Mo leke tere ti mo awe ti sö kuâ?
“Mo na azo ti da ti mo kue, i lï na yâ arche, teti Mbi bâ mo yeke zo ti mbilimbili na gbele Mbi na popo ti awagame so.”—GENÈSE 7:1.
1. Nyen la Jéhovah asara lani ti mû lege na azo ti sö kuâ na ngoi ti Noé?
NA NGOI ti Noé, Jéhovah aga lani na “moa na ndo sese ti azo so ake Nzapa”, me lo sara nga mbeni ye ti mû lege na azo ti sö kuâ (2 Pierre 2:5). Tâ Nzapa afa lani na Noé, so ayeke zo ti mbilimbili, anzene nzene ye so a lingbi lo sara ti leke mbeni arche ti bata fini ti azo na ti anyama na yâ Kota Moa ni so ayeke mû sese kue (Genèse 6:14-16). Tongana ti so a yeke ku na mbage ti mbeni wakua be-ta-zo ti Jéhovah ti sara, “Noé asara tongaso”. Biani, “ye kue so Nzapa akomande lo, lo sara tongaso.” Na mbeni mbage, a yeke ndali ti so Noé amä yanga si e yeke laso na fini.—Genèse 6:22.
2, 3. (a) Tongana nyen azo ti ngoi ti Noé abâ lani kusala so Noé ayeke sara? (b) Nyen la apusu Noé ti lï lani na yâ arche?
2 Lekengo arche ni ayeke lani mbeni kete kua pëpe. Peut-être, bê ti azo mingi lani adö ti bâ kusala so Noé na sewa ti lo ayeke sara ni. Ye oko, gi lekengo arche ni so alingbi lani pëpe ti pusu azo so ti bâ biani so ala lingbi ti sö kuâ gi tongana ala lï na yâ ni. Na nda ni, ngoi ti be-nze-pepe ti Nzapa na mbage ti azo ti sioni so ahunzi.—Genèse 6:3; 1 Pierre 3:20.
3 Na peko ti so Noé na sewa ti lo asara kua ngangu teti angu mingi, Jéhovah atene na lo: “Mo na azo ti da ti mo kue, i lï na yâ arche, teti Mbi bâ mo yeke zo ti mbilimbili na gbele Mbi na popo ti awagame so.” Teti so lo yeke na mabe na yâ tënë ti Jéhovah, “Noé alï na yâ arche; amolenge ti lo ti koli, wali ti lo, na awali ti amolenge ti lo, ala lï legeoko na lo na yâ arche”. Ti bata awakua ti lo, Jéhovah akanga yanga ti arche ni. Na ngoi so Kota Moa ni aga na ndo sese, a lingbi lani ti zia bê kue na arche ni tongana ye so Nzapa amû ti sö na fini ti azo.—Genèse 7:1, 7, 10, 16.
Aye ti ngoi ti e so akpa tere na ti Noé
4, 5. (a) Jésus ahaka lani ngoi ti singo ti lo na nyen? (b) Aye wa akpa tere na popo ti ngoi ti Noé na ti e?
4 Jésus atene: “Legeoko tongana azo asara na lâ ti Noé, fade azo asara tongaso na lâ ti singo ti Molenge Ti Zo nga.” (Matthieu 24:37). Na lege ti atënë so, Jésus afa lani so ngoi ti singo ti lo so zo ayeke bâ lo pëpe ayeke kpa tere na ti Noé. Na a yeke tâ ye so asi; mbilimbili ngbene ye na ngu 1919, a yeke fa mbeni tënë ti gbotongo mê na azo ti amara kue legeoko tongana ti so Noé afa lani. Mingi ni, sarango ye ti azo ni akpa tere na ti azo ti ngoi ti Noé.
5 Na lege ti Kota Moa, Jéhovah afuti lani mbeni sese so “asi na sioye ti ngangu”. (Genèse 6:13). Ti azo kue so abâ lani Noé na azo ti sewa ti lo, a yeke lani polele so Noé na azo ti sewa ti lo ake ti mû mbage ti ala na yâ asarango ye ti ngangu so. Nde na so, ala mû mbage ti ala na yâ kusala ti lekengo arche ni na yâ ti siriri. Na ndo so nga, e bâ mbeni ye so asara si ngoi ti Noé akpa tere na ti e. Ye ni ayeke so, laso, azo ti nzoni bê alingbi ti “bâ zo ti mbilimbili nde na zo ti sioni nde, lo so asara kusala ti Nzapa nde na lo so asara kusala ti Lo pëpe nde.” (Malachie 3:18). Sarango ye ti aTémoin ti Jéhovah na lege ni, na nzobe, na yâ ti siriri nga na wâ agboto lê ti azo so ayeke bâ ndo na lege ni na azia kangbi na popo ti awakua ti Nzapa nga na tanga ti azo. A-Témoin ti Jéhovah ake alege kue ti sarango ngangu na azo na ala zia si yingo ti Jéhovah afa lege na ala. Ndani la, ala yeke na siriri nga ala yeke na mbeni sarango ye so ayeke mbilimbili.—Esaïe 60:17.
6, 7. (a) Nyen la azo ti ngoi ti Noé abâ ni pëpe? Tongana nyen ye ni akpa tere na ti laso? (b) Atapande wa afa so mingi ni a hinga so aTémoin ti Jéhovah ayeke nde na tanga ti azo?
6 Azo ti ngoi ti Noé abâ pëpe so a yeke Nzapa si amû lani maboko nga ayeke fa lege na Noé. Ndani la, ala bâ na nene ni pëpe tënë so lo yeke fa nga ala sara ye pëpe alingbi na gbotongo mê so lo yeke mû. Ti laso a yeke tongana nyen? Atâa so kusala ti aTémoin ti Jéhovah nga na sarango ye ti ala apika bê ti azo mingi, mingi ti azo ni abâ nzo tënë nga na agbotongo mê so alondo na yâ ti Bible na nene ni pëpe. Avoizin ti aTémoin ti Jéhovah, apatron ti ala wala afami ti ala alingbi ti gonda anzoni sarango ye ti ala, me na pekoni ala dema tere ti ala atene: “Sioni ye ni ayeke so ala yeke aTémoin ti Jéhovah.” Ye so ala girisa ayeke so a yeke yingo vulu ti Nzapa si apusu aTémoin ti Jéhovah ti fa na gigi anzoni sarango ye tongana ndoye, siriri, nzobe, bê ti sara nzoye, tâ be-ti-molenge na ngangu ti kanga nzara ti tere (aGalate 5:22-25). Ye so alingbi fade ti pusu azo ti yeda hio na tënë so aTémoin ti Jéhovah ayeke fa.
7 Na tapande, na kodoro ti Russie, aTémoin ti Jéhovah ayeke leke lani mbeni Da ti Royaume. Mbeni koli so lo yeke hon hongo me so lo luti ti sara lisoro na mbeni oko ti azo so ayeke leke da ni atene: “Mbi de ti bâ mbeni mara place ti kua tongaso pëpe: zo ayeke nyon manga dä pëpe, sämba wala mbangi ayeke sara zo oko pëpe nga mo yeke mä sioni tënë pëpe! Âmanke mo yeke Témoin ti Jéhovah!” Ita-koli ni ahunda lo atene: “Tongana mbi tene na mo so mbi yeke Témoin ti Jéhovah pëpe, mo yeke yeda?” Hio, koli so atene: “Mbi yeke yeda pëpe.” Na yâ ti mbeni gbata nde ti kodoro ti Russie ni, bê ti mokonzi-gbata ni adö tongana lo bâ aTémoin ti Jéhovah na lekengo fini Da ti Royaume ti ala. Lo tene so kozo lo bâ ti lo abungbi ti nzapa kue gi legeoko; me na peko ti so lo bâ tongana nyen aTémoin ti Jéhovah ayeke azo so ayeke mû bê ti ala kue na kua, bango ndo ti lo agbian biaku. So ayeke gi atapande use so afa atene awakua ti Jéhovah ayeke nde mingi na azo so ayeda na akpengba-ndia ti Bible pëpe.
8. Ye so alingbi ti mû lege na e ti sö kuâ na hunzingo ti sioni sese so ayeke nyen?
8 Na yâ ti angoi so aga ngbii ti si na futingo ti “sese ti giriri” na Kota Moa, Noé ayeke lani “zo ti fa tënë ti mbilimbili” so ayeke be-ta-zo (2 Pierre 2:5). Na lâ ti nda ni ti aye ti sese ti laso, awakua ti Jéhovah ayeke fa na azo akpengba-ndia ti lo so ayeke mbilimbili nga ala yeke fa nzo tënë na ndo tongana nyen azo ni alingbi ti sö kuâ ti lï na yâ fini sese (2 Pierre 3:9-13). Legeoko tongana ti so a bata lani na yâ arche Noé na sewa ti lo so akpe mbeto ti Nzapa, ye so alingbi ti mû lege na azo ti laso ti sö kuâ ayeke mabe ti ala nga na dutingo ti ala be-ta-zo na bungbi ti Jéhovah so ayeke na sese.
Ti sö kuâ, a hunda mabe
9, 10. Ngbanga ti nyen mabe ayeke kota ye tongana e ye ti sö kuâ na hunzingo ti aye ti sese ti Satan?
9 Futingo ti sese so ayeke na maboko ti Satan aga tâ nduru awe. A lingbi mbeni zo asara nyen ti sö kuâ? (1 Jean 5:19). Kozoni, a lingbi lo hinga so lo yeke na bezoin ti mbeni ye ti bata lo. Na pekoni, a lingbi lo gi ti wara nzoni na lege ti ye ni so. Azo ti ngoi ti Noé ayeke sara lani akua ti ala ti lâ oko oko tongana ti so ala yeke sara ka lakue na ala bâ pëpe so ala yeke na bezoin ti mbeni ye ti bata ala na kota kpale so ayeke lani nduru ti si. Mbeni ye so atia ala nga ayeke mabe na Nzapa.
10 Me, Noé na sewa ti lo ahinga lani so ala yeke na bezoin ti mbeni ye ti bata ala nga ti sara si ala sö kuâ. Ala yeke nga na mabe na Jéhovah Nzapa, Kota Gbia ti Dunia Kue. Bazengele Paul atene: “Tongana mabe ayeke pëpe, zo alingbi ga nzoni na lê ti Nzapa pëpe; teti zo so aga na Nzapa, a yeke ngbanga ti lo ti mä na bê so Nzapa ayeke, na Lo yeke Zo ti futa ye na ala so agi Lo.” Paul akiri atene: “Na lege ti mabe, tongana Nzapa awa Noé tënë ti ye so zo ade abâ pëpe, mbeto ti Nzapa asara lo, na lo leke arche ti sö azo ti da ti lo; na lege so, lo fâ ngbanga na sese so, na lo ga héritier ti mbilimbili so ayeke na lege ti mabe.”—aHébreu 11:6, 7.
11. Nyen la e manda na ndo lege so Jéhovah aleke na aye giriri ti bata azo?
11 Ti sö kuâ na hunzingo ti aye ti sioni sese so, a lingbi e sara ye mingi ahon gi ti mä na bê so a yeke futi ni ande. A lingbi e fa mabe na gigi, e wara nzoni biani na lege ti aye so Nzapa aleke ti mû lege na azo ti sö kuâ. Biani, e yeke na bezoin ti fa na gigi mabe na yâ fini ti Molenge ti Nzapa, Jésus Christ, so lo mû na sandaga ti zi e (Jean 3:16, 36). Ye oko, a yeke nzoni e dabe ti e so a yeke gi ala so ayeke lani na yâ arche ti Noé si asö kuâ na yâ ti Kota Moa ni. Legeoko nga, akodoro ti bata zo so ayeke na Israël ti giriri ayeke bata lani zo so afâ zo na mbana pëpe gi tongana lo kpe lo gue na yâ ti mbeni oko nga lo ngbâ dä juska kota prêtre ni akui si (Nombre 35:11-32). Na ngoi ti kä bale-oko ni so atï na ndo kodoro ti Egypte na ngoi ti Moïse, gi akozo molenge ti azo ti Egypte si akui, me akozo molenge ti azo ti Israël asö kuâ. Ngbanga ti nyen? Ngbanga ti so Jéhovah amû lani yanga na Moïse, lo tene: “Fade ala [azo ti Israël, ala] kamata mênë ti [taba so ala fâ ti sara na Pâque] na ala ki mbeni na tere ti yanga ti da, na mbage na mbage, na nduzu ni nga, ti yanga ti da so fade ala yeke te [taba ni] na yâ ni. . . . Na zo oko asigigi na yanga ti da ti lo pëpe juska na ndapre.” (Exode 12:7, 22). Kozo molenge wa na popo ti azo ti Israël alingbi lani ti kanga mê na yanga so Nzapa amû so na ti sigigi na yâ ti da so a fi mênë na tere ti yanga ni mbage na mbage nga na nduzu?
12. A lingbi e oko oko e hunda tere ti e na tënë wa, na ngbanga ti nyen?
12 Tongaso, a yeke tâ na lege ni ti tene e gbu li ti e nzoni na ndo dutingo ti e mveni. E yeke wara nzoni biani na lege ti aye so Jéhovah aleke ti bata e na lege ti yingo? Na ngoi so kota ye ti vundu ayeke si, ala so agi ti wara aye tongaso si a bata ala ayeke duti ande na ngia mingi nga ala yeke kiri singila mingi. Ti ambeni zo, ala yeke toto na ngule nga na mawa na bê.
Agbiango ye yeke yeke na yâ ti bungbi aleke e ti sö kuâ
13. (a) Nda ti agbiango ye na yâ ti bungbi ayeke nyen? (b) Fa ambeni ye so a gbian ni yeke yeke na yâ ti bungbi.
13 Jéhovah aga na agbiango ye yeke yeke na yâ ti bungbi ti lo so ayeke na sese. Nda ti agbiango ye so ayeke ti sara si aye so lo leke ti bata e na lege ti yingo aduti pendere, ayengi pëpe nga akpengba. Ti londo na ngu 1870 ti si na ngu 1932, a yeke lani azo ti yâ ti kongregation si ayeke voté a-ancien na adiacre wala aserviteur ti mungo maboko. Na ngu 1932, a zia lege ti votengo a-ancien; kongregation ayeke voté mbeni komite ti kusala ti mû maboko na mbeni wayinda ti kusala so Wabatango Bungbi si ayeke iri lo na kusala. Na ngu 1938, a leke si aita-koli kue so a iri ala ti yô kungba na yâ kongregation, a iri ala alingbi na aye so Bible afa. Ngbene ye na ngu 1972, na gbe ti fango lege ti Wabatango Bungbi ti aTémoin ti Jéhovah, a-ancien so a iri ala na kusala awe ayeke mû iri ti aita so alingbi ti sara kua tongana surveillant nga serviteur ti mungo maboko. Na pekoni, a yeke Wabatango Bungbi si ayeke tokua mbeti na akongregation ni tongana lo yeda na aita ni ti yô kungba na yâ ti kongregation. Tongana ngoi ayeke hon, akua ti Wabatango Bungbi aga mingi, na tongaso a gbian ambeni ye ti sara si kua ni ayapu.
14. Kapa ti mandango ye wa ato nda ni na ngu 1959?
14 A to nda ni na ngu 1950, gingo nda ti Psaume 45:17 nzoni asara si a zia na sese akapa ti mandango ye so angbâ juska laso. Versê so atene: “Fade amolenge ti mo akamata place ti ababâ ti mo; Fade mo sara si ala ga amokonzi ti sese kue.” A yeke fa ye laso na a-ancien so ayeke mû li ni na yâ ti kongregation; a fa na ala ti yô kungba na yâ ti bungbi ti Jéhovah laso nga na peko ti Harmaguédon (Apocalypse 16:14, 16). Ekole ti Kusala ti Royaume ato nda ni na ngu 1959. Na ngoi ni kâ, mandango ye ni, so ayeke ninga nze oko, ayeke kozoni kue teti aserviteur ti kongregation, so laso a iri ala asurveillant-président. Laso, a kono yâ ti ekole so ti mû fango ye na a-ancien nga na aserviteur ti mungo maboko kue. Na pekoni, aita ni so ayeke mû li ni ti fa ye na Témoin ti Jéhovah oko oko ti yâ ti kongregation ti ala. Na sarango tongaso, azo kue ayeke wara mungo maboko na lege ti yingo nga a mû lege na ala ti maï akode ti ala ti wafango nzo tënë ti Royaume.—Marc 13:10.
15. Fa aye use so na lege ni a yeke bata kongregation ti aChrétien si sioni alï dä pëpe?
15 Azo so aye ti ga na yâ kongregation ti aChrétien, a yeke ngbanga ti ala ti sara ambeni ye si. Ti tâ tënë ni, azo ti hengo ndo laso alingbi pëpe ti ga na yâ kongregation ti aChrétien legeoko tongana ti so a zia lani lege na ala pëpe ti lï na yâ arche ti Noé (2 Pierre 3:3-7). A to nda ni tâ na ngu 1952, aTémoin ti Jéhovah amû maboko nzoni mingi na mbeni ye so a leke ni ti bata kongregation. Ye ni ayeke ti zia na gigi ti bungbi awasiokpari so agbian bê ti ala pëpe. Ye oko, na ndoye, a yeke mû maboko na awasiokpari so agbian bê ti ala biani ti ‘sara lege ti mbilimbili teti gere ti ala’.—aHébreu 12:12, 13; aProverbe 28:13; aGalate 6:1.
16. Dutingo ti awakua ti Jéhovah na lege ti yingo ayeke tongana nyen?
16 Maïngo ti awakua ti Jéhovah na lege ti yingo ayeke pëpe mbeni ye so asi gi tongaso. Na lege ti prophète Esaïe, Jéhovah atene: “Bâ, fade aboi ti Mbi ate, me i duti na nzara; bâ, fade aboi ti Mbi anyon, me nzara ti ngu asara i; bâ, fade aboi ti Mbi aduti na ngia, me kamene agbu i; bâ, fade aboi ti Mbi asara bia teti ngia ayeke na bê ti ala, me i toto teti vundu ayeke na bê ti i, na i toto na vundu teti yingo ti i awoko.” (Esaïe 65:13, 14). Jéhovah angbâ ti mû na e tâ na ngoi ni gbâ ti anzoni kobe ti yingo so amû na e ngangu lakue na lege ti yingo.—Matthieu 24:45.
Leke tere ti mo ti sö kuâ
17. Nyen la ayeke mû ande maboko na e ti leke tere ti e ti sö kuâ?
17 A yeke fadeso ngoi ti “bi bê ti e na ambeni zo na popo ti e ti wa ala si ala ndoye azo, na ala sara kusala nzoni; a lingbi e zia ti bungbi pëpe, legeoko tongana ambeni zo asara, me e wa tere ti e na ambeni zo”. (aHébreu 10:23-25). Ti ngbâ nduru mingi na mbeni oko ti akongregation ti aTémoin ti Jéhovah so wungo ni ahon 98 000 nga ti ngbâ lakue ti sara kusala dä na wâ ayeke mû ande maboko na e ti leke tere ti e ti sö kuâ. Na ngoi so e yeke sara ngangu ti yü “zo-ti-fini” nga e yeke sara kue ti mû maboko na ambeni zo ti hinga ye so Jéhovah aleke ti mû lege na ala ti sö kuâ, aita ti e na yâ ti bungbi ayeke mû ande maboko na e.—aEphésien 4:22-24; aColossien 3:9, 10; 1 Timothée 4:16.
18. Ngbanga ti nyen mo leke na bê ti mo ti ngbâ nduru mingi na kongregation ti aChrétien?
18 Satan nga na sioni sese ti lo ayeke na kota nzara ti pusu e yongoro na kongregation ti aChrétien. Ye oko, e lingbi ti ngbâ na yâ ni nga e lingbi ti sö kuâ na hunzingo ti aye ti sioni sese ti laso. Zia ndoye ti e na mbage ti Jéhovah nga bê ti kiri singila ti e ndali ti aye so lo leke ni na ndoye apusu e ti leke na bê ti e ahon ti kozo ti kanga lege na ngangu so Satan ayeke sara ti gue na e yongoro na kongregation. Gbungo li na ndo aye ti nzoni so e wara laso ayeke kiri ande ti kpengba e mingi. E yeke bâ ande ambeni ye ti nzoni so na yâ ti kota tënë ti peko.
Mo yeke kiri tënë tongana nyen?
Tongana nyen ngoi ti e akpa tere na ti Noé?
• Kota ye so a hunda ti sö kuâ ayeke nyen?
• Aye wa so a gbian ni yeke yeke asara si ye so Jéhovah aleke ti bata e akpengba?
• Tongana nyen e mveni e lingbi ti leke tere ti e ti sö kuâ?
[Foto na lembeti 22]
Azo ti ngoi ti Noé abâ na nene ni pëpe tënë so lo yeke fa
[Foto na lembeti 23]
Ti bâ na nene ni agbotongo mê so alondo na Nzapa asara nzoni na zo
[Foto na lembeti 24]
Nda ti Ekole ti Kusala ti Royaume ayeke nyen?
[Foto na lembeti 25]
A yeke fadeso ngoi ti ngbâ nduru mingi na kongregation ti aChrétien