Dengo bê teti ala so abâ pasi
NA YÂ ti angu ngbangbo mingi so ahon, hundango tënë so, ngbanga ti nyen Nzapa azia lege na pasi akara awasenda-ndara nga na awandara so afa ye na ndo Tënë ti Nzapa. Ambeni atene so teti so Nzapa ayeke na ngangu na ndo ti aye kue, a yeke gi lo si ayeke na gunda ti pasi ti azo. Zo so asû buku so kite ayeke na ndo ni, Les Homélies clémentines, na siècle use ti ngoi ti e, atene so Nzapa ayeke komande sese na amaboko ti lo use kue. Na “maboko ti lo ti wali”, so ayeke Zabolo, lo yeke ga na pasi nga na vundu. Nga na “maboko ti lo ti koli”, so ayeke Jésus, lo yeke sö azo na lo yeke hiri deba nzoni na ndo ala.
Âdu ti ambeni zo nde, ala ke ti yeda so pasi ayeke dä, ngbanga ti so ala ye pëpe ti yeda so Nzapa alingbi ti zia lege na pasi, atâa a yeke lo pëpe si aga na ni. Mary Baker Eddy asû na mbeti atënë so: “Sioni ayeke gi mbeni ye so ayeke na li ti zo senge, na mbeni ye ti fa tâ nda ni ayeke dä pëpe. Tongana, ti azo, siokpari, kobela, na kui ayeke gi asenge senge ye, ka aye so kue ayeke duti dä mbeni pëpe.”—Science et santé avec la clef des Écritures.
Ndali ti asioni ye so asi na yâ mbaï ti azo, mbilimbili a komanse na Kozo Bira so Amû Sese Kue ti si na ngoi ti e, azo mingi atene so Nzapa ayeke na ngangu pëpe ti kanga lege na pasi. David Wolf Silverman, mbeni wandara Juif, asû na mbeti, lo tene: “Ti mbi, fango azo so azo ti Hitler afâ so asala si a bâ mbeni pëpe Nzapa tongana Lo so ayeke na ngangu na ndo ti aye kue. Tongana Nzapa ayeke fade mbeni zo so alingbi ti hinga kamême nda ti lo kete, ka nzobe so lo yeke sala na azo ayeke duti tâ ye biani gi tongana sioni ayeke dä, nga tongana lo Nzapa ni lo yeke na ngangu pëpe na ndo ti aye kue.”
Ye oko, atënë so atene Nzapa ayeke nga na gunda ti pasi ti azo, so lo lingbi pëpe ti kanga lege na ni, wala so pasi ayeke gi mbeni ye so ayeke na li ti zo senge, ayeke dë kete pëpe bê ti azo so ayeke bâ pasi. Na mingi ahon so, atënë tongaso alingbi oko pëpe na Nzapa so Bible afa atene lo yeke Nzapa ti mbilimbili, ti ngangu, nga so ayeke bi bê na azo (Job 34:10, 12; Jérémie 32:17; 1 Jean 4:8). Ka tongaso, tënë wa Bible atene na ndo nda ni so a zia lege na pasi?
Pasi abâ gigi tongana nyen?
Nzapa aleke lani zo ti bâ pasi pëpe. Nde na so, lo leke kozo koli na kozo wali, Adam na Eve, mbilimbili-kue na lege ti bibe nga na ti mitele. Lo leke mbeni pendere yaka si ala lingbi duti dä, nga lo mû na ala mbeni kota kua ti sala, so ala yeke wara ngia dä (Genèse 1:27, 28, 31; 2:8). Ye oko, ngia ti ala ayeke ngbâ lakue gi tongana ala yeda lakue na komandema ti Nzapa nga na droit ti lo ti fa ye so ayeke nzoni nga so ayeke sioni. Komandema ti Nzapa so, a yeke mbeni keke si aduti fä ni, na a hiri ni “keke ti hinga nzoni na ti hinga sioni”. (Genèse 2:17). Tongana Adam na Eve abata komandema so a hunda na ala ti te pëpe lê ti keke so, ala yeke fa so ala mä yanga ti Nzapa.a
Sioni ni ayeke so, Adam na Eve ake lani yanga ti Nzapa. Mbeni créature ti yingo, so na pekoni a hinga lo na iri ti Satan Zabolo, ahanda Eve na tenengo na lo so tongana lo ngbâ ti mä yanga ti Nzapa, lo yeke wara ye ti nzoni dä pëpe. Ti tâ tënë ni, lo ye ti tene na wali ni so Nzapa ayeke gbanzi mbeni pendere ye na lo: droit ti soro ye so lo mveni lo bâ ayeke nzoni na sioni na lê ti lo. Satan atene so tongana wali ni ate lê ti keke ni, ‘lê ti lo ayeke zi, na lo yeke ga tongana Nzapa, lo hinga nzoni na sioni.’ (Genèse 3:1-6; Apocalypse 12:9). Teti so tënë ti dutingo yamba na Nzapa agbu bê ti Eve, lo mû lê ti keke so a gbanzi ni, na lo te, nga kete na pekoni Adam amû peko ti lo na tengo ni.
Na oko lango ni so, Adam na Eve ato nda ti bâ na lê ti ala mveni ye ti peko ti kengo yanga ti ala. Na kengo yanga-ti-komande ti Nzapa, ala wara mbeni pëpe aye ti nzoni nga na ngia so mango yanga ti Nzapa alingbi lani ti ga na ni. Nzapa atomba ala na yâ Paradis ni, na lo tene na Adam: “Zonga ayeke na sese ngbanga ti mo; fade mo te kobe ni na kusala ti vundu na lâ ti fini ti mo kue. Fade mo te kobe na lege ti so ti lê ti mo juska mo kiri na sese”. (Genèse 3:17, 19). Tele ti Adam na Eve ato nda ti so, vundu asala ala, ala ga mbakoro, na ala kui. Pasi alï na yâ fini ti zo.—Genèse 5:29.
Lekengo kpale ni
Mbeni zo alingbi peut-être ti hunda, ‘Nzapa alingbi lani ti kanga gi lê ti lo na ndo siokpari ti Adam na Eve pëpe?’ Oko pëpe. Teti so, tongana lo sala tongaso, a lingbi ti kiri ti sala si a bâ ngangu ti komande ti lo na nene ni pëpe. A yeke sala nga peut-être si ambeni zo ayeke londo ti ke yanga, na pasi ni ayeke kiri ti ga ngangu mingi (Zo-ti-fa-tene 8:11). Nga, ti kanga lê na ndo mara ti kengo yanga tongaso ayeke fa so Nzapa ayeda na sioni ti ala. Moïse, so asû mbeni mbage ti Bible, atene: “Kusala ti Lo alingbi kue, lege ti Lo kue ayeke mbilimbili; Lo yeke Nzapa ti be-biani, Lo yeke na sioni oko pëpe, Lo yeke mbilimbili na nzoni-kue.” (Deutéronome 32:4). Ti sala ye alingbi na tënë so lo tene, a yeke lani ngbanga ti Nzapa ti zia si Adam na Eve abâ sioni so kengo yenga ti ala aga na ni.
Ngbanga ti nyen, gi na lâ ni kâ, Nzapa afâ pëpe kozo koli na kozo wali, nga na Satan, yingo so apusu ala ti ke yanga so? Lo yeke biani na ngangu ti sala ni. Tongana a yeke tongaso, ka fade Adam na Eve ayeke dü pëpe amolenge so ayeke bâ ande pasi na ayeke kui. Ye oko, mara ti fango ngangu tongaso na mbage ti Nzapa ayeke fa pëpe mbilimbili ti ngangu ti komande so Nzapa ayeke na ni na ndo azo ti lo na sese ge nga na a-ange. Nga, tongana fade Adam na Eve akui sân ti tene ala dü amolenge, a yeke fa so ye so Nzapa aleke ti sala, so ayeke ti tene amolenge ti yâ ti ala so ayeke duti mbilimbili-kue awu na ndo ti sese, ayeke ga tâ tënë pëpe (Genèse 1:28). Na ndo ni, “Nzapa ayeke tongana zo pëpe . . . Ye kue so lo zê ni, lo yeke sala ni; ye so lo tene, lo sala ye so biani.”—Nombre 23:19, Today’s English Version.
Na yâ ndara ti lo so ayeke mbilimbili-kue, Jéhovah Nzapa amû desizion ti zia lege na kengo yanga teti kete ngoi. Tongaso, azo ti kengo yanga ni ayeke wara ngoi mingi ti bâ na lê ti ala mveni sioni so dutingo yamba na Nzapa alingbi ti ga na ni. Fade mbaï ayeke fa polele so a lingbi azo awara fango lege ti Nzapa, nga so komandema ti Nzapa ayeke nzoni mingi ahon ti azo wala ti Satan. Na oko ngoi ni, Nzapa asala nga ambeni ye ti tene kozo ye so lo leke teti sese aga tâ tënë. Lo mû zendo so mbeni “hale” ayeke ga ande ti ‘mboko li ti Satan’. Hale ni so ayeke zi biaku biaku kengo yanga ti Satan nga na asioni ye ti pekoni kue.—Genèse 3:15.
Jésus Christ ayeke lani Hale so a mû zendo ni. E diko na 1 Jean 3:8: “A yeke teti so si Molenge Ti Nzapa aga ti futi kusala ti zabolo.” Lo sala ye so na mungo fini ti lo ti zo ti mbilimbili-kue na sandaga, nga na futango kota ngele ti zi amolenge ti Adam na gbe ti siokpari na kui so ala wara na lege ti Adam ni (Jean 1:29; 1 Timothée 2:5, 6). A zê na ala so afa tâ mabe na yâ sandaga ti Jésus so fade a yeke lungula pasi biaku biaku (Jean 3:16; Apocalypse 7:17). A yeke lungula ni lawa?
Pasi ahunzi
Kengo komandema ti Nzapa aga na gbâ ti pasi na azo. Tongaso, a yeke na lege ni ti tene Nzapa amû komandema ti lo ti leke mbeni ye so ayeke nde ti hunzi na pasi ti azo na ti sala ye so lo leke giriri na bê ti lo ti sala teti sese. Na ngoi so Jésus afa na adisciple ti lo tongana nyen ti sambela, lo sala tënë ti ye so Nzapa aleke nga, lo tene: “Babâ ti e so ayeke na yayu . . . E ye royaume ti Mo aga. E ye ala sala na sese ye so bê ti Mo aye legeoko tongana ala sala na yayu.”—Matthieu 6:9, 10, e si e sû agere ti mbeti so nde.
Ngoi so Nzapa amû na azo ti tene ala tara alege nde nde ti komande tele ti ala mveni aga ndulu ti hunzi. Ti gue oko na prophétie ti Bible, a leke gere ti Royaume ti lo na ngu 1914, na Jésus Christ ayeke Gbia ni.b A ngbâ gi kete, lo yeke ga ti neka na ti futi angorogbia kue ti azo.—Daniel 2:44.
Kete ngoi so lo mû lani ti fa na tënë na sese ge, Jésus afa mbeni kete tapande ti adeba nzoni so komandema ti Nzapa ayeke ga na ni ande na azo. A-Évangile afa polele so Jésus afa nzobe na azo so ayeke na yâ ti nzinga na so, ndali ti asioni tënë so atene na ndo ti ala, a bâ ala na nzoni lê pëpe. Lo sava azo, lo mû kobe na ala, na lo zingo akuâ. Même angangu ti ndagigi amä yanga ti lo (Matthieu 11:5; Marc 4:37-39; Luc 9:11-16). Tara ti bâ na li ye so Jésus ayeke sala ande tongana lo sala kusala na kota ngele ti sandaga ti lo ti sala ye ti nzoni na azo kue so amä yanga! Bible amû zendo so na lege ti komandema ti Christ, Nzapa ayeke “mbô ngule kue na lê ti [azo], na kui ayeke mbeni pëpe. Vundu, wala toto, wala sana, ayeke mbeni pëpe teti kozo ye ni ahon awe.”—Apocalypse 21:4.
Dengo bê teti ala so abâ pasi
A yeke tâ ye ti dengo bê ti hinga so Jéhovah, Nzapa ti e so ayeke na ndoye nga so ayeke na ngangu na ndo aye kue, ayeke bata e na ayeke ndulu ti zi pasi ti azo! Mingi ni, zo so tele ti lo aso lo ngangu ayeke ndulu ti yeda ti tene asava lo, même tongana kode ti kaïngo kobela ni ayeke so lo mingi. Legeoko nga, tongana e hinga so lege so Nzapa ayeke leke na akpale ayeke ga ande na e adeba nzoni ti lakue lakue, a yeke mû maboko na e ti hon ndo ti akpale kue so e lingbi ti wara.
Ricardo, so a sala tënë ti lo na yâ ti kozo article so awe, amanda ti wara dengo bê na lege ti azendo ti Bible. Lo tene: “Na peko ti kuâ ti wali ti mbi, mbi ye lani ti ngbâ gi mbi oko. Me a ninga pëpe mbi bâ so salango tongaso ayeke zingo ande pëpe wali ti mbi na kuâ na bê ti mbi ayeke so ande gi songo.” Nde na so, Ricardo ague lakue na abungbi ti aChrétien nga lo fa tënë ti Bible na azo. Lo tene: “Na ngoi so mbi yeke bâ so Jéhovah amû maboko na mbi na ndoye nga tongana nyen lo yeke mä asambela ti mbi, même na yâ akete kete ye, mbi ga gi lakue ndulu na lo. Ti hinga so Nzapa aye tënë ti mbi amû maboko na mbi ti hon ndo ti kota ye ti vundu so asi na mbi.” Lo kiri lo tene nga: “Atâa so kue, wali ti mbi angbâ lakue ti manke mbi mingi, me fadeso mbi hinga biani so Jéhovah ayeke zia ye oko pëpe so alingbi ti sala sioni na e ti ninga lakue.”
Legeoko tongana Ricardo nga na azo kutu mingi, mo nga kue mo yeke toto ngoi so ‘azo ayeke dabe ala na pasi ti laso pëpe, na ala yeke bi bê ti ala dä mbeni pëpe’? (Esaïe 65:17). Hinga biani so, tongana mo bata wango ti Bible so, so atene, ‘I gi L’Eternel tongana i lingbi wara Lo; i di iri ti Lo tongana Lo yeke ndulu’, mo lingbi ti wara adeba nzoni so Royaume ti Nzapa ayeke ga ande na ni.—Esaïe 55:6.
Ti mû maboko na mo ti sala ni, zia dikongo nga na mandango Tënë ti Nzapa nzoni na kozo ndo na yâ fini ti mo. Gi ti hinga Nzapa nga lo so Lo to lo, Jésus Christ. Gi lege ngangu ti sala ye alingbi na ye so Nzapa ahunda, na tongaso fa so mo yeke ndulu ti yeda na kota yanga-ti-komande ti lo. Salango tongaso ayeke sala si mo duti na kota ngia fadeso, atâa atara so mo lingbi ti wara. Nga na yâ ngoi so ayeke ga, mo yeke wara ngia mingi na yâ sese so pasi ayeke duti dä mbeni pëpe.—Jean 17:3.
[Akete tënë na gbe ni]
a Na ndo Genèse 2:17, Bible ti Jérusalem asala mbeni kete tënë na gbe ni so afa nda ti tënë “ti hinga nzoni na ti hinga sioni”. A tene a yeke “ngangu ti bâ . . . ye wa ayeke nzoni na ye wa ayeke sioni, na ti sala ye alingbi na ni. A yeke mbeni droit so zo ahunda ni ti sala ye kue so bê ti lo aye, na tongaso lo ke ti bâ tele ti lo tongana zo so a leke lo lekengo.” A kiri atene: “Kozo siokpari ni aduti ândö kengo kota yanga-ti-komande ti Nzapa.”
b Ti manda ye mingi na ndo prophétie ti Bible so andu ngu 1914, diko achapitre 10 na 11 ti buku Hingango Ye So Ague na Fini ti Lakue Lakue, so aTémoin ti Jéhovah asigigi na ni.
[Kete tënë na alembeti 6 na 7]
ALEGE TI HON NDO TI PASI
“Ye kue so i gi bê ti i dä, i zia na tïtî [Nzapa]”. (1 Pierre 5:7). Tongana e yeke na yâ ti pasi wala e bâ mbeni zo so e ye tënë ti lo na yâ ti pasi, a yeke na lege ni ti tene li ti e akpe kirikiri, ti tene ngonzo agbu e, nga ti bâ so e yeke gi e oko. Ye oko, zia na li ti mo so Jéhovah ahinga aye so ayeke na bê ti e nzoni (Exode 3:7; Esaïe 63:9). Legeoko tongana abe-ta-zo ti giriri, e lingbi ti zi bê ti e na lo na ti fa na lo atënë ti kite nga na agingo bê ti e (Exode 5:22; Job 10:1-3; Jérémie 14:19; Habakuk 1:13). Lo lingbi peut-être pëpe ti zi akpale ti e na lege ti ye ti kpene, me ti kiri tënë na asambela so e sala na bê kue, lo lingbi ti mû na e ndara nga na ngangu ti hon ndo ti ala.—Jacques 1:5, 6.
“A yeke nzoni ala bâ apasi so ayeke ga na ndo ti ala so tongana wâ so, tongana mbeni ye ti kpene pëpe.” (1 Pierre 4:12, Buku ti Nzapa, Fini Mbuki). Ge so, Pierre ayeke tene tënë ti salango ngangu, me atënë ti lo ni so alingbi nga nzoni na pasi kue so mbeni wamabe alingbi ti bâ. Aye mingi alingbi ti tia azo, kobela alingbi ti sala ala, nga mbeni zo ti ala alingbi ti kui. Bible atene so “lâ na pasa” ayeke si na azo kue (Zo-ti-fa-tene 9:11). Aye tongaso ayeke si fadeso na yâ fini ti azo. Tongana e hinga ni, a yeke mû ande maboko na e ti hon ndo ti apasi nga na akpale so ayeke si na e (1 Pierre 5:9). Kozoni kue, tongana e dabe ti e na tënë so a tene “lê ti L’Eternel ayeke na ndo azo ti mbilimbili, na mê ti Lo ayeke mä toto ti ala,” a yeke sala ye mingi ti dë ande bê ti e.—Psaume 34:16; aProverbe 15:3; 1 Pierre 3:12.
“Duti na ngia na yâ beku”. (aRomain 12:12). A hon ti pensé mingi na ndo angia so e wara giriri, e lingbi ti gbu li ti e na ndo zendo so Nzapa amû ti hunzi ande pasi kue (Zo-ti-fa-tene 7:10). Beku so ayeke tâ tënë. A yeke bata ande e tongana mbeni ngangu kpoto abata li ti zo. Beku ayeke dë songo ti akpale ti dunia, na a yeke mû maboko ti hinga biani so sioni so a yeke sala e na lege ti bibe nga na ti yingo ayeke ngbâ lakue lakue pëpe.—1 aThessalonicien 5:8.
[Foto na lembeti 5]
Adam na Eve ake yanga-ti-komande ti Nzapa
[Foto na lembeti 7]
Nzapa azê mbeni sese so pasi ayeke duti dä mbeni pëpe