E sara na Gbia Christ na dutingo be-ta-zo

“A mû na Lo ngangu ti komande, na gloire, na royaume, si azo kue, amara kue, na azo ti yanga nde nde kue, asara na Lo.”​—DANIEL 7:14.

1, 2. Ye nyen afa so Christ awara ngangu kue na yâ Royaume ni pëpe na Pentecôte ti ngu 33?

GBIA wa alingbi ti mû fini ti lo ndali ti azo ti gbe ti lo na ti kiri na fini ti ga gbia mbeni? Gbia wa alingbi ti duti na fini na sese ti tene lo pusu azo ti lo ti zia bê ti ala na lo na ti duti be-ta-zo na lo, nga na pekoni lo gue na yayu ti komande sese kue? Oko zo so alingbi ti sara aye so kue, nga aye mingi na ndo ni, ayeke gi Jésus Christ (Luc 1:32, 33). Na lâ ti Pentecôte ti ngu 33, na peko ti so Christ azingo na kuâ na lo gue na yayu, Nzapa ‘amû na Lo ti ga Beli ti ye kue ti Eglize’. (aEphésien 1:20-22; Kusala 2:32-36). Tongaso, Christ ato nda ti komande, me na ndo azo kue pëpe. Akozo zo so lo komande ala ayeke aChrétien so a sa yingo na ndo ti ala, so a yeke ti Israël ti yingo, “Israël ti Nzapa”.​—aGalate 6:16; aColossien 1:13.

² Ngu 30 tongaso na peko ti Pentecôte ti ngu 33 so, bazengele Paul ayeda so ade Christ awara ngangu kue na yâ Royaume ni pëpe, me “Lo duti na koti ti Nzapa; fadeso Lo yeke ku juska A sara si awato ti Lo aga mbata ti gere ti Lo.” (aHébreu 10:12, 13). Na pekoni, nduru na ngu 100, mbakoro bazengele Jean abâ mbeni suma so na yâ ni Jéhovah, Gbia ti Dunia kue, ayeke zia Christ Jésus tongana Gbia ti fini Royaume ti yayu (Apocalypse 11:15; 12:1-5). Na bango ni na ngoi ti e laso, e lingbi ti kiri ti bâ atâ ye so afa atene Christ ato nda ti komande awe na yayu na ngu 1914 tongana Gbia Messie.a

3. (a) Fini ye wa alï na yâ nzo tënë ti Royaume ngbene ye na ngu 1914? (b) Atënë wa e lingbi ti hunda tere ti e na ni?

³ A yeke ngbene ye na ngu 1914 si mbeni fini ye so amû ngia alï na yâ nzo tënë ti Royaume. Christ ayeke sara kusala na ngangu ti komande ti lo tongana Gbia ti Royaume ti Nzapa ti yayu, atâa so a yeke “na popo ti awato ti [lo].” (Psaume 110:1, 2; Matthieu 24:14; Apocalypse 12:7-12). Na ndo ni, na ndo sese kue, abe-ta-zo so ayeke na gbe ti lo afa so ala yeda na bê kue na ngangu ti komande ti lo na mungo mbage na kapa ti fango ye na ndo Bible so ade ti sara mara ni tongaso na yâ mbaï ti azo pëpe (Daniel 7:13, 14; Matthieu 28:18). A-Chrétien so a sa yingo na ndo ti ala, wala “amolenge ti royaume” ni, ayeke sara kusala tongana ‘alembe na iri ti Christ’. “Ambeni ngasangbaga” mingi mingi so ayeke sara kua tongana awatokua ti Royaume ti Nzapa angbâ lakue ti mû maboko na ala (Matthieu 13:38; 2 aCorinthien 5:20, Fini Mbuki, 2001; Jean 10:16). Atâa so kue, a lingbi e oko oko kue e bâ wala e yeda biani na ngangu ti komande ti Christ. E yeke be-ta-zo na lo na yâ ye kue? Tongana nyen e lingbi ti fa so e yeke be-ta-zo na mbeni Gbia so ayeke komande na yayu? Me zia e bâ kozoni anda ti tënë so e yeke na ni ti duti be-ta-zo na Christ.

Gbia so azo ti lo aye ti ngbâ be-ta-zo na lo

4. Aye wa Jésus so a iri lo ti ga Gbia asara na ngoi so lo yeke na sese?

⁴ Dutingo be-ta-zo ti e na Christ aluti na ndo singila so e yeke na ni ndali ti akusala ti lo nga ndali ti apendere sarango ye ti lo (1 Pierre 1:8). Na ngoi so Jésus (lo so a iri lo ti ga Gbia) ayeke lani na sese, akusala so lo sara ândö afa aye so lo yeke sara ande tongana lo yeke komande sese kue na ngoi so Nzapa adiko. Lo mû kobe na azo. Lo sava azo ti kobela, awaziba, awazin, awambongi na awabuburu. Lo zingo même ambeni zo na kuâ (Matthieu 15:30, 31; Luc 7:11-16; Jean 6:5-13). Nga, ti hinga ye na ndo fini ti Jésus na sese ge ayeke mû lege na e ti hinga asarango ye ti lo tongana lo komande ande sese kue, na tapande ndoye so lo yeke na ni so apusu lo ti gbanzi ye na tere (Marc 1:40-45). Na ndo tënë so ge, ambeni zo atene so Napoléon Bonaparte atene lani: “Mbi, Alexandre, César na Charlemagne, e mû akodoro mingi na gbe ti e. Me akota kusala so e sara aluti na ndo ti nyen? A luti gi na ndo sarango ye na ngangu. Gi Jésus Christ oko si royaume ti lo aluti na ndo ti ndoye; na laso, azo kutu mingi ayeke nduru ti kui ndali ti lo.”

5. Ngbanga ti nyen asarango ye ti Jésus agboto azo na mbage ti lo?

⁵ Ngbanga ti so Jésus ayeke na tâ be-ti-molenge na bê ti lo ayeke kota pëpe, ala so akungba nde nde ane ala awara dengo bê na lege ti afango ye ti lo so amû ngangu na zo nga na lege ti nzobe ti lo (Matthieu 11:28-30). A nzere na amolenge mingi ti duti na tere ti lo. Azo so ahinga ti bâ yâ ti aye nga ala yeke na tâ be-ti-molenge ayeke lani na ngia ti ga adisciple ti lo (Matthieu 4:18-22; Marc 10:13-16). Lege so lo bi bê na azo na lo yekia ala apusu awali mingi so asara na Nzapa ti duti be-ta-zo na lo, na mingi ti ala amû ngoi ti ala, ngangu ti ala nga na aye ti ala ti mû maboko na lo na ngoi so lo yeke sara kusala ti lo.​—Luc 8:1-3.

6. Tongana nyen tënë ti kuâ ti Lazare andu bê ti Jésus?

⁶ Christ afa tâ ndoye so ayeke na bê ti lo tongana kamarade ti lo Lazare akui. Tongana lo bâ vundu ti Marie na ti Marthe, mawa ti ala ahon ndo ti lo, na lo dema na bê ti lo nga lo ‘toto na ngule.’ “Bê ti Lo agi Lo mingi” ndali ti kota vundu so asara lo, atâa so lo hinga so lo yeke zingo Lazare na yâ ti kete ngoi. Na nda ni, ndoye na bango mawa ti zo apusu Jésus ti sara kusala na ngangu so Nzapa amû na lo ti zingo Lazare na kuâ.​—Jean 11:11-15, 33-35, 38-44.

7. Ngbanga ti nyen Jésus ayeke zo so a lingbi e duti be-ta-zo na lo? (Bâ nga encadré ti lembeti 31.)

⁷ Kota ndoye so Jésus ayeke na ni teti mbilimbili nga kengo so lo ke na ndendia na aye ti sioni apika bê ti e mingi. Fani use, na mbeto pëpe lo tomba azo so akä ye na yâ ti temple, ala so bê ti nginza asara ala mingi (Matthieu 21:12, 13; Jean 2:14-17). Na ndo ni, lani so lo yeke zo na sese, aye ti ngangu nde nde asi na lo, na ye so amû na lo lege ti hinga akpale kue so e yeke na ni (aHébreu 5:7-9). Jésus ahinga ye so aye ti tene ti duti zo so azo ake lo na asara ye kirikiri na lo (Jean 5:15-18; 11:53, 54; 18:38–19:16). Na nda ni, na mbeto pëpe lo yeda si a fâ lo na ngangu ti sara ye so bê ti Babâ ti lo aye na ti mû fini ti lakue lakue na azo ti gbe ti lo (Jean 3:16). Amara ti sarango ye ti Christ tongaso apusu mo ti ngbâ be-ta-zo na lo pëpe? (aHébreu 13:8; Apocalypse 5:6-10). Me, a hunda nyen ti ga zo ti gbe ti Gbia Christ?

Gango zo ti gbe ti Christ

8. Ye wa a hunda na azo ti gbe ti Christ?

⁸ Gbu li na ndo hakango ye so: Ti ga zo ti mbeni kodoro nde, mingi ni a hunda ti sara ambeni ye. A lingbi ti hunda na zo ni ti duti na anzoni sarango ye na ti duti na nzoni seni. Legeoko nga, a hunda na azo ti gbe ti Christ ti duti lakue na nzoni tambela nga na nzoni seni na lege ti yingo.​—1 aCorinthien 6:9-11; aGalate 5:19-23.

9. Tongana nyen e lingbi ti fa so e yeke be-ta-zo na Christ?

⁹ Jésus Christ ahunda nga na azo ti gbe ti lo ti duti be-ta-zo na lo nga na Royaume ti lo, na so ayeke na lege ni. Ala yeke fa ni na sarango ye alingbi na aye so lo fa na ngoi so lani lo yeke na sese tongana lo so a iri lo ti ga ande Gbia. Na tapande, ala zia aye ti Royaume na ye so bê ti Nzapa aye kozoni na aye ti mosoro (Matthieu 6:31-34). Nga, ala gi na bê ti ala kue ti sara ye tongana ti Christ, même na gbe ti akota tara (1 Pierre 2:21-23). Na ndo ni, azo ti gbe ti Christ ayeke mû tapande ti lo na mungo li ni ti sara ye so ayeke nzoni teti amba ti ala.​—Matthieu 7:12; Jean 13:3-17.

10. Tongana nyen e yeke fa dutingo be-ta-zo ti e na Christ (a) na yâ ti sewa? (b) na yâ ti kongregation?

¹⁰ Adisciple ti Jésus ayeke fa nga so ala yeke be-ta-zo na lo tongana ala sara ye tongana ti lo na yâ sewa ti ala. Na tapande, akoli afa so ala yeke be-ta-zo na Gbia ti ala ti yayu na sarango ye na mbage ti awali ti ala na amolenge ti ala tongana ti Christ (aEphésien 5:25, 28-30; 6:4; 1 Pierre 3:7). Awali afa so ala yeke be-ta-zo na Christ na lege so ala duti na nzoni tambela nga na lege so ala fa “yingo ti tâ bê ti molenge na ti siriri”. (1 Pierre 3:1-4; aEphésien 5:22-24). Amolenge ayeke be-ta-zo na Christ tongana ala mû tapande ti lo ti mango yanga. Lani so lo yeke maseka, Jésus amä yanga ti babâ na mama ti lo, atâa so ala yeke mbilimbili-kue pëpe (Luc 2:51, 52; aEphésien 6:1). Azo ti gbe ti Christ ayeke sara kue ti mû tapande ti lo nduru nduru tongana ala ‘sara be-nzoni na popo ti ala, ala ndoye tere ti ala tongana aita,’ na ‘ala duti na be-ti-ndoye’. Ala sara kue ti duti tongana Christ, ti duti ‘na be-kota pëpe; ti kiri sioni teti sioni pëpe, na ti kiri sio tënë teti sio tënë pëpe’.​—1 Pierre 3:8, 9; 1 aCorinthien 11:1.

Azo ti gbe ti Christ akpe ndia ti lo

11. Andia wa azo ti gbe ti Christ ayeda na ni?

¹¹ Legeoko tongana ti so zo so aye ti ga zo ti mbeni kodoro nde ayeke kpe ndia ti kodoro ni, azo ti gbe ti Christ ayeda na bê ti ala ti kpe “ndia ti Christ” na lege so ala tambela alingbi na ye kue so Jésus afa na akomande (aGalate 6:2). Mingi ni, ala yeke be-ta-zo na lo na lege so ala sara ye alingbi na “kota ndia” ti ndoye (Jacques 2:8). Ye nyen andia so andu ni?

12, 13. Tongana nyen e fa so e yeda na bê kue na “ndia ti Christ”?

¹² Azo ti gbe ti Christ ayeke biani awasiokpari na ala yeke na awokongo (aRomain 3:23). Ni la, a hunda ti tene ala ngbâ ti “ndoye aita na tâ ndoye,” tongaso si ala “ndoye ambeni zo na popo ti [ala] na be-biani”. (1 Pierre 1:22). “Tongana mbeni zo ayeke na tënë na popo ti lo na ita ti lo,” aChrétien ayeke sara ye biani alingbi na ndia ti Christ na lege so ala ‘zingo na ambeni zo na popo ti ala fade [fade] pëpe, na ala pardone ye na popo ti ala.’ Tongana ala sara ye alingbi na ndia so, a yeke mû maboko na ala ti kanga lê na ndo awokongo ti amba ti ala na ti gi ambeni nda ti tënë ti ndoye ala. Ala yeke mä lakue yanga ti Gbia ti e ti ndoye, na ala yü ndoye “so ayeke kamba so alingbi kue, so atingbi [ala].” Mara ti azo tongaso, a nzere na mo ti duti na popo ti ala pëpe?​—aColossien 3:13, 14.

¹³ Na ndo ni, Jésus afa so ndoye so lo yeke tapande ni ayeke kota mingi ahon ndoye so azo ayeke fa na popo ti ala (Jean 13:34, 35). Tongana e ye gi azo so aye e, e “sara nyen ahon ambeni zo?” Tongana a yeke tongaso, ndoye ti e ni alingbi kue pëpe. Jésus awa e ti mû tapande ti ndoye ti Babâ ti lo na lege so e fa ndoye so aluti na ndo akpengba-ndia même na mbage ti awato ti e so ake e na asara ngangu na e (Matthieu 5:46-48). Ndoye so apusu nga azo ti gbe ti Royaume ni ti ngbâ be-ta-zo na yâ kota kusala ti ala. Kusala so ayeke nyen?

A tara dutingo be-ta-zo ti ala

14. Ngbanga ti nyen fango tënë ayeke kota ye mingi?

¹⁴ Azo ti gbe ti Royaume ti Nzapa ayeke laso na kota kusala ti “sara tënë ti témoin ti royaume ti Nzapa”. (Kusala 28:23). Ti sara ni ayeke kota ye mingi ngbanga ti so Royaume ti Messie ni ayeke fa ande mbilimbili ti yanga-ti-komande ti Jéhovah na ndo dunia kue (1 aCorinthien 15:24-28). Tongana e yeke fa nzo tënë, e yeke mû lege na awamango ni ti ga azo ti gbe ti Royaume ti Nzapa. Nga, lege so azo ayeke sara ye na peko ti so ala mä tokua ni ayeke mû lege na Gbia Christ ti hinga ngbanga wa si ala lingbi na ni (Matthieu 24:14; 2 aThessalonicien 1:6-10). Tongaso, kozo lege so na yâ ni e yeke fa dutingo be-ta-zo ti e na Christ ayeke ti mä komandema ti lo so ayeke ti sara tënë ti Royaume ni na azo.​—Matthieu 28:18-20.

15. Ngbanga ti nyen dutingo be-ta-zo ti aChrétien ayeke na gbe ti tara?

¹⁵ Biani, Satan amû ngangu ti lo kue ti kanga lege na kusala ti fango tënë, na agbia ti sese ayeda pëpe na ngangu ti komande ti Christ so Nzapa amû na lo (Psaume 2:1-3, 6-8). Ni la Jésus agboto mê ti adisciple ti lo, lo tene: “Boi ahon mveni ti lo pëpe. Tongana ala gi Mbi na tënë, fade ala gi i na tënë nga.” (Jean 15:20). Tongaso, adisciple ti Christ ayeke na yâ mbeni bira ti yingo so azia dutingo be-ta-zo ti ala na yâ tara.​—2 aCorinthien 10:3-5; aEphésien 6:10-12.

16. Na lege wa azo ti gbe ti Royaume ti Nzapa ‘amû na Nzapa ye so ayeke ti Nzapa’?

¹⁶ Ye oko, atâa so azo ti gbe ti Royaume ti Nzapa angbâ be-ta-zo na Gbia ti ala so ala bâ lo pëpe, ala yeke ke pëpe yanga ti azo ti komande (Tite 3:1, 2). Jésus atene: “I mû na César ye so ayeke ti César, na i mû na Nzapa ye so ayeke ti Nzapa.” (Marc 12:13-17). Tongaso, andia ti Letäa so ague nde na andia ti Nzapa pëpe, azo ti gbe ti Christ ayeke kpe ni (aRomain 13:1-7). Ye oko, lâ ni so tongana kota da-ngbanga ti aJuif alondo ti ke ndia ti Nzapa na mungo yanga na adisciple ti Jésus ti kaï fango tënë, na mbeto pëpe me na yekiango ndo ala tene: “A yeke ngbanga ti e ti mä Nzapa ahon ti mä azo.”​—Kusala 1:8; 5:27-32.

17. Ngbanga ti nyen e lingbi ti hon ndo ti atara so andu dutingo be-ta-zo ti e na mbeto pëpe?

¹⁷ Tâ tënë, a hunda na azo ti gbe ti Christ ti sara ye na mbeto pëpe si ala ngbâ be-ta-zo na Gbia ti ala tongana a sara ngangu na ala. Ye oko, Jésus atene: “Ngia ayeke na i, tongana azo azonga i, na ala sara ngangu na i, na ala sara tënë ti mvene sioni nde nde na li ti i, ngbanga ti Mbi. I sara ngia, i duti na ngia mingi, teti futa ti i ayeke kota na yayu.” (Matthieu 5:11, 12). Akozo disciple ti Christ abâ tongana nyen atënë so ayeke tâ tënë. Même tongana a pika lani ala ngbanga ti so ala ngbâ ti fa tënë ti Royaume, ala yeke na ngia “teti A bâ ala alingbi na wungo pono ti ye ti kamene teti Iri so. Lakue, na yâ Temple, na na yâ da ti azo, ala zia pëpe ti fa nda ti tënë, na ti fa Tene-nzoni ti Jésus, Lo so ayeke Christ.” (Kusala 5:41, 42). Mo lingbi na gonda, ndali ti so mo yeke fa oko bibe ti ngbango be-ta-zo so tongana mo yeke gbu ngangu na yâ akpale, kobela, kui ti mbeni zo ti sewa ti mo wala kangango lege.​—aRomain 5:3-5; aHébreu 13:6.

18. Atënë so Jésus atene na Ponce Pilate aye ti fa nyen?

¹⁸ Lani so ade lo ga Gbia pëpe, Jésus afa tënë so na Gouverneur Ponce Pilate, zo ti Rome, lo tene: “Royaume ti Mbi ayeke ti sese so pëpe; tongana royaume ti Mbi ayeke ti sese so, ka azo ti Mbi asara bira si Mbi tï na tïtî aJuif pëpe. Me royaume ti Mbi ayeke ti sese so pëpe.” (Jean 18:36). Tongaso, azo ti gbe ti Royaume ti yayu ni so ake ti mû ngombe na tere ti mbeni zo wala ti mû mbage na yâ atiri ti azo. Teti so ala yeke be-ta-zo na “Mokonzi Ti Siriri”, ala duti nde na yâ akusala kue ti sese so ayeke kangbi yâ ti azo.​—Esaïe 2:2-4; 9:5, 6.

Futa ti lakue lakue teti abe-ta-zo

19. Ngbanga ti nyen azo ti gbe ti Christ alingbi ti bâ gigi ti kekereke na beku?

¹⁹ Abe-ta-zo so ayeke na gbe ti Christ, “Gbia ti agbia”, ala yeke bâ gigi ti kekereke na beku. Ala yeke ku na bê kue ti bâ lege so lo yeke fa ande na gigi kota ngangu ti lo ti gbia ti yayu (Apocalypse 19:11–20:3; Matthieu 24:30). Tanga ti “amolenge [be-ta-zo] ti royaume” ni so a sa yingo na ndo ti ala ayeke na beku ti duti agbia na tere ti Christ na yayu. So tâ ye ti ngere ngangu si ala yeke ku ni! (Matthieu 13:38; Luc 12:32). “Ambeni ngasangbaga” so ayeke be-ta-zo na Christ ayeke ku kungo ti mä tënë ti Gbia ni so ayeda na ala, so atene: “Ga, i so tënë nzoni ti Babâ ti Mbi ayeke na ndo i, i ga ahéritier [ti Paradis ti sese so ayeke na gbe] ti royaume so A leke teti i giriri na lâ ni so A sara gere ti sese.” (Jean 10:16; Matthieu 25:34). Tongaso, zia zo kue so ayeke na gbe ti Royaume ni azia na bê ti lo ti sara na Gbia Christ na dutingo be-ta-zo.

[Kete tënë na gbe ni]

Mo lingbi ti fa nda ni?

• Ngbanga ti nyen Christ ayeke zo so a lingbi e duti be-ta-zo na lo?

• Na lege wa azo ti gbe ti Christ afa so ala yeke be-ta-zo na lo?

• Ngbanga ti nyen e ye ti duti be-ta-zo na Gbia Christ?

[Encadré na lembeti 31]

AMBENI KPENGBA SARANGO YE TI CHRIST

Lo sara kangbi pëpe​—Jean 4:7-30.

Lo sara be-nzoni​—Matthieu 9:35-38; 12:18-21; Marc 6:30-34.

Lo fa ndoye so apusu lo ti gbanzi ye na tere​—Jean 13:1; 15:12-15.

Lo yeke be-ta-zo​—Matthieu 4:1-11; 28:20; Marc 11:15-18.

Lo bâ mawa ti azo​—Marc 7:32-35; Luc 7:11-15; aHébreu 4:15, 16.

Lo yeke nduru ti gbian bibe ti lo​—Matthieu 15:21-28.

[Foto na lembeti 29]

Na fango ndoye na popo ti e, e yeke sara ye biani alingbi na “ndia ti Christ”

[Afoto na lembeti 31]

Asarango ye ti Christ apusu mo ti sara na lo be-ta-zo?