Gbu li nzoni, sala ye na ndara

TARA ti bâ ye ni na li: Jésus Christ ayeke fa so awato ti lo ti vorongo so ayeke na Jérusalem ayeke sala ande pasi na lo ngangu, na ala yeke fâ lo na pekoni. Bazengele Pierre so ayeke kota kamarade ti lo alingbi ti mä na bê pëpe so ye tongaso ayeke si ande. Teti ye so, lo gboto Jésus na mbeni ndo na lo zingo na lo. E yeke na kite pëpe so a yeke tâ gingo bê so ayeke na lege ni si apusu Pierre ti zingo na Jésus. Me Jésus abâ ti lo tënë ti Pierre ni tongana nyen? Lo tene: “Mo zia lege ti Mbi, Satan; mo yeke tongana son na lege ti Mbi, teti mo bi bê ti mo na ye ti Nzapa pëpe, me na ye ti azo.”​—Matthieu 16:21-23.

Kite ayeke pëpe so tënë ni ayengi lani bê ti Pierre mingi! Ahon ti duti zo ti mungo maboko na Jésus, lo ga na ngoi ni so mbeni “son” teti Maître ti lo so lo ndoye mingi. A sala tongana nyen si ye ni asi tongaso? Peut-être Pierre atï na yâ mbeni wokongo so azo mingi ayeke tï dä na ngoi so ala yeke gbu li: a yeke wokongo ti mä na bê gi na ye so lo ye ti mä na bê dä.

Zia bê ti mo ahon ndo ni pëpe na ngangu ti mo mveni

Mbeni ye ayeke dä so alingbi ti sala si e gbu li nzoni pëpe: a yeke ti zia bê ti e ahon ndo ni na ngangu ti e mveni. Bazengele Paul agboto mê ti afon lo Chrétien ti Corinthe ti giriri, lo tene: “Zo so atene na bê ti lo, lo yeke luti, a lingbi lo bata tele ti lo nzoni si lo tï pëpe.” (1 aCorinthien 10:12). Ngbanga ti nyen Paul asala tënë tongaso? Peut-être ngbanga ti so lo hinga tongana nyen a yeke ngangu oko pëpe teti zo ti gbu li na mbeni lege so ague kirikiri, na même ti tene bibe ti aChrétien “aga kirikiri si [ala] zia Christ.”—2 aCorinthien 11:3.

A yeke ye so asi lani na azo kue ti mbeni wagame ti akotara ti Paul. Na ngoi ni lani, Jéhovah atene na ala: “Bibe ti Mbi ayeke bibe ti i pëpe, na lege ti i ayeke lege ti Mbi pëpe.” (Esaïe 55:8). Ala ‘bâ tele ti ala mveni lani tongana awandara’, na ye so aga na kota kpale na pekoni (Esaïe 5:21). Biani, a yeke tâ na lege ni ti bâ tongana nyen e lingbi ti sala kue ti gbu li nzoni na tongaso ti kpe mara ti akpale so.

Sala hange na abibe ti mitele

Ambeni zo na Corinthe azia si abibe ti mitele asala sioni ngangu na ndo ti ala (1 aCorinthien 3:1-3). Ala to nda ti luti mingi na ndo asenda-ndara ti azo ahon ti luti na ndo Tënë ti Nzapa. E ke pëpe so awandara ti Grèce ti ngoi ni so ahinga lani ye mingi. Ye oko, na lê ti Nzapa, ala yeke gi awabuba. Paul atene: “Mbeti ti Nzapa atene, Fade Mbi futi ndara ti awandara, na Mbi sala si ndara ti azo ti hinga nda ti ye aga ye senge. Wandara ayeke na ndo wa? Maître ti ndia ayeke na ndo wa? Wakite ti sese so ayeke na ndo wa? Nzapa asala si ndara ti sese so aga ye ti buba pëpe?” (1 aCorinthien 1:19, 20). Awandara so azia si “yingo ti sese so” afa lege na ala, ahon ti zia si yingo ti Nzapa afa lege na ala (1 aCorinthien 2:12). Asenda-ndara nga na abibe ti ala ague nde na abibe ti Jéhovah.

Tâ zo so ayeke na lingu ti mara ti abibe ti mitele tongaso ayeke Satan Zabolo, lo so asala kusala giriri na ngbo ti handa Eve (Genèse 3:1-6; 2 aCorinthien 11:3). Lo ngbâ lakue ti duti kpale teti e? Biani, lo ngbâ lakue ti duti kpale! Tënë ti Nzapa afa so Satan ‘asala si bibe ti azo aga ziba’ na mbeni lege so a sala si laso lo ga “wahanda ti azo ti sese so kue”. (2 aCorinthien 4:4; Apocalypse 12:9). A yeke kota ye mingi ti hinga biani amayele ti lo!​—2 aCorinthien 2:11.

Hange na “handa ti azo ti mayele”

Bazengele Paul agboto nga lê na ndo “handa ti azo ti mayele”. (aEphésien 4:14). Lo tingbi lani na azo so ayeke “sala kusala na lege ti handa”; a yeke azo so atene ala yeke fa tâ tënë me biani ala yeke gbian yâ ni (2 aCorinthien 11:12-15). Ti ga na azo ti yeda na atënë ti ala, mara ti azo tongaso ayeke ndulu peut-être ti sala kusala gi na atënë so ague oko na aye so ala fa, wala atënë so ala leke tâ ni nzoni ti ndu gi yâ ti bê ti zo, nga atënë so tâ tënë ayeke na yâ ni kue pëpe me so ayeke gi ti handa zo, nga atënë so nda ni asigigi polele kue pëpe, na même atënë ti mvene so ala yeke bi ni tâ polele tongaso.

Fani mingi, azo ti kangbingo atënë ti mayele ayeke sala kusala na tënë “secte” ti buba iri ti amba ti ala. Na yâ mbeni tënë so a hunda na Assemblée parlementaire du Conseil de l’Europe, a hunda ti tene ala so ayeke gi nda ti ye na ndo afini bungbi ti vorongo nzapa “agi lege kue ti sala kusala pëpe na tënë [secte] so.” Ngbanga ti nyen? A bâ so na yâ li ti azo, atënë tongana “secte” ayeke atënë so ayeke pusu ala ti pensé gi na mbeni ye so ayeke tâ gi sioni. Lo tene nga na ndo ni: “Na yâ li ti azo mingi laso, secte ayeke mbeni ye so ayeke tâ sioni mingi wala mbeni ye so ayeke sala gi sioni na zo.” Legeoko nga, awandara ti Grèce atene na lege ti wataka so bazengele Paul ayeke mbeni “sakpa-tene”, so na yanga ti Grec aye ti tene mbeni zo so ayeke ‘dë ale-kobe kirikiri’ tongana ti akondo. So ti tene so lo yeke lani mbeni ye nde pëpe gi mbeni zo so aye tënë mingi na so ayeke na ye ti salango ni pëpe; lo yeke mbeni zo so ayeke ro na ayeke tene gi peko ti akete lê ti hingango ye so lo wara. Me ti bâ ni nzoni, Paul ayeke ‘fa tënë ti Jésus na londongo ti Lo na popo ti akuâ.’​—Kusala 17:18.

Akode so azo ti kangbingo atënë ti mayele so ayeke sala na kusala atambela nzoni? Biani, a tambela nzoni. A yeke mingi ni ndali ti ala si akengo tele na lege ti mara nga na ti vorongo abâ gigi na lege so ala ba kirikiri yâ ti abango ndo so azo ayeke na ni na mbage ti ambeni mara wala ti ambeni lege ti vorongo. Azo mingi asala kusala na atënë tongaso ti buba iri ti akete bungbi ti azo so a ye tënë ti ala pëpe si na nda ni azo aduti na nzoni bango ndo pëpe na ndo ti azo ti abungbi so. Adolf Hitler asala kusala lani na amara ti kode tongaso tâ nzoni mingi tongana lo sala tënë ti aJuif nga na ti ambeni zo nde tongana “azo so ayeke na gbe ni mingi”, “asioni zo”, na “ye ti sioni mingi” teti Letäa. Zia lege lâ oko pëpe na mara ti atënë ti handa tongaso ti buba lege so mo yeke gbu na li ti mo.​—Kusala 28:19-22.

Handa tele ti mo mveni pëpe

Zo alingbi nga hio ti handa tele ti lo mveni. Biani, a lingbi ti duti tâ ngangu mingi teti mbeni zo ti zi na yâ ti li ti lo wala même ti duti na kite na ndo ti abango ndo so lo ye ni mingi. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so bê ti e ayeke ndulu ti pusu e ti ngbâ gi na ndo abango ndo ti e. Tongaso, e lingbi ti handa tele ti e na lege ti atënë ti wataka na gingo araison nde nde ti fa ngbanga ti nyen e yeda na atënë ti mabe so biani ayeke gi wataka na so ayeke ti handa zo.

A yeke ye so asi lani na akozo Chrétien. Ala hinga lani Mbeti ti Nzapa, me ala zia lege na ni pëpe ti komande na ndo bibe ti ala. Na nda ni, ala “handa tele ti [ala] mveni.” (Jacques 1:22, 26). Mbeni ye so alingbi ti fa so e tï awe na yâ son ti handango tele ti e mveni ayeke tongana e yeke ndulu ti sala ngonzo na ngoi so a ke ti yeda na aye so e mä na bê dä. Ahon ti sala ngonzo, a yeke duti lege ti ndara ti zi mê ti e na ti mä nzoni mingi ye so amba ti e aye ti tene, même tongana e pensé so a yeke bango ndo ti e si ayeke na lege ni.​—aProverbe 18:17.

Gi ngangu ti wara ‘tâ hingango ye ti Nzapa’

Ye nyen e lingbi ti sala ti ngbâ ti gbu li nzoni? Aye mingi ayeke dä ti mû maboko na e, me a lingbi e duti ndulu ti sala kusala ti wara mungo maboko so. Gbia ti ndara Salomon atene: “Molenge ti mbi, tongana mo mä tënë ti mbi, na mo bata komandema ti mbi na bê ti mo, si mo zia mê ti mo amä ndara, na mo zia bê ti mo ahinga nda ti ye; biani, tongana mo toto ti hinga ye, na mo toto ngangu ti hinga nda ti ye; tongana mo gi ndara legeoko tongana zo agi argent, na mo gi lo ngangu tongana mosoro so ahonde; tongaso fade mo hinga nda ti kpengo mbito ti L’Eternel, na fade mo wara lege ti hinga Nzapa [wala “mo wara tâ hingango ye ti Nzapa”, NW].” (aProverbe 2:1-5). Biani, tongana e oko oko kue e sala ngangu ti yôro atâ tënë ti Mbeti ti Nzapa na yâ li ti e nga na yâ ti bê ti e, fade e yeke wara tâ ndara, gbungo nda ti ye, na hingango nda ti ye. Fade e yeke gi ti wara aye so ngele ni ahon mingi ngele ti argent na tanga ti aye ti mosoro kue ti mitele.​—aProverbe 3:13-15.

Ndara na hingango ye ayeke biani akpengba ye ti mû maboko na zo ti gbu li nzoni. Mbeti ti Nzapa atene: “Tongaso fade ndara alï na yâ bê ti mo, na fade hingango ye anzere na âme ti mo; fade bingo bê na lege ni asala sinziri ti mo, na fade hingango nda ti ye abata mo; ti zi mo na lege so ayeke sioni, ti zi mo na tïtî azo so asala tënë kirikiri; ala so azia lege ti mbilimbili ti tambela na lege ti bingo.”​—aProverbe 2:10-13.

A yeke mbilimbili kota ye mingi ti zia si abibe ti Nzapa afa lege na bibe ti e na yâ angoi ti ngangu wala ti ye ti sioni. Ambeni salango ye so alï bê ti e ngangu mingi tongana ngonzo wala mbito alingbi ti sala si a duti ngangu na e ti gbu li nzoni. Salomon atene: “Na lege ti sala ngangu na zo, wandara aga buba.” (Zo-ti-fa-tene 7:7). Na a lingbi ti si même ti tene “bê ti [e] aso na L’Eternel.” (aProverbe 19:3). Tongana nyen? Na bingo tënë ti akpale ti e na li ti Nzapa nga na salango kusala na akpale so ti wara araison ti sala aye so ague nde na andia nga na akpengba-ndia ti lo. Ahon ti pensé so a yeke gi atënë ti e si ayeke lakue na lege ni, zia e mä na tâ be-ti-molenge awawango ti ndara so agi ti mû maboko na e na lege ti Mbeti ti Nzapa. Nga tongana a hunda ti sala ni, zia e leke tele ti e ti ke même abango ndo so e gbu tâ ni ngangu tongana e bâ polele so abango ndo so ayeke na lege ni pëpe.​—aProverbe 1:1-5; 15:22.

“Hunda Nzapa”

E yeke na yâ mbeni ngoi so aye ayeke gi kirikiri na sioni. A yeke kota ye mingi ti tene e sambela lakue ti wara fango lege ti Jéhovah tongana e ye ti duti na nzoni bango ndo na ti sala ye na ndara. Paul asû na mbeti: “I gi bê ti i na ye oko pëpe; me na yâ ye kue i fa na Nzapa ye so i ye, na lege ti sambela na ti hunda mingi na tënë ti merci. Na fade siriri ti Nzapa so ahon bibe kue abata bê ti i na abata bibe ti i na yâ Christ Jésus.” (aPhilippien 4:6, 7). Tongana ndara atia e ti leke angangu kpale wala tara so aga na gingo bê na e, a lingbi e “hunda Nzapa, Lo so amû ye na azo kue senge senge, Lo zingo na ala pëpe”.​—Jacques 1:5-8.

Teti so lo hinga so a yeke ti aita ti lo aChrétien ti fa na gigi ndara, bazengele Pierre agi ti ‘zingo bibe ti ala, so ayeke na sioni oko pëpe’. Lo ye si ala “girisa pëpe tënë so aprophète ti nzoni-kue atene giriri, na komandema ti Seigneur na Sauveur”, Jésus Christ (2 Pierre 3:1, 2). Tongana e sala tongaso na e bata li ti e si ague oko na Tënë ti Jéhovah, fade e yeke gbu li nzoni na e yeke sala ye na ndara.

[Afoto na lembeti 21]

Akozo Chrétien azia lege na ndara ti Nzapa, me pëpe na atënë ti senda-ndara ti azo, ti fa lege na bibe ti ala

[Lingu ti afoto ni]

Awasenda-ndara; ti londo na gati ti si na koti: Épicure: A mû foto so ndali ti nzobe ti British Museum; Cicéron: A mû foto so na yâ The Lives of the Twelve Caesars; Platon: Roma, Musei Capitolini

[Afoto na lembeti 23]

Sambela na mandango Tënë ti Nzapa ayeke kota ye mingi