Atënë so azo ahunda

• Teti so lo yeke zo pëpe, e lingbi ti mû vundu na yingo vulu ti Nzapa tongana nyen?

A yeke bazengele Paul si asû lani atënë so na mbeti: “I mû vundu na Yingo Vulu ti Nzapa pëpe.” (aEphésien 4:30). Ambeni amû atënë so ti ga mbeni nda ti tënë ti fa so yingo vulu ayeke mbeni zo. Ye oko, fani mingi abuku so ‘wabatango-ye be-ta-zo’ asigigi na ni agboto lê ti e na ndo ti aye na yâ Mbeti ti Nzapa nga na yâ mbaï, so afa so aChrétien ti kozo siècle abâ lani pëpe yingo vulu tongana mbeni zo wala nzapa so alingbi na Lo Ti Nduzu Ahon Kue na so ayeke mbeni mbage ti Nzapa ti li ota.a (Luc 12:42). Tongaso, Paul ayeke sala lani pëpe tënë ti yingo vulu ti Nzapa tongana mbeni zo.

Yingo vulu ti Nzapa ayeke ngangu ti lo so lê abâ pëpe so lo mû ti sala na ye (Genèse 1:2). A fa kozoni so Jésus ayeke batize azo “na Yingo Vulu,” legeoko tongana Jean ayeke batize azo lani na ngu (Luc 3:16). Na Pentecôte ti ngu 33, adisciple 120 tongaso “asi na Yingo Vulu”. A yeke polele so ala si na mbeni zo pëpe (Kusala 1:5, 8; 2:4, 33). Azo so a sa yingo na ndo ti ala tongaso awara beku ti fini na yayu, na yingo vulu ti Nzapa afa lege na ala na yâ mbeni fini ti dutingo be-ta-zo (aRomain 8:14-17; 2 aCorinthien 1:22). Yingo so alë alengo so anzere na Nzapa na amû maboko na ala ti kpe sioni “kusala ti mitele” so alingbi ti sala si ala nzere pëpe na lê ti Nzapa.​—aGalate 5:19-25.

Tongana e yeke awakua ti Nzapa so ayeke na beku ti wara fini na ndo sese, a sa yingo vulu na ndo e pëpe. Ye oko, e lingbi ti wara nga yingo ti Nzapa legeoko tongana ala so ayeke na beku ti wara fini na yayu. Tongaso, e nga kue e lingbi ti mû vundu na yingo vulu. Me na lege wa?

Na lege so tongana e ke ti yeda na awango ti Mbeti ti Nzapa so a sû ni na gbe ti yingo vulu, e lingbi ti maï ambeni salango ye so ye ti pekoni alingbi duti salango siokpari na mbana ti ke yingo vulu. Ye so alingbi ti sala si Nzapa ake e nga na nda ni e gue biani na futingo (Matthieu 12:31, 32). Peut-être ade e sala mbeni kota siokpari pëpe, me e lingbi ti to nda ti maï ambeni bibe so ayeke na lege ni pëpe na so alingbi ti gue na e mbeni lâ ti sala ambeni ye so ague nde na fango lege ti yingo vulu. Na gbele asalango ye tongaso, e yeke mû vundu na yingo vulu.

Tongaso, tongana nyen e lingbi ti kpe ti mû vundu na yingo ti Nzapa? A yeke biani na salango ngangu ti hon ndo ti abibe nga na asalango ye ti e. Na yâ mbeti ti lo so lo tokua na aChrétien ti Ephèse, na chapitre 4 ni, bazengele Paul asala tënë ti kpengo abibe so ague na mbage ti atënë ti mvene, so adü ngonzo so aninga, goigoi na atënë so ayeke nzoni pëpe ti tene ni. Tongana e yü ‘fini zo ti yâ ni’ awe, me fadeso e zia tele ti e agboto e ti kiri ti sala mara ti aye so, nyen lâ e yeke sala so? E yeke gue nde na wango ti Mbeti ti Nzapa, Bible, so a sû na gbe ti yingo. Na salango tongaso, e yeke mû vundu na yingo vulu.

Na aEphésien, chapitre 5 ni, e diko wango ti Paul na ndo tënë ti kpengo asioni nzara ti ye ti pitan. Bazengele ni awa nga mingi afon lo wamabe ti kpe tambela ti kamene na atënë ti ngia na ndo ti salango ye ti kamene. Tongana e ye ti mû vundu pëpe na yingo vulu ti Nzapa, a lingbi e bata na li awango so na ngoi so e yeke soro salango ngia. Ngbanga ti nyen e yeke bi bê na mara ti aye tongaso na salango lisoro nga na dikongo ambeti so asala tënë na ndo ni, na bango azo so ayeke sala ni na singale wala na mbeni lege nde?

Biani, e lingbi ti mû vundu na yingo ti Nzapa na ambeni lege nde. A yeke yingo ti Jéhovah si ayeke maï bibe ti dutingo beoko na yâ kongregation. Ye oko, bâ kete so e yeke kangbi asioni kpere-kpere wala e yeke huru wâ na gbe ti atënë ti kangbi yâ ti kongregation. E yeke sala ye ti kanga lege na dutingo beoko so yingo ayeke fa lege na ni. A yeke tongaso pëpe? Biani, e yeke mû vundu na yingo vulu legeoko tongana ala so aga lani na kangbi na yâ ti kongregation ti Corinthe (1 aCorinthien 1:10; 3:1-4, 16, 17). E yeke mû nga vundu na yingo ti Nzapa, tongana na mbana e yeke pusu azo na mayele ti tene ala yekia pëpe akoli so yingo asoro ala na yâ ti kongregation.​—Kusala 20:28; Jude 8.

Tongaso, kite ayeke pëpe so a yeke lege ti ndara ti bâ mbilimbili bango ndo ti e nga na asalango ye ti e na ndo aye so e hinga awe, so a yeke yingo vulu si ayeke fa lege na ni, tongana ti so a sigigi polele na yâ ti Bible nga na yâ ti kongregation. Zia nga e “sambela na yâ Yingo Vulu” na dutingo ndulu ti yeda na fango lege ti lo nga na salango ye so ague lakue legeoko na ye so a sala tënë ni na yâ Mbeti ti Nzapa so a sû na gbe ti yingo (Jude 20). A lingbi e leke na bê ti e ti mû vundu lâ oko pëpe na yingo vulu, me ti zia lakue lo ti fa lege na e teti gloire ti iri ti Jéhovah so ayeke nzoni-kue.

• Jésus ahaka lani kpale so mbeni zo ti mosoro ayeke na ni ti lï na yâ Royaume na mbeni chameau so ayeke na kpale ti lï na yâ dû ti suä. Lo yeke sala lani tënë ti tâ chameau nga na ti tâ suä ti fungo na bongo?

Na popo ti atondo ota ti Mbeti ti Nzapa na ndo ti tënë ti Jésus so, use akpa tele. Ti tondo ti Matthieu, Jésus atene: “Lingo ti zo ti mosoro na yâ royaume ti Nzapa ayeke ngangu ahon hongo ti chameau na dû ti suä.” (Matthieu 19:24). Legeoko nga Marc 10:25 atene: “Lingo ti zo ti mosoro na yâ royaume ti Nzapa ayeke ngangu ahon hongo ti chameau na dû ti suä.”

Ambeni buku so asala tënë na ndo ni atene so “dû ti suä” ni ayeke lani mbeni kete yanga ti gbagba so ayeke na yâ ti mbeni oko ti akota yanga ti gbagba ti kodoro ti Jérusalem. Na tongana a kanga kota yanga ti gbagba ni na bï, a lingbi ti zi kete yanga ni so. A tene so mbeni chameau alingbi ti lï na lege ti kete yanga ti kodoro ni so. Jésus ayeke sala lani tënë ti ye so?

Biani a yeke tënë ti ye so pëpe. A lingbi ti tene so Jésus ayeke sala lani tënë ti mbeni dû ti suä ti fungo na bongo. Teti a wara lani na ndo so asuä so a leke ni na bio wala na wen, a lingbi ti tene so ala yeke aye so azo kue ayeke na ni na yâ ti da ti ala. Luc 18:25, tongana ti so a sû na yâ ti Traduction du monde nouveau, azi akite kue na ndo ti atënë ti Jésus so, teti a fa peko ti tënë ti lo tongaso: “Biani, lingo ti zo ti mosoro na yâ royaume ti Nzapa ayeke ngangu ahon hongo ti chameau na dû ti suä ti fungo na bongo.”

Awagingo nda ti atënë nde nde ayeda na lege so Traduction du monde nouveau akiri na peko ti tënë ti Grec so na “suä ti fungo na bongo”. Tënë ti yanga ti Grec ‘suä’ (rha·phisʹ), so a wara na Matthieu 19:24 nga na Marc 10:25, a gboto ni na yâ ti tënë so nda ni aye ti tene “fü bongo”. Nga tënë ti yanga ti Grec (be·loʹne), so a wara na Luc 18:25, aye ti sala tënë ti suä ti fungo na kä. Vine’s Expository Dictionary of Old and New Testament Words atene: “Bibe so afa peko ti tënë ‘dû ti suä’ tongana mbeni kete yanga ti gbagba ti kodoro ayeke ti lo mbeni fini ye. Giriri, azo ahinga ti ala nda ni tongaso pëpe. Ye so Seigneur aye lani ti fa na yâ tënë so ayeke so zo alingbi ti sala ni lâ oko pëpe, na a lingbi ti woko pëpe akpale so mbeni zo ti mosoro ayeke wara ni ti lï na yâ royaume na tenengo so suä ni aduti fä ti mbeni ye nde.”​—1981, Mbage 3, lembeti 106.

Ambeni zo atene so na yâ aversê so, a lingbi ti kiri peko ti tënë “chameau” na “kamba.” Atënë ti yanga ti Grec so atene kamba (kaʹmi·los) na chameau (kaʹme·los) akpa tele mingi. Ye oko, tënë ti yanga ti Grec so a wara na Matthieu 19:24 na so ayeke na yâ ti ngbele manuscrit ti Évangile ti Matthieu na yanga ti Grec (Sinaiticus, Vaticanus No. 1209 na Alexandrinus) ayeke ti lo “chameau” me “kamba” pëpe. A fa so kozoni Matthieu asû Évangile ti lo na yanga ti Hébreu, na peut-être lo mveni akiri na pekoni na yanga ti Grec. Lo hinga mbilimbili ye so Jésus asala lani tënë ni. Ni la, lo sala kusala na tënë so alingbi na ni nzoni.

Tongaso, Jésus asala tënë ti tâ suä ti fungo na bongo nga na tënë ti tâ chameau. Lo yeke sala lani kusala na atënë so ti gboto lê na ndo ti mbeni ye so alingbi ti si lâ oko pëpe. Ye oko, Jésus aye ti tene lani so zo ti mosoro oko alingbi pëpe ti lï na yâ ti Royaume? Oko pëpe, atënë ti Jésus so ayeke ti gbu nda ni na lege ti fä. Jésus ayeke sala lani kusala na kode ti konongo yâ ti mbeni tënë ti fa so, legeoko tongana tâ chameau alingbi pëpe ti hon na yâ dû ti tâ suä ti fungo na bongo, a yeke si lâ oko pëpe so mbeni zo ti mosoro ayeke lï na yâ Royaume, tongana lo ngbâ ti gbu ngangu amosoro ti lo na lo zia pëpe Jéhovah na kozo ndo na yâ fini ti lo.​—Luc 13:24; 1 Timothée 6:17-19.

Jésus asala lani tënë so gi kete na peko ti so mbeni zo ti mosoro so ade maseka ake kota matabisi ti ga disciple ti lo (Luc 18:18-24). Mbeni zo ti mosoro so ayeke na kota ndoye mingi teti aye ti mitele so lo yeke na ni ahon aye ti yingo alingbi pëpe ti ku ti wara fini ti lakue lakue na yâ Royaume ti Nzapa. Ye oko, ambeni zo ti mosoro aga lani adisciple ti Jésus (Matthieu 27:57; Luc 19:2, 9). Tongaso, mbeni zo ti mosoro so ahinga ye ti yingo amanke lo na so agi mungo maboko ti Nzapa alingbi ti wara salut so alondo na Nzapa.​—Matthieu 5:3; 19:16-26.

[Kete tënë na gbe ni]