Zia azo kue asala tënë ti gloire ti Jéhovah

“I mû na L’Eternel [“Jéhovah”, NW ] gloire na ngangu. I mû na L’Eternel gloire alingbi na iri ti Lo.”​—PSAUME 96:7, 8.

DAVID, molenge ti Jessé, akono tongana kete berger ndulu na Bethléhem. Lo yeke bata akundu ti babâ ti lo na yâ ando ti batango ataba so ayeke yongoro. A yeke fani mingi si na ndembe ni lo yeke bâ kota lê ti nduzu so asi singo na atongoro na bï so adë kpô! Biani, mara ti aye ti pikango bê tongaso ayeke ga na li ti lo na ngoi so, na gbe ti yingo vulu ti Nzapa, lo leke nga na lo he na bia apendere tënë ti Psaume 19: “Ayayu asala tënë ti gloire ti Nzapa; le-nduzu afa na gigi kusala ti tïtî Lo. Me kamba ti ala asi na ndo lê ti sese kue, na tënë ti ala asi juska na nda ti sese kue.”​—Psaume 19:2, 5.

² Na tënë pëpe, na yanga pëpe, ayayu so Jéhovah aleke na so adö bê, asala tënë ti gloire ti lo lâ na lâ, bï na bï. Aye so Nzapa aleke akaï lâ oko pëpe ti sala tënë ti gloire ti lo. Nga ti bâ tongana nyen atémoin so asala tënë pëpe asigigi polele na lê ti azo kue ti sese, asala si zo abâ tele ti lo kete. Ye oko, gi ye so alingbi kue pëpe. A wa abe-ta-zo ti sala tongaso nga na tënë ti yanga ti ala. Mbeni wasungo psaume, so a fa iri ti lo pëpe, asala tënë na awavorongo be-ta-zo, na lege ti atënë so a sû na gbe ti yingo: “I mû na L’Eternel gloire na ngangu. I mû na L’Eternel gloire alingbi na iri ti Lo.” (Psaume 96:7, 8). Bê ti azo so ayeke na nzoni songo na Jéhovah ayeke nzere mingi ti sala ye alingbi na wango so. Ye oko, ti sala tënë ti gloire ti Nzapa andu nyen?

³ Ti mû gloire na Nzapa ahunda pëpe gi atënë ti yanga senge. Amolenge ti Israël ti ngoi ti Esaïe amû gloire na Nzapa na yanga, me mingi ti ala asala ye na bê kue pëpe. Jéhovah atene na lege ti Esaïe: “Azo so aga ndulu na Mbi na tënë ti yanga ti ala, na ala yä iri ti Mbi na yanga ti ala, me bê ti ala azia Mbi yongoro.” (Esaïe 29:13). Tënë ti sepela kue so alondo na mara ti azo tongaso ayeke lani ye senge. Ti tene tënë ti sepelango ndo ni ane, a lingbi a londo na bê so asi na ndoye teti Jéhovah, nga zo ni ahinga na bê kue so mbeni gloire nde ti lingbi na ti Lo ayeke pëpe. Gi Jéhovah lo oko si ayeke Wasalango ye. Lo yeke Lo ti Ngangu Ahon Kue, Zo ti Mbilimbili, lo mveni ayeke ndoye. Lo yeke na gunda ti salut ti e nga Kota Gbia so a lingbi zo kue so ayeke na yayu nga na ndo sese ayeda na komandema ti lo (Apocalypse 4:11; 19:1). Tongana e mä na bê biani na aye so, zia e mû gloire na lo na bê ti e kue.

⁴ Jésus Christ afa na e tongana nyen ti mû gloire na Nzapa. Lo tene: “Babâ ti Mbi awara gloire na lege so, tongana i lë mingi, tongaso fade i yeke adisciple ti Mbi.” (Jean 15:8). E yeke lë alengo mingi tongana nyen? Kozoni kue, a yeke na fango na âme ti e kue ‘nzo tënë ti royaume’, nga na lege so e yeke bungbi legeoko na tanga ti aye kue so a leke ti “sala tënë” ti “[alengo ti Nzapa] so lê abâ pëpe”. (Matthieu 24:14; aRomain 1:20). Na ndo ni, na alege nde nde e kue e yeke mû mbage tongaso na yâ salango afini disciple so akono wungo ti azo so ayeke he bia ti sepela na Jéhovah Nzapa. Use ni, e yeke lë alengo ti yingo vulu na e yeke sala kue ti mû tapande ti apendere lengo ti Jéhovah Nzapa (aGalate 5:22, 23; aEphésien 5:1; aColossien 3:10). Ye ti pekoni ayeke so tambela ti e ti lâ oko oko ayeke mû gloire na Nzapa.

“Na ndo lê ti sese kue”

⁵ Na yâ mbeti ti lo na aChrétien ti Rome, Paul agboto lê na ndo kungba ti aChrétien ti mû gloire na Nzapa na fango tënë ti mabe ti ala na ambeni zo. Mbeni oko ti akota tokua ti buku ti aRomain ayeke so, gi azo so afa na gigi mabe na Jésus Christ si alingbi ti sö kuâ. Na yâ chapitre 10 ti mbeti ti lo, Paul afa so Israël ti mitele ti ngoi ti lo angbâ lakue ti gi ti duti mbilimbili na batango Ndia ti Moïse, atâa so “Christ ayeke nda ti Ndia”. Ni la, Paul atene: “Tongana mo tene na gigi na yanga ti mo so Jésus ayeke Seigneur, na tongana mo mä na bê ti mo so Nzapa ayä Lo na popo ti awakinda, fade mo wara salut.” A to nda ni na ngoi ni so, “aJuif na aGrec ayeke nde pëpe; teti Seigneur ti ala kue ayeke oko, na Lo yeke na mosoro teti ala kue so adi iri ti Lo; teti, Fade A sö zo so adi iri ti Seigneur.”​—aRomain 10:4, 9-13.

⁶ Na pekoni, Paul ahunda tâ na lege ni: “Tongana ala mä na bê na Lo pëpe, ala lingbi di iri ti Lo tongana nyen? Tongana ala mä iri ti Lo pëpe, ala lingbi mä na bê na Lo tongana nyen? Tongana zo ti fa tënë ayeke pëpe, ala lingbi mä iri ti Lo tongana nyen?” (aRomain 10:14). Na ndo Israël, Paul atene: ‘Ala kue ayeda lani pëpe na nzo tënë.’ Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so a yeke mabe si atia ala, na pëpe lege ti yeda na ni. Paul afa ye so na fango peko ti Psaume 19:5 nga na tingbingo ni na kusala ti fango tënë ti aChrétien, me pëpe na aye so Nzapa aleke, atémoin so asala tënë pëpe. Lo tene: “Yanga ti ala asi na ndo lê ti sese kue, na tënë ti ala juska na nda sese kue.” (aRomain 10:16, 18). Tâ tënë, legeoko tongana ti so aye so ayeke na fini pëpe amû gloire na Jéhovah, aChrétien ti kozo siècle afa nzo tënë ti salut na ndo kue, na tongaso ala sepela Nzapa “na ndo lê ti sese kue”. Na yâ mbeti ti lo na azo ti Colosses, Paul afa nga tongana nyen a kangbi nzo tënë na ndo ti sese kue. Lo tene so a fa nzo tënë “na azo kue na gbe ti yayu”.​—aColossien 1:23.

A-Témoin so ayeke na wâ

⁷ Paul asû lani peut-être mbeti ti lo na azo ti Colosses ngu 27 tongaso na peko ti kuâ ti Jésus Christ. Tongana nyen kusala ti fango tënë alingbi ti gue ayo ti si na Colosses gi na yâ kete ngoi tongaso? A si lani tongaso ngbanga ti so aChrétien ti kozo siècle ayeke na wâ, na Jéhovah ahiri deba nzoni na ndo wâ ti ala. Jésus afa lani kozoni so fade adisciple ti lo ayeke duti awafango tënë so ayeke na wâ, tongana lo tene: “A lingbi a fa Tene-nzoni na amara kue kozoni.” (Marc 13:10). Na tele ti prophétie so, Jésus akiri amû komandema so a sû ni na yâ andangba versê ti Évangile ti Matthieu: “Tongaso i gue, i fa tënë na amara kue si ala ga adisciple, i batize ala na iri ti Babâ, na ti Molenge, na ti Yingo Vulu; i fa na ala ti bata ye kue so Mbi komande i.” (Matthieu 28:19, 20). Ngoi kete na pekoni so Jésus ague na yayu, adisciple ti lo ato nda ti sala ye alingbi na atënë so.

⁸ Na pekoni so a sa yingo vulu na ndo adisciple be-ta-zo ti Jésus na Pentecôte ti ngu 33, kozo ye so ala sala ayeke ti sigigi na ti fa tënë na gbâ ti azo na Jérusalem na ndo “kota kusala ti Nzapa”. Fango tënë ti ala alë lengo mingi, si azo “ndulu na saki ota” awara batême. Adisciple angbâ lani ti sepela Nzapa na lê ti azo kue nga na wâ, na ye so aga na anzoni ye.​—Kusala 2:4, 11, 41, 46, 47.

⁹ Hio, amokonzi-nzapa ahinga tënë ti kusala ti aChrétien so. Teti salango tënë na mbito pëpe ti Pierre na Jean ayengi ala, ala mû yanga ti tene abazengele use so azia ti fa tënë. Abazengele ni akiri tënë: ‘Ye so e bâ na e mä awe so, e lingbi ti kanga yanga ti e na ndo ni pëpe.’ Na pekoni so a sala tënë ti mbito na ala nga a zi ala, Pierre na Jean akiri na mbage ti aita ti ala, na ala kue abungbi yanga oko na yâ sambela na Jéhovah. Na mbito pëpe, ala hunda na Jéhovah: ‘Mû na e ngangu ti fa tënë ti mo na mbito pëpe.’​—Kusala 4:13, 20, 29, Fini Mbuki, 2001.

¹⁰ Sambela so alingbi lani na ye so bê ti Jéhovah aye, tongana ti so a sigigi polele ngoi kete na pekoni. A gbu abazengele nga na pekoni mbeni ange azi ala na lege ti ye ti kpene. Ange ni atene na ala: “I gue, i luti na yâ Temple, i fa tënë kue ti Fini so na azo.” (Kusala 5:18-20). Ndali ti so abazengele amä yanga, Jéhovah angbâ lani ti tuku deba nzoni na ndo ala. Ni la, “lakue, na yâ Temple, nga na yâ da ti azo, ala zia pëpe ti fa nda ti tënë, na ti fa Tene-nzoni ti Jésus, Lo so ayeke Christ.” (Kusala 5:42). A yeke polele, kota salango ngangu alingbi lani oko pëpe ti kanga lege na adisciple ti Jésus ti mû gloire na Nzapa na gbele azo kue.

¹¹ A ninga pëpe a gbu Etienne na a bo lo na tênë juska na kuâ. Fango lo atingo wâ na gbe ti sioni salango ngangu na Jérusalem, na a lingbi lani adisciple kue akangbi yâ ti tele ti ala na ando nde nde, me gi abazengele si angbâ. Salango ngangu asala si ala zia lege ti kua ti ala? Oko pëpe. E diko: “Ala so akangbi kirikiri, ala gue na ndo nde nde ti fa Tene-nzoni.” (Kusala 8:1, 4). A bâ lani mara ti wâ tongaso na yâ salango tënë ti gloire ti Nzapa fani mingi. Na Kusala chapitre 9, e diko so Farizien Saul ti Tarse, na ngoi so lo yeke gue na Damas ti to nda ti salango ngangu na ndo adisciple ti Jésus kâ, abâ Jésus na yâ suma, na lê ti lo abâ ndo pëpe. Na Damas, Ananias alungula na lege ti ye ti kpene lê ti Saul so abuba. Kozo ye so Saul, so na pekoni a hinga lo na iri ti bazengele Paul, asala ayeke nyen? Mbaï ni atene: ‘Fade fade lo fa tënë na yâ synagogue nde nde, lo tene Jésus ayeke Molenge Ti Nzapa.’​—Kusala 9:20.

Zo oko oko kue amû mbage na fango tënë

¹² A hinga na ndo kue so zo oko oko kue na yâ kongregation ti kozo siècle amû mbage na kusala ti fango tënë. Na ndo aChrétien ti ngoi ni kâ, Philip Schaff asû na mbeti: “Kongregation oko oko ayeke mbeni bungbi ti amissionnaire, na Chrétien oko oko ayeke mbeni missionnaire.” (History of the Christian Church). W. S. Williams atene: “Mingi ti aye afa so aChrétien kue na yâ Église ti kozo siècle, mbilimbili ala so ayeke na kota matabisi ti kpene [matabisi ti yingo], afa nzo tënë.” (The Glorious Ministry of the Laity). Lo tene nga na ngangu: “Jésus aye lani lâ oko pëpe ti tene so fango tënë ayeke gi matabisi ti mbeni bungbi ti azo na popo ti amokonzi-nzapa.” Même Celse, mbeni ngbele wato ti Lege ti vorongo ti aChrétien, asû na mbeti: “Azo ti lekengo laine, azo ti lekengo poro, azo ti kpakango poro ti nyama, mingi ti azo so ahinga mbeti pëpe nga asenge zo, ayeke lani awafango nzo tënë na wâ.”

¹³ A bâ tâ tënë ti atënë so na yâ tondo ti buku ti Kusala. Na Pentecôte ti ngu 33, na pekoni so a sa yingo vulu na ndo adisciple, ala kue, akoli na awali, afa na gbele azo kue apendere ye ti Nzapa. Tongana salango ngangu alondo na peko ti fango Etienne, aChrétien kue so akangbi nde nde afa nzo tënë na ndo kue. Ngu 28 tongaso na pekoni, Paul asû mbeti na aChrétien Hébreu kue, pëpe gi na mbeni kete bungbi ti amokonzi-nzapa, tongana lo tene: “Tongaso, a lingbi e mû sacrifice ti merci na Nzapa lakue na lege ti Lo, sacrifice so ayeke lengo ti yanga so asepela iri ti Lo.” (aHébreu 13:15). Na fango peko ti bango ndo ti lo mveni na ndo kusala ti fango tënë, Paul atene: “Teti tongana mbi fa Tene-nzoni, mbi yeke na ye ti yä iri ti mbi dä pëpe, teti a yeke ngbanga ti mbi ti fa Tene-nzoni. Vundu aga na mbi tongana mbi fa Tene-nzoni pëpe!” (1 aCorinthien 9:16). Biani, aChrétien be-ta-zo kue na kozo siècle ayeke lani na oko bango ndo so.

¹⁴ Biani, a lingbi mbeni tâ Chrétien amû mbage na fango tënë teti so a gue gi oko na mabe. Paul atene: “Zo amä na bê ti lo ti ga mbilimbili; na lo sala tënë ni na gigi na yanga ti lo ti wara salut.” (aRomain 10:10). A yeke gi mbeni kete wungo ti azo na yâ kongregation, na tapande mbeni bungbi ti amokonzi-nzapa, si ayeke fa na gigi mabe, na tongaso a yeke gi ala si ayeke na kungba ti fa tënë? Oko pëpe! Atâ Chrétien kue akono mbeni kpengba mabe na yâ Seigneur Jésus Christ, na ye so apusu ala ti fa na azo tënë ti mabe ti ala. Tongana a yeke tongaso pëpe, ka mabe ti ala akui awe (Jacques 2:26). Teti so aChrétien be-ta-zo kue na kozo siècle afa na gigi mabe ti ala na lege so, a mä mbeni kota totongo ti atënë ti sepela na iri ti Jéhovah.

¹⁵ Na kozo siècle, Jéhovah asala si azo ti lo amaï, atâa akpale na yâ kongregation nga na gigi ni. Na tapande, Kusala chapitre 6 afa peko ti mbeni papa na popo ti afini wamabe so ambeni atene Hébreu na ambeni atene Grec. Abazengele aleke tënë ni. Ye ti pekoni ayeke so: “Tënë ti Nzapa awu, na adisciple awu mingi na Jérusalem, na asacrificateur mingi amä na bê.”​—Kusala 6:7.

¹⁶ Na pekoni, mango tele pëpe na lege ti poroso amaï na popo ti Gbia Hérode Agrippa ti Judée, nga na azo ti Tyr na Sidon. Azo ti akodoro so asala tënë ti siriri so ahanda bê ti Hérode si lo mû mbeni diskur na gbele ala. Gbâ ti azo so abungbi ato nda ti dekongo: “So ayeke yanga ti mbeni nzapa, so yanga ti zo pëpe.” Fade fade, ange ti Jéhovah apika Hérode Agrippa, na lo kui “teti lo mû gloire so na Nzapa pëpe”. (Kusala 12:20-23). So mbeni kota ye ti yengi zo teti ala so azia beku ti ala na amokonzi ti sese! (Psaume 146:3, 4). Ye oko, aChrétien angbâ lani ti mû gloire na Jéhovah. Tongaso, “Tënë ti Nzapa awu, awu mingi” atâa mara ti aye ti poroso tongaso, so aluti mbilimbili pëpe.​—Kusala 12:24.

Na ngoi ni kâ nga laso

¹⁷ Biani, na kozo siècle a yeke wara lani na yâ kongregation ti aChrétien na ndo sese kue azo so asepela Jéhovah Nzapa na wâ. A-Chrétien be-ta-zo kue amû mbage na kangbingo nzo tënë. Ambeni awara azo so ayeda na tënë ti ala, na tongana ti so Jésus atene lani, ala fa na ala aye kue so Jésus akomande (Matthieu 28:19, 20). Ye ti pekoni lani ayeke so kongregation amaï, na azo mingi mingi abungbi oko na tënë ti Gbia David ti sepela Jéhovah. Ala kue amû peko ti atënë so a sû na gbe ti yingo: “O Seigneur, Nzapa ti mbi, fade mbi sepela Mo na bê ti mbi kue; na fade mbi mû gloire na iri ti Mo lakue. Teti nzobe ti Mo ayeke kota teti mbi.”​—Psaume 86:12, 13.

¹⁸ Na ndo ye so, atene ti wandara Allison A. Trites apusu zo ti gbu li. Na hakango Chrétienté ti laso na Lege ti vorongo ti aChrétien ti kozo siècle, lo tene: ‘Laso mingi ni wungo ti azo ti aÉglise ayeke gue na li ni tongana amolenge na yâ mbeni sewa ti église afa na gigi ala mveni so ala yeke awamabe, wala tongana mbeni zo alondo na église ti ndo so lo yeke dä ti gue na église ti mbeni ndo nde. Ye oko, na yâ buku ti Kusala, wungo ti azo ni ague na li ni na lege ti so afini zo azia ngbele lege ti vorongo ti ala, na ala ga na yâ kongregation ni, teti a to nda ti kusala ti lo ade ti ninga pëpe.’ So aye ti tene so tâ Lege ti vorongo ti aChrétien ayeke maï mbeni pëpe na lege so Jésus afa? Oko pëpe. Na yâ aye oko oko kue, atâ Chrétien laso ayeke na wâ na yâ sepelango Nzapa na gbele azo kue legeoko tongana ti so aChrétien ti kozo siècle asala. Fade e yeke bâ ye so na yâ article ti peko.

Mo lingbi ti fa nda ni?

• Ngbanga ti nyen azo ayeke mû gloire na Nzapa?

• Tongana nyen Paul asala kusala na Psaume 19:5?

• Kamba wa ayeke na popo ti mabe na fango tënë?

• Ye wa a hinga lani na ndo kongregation ti aChrétien ti kozo siècle?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1, 2. Gloire so amû na Jéhovah alondo na ndo wa? A hunda na azo wa ti sala tongaso nga?

3. Na yâ alege wa azo ayeke mû gloire na Nzapa?

4. Akomandema wa Jésus amû na ndo lege ti mû gloire na Nzapa, na e lingbi ti mû pekoni tongana nyen?

5. Fa tongana nyen Paul agboto lê mingi na ndo kungba ti aChrétien ti mû gloire na Nzapa na fango tënë ti mabe ti ala na ambeni zo.

6. Tongana nyen Paul asala kusala na Psaume 19:5?

7. Ti Jésus, kungba wa aChrétien ayeke na ni?

8, 9. A lingbi na atënë ti buku ti Kusala, aChrétien asala ye tongana nyen na akomandema ti Jésus?

10. Salango ngangu wa ato nda ni giriri, na atâ Chrétien asala ye wa na gbele ni?

11. Bango ndo ti akozo Chrétien na mbage ti kusala ti fango tënë ayeke so wa?

12, 13. (a) Ti awasungo mbaï, ye wa a hinga lani na ndo kongregation ti akozo Chrétien? (b) Tongana nyen buku ti Kusala na atënë ti Paul ayeda na atënë ti awasungo mbaï?

14. Kamba wa ayeke na popo ti mabe na fango tënë?

15, 16. Mû atapande ti fa so fango tënë amaï lani atâa akpale.

17. Na kozo siècle, azo so wungo ti ala angbâ lakue ti gue na li ni abungbi oko ti sala nyen?

18. (a) Kangbi wa a bâ na popo ti kongregation ti aChrétien ti kozo siècle nga na Chrétienté laso? (b) Fade e yeke bâ nyen na yâ article ti peko?

[Foto na lembeti 8, 9]

Ayayu afa lakue na gigi gloire ti Jéhovah

[Lingu ti foto ni]

Nzobe ti Anglo-Australian Observatory, foto ti David Malin

[Afoto na lembeti 10]

Kusala ti fango tënë na sambela ague gi oko