A sala ngangu na ala, me ala yeke na ngia
“Ngia ayeke na i, tongana azo azonga i, na ala sala ngangu na i, na ala sala tënë ti mvene sioni nde nde na li ti i, ngbanga ti Mbi.”—MATTHIEU 5:11.
NA NGOI so Jésus atokua abazengele ti lo ti to nda ti kusala ti fango tënë ti Royaume, lo tene na ala kozoni so ala yeke tingbi na kangango lege. Lo tene: “Fade azo kue ake i ngbanga ti iri ti Mbi.” (Matthieu 10:5-18, 22). Ye oko, kozoni na so, na yâ Fango ye ti lo na ndo ti Hoto, lo dë bê ti abazengele ti lo nga na ambeni zo na tenengo so kangango lege alingbi biani pëpe ti buba yâ ti ngia so gunda ni alï ngangu na bê ti ala. Biani, Jésus atene so atâa a sala ngangu na ala, aChrétien ayeke duti na ngia. Tongana nyen salango ngangu alingbi ti sala si zo aduti na ngia?
Hungo pono teti kusala ti mbilimbili
2 Jésus asala tënë na ndo ye miombe ni so asala si zo aduti na ngia, na tenengo: “Ngia ayeke na azo so azo asala ngangu na ala teti kusala ti mbilimbili, teti fade royaume ti yayu ayeke ti ala.” (Matthieu 5:10). A yeke pëpe hungo pono ni mveni si alingbi na gonda. Bazengele Pierre asû na mbeti: “Tongana i wara ye ti ngangu ngbanga ti siokpari ti i, na i gbu ngangu dä, so asala nzoni na i tongana nyen? Me tongana i wara ye ti ngangu teti i sala nzoni, na i gbu ngangu dä, so alingbi na lê ti Nzapa.” Lo kiri lo tene: “Me a lingbi zo oko na popo ti e ahu pono pëpe na lege ti fango zo, wala nzi, wala salango sioni, wala gingo tënë; me tongana mbeni zo ahu pono teti lo yeke zo ti Christ, a lingbi kamene asala lo pëpe, me lo mû gloire na Nzapa na lege ti Iri so.” (1 Pierre 2:20; 4:15, 16). Ti gue oko na atënë ti Jésus, hungo pono ayeke ga na ngia tongana zo ayeke gbu ngangu dä ngbanga ti kusala ti mbilimbili.
3 A yeke hinga ngele ti kusala ti mbilimbili na lege ti salango ye so bê ti Nzapa aye nga na batango akomandema ti lo. Tongaso, ti hu pono ngbanga ti kusala ti mbilimbili aye ti tene ti hu pono ngbanga ti so mo ke ti doro akpengba-ndia ti Nzapa nga na aye so lo hunda. Abazengele ahu pono na tïtî amokonzi ti aJuif ngbanga ti so ala ke ti zia ti fa tënë na iri ti Jésus (Kusala 4:18-20; 5:27-29, 40). Ye so abuba yâ ti ngia ti ala wala akaï fango tënë ti ala? Oko pëpe! “Ala sigigi na tribunal, na ala yeke na ngia teti A bâ ala alingbi na hungo pono ti ye ti kamene teti Iri so. Lakue, na yâ Temple, nga na yâ da ti azo, ala zia pëpe ti fa nda ti tënë, na ti fa Tene-nzoni ti Jésus, Lo so ayeke Christ.” (Kusala 5:41, 42). Salango ngangu so asala si ala yeke na ngia na akiri amû wâ na ala na yâ kusala ti fango tënë. Na pekoni, aRomain asala ngangu na akozo Chrétien ndali ti so ala ke ti voro togbia ti Rome.
4 Na ngoi ti e, a yeke sala ngangu na aTémoin ti Jéhovah ngbanga ti so ala ke ti zia lege ti fango “Tene-nzoni so ti royaume”. (Matthieu 24:14). Tongana a kanga lege na aChrétien ti sala bungbi, ala yeke ndulu ti hu pono ahon ti zia lege ti guengo na bungbi tongana ti so Bible ahunda na ala (aHébreu 10:24, 25). A yeke sala ngangu na ala ngbanga ti so ala duti nde wala ngbanga ti so ala ke ti mû mênë (Jean 17:14; Kusala 15:28, 29). Ye oko, lutingo ngangu teti kusala ti mbilimbili aga na siriri ti bê nga na kota ngia na azo ti Nzapa ti laso.—1 Pierre 3:14.
A zonga ala ngbanga ti Christ
5 Ye gumbaya ni so ayeke ga na ngia na so Jésus asala tënë ni na yâ Fango ye ti lo na ndo ti Hoto andu nga salango ngangu na zo. Lo tene: “Ngia ayeke na i, tongana azo azonga i, na ala sala ngangu na i, na ala sala tënë ti mvene sioni nde nde na li ti i, ngbanga ti Mbi.” (Matthieu 5:11). Kota ye so a yeke sala ngangu na azo ti Jéhovah ngbanga ni ayeke so ala duti nde na sese so. Jésus atene na adisciple ti lo: “Tongana i yeke ti sese so, ka sese ni andoye azo ti lo; me teti i yeke ti sese so pëpe, me Mbi hiri i ti zia lege ti sese so, tongaso sese so ake i.” (Jean 15:19). Bazengele Pierre atene nga: “Bê ti ala agi ala teti i tambela legeoko na ala pëpe ti sala sioye mingi tongana ala sala, na ala zonga i.”—1 Pierre 4:4.
6 E bâ awe so a sala ngangu na akozo Chrétien ngbanga ti so ala zia pëpe ti fa tënë na iri ti Jésus. Christ amû kusala so na adisciple ti lo: “Fade i ga atémoin ti Mbi . . . juska na nda ti sese kue.” (Kusala 1:8). Tanga ti aita be-ta-zo ti Christ so a sa yingo na ndo ti ala, so afon ala be-ta-zo “azo mingi so asi singo” ayeke mû maboko na ala, ayeke sala kusala so na wâ (Apocalypse 7:9). Ni la, Satan ayeke sala bira na “tanga ti ahale ti lo [ahale ti “wali ni” so ayeke mbage ti bungbi ti Nzapa ti yayu], ala so abata komandema ti Nzapa, na ala bata tënë ti témoin ti Jésus.” (Apocalypse 12:9, 17). E aTémoin ti Jéhovah, e yeke fa tënë ti témoin ti Jésus, Gbia ti Royaume so akomande fadeso na so ayeke futi ande angorogbia ti azo so aye ti kanga lege na fini sese ti Nzapa so ayeke mbilimbili (Daniel 2:44; 2 Pierre 3:13). A yeke zonga e na a yeke sala ngangu na e ngbanga ti tënë so; me e yeke na ngia ti hu pono ngbanga ti iri ti Christ.—1 Pierre 4:14.
7 Jésus atene na adisciple ti lo so a lingbi ala duti na ngia même tongana azo “asala tënë ti mvene sioni nde nde” na tele ti ala ngbanga ti lo (Matthieu 5:11). Mara ti aye so asi biani na akozo Chrétien. Tongana a kanga bazengele Paul na Rome, ndulu na ngu 59 ti si na ngu 61, amokonzi ti aJuif so ayeke kâ asala tënë so na ndo aChrétien: “E hinga azo ayeke ke tënë ti secte so na ndo kue.” (Kusala 28:22). A bi tënë na li ti Paul na Silas a tene ala yeke azo so “ayengi sese so”, nga ala ‘sala ye ti ke kpengba tënë ti César’.—Kusala 17:6, 7.
8 Na ndo aChrétien ti ngoi ti Kodoro-togbia ti Rome, wasungo mbaï K. S. Latourette atene: “Atënë ti wataka so a bi na li ti ala ayeke nde nde. Teti so ala ke ti sala amatanga ti apaïen, a bâ aChrétien tongana azo so atene Nzapa ayeke dä pëpe. Ndali ti so ala ke ti mû mbage ti ala na mingi ti aye so azo ni ayeke sala, amatanga ti apaïen, angia so azo mingi ayeke gue dä, . . . a yeke he ala tongana azo so abâ tanga ti azo kue tongana awato ti ala. . . . A tene so akoli na awali ni ayeke sala bungbi na bï . . . gi ti sala ye ti pitan. . . . Teti so ala yeke sala [Matanga ti Dango Bê na kuâ ti Christ] gi na popo ti ala, a to nda ti tene so aChrétien ayeke mû mbeni kete molenge lakue na sandaga nga ala yeke te nyama na ala yeke nyon mênë ti kete molenge so.” Na ndo ni, ngbanga ti so akozo Chrétien ake ti mû mbage na vorongo togbia, a tene ala yeke awato ti Letäa.
9 Atënë ti wataka so akanga lege pëpe na akozo Chrétien ti sala kusala ti ala ti fango nzo tënë ti Royaume. Na ngu 60 ti si na ngu 61, Paul alingbi lani ti tene so “Tene-nzoni . . . asi na ndo sese kue nga, a yeke lë”, na “a fa [ni] na azo kue na gbe ti yayu”. (aColossien 1:5, 6, 23). Oko ye so ayeke si laso. A yeke bi atënë ti wataka na li ti aTémoin ti Jéhovah legeoko tongana ti so a sala na akozo Chrétien. Ye oko, laso, kusala ti fango tënë ti Royaume ayeke maï na ayeke ga na ngia mingi na azo so ayeke mû mbage ti ala dä.
Ala yeke na ngia so a sala ngangu na ala tongana ti aprophète
10 Jésus ako nda ti tënë ti lo na ndo ye gumbaya ni so aga na ngia na tenengo: “I sala ngia . . . Ala sala ngangu tongaso na aprophète so ayeke kozoni na i.” (Matthieu 5:12). Aprophète so Jéhovah atokua ala ti gboto mê ti mara ti Israël so aduti be-ta-zo pëpe, azo ayamba ala oko pëpe nga ala sala ngangu na ala (Jérémie 7:25, 26). Bazengele Paul afa so ye ni ayeke tâ tënë. Lo sû na mbeti: “Na fade mbi tene mbeni tënë nyen? Teti fade l’heure amanke mbi ti fa tënë ti . . . aprophète [so] . . . a he ambeni na ngia na a se ala na chicotte, biani, a hon so, a kanga ala na yâ olombo na a zia ala na da ti kanga nga.”—aHébreu 11:32-38.
11 Na ngoi ti komandema ti sioni Gbia Achab na wali ti lo Jézabel, a fâ mingi ti aprophète ti Jéhovah na épée (1 aGbia 18:4, 13; 19:10). Ti prophète Jérémie, a kanga lo na yâ olombo nga na pekoni a bi lo na yâ dû ti ngu so gbâ ti potopoto ayeke dä (Jérémie 20:1, 2; 38:6). A bi prophète Daniel na yâ dû ti abamara (Daniel 6:16, 17). A sala ngangu na aprophète kue so aga kozoni na aChrétien ngbanga ti so ala mû mbage ti vorongo ti Jéhovah so ayeke na sioni oko pëpe. A yeke amokonzi-nzapa ti aJuif si asala ngangu na mingi ti aprophète. Jésus ahiri amaître ti ndia na aFarizien “amolenge ti ala so afâ aprophète giriri.”—Matthieu 23:31.
12 Laso, fani mingi a yeke sala ngangu na e aTémoin ti Jéhovah ngbanga ti so e yeke fa nzo tënë ti Royaume na wâ. Awato ti e ayeke bi tënë ti wataka na li ti e atene e yeke “gi adisciple na ngangu”, me e hinga so awakua be-ta-zo ti Jéhovah so aga kozoni na e awara oko kasango ndo so (Jérémie 11:21; 20:8, 11). Ti hu pono ngbanga ti oko ye so aprophète be-ta-zo ti ândö ahu pono dä ayeke ye so e yeke bâ ni tongana ye ti gonda. Disciple Jacques asû na mbeti: “Aita, i kamata tapande ti aprophète so asala tënë na iri ti Seigneur giriri, i bi bê ti i na tënë ti pono na be-nze-pepe ti ala. Bâ, e tene ala so agbu ngangu ayeke na ngia.”—Jacques 5:10, 11.
Akpengba nda ti tënë so e yeke na ni ti duti na ngia
13 A hon ti tene salango ngangu asala si bê ti e awoko, e yeke wara ngangu ti bâ so e yeke tambela na senda ti aprophète, akozo Chrétien nga na ti Christ Jésus lo mveni (1 Pierre 2:21). E yeke wara kota dengo bê na yâ Mbeti ti Nzapa. Na tapande, mara ti atënë tongana ti bazengele Pierre so: “I so mbi ndoye i mingi, bê ti i adö pëpe tënë ti ye so aga na popo ti i ti tara i tongana wâ, na i bâ ye so pëpe tongana mbeni ye ti kpene so asala i . . . Ngia ayeke na i, tongana ala sala tënë ngangu na li ti i teti iri ti Christ, teti Yingo ti Gloire na ti Nzapa aduti na ndo i.” (1 Pierre 4:12, 14). Na lege ti aye so asi na e, e hinga so e lingbi ti luti ngangu na gbele salango ngangu gi ngbanga ti so yingo ti Jéhovah aduti na ndo e na ayeke mû ngangu na e. Mungo maboko ti yingo vulu ayeke mbeni fä so afa atene deba nzoni ti Jéhovah ayeke na ndo e, nga ye so ayeke mû na e kota ngia.—Psaume 5:13; aPhilippien 1:27-29.
14 Mbeni nda ti tënë so ngbanga ni kangango lege na salango ngangu na e ndali ti kusala ti mbilimbili ayeke mû na e ngia ayeke dä: Ala fa so e yeke sala ye tongana atâ Chrétien so ayeke bata tënë ti Nzapa. Bazengele Paul asû na mbeti: “Azo kue so aye ti tambela na lege ti batango tënë ti Nzapa na yâ Christ Jésus, fade ala hu pono ti ye ti ngangu.” (2 Timothée 3:12). E yeke tâ na kota ngia mingi ti hinga so dutingo be-ta-zo ti e na gbele atara ayeke mû mbeni kiringo tënë na tënë so Satan asigigi na ni, so a tene azo kue so ayeke sala na Jéhovah ayeke sala na lo gi ti wara ye na pekoni (Job 1:9-11; 2:3, 4). E yeke na ngia mingi ti bâ so ye so e yeke sala, atâa so a yeke tâ kete mingi, amû lege ti fa na gigi mbilimbili ti kota yanga-ti-komande ti Jéhovah.—aProverbe 27:11.
E yeke na ngia mingi teti futa ni
15 Jésus afa mbeni nda ti tënë so ngbanga ni e yeke na ngia so a diko asioni tënë na a sala ngangu na e legeoko tongana ti aprophète ti ândö. Na hunzingo ti ye gumbaya ni so ayeke mû ngia na e, lo tene: “I sala ngia, i duti na ngia mingi, teti futa ti i ayeke kota na yayu.” (Matthieu 5:12). Bazengele Paul asû na mbeti: “Futa ti siokpari ayeke kui; me matabisi ti Nzapa ayeke fini ti lakue lakue na yâ Christ Jésus Seigneur ti e.” (aRomain 6:23). Biani, ‘kota futa ni’ ayeke fini, na a yeke mbeni matabisi so e lingbi na ni pëpe. A yeke mbeni matabisi so a mû na e senge senge. Jésus atene so futa ni ayeke “na yayu” ngbanga ti so a londo na Jéhovah.
16 Ala so a sa yingo na ndo ti ala ayeke wara “couronne ti fini”, mbeni fini so a lingbi ti futi pëpe legeoko na Christ na yayu (Jacques 1:12, 17). “Ambeni ngasangbaga” so ayeke na beku ti ngbâ na sese ayeke ku kungo ti wara fini ti lakue lakue na ndo sese so aga paradis (Jean 10:16; Apocalypse 21:3-5). Teti abungbi use so kue, ‘futa ni’ ayeke mbeni ye so ala lingbi na ni pëpe. Ala so a sa yingo na ndo ti ala, na “ambeni ngasangbaga” ayeke wara futa ni ngbanga ti “kota grâce” ti Jéhovah. Ye so apusu bazengele Paul ti tene: “Merci na Nzapa teti Matabisi ti Lo so zo alingbi fa nda ni kue pëpe!”—2 aCorinthien 9:14, 15.
17 Bazengele Paul asû mbeti na aChrétien, so ngoi kete na pekoni Togbia Néron asala ngangu na ala mingi. Lo tene: “Zia e si na kota ngia na yâ apono, teti e hinga so pono ayeke lë bê so azia pëpe; na bê so azia pëpe alë dutingo so a yeda na ni; na dutingo so a yeda na ni alë beku, na beku ayeke ga pëpe na suingo bê.” Lo kiri lo tene: “I duti na ngia na yâ beku; bê ti e azia pëpe na yâ ye ti pono.” (aRomain 5:3-5, NW; 12:12). Atâa beku ti e ayeke ti yayu wala ti sese, futa ti dutingo be-ta-zo ti e na gbele tara ayeke tâ kota mingi ahon ye kue so e lingbi na ni. Beku ti e ti duti na fini teti lakue lakue na ti sepela Jéhovah, Babâ ti e so asi singo na ndoye na gbe ti Gbia ti e Jésus Christ, asala si katikati ti ngia ti e ayeke dä pëpe. Na lege ti fä e yeke “duti na ngia mingi” wala e yeke hulu na ngia.
18 Na yâ ti ambeni kodoro, a sala ngangu lani na aTémoin ti Jéhovah nga a ngbâ ti sala ngangu na ala. Na yâ prophétie ti lo na ndo hunzingo ti aye ti ngoi so, Jésus agboto mê ti atâ Chrétien: ‘Fade amara kue ake i ngbanga ti iri ti Mbi.’ (Matthieu 24:9). Tongana nda ni ayeke ga ndulu, Satan ayeke pusu ande amara ti londo ti ke azo ti Jéhovah (Ezéchiel 38:10-12; 14-16). Ye so ayeke fa ande so ngoi ti Jéhovah ti tene lo sala ye alingbi awe. “Fade Mbi fa na gigi kota ngangu ti Mbi, na fade Mbi sala si iri ti Mbi aga nzoni-kue, na fade Mbi sala si lê ti amara mingi ahinga Mbi; fade ala hinga Mbi yeke L’Eternel.” (Ezéchiel 38:23). Tongaso, Jéhovah ayeke sala ande si iri ti lo aga nzoni-kue na lo yeke zi azo ti lo na gbe ti salango ngangu. Nda ni la, “ngia ayeke na zo so agbu ngangu na yâ ye so atara lo”.—Jacques 1:12.
19 Teti so kota “lâ ti Seigneur” ayeke ga ndulu mingi, zia e duti na ngia ngbanga ti so e yeke ‘hu pono ti ye ti kamene’ teti iri ti Jésus (2 Pierre 3:10-13; Kusala 5:41). Na tapande ti akozo Chrétien, zia e ngbâ ti “fa nda ti tënë na ti fa Tene-nzoni ti Jésus, Lo so ayeke Christ” nga na Royaume ti lo na ngoi so e yeke ku futa ti e na yâ fini sese ti Jéhovah so mbilimbili ayeke duti dä.—Kusala 5:42; Jacques 5:11.
Dango bê
• Ti hu pono ngbanga ti kusala ti mbilimbili aye ti tene nyen?
• Salango ngangu asala nyen na ndo akozo Chrétien?
• Ngbanga ti nyen a lingbi ti tene so a yeke sala ngangu na aTémoin ti Jéhovah tongana ti so a sala na aprophète ti ândö?
• Ngbanga ti nyen e lingbi ti ‘sala ngia na ti duti na ngia mingi’ tongana a yeke sala ngangu na e?
[Ahundango tënë ti manda na ye]
1. Dengo bê wa Jésus amû na adisciple ti lo na ndo tënë ti ngia nga na salango ngangu?
2. Na lege ti tënë ti Jésus na ti bazengele Pierre, mara ti pono wa ayeke ga na ngia?
3. (a) Ti hu pono ndali ti kusala ti mbilimbili aye ti tene nyen? (b) Salango ngangu asala nyen na ndo akozo Chrétien?
4. Ambeni ye so a yeke sala ngangu na aChrétien ngbanga ni ayeke so wa?
5. Kota ye so ngbanga ni a yeke sala ngangu na azo ti Jéhovah ti laso ayeke nyen?
6. (a) Ngbanga ti nyen a yeke zonga nga a yeke sala ngangu na tanga ti ala so a sa yingo na ndo ti ala nga na afon ala? (b) Ye so azi mbage ti ngia ti e?
7, 8. Amvene wa awato ti akozo Chrétien atene na iri ti ala?
9. Tongana nyen akozo Chrétien asala ye lani na gbele atënë ti wataka so a bi na li ti ala? Ka ti laso ayeke tongana nyen?
10, 11. (a) Tongana nyen Jésus ako nda ti tënë ti lo na ndo ye gumbaya ni so aga na ngia? (b) Ngbanga ti nyen a sala ngangu na aprophète? Fa ambeni tapande ni.
12. Na tapande ti aprophète ti ândö, ngbanga ti nyen e aTémoin ti Jéhovah e yeke bâ hungo pono tongana ye ti gonda?
13. (a) Ngbanga ti nyen bê ti e ayeke woko pëpe na gbele salango ngangu? (b) Ye nyen ayeke mû lege na e ti luti ngangu? Na a yeke fä ti nyen?
14. Ambeni nda ti tënë wa e yeke na ni ti duti na ngia ngbanga ti so a yeke sala ngangu na e teti kusala ti mbilimbili?
15, 16. (a) Nda ni nyen Jésus atene na e ti ‘sala ngia na ti duti na ngia mingi’? (b) Futa wa ayeke ku aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala na yayu? Na tongana nyen “ambeni ngasangbaga” nga ayeke wara ande futa?
17. Ngbanga ti nyen na lege ti fä e lingbi ti hulu na ngia tongana a sala ngangu na e?
18. Ye nyen e lingbi ti ku tele ti e na ni na mbage ti amara tongana nda ni ayeke ga ndulu? Na Jéhovah ayeke sala nyen ande?
19. A lingbi e sala nyen na ngoi so e yeke ku kota “lâ ti Seigneur”?
[Afoto na lembeti 16, 17]
“Ngia ayeke na i, tongana azo azonga i, na ala sala ngangu na i”
[Lingu ti foto ni]
Azo na da ti kanga: Chicago Herald-American