo ye so ahunda ayeke ti bâ atënë so e yeke sala na kusala. E yeke na bezoin pëpe ti sala kusala na angangu tënë ti ndu bê ti ambeni zo na tâ tënë ti Mbeti ti Nzapa. Salango kusala na mara ti “angangu tënë” tongaso alingbi ti zia mbito na yâ bê ti zo, mbilimbili teti ala so ague na da-mbeti ayo pëpe wala so ngangu ti gbungo nda ti ye ti ala ayeke mingi pëpe (1 aCorinthien 2:1, 2, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki). Tapande ti Jésus afa so atënë so zo agbu nda ni hio na so a soro ni nzoni alingbi ti fa tâ tënë na zo na ngangu mingi.

⁶ Ti fa ye si zo agbu nda ni hio, a lingbi e fa pëpe atënë mingi mingi na wamandango Bible ni si a hon ndo ti lo. Jésus abâ lani katikati ti adisciple ti lo (Jean 16:12). E nga kue a lingbi e bâ katikati ti zo ti mandango Bible ni. Na tapande, tongana e yeke manda na mbeni zo buku Hingango Ye So Ague na Fini ti Lakue Lakue, a hunda na e ti fa nda ti anzene nzene tënë ni kue pëpe.a Nga, a hunda pëpe na e ti mû loro, mo bâ mo tene kota ye ni ayeke ti hunzi mbeni kota mbage ti buku ni na angoi oko oko ti mandango ye. Nde na so, lege ti ndara ayeke ti manda ye alingbi na abezoin nga na hingango ye ti wamandango ye ni. Ye so e yeke gi ayeke ti mû maboko na wamandango ye ni ti ga mbeni disciple ti Christ na mbeni wavorongo Jéhovah. A lingbi e mû ngoi kue so a hunda, ti mû maboko na wamandango ye ni so nzara ti tënë ni ayeke na yâ ti lo, ti gbu mbilimbili nda ti ye so lo yeke manda. Na lege so, tâ tënë alingbi ti ndu bê ti lo na ti pusu lo ti londo ti sala ye.​—aRomain 12:2.

⁷ Tongana e yeke mû diskur na yâ kongregation, na mbilimbili tongana e bâ so afini zo ayeke na popo ti azo so aga ti mä diskur ni, tongana nyen e lingbi ti sala “tënë mbilimbili” wala so alingbi ti gbu nda ni hio? (1 aCorinthien 14:9). Zia e bâ awango ota so alingbi ti mû maboko. Kozoni, fa peko ti atënë kue so mo yeke tene me so azo kue si ahinga nda ni nzoni pëpe. Gbungo nda ti ye ti e na ndo Tënë ti Nzapa asala si ambeni tënë ayeke dä so e yeke tene me so ambeni zo ayeke gbu nda ni pëpe. Tongana e sala kusala na atënë tongana “ngbâa be-ta-zo na ti ndara”, “ambeni ngasangbaga”, na ‘Babylone ti Kota’, a lingbi peut-être e fa pekoni na lege ti atënë so zo alingbi ti gbu nda ni hio, na so asala si ye so e ye ti tene asigigi polele. Use ye ni ayeke so: sala tënë ahon ndo ni pëpe. Tongana mo sala atënë mingi na mbeni lege so akpengba, fade nzara ti mango mo ayeke sigigi na bê ti ala so mo yeke fa ye na ala. Tënë ti mo alingbi ti duti polele gi tongana mo zi yamba atënë kue so ayeke na nene ni pëpe. Ti ota ni, tara pëpe ti fa gbâ ti aye gi na yâ kete ngoi. Peut-être na yâ gingo nda ti aye ti e, e lingbi ti tï na ndo gbâ ti apendere tënë. Me a yeke nzoni ti sala si mandango ye ni aluti gi na ndo ambeni ngbongboro tënë oko oko, na salango kusala gi na atënë so angoro na tele ti angbongboro tënë so, na so mo lingbi ti fa nda ni polele na yâ ngoi so a mû na mo.

Sala kusala nzoni na ahundango tënë

⁸ Dabe mo so Jésus asala kusala lani nzoni mingi na ahundango tënë ti sala si adisciple ti lo afa atënë ti bê ti ala, nga ti mû ngangu na ti kpengba gbungo nda ti ye ti ala. Na lege ti ahundango tënë ti lo, Jésus na lege ti nzobe andu bê ti ala ti pusu ala ti sala ye (Matthieu 16:13, 15; Jean 11:26). Na mungo tapande ti Jésus, tongana nyen e lingbi ti sala kusala nzoni na ahundango tënë?

⁹ Tongana e yeke fa tënë da na da, e lingbi ti sala kusala na ahundango tënë so azingo nzara ti tâ tënë na yâ bê ti azo; salango tongaso ayeke leke lege na e ti fa tënë na ndo Royaume ti Nzapa. Tongana nyen e lingbi ti soro mbeni hundango tënë so alingbi biani na zo so amä e? Bâ gi aye so angoro mo. Tongana mo ga ndulu na mbeni da, bâ aye so angoro tele ti da ni. Ambeni ye ti ngia ayeke dä na yâ ti gbagba ni so afa so amolenge ayeke na yâ da ni? Tongana a yeke ni la, e lingbi ti hunda: ‘Mo hunda tele ti mo awe fade sese ayeke duti tongana nyen na ngoi so amolenge ti mo akono?’ (Psaume 37:10, 11). A zia gbâ ti akelele wala ambeni ye nde ti kanga na yanga-da ni? Tongana a yeke tongaso, e lingbi ti hunda: ‘Mo pensé so mbeni ngoi ayeke ga ande so azo tongana mbi na mo alingbi ti duti na mbito pëpe na yâ da ti ala nga na ndo lege? (Michée 4:3, 4). Mbeni ye afa so mbeni wazin ayeke na yâ da ni? Tongana a yeke tongaso, e lingbi ti hunda: ‘Fade ngoi ayeke ga ande so zo kue so ayeke na fini ayeke wara nzoni seni?’ (Esaïe 33:24). A lingbi ti wara gbâ ti awango na yâ mbeti Lege ti To Nda Na ti Ngbâ ti Sala Alisoro na ndo Bible.b

¹⁰ Na lege wa e lingbi ti sala kusala nzoni na ahundango tënë tongana e manda Bible na ambeni zo? Nde na Jésus, e lingbi pëpe ti diko ye so ayeke na bê ti azo. Ye oko, ahundango tënë so e sigigi na ni na kode nga na ndara alingbi ti mû maboko na e ti gboto na gigi wala ti ‘ton’ tongana ‘ngu’ atënë so ayeke na yâ bê ti wamandango ye ni (aProverbe 20:5). Na tapande, e yeke manda na mbeni zo chapitre ti buku Hingango Ye, so atene: “Ngbanga ti Nyen Batango Tene ti Nzapa Aga na Ngia”. Chapitre so asala tënë na ndo bango ndo ti Nzapa na mbage ti salango ye na lege ni pëpe, pitan, na ambeni tënë nde. Wamandango ye ni alingbi ti kiri tënë nzoni na ahundango tënë ti mbeti ni; ye oko, lo yeda biani na ye so lo manda? Ti hinga ni, e lingbi ti hunda: ‘Ti mo, bango ndo ti Jéhovah na ndo aye so ayeke tâ na lege ni biani?’ ‘Tongana nyen mo lingbi ti bata akpengba-ndia so na yâ fini ti mo?’ Me girisa pëpe so a lingbi e yekia na e ne wamandango ye ni. Fade e yeke gi pëpe ti hunda atënë so wamandango ye ni aduti na kamene ti kiri tënë dä, wala so akiri na nengo ti lo na peko.​—aProverbe 12:18.

¹¹ Ala so amû adiskur alingbi nga ti sala kusala nzoni na ahundango tënë. Ahundango tënë so e mû sân ti ku mbeni kiringo tënë na ni alingbi ti mû maboko na azo so amä e ti gbu li na ti fa nda ti tënë. Ngoi na ngoi, Jésus asala kusala lani na mara ti ahundango tënë tongaso (Matthieu 11:7-9). Na ndo ni, na peko ti atënë ti lo ti tongo nda ni, mbeni wamungo diskur alingbi ti sala kusala na ahundango tënë ti sigigi na angbongboro tënë ti diskur ni. Lo lingbi ti tene: “Na yâ diskur ti e laso, e yeke bâ ande akiringo tënë na ahundango tënë so: . . . ” Na pekoni, na kongo nda ti diskur ni, lo lingbi ti kiri na ndo ahundango tënë ni ti sigigi na angbongboro tënë so lo fa fade.

¹² Na yâ kusala ti ala ti berger, a-ancien alingbi ti sala kusala na ahundango tënë ti mû maboko na aita so “bê ti ala anze” ti wara dengo bê na lege ti Tënë ti Jéhovah (1 aThessalonicien 5:14). Na tapande, ti mû maboko na mbeni ita so ayeke na kota vundu, mbeni ancien alingbi ti gboto lê na ndo versê ti Psaume 34:19, so atene: “L’Eternel ayeke ndulu na azo so bê ti ala afâ awe, na Lo sö ala so yingo ti ala ayeke na vundu.” Ti hinga biani so ita ni so anze abâ tongana nyen tënë ni andu lo mveni, ancien ni alingbi ti hunda na lo: ‘Jéhovah ayeke ndulu na zo wa? Ngoi na ngoi, mo bâ so ‘bê ti mo afâ’ na ‘yingo ti mo ayeke na vundu’? Tongana Jéhovah ayeke ndulu na mara ti azo tongaso, legeoko tongana ti so Bible afa, a ye pëpe ti tene so lo yeke ndulu na mo?’ Mara ti atënë ti dengo bê tongaso, so a mû na nzobe, alingbi ti zingo zo so bê ti lo anze.​—Esaïe 57:15.

Leke atënë ni nzoni na peko ti tele

¹³ Na yâ kusala ti e ti fango tënë, e ye ti ndu bê ti azo na lege ti anzo tënë so alingbi ti ga na zo ti mä na bê na mbeni ye (Kusala 19:8; 28:23, 24). So aye ti tene so a lingbi e manda ti leke atënë so ayeke ngangu ti gbu nda ni, ti ga na ambeni zo ti yeda na tâ tënë ti Mbeti ti Nzapa? Oko pëpe. Atënë so a leke ni nzoni na peko ti tele ahunda pëpe aye so ayeke ngangu na zo ti gbu nda ni. Fani mingi, atënë so a leke ni nzoni, na so a mû ni na mbeni lege so zo agbu nda ni hio, ayeke ga na anzoni lengo mingi. Zia e bâ mbeni tapande oko.

¹⁴ Fade e yeke tene nyen tongana mbeni zo atene na e so lo yeke mä na bê pëpe na mbeni Nzapa so lê ti lo alingbi pëpe ti bâ? E lingbi ti sala lisoro na ndo ndia ti ndagigi so afa so ye kue so asi aga na lege ti mbeni ye, wala gunda ni ayeke dä. Tongana e bâ mbeni ye asi, e yeke yeda biani so mbeni ye nde ayeke na gunda ni. Tongaso, e lingbi ti tene: ‘Tongana fade mo yeke hon na yâ mbeni ndo so ayö na azo, na mo tingbi na mbeni da so a leke ni pendere na so a zia na yâ ni gbâ ti akobe, fade mo yeke yeda hio ti tene so mbeni zo si aleke da ni na azia gbâ ti akobe na yâ ndo ti batango kobe ni. Aye ti fa na e so tongana mbeni ye asi, gunda ti ye ni so ayeke dä. Legeoko nga, tongana e bâ lege so a leke na ndagigi nga na gbâ ti akobe so a zia na “ndo ti batango kobe” ti sese (so ayeke ye so asi), fade a yeke duti na lege ni ti yeda so mbeni zo (so ayeke na gunda ti ye ni) si asala ye so kue. A yeke tongaso pëpe?’ Bible afa polele nda ti tënë so: “Teti da kue ayeke kusala ti mbeni zo, me Lo so asala ye kue, Lo yeke Nzapa.” (aHébreu 3:4). Ye oko, atâa e lingbi ti leke atënë ti e ni nzoni, zo kue ayeke yeda na ni pëpe. Bible adabe e so gi ala so “Nzapa adiko ala”, so ti tene gi ala so bê ti ala alingbi, si ayeke ga ande na yâ tâ vorongo.​—Kusala 13:48; 2 aThessalonicien 3:2.

¹⁵ Tongana e yeke fa ye, atâa na yâ kusala ti fango tënë wala na yâ kongregation, e lingbi ti sala kusala na atënë so a leke ni nzoni ti gboto lê na ndo alengo nga na asalango ye ti Jéhovah. Ye so aga nga na anzoni lengo mingi ayeke kode ti fango ye na salango kusala na tënë: “mingi ahon”. Jésus asala kusala na kode so ngoi na ngoi (Luc 11:13; 12:24). Kode so aluti mingi na ndo kangbi so ayeke na popo ti ambeni ye, na a lingbi ti ndu bê ti zo ngangu mingi. Ti fa so a yeke tâ lege ti gbungo li pëpe ti mä na bê na enfer ti wâ, e lingbi ti tene: ‘Mbeni babâ ti ndoye ayeke se lâ oko pëpe molenge ti lo na ndurungo maboko ti lo na lê ti wâ. Tongaso, a lingbi ti bâ polele mingi ahon so tënë ti enfer ti wâ ayeke gi mbeni ye so Babâ ti e ti ndoye so ayeke na yayu ake na bê kue (Jérémie 7:31). Ti fa so Jéhovah ayeke bâ ndo na ndo awakua ti lo oko oko, e lingbi ti tene: ‘Tongana Jéhovah ahinga atongoro ngbundangbu mingi na iri ti ala oko oko, lo lingbi mingi ahon ti bâ ndo nga na ndo azo so andoye lo na so a vo ala na mênë ti ngele ngangu ti Molenge ti lo!’ (Esaïe 40:26; Kusala 20:28). Mara ti kode ti fango ye na ngangu tongaso alingbi ti mû maboko na e ti ndu bê ti ambeni zo.

Atapande so alingbi na ni

¹⁶ Anzoni tapande ayeke tongana aye so azia na yâ ti kasa so alingbi ti sala si fango ye ti e anzere mingi ahon na ambeni zo. Ngbanga ti nyen atapande ayeke kota ye mingi na yâ fango ye? Mbeni wafango ye ti sese so atene: “A yeke tâ ngangu na zo ahon ye kue ti tara ti gbu li na ndo mbeni ye tongana lo lingbi pëpe ti bâ image ti ye ni na yâ li ti lo.” Atapande ayeke yôro na yâ li ti e a-image so alingbi na ye ni, na amû maboko na e ti gbu nda ti afini tënë nzoni ahon. Lege so Jésus asala na kusala na atapande wala aparabole apika bê biani (Marc 4:33, 34). Zia e bâ tongana nyen e lingbi ti sala kusala na kode ti fango ye so.

¹⁷ Aye wa asala si mbeni tapande alë lengo? Kozoni kue, a yeke nzoni ti tene tapande ni alingbi na azo so ayeke mä tënë ti e ni, na a ndu aye so awamango e alingbi ti gbu nda ni hio. E dabe e so Jésus agboto lani mingi ti atapande ti lo na yâ aye so andu fini ti lâ oko oko ti ala so ayeke mä lo. Ti use ni, a lingbi tapande ni atara ti gue oko na tënë so e ye ti gboto lê na ndo ni. Tongana aye use so ague oko pëpe, tapande ni ayeke sala si azo ni abi bê ti ala pëpe na tënë so e ye ti fa na ala. Ti ota ni, a lingbi a zia gbâ ti asenge tënë pëpe na yâ tapande ni. Dabe mo so Jésus amû lani gi anene tënë so ayeke kota ye mingi teti gbungo nda ti tapande ni, na lo zia yamba tanga ti asenge tënë ni. Ti osio ni, tongana e sala kusala na mbeni tapande, a lingbi e sala kue si tënë so e gi ti zi nda ni asigigi polele. Tongaso pëpe, fade ambeni zo alingbi pëpe ti gbu nda ti tënë ni.

¹⁸ E yeke sala tongana nyen ti wara atapande so alingbi? A hunda pëpe na e ti gi angangu mbaï so ayo mingi. Atapande so a mû ni ndulu alingbi ti ndu zo mingi. Tara gi ti gbu li na ndo atapande ti ye so e sala lisoro dä. Ti fa gi ye oko: e ye ti sala lisoro na ndo tënë ti pardon so Nzapa amû, na e ye ti mû mbeni tapande ti fa nda ti kpengba tënë so ayeke na yâ mbeti ti Kusala 3:19 so atene Jéhovah ayeke ‘mbô’, wala ayeke lungula, asiokpari ti e. Gi tënë ‘mbô’ ni lo mveni ayeke mbeni kpengba fä; me e lingbi nga ti sala kusala na mbeni nzoni tapande wa ti fa nda ni? Peut-être tapande ti mbeni chiffon. Mo lingbi ti tene: ‘Tongana Jéhovah apardone asiokpari ti e, lo yeke mbô ni kue mo bâ mo tene lo mû mbeni chiffon si lo sala na ni.’ A yeke ngangu pëpe teti zo ti gbu nda ti mara ti tapande tongaso.

¹⁹ Na ndo wa mo lingbi ti wara atapande so alingbi biani, na so andu aye so ayeke tâ na yâ fini ti zo? Gi atapande tongaso na yâ fini ti mo mveni wala na yâ aye nde nde so asi na yâ fini ti aita ti mo na yâ vorongo. Ambeni ye mingi ayeke dä so mo lingbi ti gboto atapande na yâ ni; a lingbi ti ndu aye so ayeke na fini wala pëpe, aye ti yâ ti da, wala mbeni ye so asi na yâ kodoro ni so azo ahinga tënë ni mingi. Mbeni nzoni lege ti wara atapande so alingbi ayeke ti duti ndulu ‘ti bâ nzoni’ aye so ayeke si na tele ti e lâ oko oko (Kusala 17:22, 23). Mbeni buku na ndo salango tënë na gbele azo atene: “Wamungo diskur so ayeke gi ti bâ fini ti zo na akusala ni nde nde kue, so ayeke sala tënë na mara ti azo kue, so ayeke gi ti bâ aye nzoni, na so ayeke hunda atënë juska ti gbu nda ti aye ni, ayeke wara ande gbâ ti atapande so lo lingbi ti sala na kusala tongana lo yeke na bezoin ni.”

²⁰ Ambeni mbeti ayeke nga dä so na yâ ni mo lingbi ti wara gbâ ti anzoni tapande: a yeke a-Tour ti Ba Ndo, a-Réveillez-vous!, na ambeni mbeti nde so aTémoin ti Jéhovah asigigi na ni. Mo lingbi ti manda ye mingi tongana mo bâ na lege wa ambeti so asala kusala na atapande.c Mû gi tapande ti ye so a fa ni na paragraphe 11 ti chapitre 17 ti buku Hingango Ye. Na yâ tapande ni, a haka asalango ye ti azo nde nde so ayeke wara na yâ kongregation na akutukutu nde nde so ayeke hon na tele ti mo na ndo lege. Ye nyen asala si tapande so andu bê? Bâ so tapande ni aluti na ndo aye so ayeke si na zo lâ oko oko, a gue oko na tënë so aye ti fa, na a bâ nda ti ye ni polele. Na yâ fango ye ti e, e lingbi ti sala kusala na atapande so a yeke na yâ ambeti ti e; e leke peut-être yâ ni kete ti lingbi na abezoin ti wamandango Bible ni wala ti sala na kusala na yâ mbeni diskur.

²¹ Futa ti dutingo mbeni nzoni wafango ye ayeke mingi. Tongana e yeke fa ye, e yeke kangbi ye na ambeni zo; e yeke sala kusala na ambeni mosoro so e yeke na ni ti mû maboko na ala. Mara ti mungo ye tongaso ayeke ga na ngia na zo, teti Bible atene: “Ngia ayeke na zo so amû ye, ahon ngia ti lo so akamata ye.” (Kusala 20:35). Ti ala so ayeke fa Tënë ti Nzapa, ngia so ayeke ti hinga so e yeke mû na azo mbeni ye ti ngele ngangu so ayeke ninga, so ti tene tâ tënë na ndo Jéhovah. E lingbi nga ti wara ngia teti so e hinga e yeke mû tapande ti Kota Wafango Ye, Jésus Christ.

[Akete Tene na Gbe Ni]

Mo dabe mo na ni?

• Tongana nyen e lingbi ti fa ye si zo agbu nda ni hio na ngoi so (1) e yeke manda Bible na mbeni zo? (2) e yeke mû diskur na yâ kongregation?

• Tongana nyen e lingbi ti sala kusala nzoni na ahundango tënë tongana e yeke fa tënë da na da?

• Tongana nyen e lingbi ti leke atënë ti e nzoni ti gboto lê na ndo alengo nga na asalango ye ti Jéhovah?

• Na ndo wa e lingbi ti wara atapande so alingbi?

[Ahundango Tene ti Manda na Ye]

1, 2. (a) Na lege wa a lingbi ti tene so e kue e yeke awafango ye? (b) Tongana a ndu tënë ti fango ye, kungba wa so ayeke nde atâ Chrétien ayeke na ni me so ambeni zo nde ayeke na ni pëpe?

3. Na lege wa e lingbi ti sala ti tene fango ye ti e aga nzoni ahon?

4, 5. (a) Ngbanga ti nyen ti fa ye si zo agbu nda ni hio ayeke biani kota mbage ti tâ tënë ti Bible? (b) Ti fa ye si zo agbu nda ni hio, ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti bâ atënë so e yeke sala na kusala?

6. Tongana nyen e lingbi ti kpe ti fa atënë mingi mingi na wamandango Bible ni si a hon ndo ti lo?

7. Tongana e yeke mû diskur na yâ kongregation, wango wa alingbi ti mû maboko na e ti fa ye si azo agbu nda ni hio?

8, 9. Tongana nyen e lingbi ti soro mbeni hundango tënë so alingbi biani na zo so amä e? Mû ambeni tapande.

10. Tongana nyen e lingbi ti sala kusala na ahundango tënë ti ‘ton’ tongana ngu wala ti gboto na gigi atënë ti bê ti mbeni wamandango Bible? Me ye nyen a lingbi e girisa pëpe?

11. Na yâ alege wa mbeni wamungo diskur alingbi ti sala kusala nzoni na ahundango tënë?

12. Mû mbeni tapande ti fa tongana nyen a-ancien alingbi ti sala kusala na ahundango tënë ti mû maboko na mbeni ita ti wara dengo bê na lege ti Tënë ti Nzapa.

13, 14. (a) Tongana nyen e lingbi ti sala lisoro nzoni na zo so atene ‘ni mä na bê pëpe na mbeni Nzapa so lê ti ni alingbi pëpe ti bâ’? (b) Ngbanga ti nyen a lingbi e ku pëpe ti tene zo kue ayeda na tënë ni?

15. Mara ti kode ti fango ye wa e lingbi ti sala na kusala ti gboto lê na ndo alengo nga na asalango ye ti Jéhovah? Mû atapande use so afa tongana nyen e lingbi ti sala kusala na mara ti fango ye tongaso.

16. Ngbanga ti nyen atapande ayeke kota ye mingi na yâ fango ye?

17. Aye osio wa alingbi ti sala si mbeni tapande aduti nzoni?

18. E yeke sala tongana nyen ti wara atapande so alingbi?

19, 20. (a) E lingbi ti wara anzoni tapande na ndo wa? (b) Fa ambeni tapande so alingbi na so a mû ni na yâ ti ambeti ti e. (Bâ nga lembeti 23.)

21. Aye ti nzoni wa e lingbi ti wara tongana e ga mbeni nzoni wafango Tënë ti Nzapa?

[Encadré/Foto na lembeti 23]

Mo dabe mo na atapande so?

A lingbi ti wara na gbe ni ge ambeni nzoni tapande. Ngbanga ti nyen pëpe ti bi lê na yâ ti mbeti ni na ti bâ tongana nyen tapande so amû maboko ti gbu nda ti tënë ni so ayeke fa?

• Legeoko tongana ambeni wanguru so ayeke gbu tele na ndo balançoire wala mbeni koli na wali so ayeke dodo pendere na ndo lando so a tuku glace dä, ti ala so ayeke gi ti sala nzoni mariage, a lingbi ala gi mbeni zo so alingbi na ala.​—Tour ti Ba Ndo ti lango 1 juin 2001, lembeti 12.

• Lege so mo yeke fa na atënë ti bê ti mo ayeke tongana ti so mo yeke bi ballon. Mo lingbi ti bi ni yeke wala mo lingbi ti bi ni na ngangu si a sala kä na zo.​—Hingango Ye So Ague na Fini ti Lakue Lakue, lembeti 144.

• Mandango ti fa ndoye na gigi ayeke legeoko tongana mandango mbeni fini yanga ti kodoro.​—Tour ti Ba Ndo ti 1 mars, 1999, lembeti 11, 15-16.

• Legeoko tongana mbeni mbeti so a sû na yâ ti tênë, siokpari alï ngangu na yâ ase-tele ti akozo babâ na mama ti e.​—Hingango Ye So Ague na Fini ti Lakue Lakue, lembeti 58.

• Lege so adémon ayeke sala kusala na aye so andu ayingo sioni ayeke tongana wagingo nyama so ayeke zia kobe na lê ti son. Nda ni ayeke ti gboto mbeni ye na lê ni.—Hingango Ye So Ague na Fini ti Lakue Lakue, lembeti 111.

• A lingbi ti haka salango ye ti Jésus so aga ti sö amolenge ti Adam na salango ye ti mbeni zo ti mosoro so alungula kuda ti mbeni ndokua (so mbeni wayinda ti kirikiri asala si a tï) na akiri azi yanga-da ti ndo ti kusala ni; tongaso lo mû lege na azo ti kua mingi ti wara aye ti nzoni na pekoni.​—Tour ti Ba Ndo ti 1 juillet 1991, lembeti 26.

• Mbeni kota wakode so asala mbeni pendere dessin ti lo, me so mbeni wato aga abuba ni, aye si dessin ti lo akiri ande na pendere ti lo ti kozo. Legeoko nga, Jéhovah aye si sese akiri na pendere ti lo ti kozo (Genèse 1:31).​—Hingango Ye So Ague na Fini ti Lakue Lakue, lembeti 181.

[Afoto na lembeti 20]

Atâ Chrétien ayeke awafango Tënë ti Nzapa

[Foto na lembeti 21]

A-ancien alingbi ti sala kusala na ahundango tënë ti mû maboko na aita ti ala na yâ vorongo ti wara dengo bê na yâ Tënë ti Nzapa