Mbaï ti Fini

Mbi wara ‘ye so bê ti mbi aye’

TËNË TI DOMINIQUE MORGOU

Na tango so mbi de lani molenge, nzara ti gue na Afrika asala mbi ngangu mingi. Na li ti mbi, Afrika ayeke mbeni kodoro so ando ni akono mingi, nga anyama ti ngonda asi singo dä. Aye so apika bê ti mbi ngangu. Mbeni ye nde so mbi sala nzara ni nga ayeke ti fa tënë na ngoi kue na mbeni kodoro wande. Me mingi ti azo abâ ti ala so mbi lingbi pëpe ti sala ni, ngbanga ti so mbi yeke na kota kpale ti bango ndo. Me na décembre ti ngu 1998, nzara ti mbi ni aga tâ ye awe. Na ngu ni so, mbi si na Afrika nga mbi yeke fa tënë kâ na ngoi kue! Tongana mbi yeke fa tënë na yâ ti akete kodoro ti Afrika ni, mbi yeke na mbeni mbo na tele ti mbi so ayeke fa lege na mbi. Mbo ni so, a leke lo ti fa lege na azo so lê ti ala abuba, me gi na ndo alege ti kodoro ti Poto so a leke ni pendere mingi. Me zia mbi fa na mo tongana nyen si mbi wara lege ti fa tënë na Afrika nga tongana nyen si Jéhovah amû na mbi ‘ye so bê ti mbi aye.’​—Psaume 37:4.

A DÜ mbi na mbongo ti France, na lango 9 ti juin ti ngu 1966. A dü e mbasambala: koli use na wali oku. Mbi yeke tanga ni. E kue, babâ na mama ti e abata e na ndoye. Me mbeni ye ti vundu asi na mbi na lâ ti maseka ti mbi. Mbeni kobela agbu mbi. Kobela ni ayeke gue na zo yeke yeke ngbii lê ti lo akanga kue. Mbi wara kobela so na peko ti mama ti dungo mama ti mbi, nga na peko ti mama ti mbi mveni. Mbeni ita ti mbi ti wali nga ayeke na kobela so.

Na ngoi so ngu ti mbi ade asi lani 20 pëpe, asioni bibe so azo aduti lani na ni na mbage ti mbi, salango ye ti azo na ndendia nga tënë ti mara asala si ngonzo agbu mbi na tele ti kodoro ni. A yeke na ngoi so la si sewa ti e ague na kodoro so iri ni ayeke Hérault. Kâ, mbeni pendere ye asi na e.

Mbeni lâ, na dimanche na ndapelele, aTémoin ti Jéhovah use, awali, aga na da ti e. Mama ahinga ala, na lo tene na ala ti lï na da. Mbeni oko ti aTémoin ni ahunda na Mama wala lo dabe ti lo na tënë so lani lo tene, so fade lo yeke yeda ti manda Bible mbeni lâ. Tënë ni akiri na li ti Mama, na lo hunda ala, lo tene, “E yeke to nda ni lawa?” Ala mä tele ti sala étude ni lakue na dimanche na ndapelele. A yeke tongaso si mama ti mbi ato nda ti manda “tene-biani ti Tene-nzoni”.​—aGalate 2:14.

Mbi gbu nda ti ambeni ye

A yeke lani kete ye na Mama pëpe ti gbu nda ti aye so lo manda nga ti girisa ni pëpe. So lê ti lo akanga so, a hunda na lo ti bata aye kue na li. A-Témoin ni akanga bê ti ala mingi na mbage ti lo. Me ti mbi, tongana aTémoin ni aga, mbi yeke honde ka tele ti mbi, na mbi yeke sigigi gi tongana ala hon awe si. Mbeni lâ, Eugénie, mbeni oko ti ala, abâ mbi na lo sala tënë na mbi. Lo tene na mbi so Royaume ti Nzapa ayeke hunzi ande aye kue ti ndendia, akengo ndo nga na asioni bibe so azo ayeke na ni na mbage ti amba ti ala. Lo tene so gi Nzapa oko si alingbi ti sala aye so kue. Na pekoni lo hunda mbi wala mbi ye ti hinga ye mingi na ndo ni. Mbi yeda, si na ndade ni mbi to nda ti manda Bible.

Ye kue so mbi manda aduti tâ fini ye na lê ti mbi. Mbi hinga fadeso awe so Nzapa ayeda senge senge pëpe na ye ti sioni ti duti na ndo ti sese, nda ni ayeke dä (Genèse 3:15; Jean 3:16; aRomain 9:17). Mbi manda nga so Jéhovah azia e gi tongaso pëpe. Lo mû na e pendere zendo so fade e yeke duti kpu na kpu na ndo ti sese so ayeke ga ande paradis (Psaume 37:29; 96:11, 12; Esaïe 35:1, 2; 45:18). Na yâ ti Paradis so, mbi yeke kiri ti bâ ndo, mbi so lê ti mbi ayeke gue yeke yeke ti kanga kue so.​—Esaïe 35:5.

Mbi mû kusala ti ngoi kue

Ita ti mbi Marie-Claire awara batême. Na pekoni mbi wara ti mbi batême ni. A yeke lani na lango 12 ti décembre, ngu 1985. Jean-Pierre, mbeni ita ti mbi ti koli, nga na mama ti mbi, ala use kue awara batême na peko ti mbi.

Na yâ ti kongregation ti mbi, apionnier mingi, wala awafango tënë ti ngoi kue, ayeke dä. Ngia ti ala ndali ti fango tënë asala mbi nzoni mingi. Même Marie-Claire nga kue amû kusala ti ngoi kue, atâa so lo yeke na kpale ti bango ndo nga mbage ti gere ti lo oko abuba si lo yü mbeni ye ndali ni. Tapande ti lo angbâ lakue ti kpengba mbi na lege ti yingo. Dutingo na apionnier na yâ ti kongregation ti mbi nga na yâ ti sewa ti mbi amû na mbi kota nzara ti ga nga pionnier. Tongaso, na novembre ti ngu 1990, mbi ga pionnier na mbi yeke fa lani tënë na gbata ti Béziers, na France.​—Psaume 94:17-19.

Bira ti mbi ti kinda vundu so ahon ndo ti mbi

Na fango tënë, ambeni pionnier aduti na tele ti mbi ndulu ndulu. Me so kue gbä. Ambeni ngoi ayeke si so bê ti mbi anze kue. Mbi ye ti sala ye mingi, me lê ti mbi ni amû lege na mbi ti sala ni pëpe. Jéhovah amû maboko na mbi mingi na yâ ti angoi so. Mbi gi aye na yâ ti Index des publications Watch Tower ti bâ wala ambeni pionnier nga kue awara mara ti kpale tongana ti mbi. Tapande ti ala ayeke mingi biani! Ambaï so alingbi tâ na dutingo ti mbi nga ala kpengba mbi. Ala fa nga na mbi ti bâ na nzoni lê ye so mbi lingbi ti sala nga ti yeda na dutingo ti mbi ni.

Ti wara kobe ti yanga ti mbi, mbi na ambeni Témoin e sala kua na yâ ti mbeni kota magazin. A yeke ti tene e sukula yâ ni. Mbeni lâ, mbi bâ so ndo so mbi sukula ni awe, amba ti mbi ni akiri ague asukula ni. Andâ, mbi zia gbâ ti saleté na peko ti mbi. Mbi gue mbi bâ Valérie. Lo la si ayeke bâ lege ti groupe ti e, na mbi hunda lo ti tene na mbi vîi wala mbi yeke sala si kua ti ambeni ita ti mbi ni ane na ndo ti ala. Lo tene na mbi yeke so tongana mbi bâ gbä, mbi lingbi ti zia kua ni. Na mars ti ngu 1994, mbi zia kua ni.

Bê ti mbi akiri aso, ndali ti so mbi bâ so mbi yeke ye oko pëpe. Mbi sambela Jéhovah ngangu mingi, na mbi hinga mbi tene lo mä sambela ti mbi ni. Na ndo ni, mandango Bible nga na ambeti ti Nzapa amû maboko na mbi mingi. Na atâa so kpale ti lê ti mbi ni angbâ ti ga gi ngangu, nzara ti mbi ti sala na Jéhovah ayeke kono gi konongo. Me ye wa si mbi lingbi ti sala ni?

Kozoni a hunda na mbi ti ku, me mbeni tënë nde aga

Mbi sû mbeti na mbeni ndokua na gbata ti Nîmes (na France) so ayeke bâ lege ti azo so lê ti ala abuba. Ala yeda ti tene mbi gue kâ teti anze ota. Ngoi so mbi sala kâ amû maboko na mbi mingi. A mû maboko na mbi ti gbu nda ti kpale ti mbi ni nzoni nga ti sala ye alingbi na ni. Mbi wara mara ti azo nde nde kâ so ayeke na akpale, na ye so asala si mbi bâ tongana nyen beku so mbi Chrétien mbi yeke na ni ayeke tâ kota ye biani. Fadeso mbi hinga awe ye so mbi ye na yâ ti fini ti mbi, na mbi lingbi ti sala mbeni ye ti nzoni ndali ti azo. Na mbage nga, mbi manda ti diko Braille (mbeti ti awaziba) na yanga ti Français.

Tongana mbi kiri na kodoro, sewa ti mbi abâ tongana nyen si dutingo ti mbi ni kâ amû maboko na mbi mingi. Me tâ mbeni ye ni so mbi ke na bê ti mbi oko ayeke gi vulu keke so mbi yeke gbu ti tambela na ni. Gi ti pensé na ndo ni aso bê ti mbi. A yeke duti nzoni ti wara mbeni ye nde: peut-être mbeni mbo ti fa lege na mbi.

Mbi tokua mbeti na mbeni ndokua ti hunda ala ti gi na mbi mbeni mbo. Me ala tene na mbi so azo mingi ayeke ku ti wara mbeni oko, tongaso a yeke nzoni mbi ku. Nga ndokua ni ayeke gi ti bâ wala biani mbi yeke na bezoin ni; ala yeke mû mbo na zo kirikiri pëpe. Me mbeni lâ, mbeni wali so ayeke bâ lege ti azo so lê ti ala abuba atene na mbi so mbeni ndo ti pikango tennis ayeke na mbeni mbo, na ala ye ti mû ni na mbeni zo ti vaka ni so lê ti lo abuba. Ndani la si li ti lo atï na ndo ti mbi. Fade mbi yeke yeda na ni? Mbi bâ maboko ti Jéhovah na peko ti ye so, na mbi yeda ti wara mbo so. So kue nga, a hunda lani na mbi ti ku.

Nzara ti Afrika angbâ lakue na yâ ti mbi

Na ngoi so mbi yeke ku, mbeni ye nde agboto lê ti mbi. Tongana ti so mbi tene fade na tongo nda ni, na ngoi so mbi de lani molenge, mbi ye ti gue na Afrika. Atâa so lê ti mbi ni ayeke buba gi bubango, nzara ti gue kâ akiri akono, mbilimbili na ngoi so mbi mä a tene azo ti Afrika aye tënë ti Bible mingi nga ala ye ti sala na Jéhovah. Mbi tene tënë ti guengo ni kâ lani na Valérie, na mbi hunda lo wala lo ye ti gue na mbi. Lo yeda. Na pekoni e sû mbeti na afiliale ti aTémoin ti Jéhovah ti akodoro ti Afrika so ayeke tene yanga ti Français.

Filiale ti Togo akiri tënë na e. Tele ti mbi anzere ngangu, si mbi hunda na Valérie ti diko mbeti ni na mbi. Tënë ti yâ ni ayeke tâ nzoni, na Valérie atene: “Ka e gue ma!” E sû mbeti na aita ni kâ, na ala hunda mbi ti sû mbeti na mbeni ita-wali pionnier na Lomé, kota-kodoro ti Togo. Iri ti lo ayeke Sandra. E leke tele ti e ti gue kâ na kozo lango ti décembre, ngu 1998.

Ye so mbi bâ kâ ayeke tâ nde mingi na ndo so mbi londo dä, me bê ti mbi anzere mingi. Na ngoi so e yeke sigigi na yâ ti lapara ni, ndowa ti Afrika ayamba e. Sandra aga awara e. E hinga tele lani pëpe, me e yeke sala ye mo bâ mo tene e hinga tele a ninga mingi awe. Ngoi kete kozoni si e si na Lomé, a tokua Sandra nga na Christine tongana apionnier spécial na Tabligbo, mbeni kete kodoro ni. A hunda na e ti fa tënë legeoko na ala. E sala nze use kâ, na e kiri na France. Me mbi hinga mbi tene mbi yeke kiri ande na Togo.

Ngia ti mbi ti kiri na Togo

Na France, mbi to nda ni hio ti leke use voyage ti mbi na Togo. Sewa ti mbi amû maboko na mbi ti ngbâ kâ nze omene. Tongaso na septembre ti ngu 1999, mbi kiri mbi gue na Togo. Ti so ni so, mbi yeke gi mbi oko. Bê ti sewa ti mbi afâ tongana ala yeke bâ mbi gi mbi oko na mungo lapara atâa kota kpale ti lê ti mbi ni. Me mbeni ye ti tene ala sala mbito ayeke dä pëpe. Mbi tene na ala so akamarade ti mbi, so aga tongana aita ti mbi awe, ayeke ku mbi ande na Lomé.

So nzerengo tele ti kiri na ndo so azo asala nzara ti tënë ti Nzapa mingi dä! Mo yeke bâ lakue azo na dikongo Bible na tele ti lege. Na Tabligbo kâ, azo ayeke hiri mo ti ga ti sala lisoro na ndo ti Bible. Na mbi yeke na ngia ti lango da oko na aita-wali pionnier spécial use! Mbi manda ngobo ti salango ye ti mbeni kodoro wande, nga tongana nyen si ala yeke bâ aye. Me kota ye ni ayeke ti bâ so aita ti e ti Afrika ayeke zia ye ti Royaume na kozo ndo na yâ ti fini ti ala. Na tapande, ala yeke tambela akilomètre mingi na gere ti gue na abungbi na Da ti Royaume. Ndoye ti ala nga na yambango so ala yeke yamba na azo afa na mbi ye mingi.

Mbeni lâ, tongana e hunzi ti fa tënë awe, mbi tene na Sandra so gi ti pensé so mbi yeke kiri na France asala mbi nzoni pëpe. Lê ti mbi ni ayeke gue ti kanga kue. Mbi yeke pensé na alege ti France ni so azo gbâ ni gbâ ni ayeke tambela dä. Mbi yeke pensé nga na a-escalier ti ada ti étage ni nga na gbâ ti ambeni ye nde so ayeke sala si mo so lê ti mo abuba, a yeke duti ngangu na mo. Me alege ti Tabligbo, atâa so a leke ni pendere kue pëpe, ayeke kpô. Azo mingi na akutukutu mingi ayeke hon na ndo ni pëpe. Mbi so mbi tambela mingi na Tabligbo ni awe so, fade mbi yeke sala tongana nyen?

Lango use na pekoni, mama ti mbi ahiri mbi, na lo tene na mbi so ekole so ayeke fa ye na ambo teti azo so lê ti ala abuba ayeke ku mbi. Mbeni mbo ayeke ku mbi kâ, iri ti lo ayeke Océane. Lo si ayeke fa lege na mbi. Ge nga mbi bâ so Jéhovah agirisa mbi pëpe, na bê ti mbi adë. Na peko ti nze omene so mbi sala na Tabligbo, mbi kiri na France ti wara Océane kâ.

Mbi sala anze mingi na ekole ni. Na pekoni, a yeda ti mû na mbi Océane. A yeke lani ngangu na tongo nda ni. A lingbi e hinga mba nzoni. Yeke yeke, mbi ga ti bâ so mbi yeke na bezoin ti Océane mingi. Lo ga mbage ti tele ti mbi awe. Tongana mbi yeke fa tënë na Béziers si mbi si na da ti azo, ala yeke bâ mbi tongana nyen, so Océane ayeke na tele ti mbi so? Ala yekia mbi mingi. Azo ti vaka ni kue ahinga Océane. Ti azo mingi, bango mbeni zo so lê ti lo wala mbeni mbage ti tele ti lo abuba asala ala nzoni pëpe. Me mbo ti mbi amû maboko na mbi ti fa tënë ti kpale ti mbi ni na mbito pëpe. Azo ni ayeke duti kpô na ala yeke mä mbi. Biani, Océane amû lege na mbi nzoni mingi ti sala lisoro na azo.

Mbi na Océane, e gue na Afrika

Bê ti mbi ayeke lakue na ndo ti Afrika. Mbi yeke leke tele ti mbi fadeso ti gue kâ ti lege ota ni. Océane ayeke duti na tele ti mbi. Mbeni koli na wali ti lo, Anthony na Aurore, nga na kamarade ti mbi Caroline ayeke ga nga na mbi. Ala kue ayeke apionnier tongana mbi. Na lango 10 ti septembre ngu 2000, e si na Lomé.

Na tongo nda ni, azo asala mbito ti Océane mingi. Mingi ti azo abâ mara ti kota mbo tongana Océane so na Lomé lâ oko pëpe. Ambo ti ala mingi ayeke kete. Tongana ala bâ kamba so a kanga na tele ti Océane, ambeni abâ ti ala atene so sioni mbo la. Ti Océane nga, tongana lo bâ mbeni ye akpa pëpe, lo yeke ndulu ti bata mbi. Me hio, lo sala mbito ti azo mbeni pëpe. Tongana lo yü kamba so na tele ti lo, lo yeke na kua la. Na ndembe ni so, lo yeke kpô, lo yeke mä yanga nga lo ngbâ ndulu na tele ti mbi. Me tongana a zi kamba so na tele ti lo, lo yeke sala ngia mingi, na ambeni ngoi lo yeke sala ye kirikiri. E he ngia mingi.

A hunda na e kue, Anthony, Aurore, Caroline, mbi na Océane, ti ngbâ na da ti Sandra nga na Christine na Tabligbo. Ti tene mbito ti Océane asala aita ni pëpe, e tisa ala na da ti e, na e fa na ala kua ti mbeni mbo so ayeke fa lege na zo so lê ti lo abuba. E fa na ala nga ngbanga ti nyen mbi yeke na bezoin ti mbeni mbo, nga tongana nyen a lingbi ala sala ye na mbage ti lo. A-ancien ayeda ti tene Océane alï na yâ Da ti Royaume na tele ti mbi. A yeke ngangu ti bâ mara ti ye tongaso na Togo. Ni la, a sala mbeni kete tënë na kongregation ni ti fa na ala nda ni. Tongana mbi yeke sigigi na fango tënë, si mbi yeke gue gi ndali ti avizite wala a-étude ti Bible, Océane ayeke na tele ti mbi. Ge so azo ni ayeke hinga hio ngbanga ti nyen mbi mû mbo na tele ti mbi.

Fango tënë na Tabligbo anzere lakue na mbi. Nzobe ti azo ni andu bê ti mbi mingi. Na tapande, ala yeke sigigi na ye ti duti hio na mbi. Mbi kiri na France, me na octobre 2001, mbi na mama ti mbi la e gue na Togo. Lo sala ti lo yenga ota kâ, na pekoni lo kiri na France. Bê ti lo adë, nga lo yeke na ngia.

Mbi kiri singila mingi na Jéhovah so lo mû lege na mbi ti fa tënë na Togo. Mbi hinga biani na bê ti mbi so tongana mbi ngbâ ti mû ngangu ti mbi kue ti sala na Jéhovah, lo yeke mû na mbi lakue ‘ye so bê ti mbi aye.’a

[Akete tënë na gbe ni]

[Afoto na lembeti 10]

Ando na Afrika akono mingi nga anyama ti ngonda asi singo dä; ye so apika bê ti mbi lakue

[Foto na lembeti 10]

Mbi na Océane na ngoi ti salango avizite

[Foto na lembeti 11]

A-ancien ayeda ti tene mbi ga na Océane na bungbi