A dü ala na yâ mara so Nzapa asoro

“L’Eternel Nzapa ti i airi i ti ga azo ti Lo mveni.”​—DEUTÉRONOME 7:6.

NA NGU 1513 kozo ti Christ, Jéhovah aleke mbeni fini songo na awakua ti lo na sese. Na ngu ni so, lo zia kamene na lê ti mbeni kodoro so akomande sese kue na lo zi azo ti Israël na gbe ti ngbâa. Na lege ti kusala so, lo ga Sauveur na Mveni ti ala. Kozo ti sara ni, Nzapa atene na Moïse: “Mo tene na amolenge ti Israël, Mbi yeke L’Eternel; fade Mbi sara si i sigigi na gbe kungba ti azo ti Egypte; fade Mbi zi i na yâ kusala ti ngbâa; fade Mbi ton i na lege ti tïtî Mbi so Mbi ye na ndo ala na lege ti kota ngbanga; fade Mbi kamata i ti ga azo ti Mbi; fade Mbi yeke Nzapa ti i.”​—Exode 6:6, 7; 15:1-7, 11.

² Ngoi kete na peko ti so ala sigigi na Egypte, azo ti Israël ate mbele ti songo na Nzapa ti ala, Jéhovah. Ahon ti tene lo sara kua na mbeni zo, mbeni sewa wala mbeni bungbi ti asewa, fadeso Jéhovah ayeke na azo so a leke ala nzoni tongana mbeni mara oko na ndo sese (Exode 19:5, 6; 24:7). Lo mû na azo ti lo andia so afa lege na dutingo ti ala ti lâ oko oko na, ahon kue, vorongo ti ala. Moïse atene na ala: “Kota mara nyen ayeke na anzapa so ayeke nduru na ala tongana L’Eternel Nzapa ti e ayeke nduru na e lakue tongana e di iri ti lo? Na kota mara nyen ayeke na kpengba-ndia na kpengba-tene so alingbi na mbilimbili ti Ndia kue so mbi zia na gbele i laso?”​—Deutéronome 4:7, 8.

A dü ala na yâ mbeni mara ti atémoin

³ Ngu ngbangbo mingi na pekoni, na lege ti prophète ti lo Esaïe, Jéhovah adabe ti azo ti Israël na ndo mbeni kota nda ti tënë ti dutingo ti ala tongana mbeni mara. Esaïe atene: “L’Eternel so acréé mo, O Jacob, na Lo so asara mo, O Israël, Lo tene tongaso: Zia mbeto, teti Mbi ton mo awe; Mbi di iri ti mo awe, mo yeke ti Mbi. Teti Mbi yeke L’Eternel, Nzapa ti mo, Lo Ti Nzoni-kue ti Israël, Sauveur ti mo; . . . i kamata amolenge ti Mbi so ayeke yongoro kâ, na amolenge ti Mbi ti wali so ayeke na nda ti sese, i ga na ala kue, ala oko oko kue so a di iri ti Mbi na ndo ala, ala so Mbi créé ala teti gloire ti Mbi, ala so Mbi leke ala, ala so Mbi sara ala. L’Eternel atene, I yeke atémoin ti Mbi, boi ti Mbi so Mbi iri lo, . . . azo so Mbi leke ala teti Mbi mveni, si ala lingbi sepela Mbi.”​—Esaïe 43:1, 3, 6, 7, 10, 21.

⁴ Teti ala yeke mbeni mara so ayô iri ti Jéhovah, fade azo ti Israël ayeke duti atémoin ti yanga-ti-komande ti lo na gbele amara. A lingbi ala duti mbeni mara so ‘acréé ala teti gloire ti Jéhovah’. A lingbi ala ‘sepela Jéhovah’, ala fa aye ti kpene so lo sara ti zi ala na tongaso ti mû gloire na iri ti lo ti nzoni-kue. Na nduru tënë, a lingbi ala duti mbeni mara ti atémoin ndali ti Jéhovah.

⁵ Nduru na ngu 1 000 kozo ti Christ, Gbia Salomon afa so Jéhovah alungula Israël ti zia lo nde. Na yâ sambela ti lo na Jéhovah, lo tene: “A yeke Mo so Mo lungula ala na popo ti amara kue ti sese ti ga ye ti héritier ti Mo.” (1 aGbia 8:53). Azo ti Israël oko oko ayeke nga na mbeni songo so ayeke nde na Jéhovah. Kozo, Moïse atene na ala: “I yeke amolenge ti L’Eternel Nzapa ti i; . . . teti i yeke azo so L’Eternel Nzapa ti i azia i nde teti Lo mveni.” (Deutéronome 14:1, 2). Tongaso, a hunda na amolenge ti azo ti Israël ti mû tere ti ala na Jéhovah pëpe. A dü ala tongana azo ti mbeni mara so amû tere na Nzapa awe (Psaume 79:13; 95:7). A fa na fini wagame oko oko andia ti Jéhovah na a hunda na ala na ngangu ti bata ni ndali ti mbele so atingbi Israël na Jéhovah.​—Deutéronome 11:18, 19.

Ala yeke na liberté ti soro ye

⁶ Atâa so a dü azo ti Israël na yâ mbeni mara so amû tere na Nzapa awe, a yeke ti zo oko oko ti mû desizion ti sara na Nzapa. Kozo si ala lï na Sese ti Zendo, Moïse atene lani na ala: “Laso mbi iri yayu na sese ti ga atémoin ti ke i, mbi zia na gbele mo fini na kui, nzoye na zonga; tongaso mo kamata fini, si mo ngbâ na fini, mo na amolenge ti mo; mo ndoye L’Eternel Nzapa ti mo, mo mä yanga ti Lo, na mo zia bê ti mo na Lo, teti Lo yeke fini ti mo, na wungo ti lâ ti mo, si mo lingbi duti na sese so L’Eternel adeba ti mû na akotara ti mo, Abraham, Isaac, na Jacob.” (Deutéronome 30:19, 20). Tongaso, a lingbi azo ti Israël oko oko asoro ti ndoye Jéhovah, ti mä yanga ti lo na ti zia bê ti ala kue na lo. Teti ala yeke na liberté ti soro ye, a lingbi ala yô kungba ti peko ti desizion ti ala.​—Deutéronome 30:16-18.

⁷ Ngoi ti aJuge afa pendere mingi aye ti peko ti dutingo be-ta-zo na ti dutingo be-ta-zo pëpe. Kete kozoni si ngoi so ato nda ni, azo ti Israël amû peko ti nzoni tapande ti Josué na ala wara adeba nzoni. “Azo ti Israël asara na L’Eternel na lâ ti Josué kue, na lâ ti a-ancien kue so angbâ na fini na peko ti Josué, ala so abâ kota kusala kue ti L’Eternel so Lo sara teti ala.” Ye oko, ngoi kete na peko ti kuâ ti Josué, “awagame so alondo na peko ti ala ahinga L’Eternel pëpe, wala kusala so Lo sara teti Israël. Amolenge ti Israël asara ye so ayeke sioni na lê ti L’Eternel.” (aJuge 2:7, 10, 11). Ti bâ ni nzoni, fini wagame ti azo so ahinga ye ti gigi mingi pëpe abâ na nene ni pëpe ye ti héritier ti ala tongana amembre ti mara so amû tere na Nzapa awe, mara so Nzapa ti ala, Jéhovah, asara aye ti kpene mingi ndali ti ala giriri.​—Psaume 78:3-7, 10, 11.

Sarango ye alingbi na mungo tere ti ala

⁸ Jéhovah asara ye mingi ti mû lege na mara ti lo ti sara ye alingbi na mungo tere ti ala na lo. Na tapande, Ndia ti lo afa lege nde nde ti mû asandaga, wala amatabisi, so ambeni a mû yanga na ala ti mû, na ambeni ala mû na bê ti ala (aHébreu 8:3). Asandaga tongaso, so na popo ni a wara offrande so a-zo-na-wa, offrande ti fuku na offrande ti siriri, zo amû ni na nzobe ti lo. A mû lani amatabisi so na Jéhovah ti wara deba nzoni ti lo na ti kiri singila na lo.​—Lévitique 7:11-13.

⁹ Asandaga so zo amû na nzobe ti lo anzere na Jéhovah. A bâ offrande so a-zo-na-wa na offrande ti fuku tongana “fion ti fungo nzoni teti L’Eternel.” (Lévitique 1:9; 2:2). Ti offrande ti siriri, a mû mênë na mafuta ti nyama ni na Jéhovah, me aprêtre na zo so amû ni ate ti ala mi ni. Tengo kobe tongaso aduti fä ti songo ti siriri na Jéhovah. Ndia ni atene: “Tongana i mû sacrifice na offrande ti siriri na L’Eternel, a lingbi i mû sacrifice ni si L’Eternel awara ngia na lege ti i.” (Lévitique 19:5). Atâa so azo kue ti Israël so a dü ala ayeke azo so amû tere ti ala na Jéhovah awe, ala so lani asoro na bê kue Jéhovah tongana Nzapa ti ala na mungo na lo amatabisi na nzobe, ‘Jéhovah awara ngia na lege ti ala’ na ala wara ye ti nzoni mingi na mbage ti lo.​—Malachie 3:10.

¹⁰ Ye oko, fani mingi, mara ti Israël so amû tere na Jéhovah aduti be-ta-zo na lo pëpe. Na lege ti prophète ti lo Esaïe, lo tene na ala: “Mo ga na angasangbaga ti mo na Mbi pëpe ti mû na offrande so a-zo-na-wa, na mo yä iri ti Mbi na lege ti sadaka ti mo pëpe. Mbi sara si offrande ane mo pëpe.” (Esaïe 43:23). Na ndo ni, amatabisi so a mû na nzobe pëpe na so ndoye ayeke dä pëpe ayeke na ngere oko pëpe na lê ti Jéhovah. Na tapande, ngu ngbangbo ota tongaso na peko ti Esaïe, na ngoi ti prophète Malachie, azo ti Israël amû anyama so ayeke nzoni pëpe na sandaga. Ni la, Malachie atene na ala: “Mbi wara ngia na lege ti i pëpe, L’Eternel Ti Sabaoth atene, na Mbi wara ngia pëpe na lege ti offrande so ayeke na maboko ti i. . . . i ga na anyama so a gbu ala na lege ti ye ti ngangu, na anyama so azin, na anyama ti kobela; i ga na offrande tongaso! Fade Mbi wara ngia na lege ti ye so ayeke na maboko ti i? L’Eternel atene.”​—Malachie 1:10, 13; Amos 5:22.

A ke mara ni awe

¹¹ Na lâ ni so azo ti Israël aga mbeni mara so amû tere na Jéhovah, lo mû zendo so na ala: “Tongana i ye ti mä yanga ti Mbi biani, na i bata tënë ti mbele ti Mbi, tongaso fade i ga ye ti Mbi mveni na popo ti amara kue; teti sese kue ayeke ti Mbi; na fade i ga royaume ti asacrificateur teti Mbi, na i ga mara ti nzoni-kue.” (Exode 19:5, 6). Fade Messie ti zendo ni ayeke sigigi na popo ti ala na lo yeke mû kozoni na ala pasa ti ga amembre ti ngorogbia ti Royaume ti Nzapa (Genèse 22:17, 18; 49:10; 2 Samuel 7:12, 16; Luc 1:31-33; aRomain 9:4, 5). Me mingi ti azo ti Israël asara ye alingbi na mungo tere ti ala pëpe (Matthieu 22:14). Ala ke Messie ni, na nda ni ala fâ lo.​—Kusala 7:51-53.

¹² Lango kete kozoni na kuâ ti lo, Jésus atene na amokonzi-nzapa ti aJuif: “I diko tënë so na Mbeti ti Nzapa pëpe? Tênë so azo ti sara da ake awe, tênë so aga li ti mbundu ti da; so ayeke kusala ti Seigneur, na a yeke ye ti kpene na lê ti e. Teti tënë so Mbi tene na i, Fade A lungula royaume ti Nzapa na tïtî i, na A mû na mbeni mara so alë lê ni.” (Matthieu 21:42, 43). Ti fa so Jéhovah ake ala tongana mara so amû tere na Nzapa, Jésus atene: “Jérusalem, Jérusalem, mo so mo fâ aprophète, na mo bolo na tênë azo so Nzapa ato ala na mo! Lege mingi Mbi ye ti bungbi amolenge ti mo, legeoko tongana mama ti kondo abungbi amolenge ti lo na gbe ti kpangbi ti lo, na i ye pëpe! Bâ, Mbi zia da ti i na i awe!”​—Matthieu 23:37, 38.

Mbeni mara nde amû tere na Nzapa

¹³ Na ngoi ti prophète Jérémie, Jéhovah asara tënë ti mbeni fini ye so abâ mara ti lo. E diko: “Lâ ni ayeke ga so fade Mbi te fini mbele na azo ti da ti Israël, na azo ti da ti Juda nga. A yeke na lege ti mbele so Mbi te na akotara ti ala pëpe, na lâ ni so Mbi gbu maboko ti ala ti sigigi na ala na sese ti Egypte. Kamême Mbi yeke Koli ti ala, ala ke tënë ti mbele ti Mbi, L’Eternel atene. Me mbele so fade Mbi te na azo ti da ti Israël na peko ti lâ ni kâ, L’Eternel atene, ayeke so: Fade Mbi zia ndia ti Mbi na yâ bibe ti ala, na Mbi sara ndia ni tongana mbeti na ndo bê ti ala, na fade Mbi yeke Nzapa ti ala, na ala yeke azo ti Mbi.”​—Jérémie 31:31-33.

¹⁴ A zia na sese gere ti fini mbele so na ngu 33 tongana Jésus akui nga na pekoni lo fa na Babâ ti lo ngere ti mênë ti lo (Luc 22:20; aHébreu 9:15, 24-26). Ye oko, ngangu ti fini mbele so ato nda ni na lâ ni so a sa yingo vulu na Pentecôte ti ngu 33 na a dü mbeni fini mara, “Israël ti Nzapa.” (aGalate 6:16; aRomain 2:28, 29; 9:6; 11:25, 26). Bazengele Pierre asû mbeti na aChrétien so a sa yingo na ndo ala, lo tene: “I yeke mara so Nzapa airi i awe teti Lo mveni, i yeke asacrificateur, agbia, mara ti nzoni-kue, azo ti Lo mveni, si i lingbi fa nzoye ti Lo so airi i ti sigigi na yâ bingo si i ga na yâ lumière ti Lo so ayeke ye ti kpene. Giriri i yeke mara pëpe, me fadeso i yeke azo ti Nzapa.” (1 Pierre 2:9, 10). Kota songo so ayeke lani na popo ti Jéhovah na Israël ti mitele ahunzi awe. Na ngu 33, deba nzoni ti Jéhovah alondo na ndo ti ala fadeso a gue na ndo Israël ti yingo, kongregation ti aChrétien, ‘mara so alë lê’ ti Royaume ti Messie.​—Matthieu 21:43.

Zo oko oko amû tere ti lo na Nzapa

¹⁵ Na peko ti Pentecôte ti ngu 33, a yeke ti zo oko oko, Juif wala Gentil, ti mû tere ti lo na Nzapa na ti wara batême “na iri ti Babâ, na ti Molenge, na ti Yingo Vulu”.a (Matthieu 28:19). Na lâ ti Pentecôte, bazengele Pierre atene lani na aJuif nga na azo so agbian ti ga aJuif so ayeke mä lo: “I changé bê ti i, i azo oko oko kue, i kamata batême na iri ti Jésus Christ, tongaso Nzapa alingbi pardone siokpari ti i; na fade i wara matabisi ti Yingo Vulu.” (Kusala 2:38). A lingbi aJuif na azo so agbian ti ga aJuif so afa na lege ti batême ti ala so ala mû tere ti ala awe gi na Jéhovah pëpe, me nga so ala yeda so a yeke na lege ti Jésus si Jéhovah ayeke mû pardon teti siokpari ti ala. A lingbi ala yeda na lo tongana Kota Prêtre ti Jéhovah nga tongana Mokonzi ti ala, Beli ti kongregation ti aChrétien.​—aColossien 1:13, 14, 18.

¹⁶ Ngu mingi na pekoni, bazengele Paul atene: “Mbi fa tënë so na azo ti Damas kozoni, na azo ti Jérusalem nga, na ala ti Judée kue, na aGentil nga. Mbi fa na ala ti changé bê ti ala, na ti ga na Nzapa, na ti sara kusala so alingbi na azo so achangé bê ti ala.” (Kusala 26:20). Na peko ti so lo fa na aJuif nga na aGentil so Jésus ayeke Christ, Messie ni, na ala yeda na ni, Paul amû maboko na ala ti mû tere na Nzapa na ti wara batême (Kusala 16:14, 15, 31-33; 17:3, 4; 18:8). Na mungo bê ti ala na Nzapa, afini disciple tongaso aga amembre ti Israël ti yingo.

¹⁷ Laso, ziango ndangba sceau na ndo tanga ti azo ti Israël ti yingo aga nduru awe. Tongana a hunzi ande awe, fade a mû yanga na “a-ange osio” ti zi apupu ti futingo ti “kota ye ti vundu” so ala gbu. Ti ku na ngoi ni so, kusala ti bungbingo “azo mingi so asi singo”, so ayeke na beku ti fini ti lakue lakue na ndo sese, ayeke tambela na loro. “Ambeni ngasangbaga” so, ala soro na bê ti ala ti mä na bê na “mênë ti Molenge ti Ngasangbaga” ni na ti wara batême tongana fä ti mungo tere ti ala na Jéhovah (Apocalypse 7:1-4, 9-15; 22:17; Jean 10:16; Matthieu 28:19, 20). Amaseka mingi, so a bata ala na yâ sewa so ababâ na mama ni ayeke aChrétien, ayeke na popo ti ala. Tongana mo yeke mbeni maseka tongaso, fade bê ti mo ayeke nzere ti diko article ti peko.

[Kete tënë na gbe ni]

Dango bê

• Ngbanga ti nyen a hunda na amolenge ti azo ti Israël ti mû tere ti ala na Jéhovah pëpe?

• Na lege wa azo ti Israël alingbi ti fa so ala sara ye alingbi na mungo tere ti ala na Nzapa?

• Ngbanga ti nyen Jéhovah ake Israël tongana mara ti lo, na tongana nyen mbeni fini ni abâ gigi?

• Ti londo na Pentecôte ti ngu 33, a lingbi aJuif nga na aGentil asara nyen ti ga membre ti Israël ti yingo?

[Ahundango tënë ti manda na ye]

1, 2. Aye ti kpene wa Jéhovah asara ndali ti azo ti lo? Azo ti Israël alï na yâ songo wa na Nzapa?

3, 4. Ndali ti kota nda ti tënë wa si Israël abâ gigi?

5. Na lege wa Israël ayeke mbeni mara so amû tere na Nzapa?

6. Ye wa a hunda na azo ti Israël oko oko ti soro?

7. Ye nyen asi na peko ti kuâ ti azo ti ngoi ti Josué?

8, 9. (a) Aye wa so a leke amû lege na azo ti Israël ti fa mungo tere ti ala na Jéhovah? (b) Ala so amû amatabisi na nzobe awara nyen?

10. Tongana nyen Jéhovah afa songo bê ti lo na ngoi ti Esaïe na ti Malachie?

11. Azo ti Israël ayeke lani na pasa wa?

12. Jésus atene nyen ti fa so a ke Israël awe tongana mara so amû tere ti lo na Jéhovah?

13. Prophétie wa Jéhovah atene lani na ngoi ti Jérémie?

14. Lawa nga na ndo ti nyen si fini mara so amû tere na Jéhovah abâ gigi? Fini mara so ayeke azo wa?

15. Na lâ ti Pentecôte ti ngu 33, Pierre awa azo so amä lo ti wara batême wa?

16. Na ngoi ti Paul, tongana nyen si azo ti nzoni bê, aJuif nga na aGentil, aga amembre ti Israël ti yingo?

17. Kusala ti ziango sceau wa aga nduru ti hunzi? Na kusala wa ayeke tambela na loro?

[Foto na lembeti 21]

A dü amolenge ti azo ti Israël tongana amembre ti mara so Nzapa asoro

[Foto na lembeti 23]

A yeke ti zo ti Israël oko oko ti mû desizion ti sara na Nzapa

[Foto na lembeti 23]

Amatabisi ti nzobe amû lege na azo ti Israël ti fa ndoye ti ala teti Jéhovah

[Foto na lembeti 25]

Na peko ti Pentecôte ti ngu 33, a lingbi adisciple ti Christ amû tere ti ala na Nzapa na ala fa ni na warango batême