Aye so amû lege na nzoni lisoro na popo ti koli na wali

‘MBI hinga fade ka mbi tene tënë tongaso pëpe.’ ‘Mbi pensé so mbi fa tënë ti bê ti mbi fade polele pëpe.’ A si na mo awe ti tene tënë tongaso na pekoni so mo tara ti sara lisoro na wali wala koli ti mo? Ti sara lisoro ayeke mbeni kode so a hunda zo kue ti maï ni. Legeoko na akode kue, ambeni zo ayeke dä so peut-être ahinga pendere mingi nzoni kode ti sarango lisoro; me ti ambeni a yeke ngangu kete. Ye oko, même tongana mo yeke na popo ti azo so ayeke na kpale mingi ti sara lisoro, mo lingbi ti manda ti fa tënë ti bê ti mo na mbeni lege so amû ngia na mba ti mo, na ti sara lisoro nzoni.

Na ambeni ngoi, angobo ti sarango ye ti mbeni ndo ayeke sara ngangu na ndo ti mbeni koli wala wali na ndo lege so lo yeke bâ na lo so lo mû na mariage. Peut-être a fa na akoli atene: ‘Ti duti koli, a lingbi mo sara tënë mingi mingi pëpe.’ Na ando tongaso, a bâ akoli so asara tënë mingi tongana akoli so alingbi ti tene zo ane ala pëpe. Tâ tënë, Bible atene: “A lingbi azo oko oko kue amä ndo fade, ala sara tënë fade pëpe.” (Jacques 1:19). Ye oko, wango so abâ akoli na awali kue na afa so ti sara lisoro aye ti tene pëpe gi ti diko tënë. Azo use alingbi ti sara tënë na mba aninga, me tongana ala ye ti mä mba pëpe, fade a tene so ala yeke sara tâ lisoro la? Biani, a yeke duti tâ lisoro pëpe. Tongana ti so versê ti Jacques ni afa, mbeni kota ye so amû lege ti sara lisoro nzoni ayeke ti hinga ti dengi mê na tënë so mba ti mo ayeke tene.

Ti hinga ye so ayeke na bê ti mba ti mo sân ti zi yanga

Na ambeni ndo, a ku pëpe na mbage ti awali ti fa tënë ti bê ti ala na akoli ti ala. Koli ayeke na bezoin ti hinga ye so ayeke tambela na yâ sewa ti lo pëpe. Na yâ mbeni mara ti ndo tongaso, tongana mbeni ye ayeke dä, a yeke na koli wala na wali ni ti gi ti hinga lo mveni ye so mba ti lo ni aye. Ambeni wali amaï nzoni kode ti hinga aye so koli ti ala aye na bê ti ala na tongaso ti sara ye hio alingbi na ni. Na yâ ngoi tongaso, a yeke nga mbeni lege ti sarango lisoro la na so ayeke tambela na popo ti koli ni na wali ti lo atâa so mbeni oko azi yanga ti fa tënë ti bê ti lo ni pëpe. Ye oko, mingi ni tongana a yeke tongaso, gi mbeni zo oko la ayeke tara ti sara lisoro ni so. Atâa so wali ni alingbi peut-être ti hinga ye so ayeke na yâ li ti koli ti lo wala na yâ bê ti koli ni, mingi ni a ku na mbage ti koli ni pëpe ti sara tongaso nga na mbage ti wali ni.

Tâ tënë, na ambeni ndo, akoli ayeke gi ti hinga ye so ayeke na yâ ti li wala na yâ ti bê ti wali ti ala, na ala yeke tara ti kiri tënë na ni. Me même na ando tongaso, akoli na wali so amû tere alingbi ti wara nzoni na lege ti mbeni lisoro so ayeke nzoni ahon ti so.

Ti zi yanga ti fa tënë ti bê ti mo ayeke kota ye mingi

Tongana zo ahinga ti fa tënë ti bê ti lo polele, a lingbi ti kanga lege na mba ti lo ti bâ ambeni sarango ye ti lo na mbeni lege nde nga ti pensé na mbeni tënë nde pëpe. Na tapande, giriri na kodoro ti Israël, azo ti kete mara ti Ruben, ti Gad na ambeni zo ti mara ti Manassé so alango lani na mbage ti Tö ti Ngu ti Jourdain asara mbeni “balaga so ayeke kota mingi” kâ na tere ti Jourdain. Me tanga ti akete mara ti Israël ni so ayeke na mbage ti Banga abâ ti ala ye so ala sara ni so na mbeni lege nde. Ala pensé atene aita ti ala ti mbage ti Jourdain ni azia lege ti vorongo ti Jéhovah awe; tongaso, ala leke tere ti ala ti gue ti sara bira na aita ti ala ni so ala bâ ala tongana azo so ake yanga-ti-komande ti Nzapa. Ye oko, kozoni si ala gue na bira ni, ala tokua ambeni zo ti gue ti bâ akete mara ti mbage ti Tö so na ti sara lisoro na ala. Ye so ala sara so ayeke tâ lege ti ndara biani! A fa na ala so balaga ni so aita ti ala ni aleke ayeke pëpe ti zö na asandaga so ague nde na ndia ti Nzapa. Nde na so, ala sara balaga so teti ala duti na mbeto ti tene mbeni lâ, tanga ti amara ni atene na ala ‘ye ti ala ayeke na Jéhovah pëpe.’ Balaga ni ayeke duti tongana témoin ti fa so ala nga kue ayeke voro Jéhovah (Josué 22:10-29). Ala zia iri ti balaga ni Témoin, peut-être ngbanga ti so na lê ti ala a yeke tongana mbeni témoin ti fa so Jéhovah ayeke tâ Nzapa.​—Josué 22:34.

Tënë ti ala ni adë bê ti azo ti tanga ti amara ni, na tongaso ala zia tënë ti ala ti gango ti sara bira na akete mara ti mbage ti Tö ti Ngu ti Jourdain so. Biani, so ala zi yanga lani ti sara lisoro polele akanga lege na bira ti si. Angu mingi mingi na pekoni, tongana Israël ake yanga ti Jéhovah Nzapa so ayeke tongana koli ti mara ni, Jéhovah atene na ala so fade ni yeke fa be-nzoni ti ‘sara ndeko na ala.’ (Osée 2:16, Tene ti Nzapa, Kozo Mbouki). So tâ nzoni tapande biani ndali ti akoli na awali! Gi ti sara ndeko wala kamarade na wali wala na koli ti mo, tongaso si lo lingbi ti hinga ye so ayeke na yâ ti bê ti mo. Ye so ayeke kota ye mingi, mbilimbili tongana ye ni so tënë ni alondo na ndo ni alingbi ti pusu mo hio ti sara ngonzo wala ti wara kota vundu. Yapakara Pattie Mihalik, mbeni wagosinga ti kodoro ti Amerika, atene: “Ambeni zo atene so ti sara tënë ayeke gi senge ye; me ti sara tënë ayeke gi senge ye pëpe; a lingbi nga ti sara ye mingi. Atâa so ambeni zo alingbi ti bâ so a yeke ngangu ti fa tënë ti bê ti ala, ye so ayeke ga na pekoni alingbi ti duti na ngere mingi ahon nginza so a zia na banque.”

Ngbâ ti maï akode ti mo ti sara lisoro nzoni

Ambeni alingbi ti tene: ‘Mariage ti e ni abuba lani gi na tongo nda ni.’ Ambeni alingbi nga ti tene: ‘Mbeni ye ti sara ngbanga ti mariage ti e ayeke dä pëpe.’ Peut-être ala bâ ti ala so na peko ti mariage ti ala, lege ayeke ti lo dä mbeni pëpe ti maï akode ti ala ti sara lisoro nzoni. Ye oko, gbu li ti mo na ndo ala so alango na ando so a yeke afami ti ala si ayeke mû wali wala koli na ala. Azo mingi so alango na akodoro tongaso na so a mû wali wala koli na ala mungo, na nda ni ala wara lege ti sara lisoro nzoni na popo ti ala.

A yeke ye so asi na mbeni koli na wali na mbeni sese na mbage ti Asie. A yeke afami ti ala si aleke mariage ti ala. Babâ ti koli ni atokua mbeni wakua ti gue na yongoro ndo kâ ti sara kogara ti mbeni wali ndali ti molenge ti lo ti koli. Me koli ni na wali ti lo so aduti na fini a sara laso angu 4 000 awe afa na gigi so ala hinga pendere mingi ti sara lisoro na popo ti ala. Molenge ti koli ni so ayeke Isaac. A yeke na yâ ti mbeni yaka si lo tingbi na zo ti guengo na kogara ni nga na wali ni so a tokua ti ga na ni na lo. Koli so ague fade ti mû wali ni ti ga na ni ‘atene na Isaac ye kue so lo sara.’ Mbaï ni, so a wara na yâ ti Bible, atene na pekoni: “Isaac aga na Rebecca na tente ti mama ti lo Sara [so ayeke lani ti fa na lê ti azo mariage ti lo na lo], lo kamata Rebecca, na lo ga wali ti lo; Isaac andoye lo.”​—Genèse 24:62-67.

Bâ so kozoni kue, Isaac amä tondo ti ye so asi. Na a yeke gi na peko ti so lo mä tondo ni awe si lo mû Rebecca ti tene lo ga wali ti lo. Wakua so a tokua lani ti sara kogara ti Rebecca ayeke zo so alingbi ti zia bê na tënë ti lo, nga lo yeke voro Jéhovah Nzapa, so Isaac kue ayeke voro. Isaac ayeke na tâ nda ti tënë ti zia bê kue na tënë ti wakua so. Na pekoni, Isaac “andoye” wali ti lo Rebecca mingi.

Isaac na Rebecca ahinga lani nzoni ti sara lisoro na popo ti ala? Na peko ti so molenge ti ala ti koli Esaü amû awali use ti mara ti Heth, kota tënë alondo na yâ ti sewa ni. Rebecca atene na Isaac: “Mbi nze awe, nzara ti ngbâ na fini agbu mbi mbeni pëpe tënë ti amolenge-wali ti mara ti Heth. Tongana Jacob [tanga ti molenge ti ala ni] akamata wali na popo ti amolenge ti mara ti Heth, . . . fini ti mbi asara nzoni na mbi tongana nyen?” (Genèse 26:34; 27:46). Bâ so Rebecca afa atënë ti bê ti lo tâ polele.

Isaac ahiri Jacob, mbage ti ngbo ti Esaü, na lo tene na lo ti mû wali pëpe na popo ti amolenge-wali ti Canaan (Genèse 28:1, 2). A yeke ye so Rebecca aku fade na mbage ti Isaac ti sara la. Koli na wali so asara lisoro na amä tere nzoni na ndo ti mbeni ye so alingbi fade ti ga na tënë mingi na yâ sewa ni; ye so ala sara aduti nzoni tapande teti e laso. Me ka tongana koli na wali amä tere pëpe na ndo ti mbeni tënë, ala lingbi ti sara tongana nyen?

Lege so mbeni koli na wali alingbi ti leke na tënë na popo ti ala

Tongana mango tere ayeke pëpe na popo ti mo na koli ti mo wala na wali ti mo, yorö ni ayeke pëpe ti ke ti sara tënë na lo. Sarango tongaso ayeke fa gi so mo yeke na ngia pëpe na mo ye nga ti tene mba ti mo ni aduti na ngia pëpe. Ye oko, a lingbi ti si so lo gbu nda ti ye so mo ye so pëpe nga na ti atënë so agbu bê ti mo.

A hunda peut-être na mbage ti mo na lo ti fa tënë ti bê ti ala polele na gigi. Tongana tënë ni alingbi ti bi vundu na bê ti mbeni oko, a lingbi ti duti ngangu ti kanga bê. Mbeni lâ, ababâ na mama ti Isaac so ayeke Abraham na Sara atingbi na mbeni ngangu kpale. Teti so Sara ayeke ngombo, lo sara ye tongana ti so ngobo ti sarango ye ti ngoi ni kâ ahunda, na lo mû na Abraham wakua ti lo ti wali Agar ti tene lo bungbi na lo si lo wara molenge. Agar adü na Abraham mbeni molenge ti koli, Ismaël. Me angu mingi na pekoni nga, Sara amë ngo na lo dü na Abraham mbeni molenge ti koli, Isaac. Na ngoi so a zi Isaac na me, Sara abâ so Ismaël ayeke sara ngia ti buba na tere ti molenge ti lo Isaac. Tongaso, teti so lo bâ mbeni sarango ye so alingbi ti ga na kpale na molenge ti lo Isaac, Sara ahunda na Abraham ti tomba Agar na Ismaël na da ni. Biani, Sara afa polele na Abraham ye so ayeke tâ na bê ti lo. Ye oko, ye so lo hunda so amû ngia na Abraham oko pëpe.

A leke tënë ni tongana nyen? Mbaï ti Bible ni atene: “Nzapa atene na Abraham, Zia ye so aga ye ti vundu na lê ti mo teti molenge ni pëpe, na teti ngba-wali ni pëpe. Ye kue so Sara atene na mo, mo mä yanga ti lo; teti fade A iri ahale ti mo na yâ Isaac.” Abraham amä Jéhovah na lo sara tongana ti so Jéhovah afa na lo.​—Genèse 16:1-4; 21:1-14.

Me mo lingbi peut-être ti tene: ‘Biani, tongana Nzapa asara tënë na e na sese ge tongaso, ka e lingbi hio ti leke atënë so ayeke na popo ti e!’ Tënë so ague na e ti bâ mbeni ye nde so ayeke mû lege ti leke na atënë na popo ti koli na wali. Akoli na wali so amû tere alingbi ti mä Nzapa. Tongana nyen? Na dikongo Mbeti ti Nzapa legeoko nga na sarango ye alingbi na ye so Mbeti ni afa tongana fango lege so alondo na Nzapa.​—1 aThessalonicien 2:13.

Mbeni wali Chrétien so ayeke biazo atene: “Lege mingi, tongana mbeni maseka-wali aga na mbi ti hunda wango na ndo mbeni tënë so alondo na popo ti lo na koli ti lo, mbi yeke hunda lo wala lo na koli ti lo ayeke diko ka Bible lakue legeoko. Mingi ti akoli na wali so ayeke na kpale na popo ti ala ayeke sara ka tongaso lakue pëpe.” (Tite 2:3-5). E kue e lingbi ti wara nzoni na lege ti tënë so wali so atene. Diko Mbeti ti Nzapa lakue mo na koli ti mo wala wali ti mo. Tongana mo sara tongaso, mo yeke ‘mä’ tënë so Nzapa atene ti fa tongana nyen alingbi mo tambela lâ na lâ (Esaïe 30:21). Me hange: Sara kusala na Bible ni pëpe tongana mbeni zaza ti pika na wali wala koli ti mo, na lege so lakue mo yeke soro ti sara kusala gi na aversê so mo bâ andu gi awokongo ti zo ti mo ni. Ahon ti sara tongaso, tara ti bâ tongana nyen mo na lo kue alingbi ti sara ye ague oko na ye so ala diko.

Tongana mo yeke tara ti leke mbeni kota tënë so asi, a lingbi ti duti nzoni ti gi yâ ti Index des Publications de la Société Watch Towera ti wara mbeni ye so andu mbilimbili tënë ni so mo yeke gi bê ti mo dä. Peut-être mo yeke bâ lege ti ababâ na mama ti mo so aga mbakoro awe, na ye so ayeke sara si mango tere ayeke dä pëpe na popo ti mo na wali wala koli ti mo. Ahon ti tene mo diko atënë ti fa aye so alingbi wali wala koli ti mo asara wala asara pëpe, a yeke nzoni ti tene mo na lo amû ngoi ti gi legeoko awango na yâ ti Index. Kozoni kue, zi buku Index ni na li ti tënë “Parents”. Ala ye ande peut-être ti bâ kete li ti tënë “prendre soin de ses parents âgés” na ti bâ ambeti so a tokua ala dä. Ala use kue adiko legeoko a-article so asara tënë na ndo ni, so ayeke na yâ ti ambeti ti aTémoin ti Jéhovah. Bê ti mo alingbi ti dö ti bâ tongana nyen mo na wali ti mo (wala koli ti mo) alingbi ti bâ nzoni mingi na lege ti awango ti Bible so ambeti so amû na so amû maboko na aChrétien mingi awe.

Tongana ala gi ambeti ni so na ala diko ni legeoko, a yeke mû ande maboko na ala ti duti na nzoni bango ndo na ndo ti akpale ti ala ni. Ala yeke bâ aversê so a fa tënë ti yâ ni nga na ala so afa atënë ti yâ ni pëpe na yâ mbeti ni na so ayeke mû maboko na ala ti wara bango ndo ti Nzapa. Ala gi aversê ni na yâ ti Bible, na ala diko ni legeoko. Biani, ala yeke mä ande ye so Nzapa atene na ndo kpale ti ala ni.

Ngbâ ti zia lege na lisoro ti tambela nzoni

Mo tara mbeni lâ awe ti zi mbeni yanga-da so a ninga mingi zo azi ni pëpe? Teti so soko agbu awen ti tere ti yanga-da ni, tongana mo ga ti zi ni, a yeke toto na yanga-da ni ayeke zi yeke yeke. Me tongana a yeke mbeni yanga-da so a yeke zi ka ni lakue na so a zia mafuta na tere ti awen ni, mo yeke bâ so a yeke ngangu pëpe ti zi ni. Sarango lisoro ayeke nga tongaso, a yeke tongana yanga-da so mo yeke zi. Tongana ala yeke sara lisoro lakue na yâ duti ti ala na ala yeke zia lakue mafuta ti ndoye na yâ lisoro ni, ala lingbi ti bâ so a yeke ngangu mingi pëpe ti fa tënë ti bê ti ala na popo ti ala même tongana mango tere ayeke pëpe na ndo ti ambeni kota tënë.

Tara ti sara ni. Atâa so na tongo nda ni, a lingbi ti hunda ti sara ngangu mingi ti sara lisoro, mû tere ti mo ti sara ni. Na nda ni, mo lingbi ti bâ so songo ti mo na wali wala koli ti mo ayeke ga nzoni mingi na ala yeke mä tere lakue.

[Kete tënë na gbe ni]

[Foto na lembeti 7]

Tongana ala mä tere na ndo ti mbeni ye pëpe, fade ala yeke gi fango lege ti Nzapa?