A SARA angu 2 000 tongaso awe so Paul, so ayeke mbeni wasungo Bible, asara tënë ti Jéhovah tongana Nzapa so ‘ayeke mû na zo lege ti kanga bê ti lo na ti dë bê ti lo’. (aRomain 15:5, Fini Mbuki, 2001). Teti so Bible adë bê ti e so Jéhovah achangé pëpe, e hinga biani so lo yeke ngbâ lakue ti dë bê ti azo so ayeke sara na lo (Jacques 1:17). Biani, Bible afa na e so Jéhovah ayeke dë bê ti azo so ayeke na bezoin ni na alege nde nde. Ambeni lege ni ayeke so wa? Nzapa ayeke mû ngangu na ala so asambela lo ti mû maboko na ala. Nzapa ayeke pusu nga atâ Chrétien ti dë bê ti amba ti ala. Nga, Jéhovah azia na yâ ti Mbeti ti lo, Bible, atondo so alingbi ti mû ngangu mbilimbili na azo so ayeke na kota vundu ndali ti so molenge ti ala akui. Zia e bâ oko na oko alege ota so lo yeke dë na bê ti azo.

“L’Eternel amä”

Gbia David asara tënë na ndo ti Wasarango e, Jéhovah, lo tene: “I azo, i zia bê ti i na Lo lakue; fa tënë ti bê ti i na gigi na gbele Lo; Nzapa ayeke Ndo Ti Bata Tere ti e.” (Psaume 62:9). Ngbanga ti nyen David azia bê ti lo na Jéhovah tongaso? Na sarango tënë na ndo lo wani, David atene: “Zo ti vundu so atoto, na L’Eternel amä lo. Na Lo zi lo na yâ ye ti vundu ti lo kue.” (Psaume 34:7). Na yâ ti aye ti vundu kue so David ahon dä, lo sambela Nzapa lakue ti mû maboko na lo, na lakue Jéhovah asara na lo. Aye so asi na David amû lege na lo ti bâ so Nzapa ayeke mû maboko na lo, nga lo yeke sara si lo gbu ngangu.

A yeke nzoni ababâ na mama so ayeke toto amolenge ti ala so akui ahinga so Jéhovah ayeke mû maboko na ala na yâ ti angoi ti kota vundu so, legeoko tongana ti so lo sara na David. Ala lingbi ti ga nduru na ‘lo so amä sambela,’ ti zia bê ti ala kue na lo na ti hinga so lo yeke mû ande maboko na ala (Psaume 65:3). William, so e sara tënë ti lo na yâ ti article so ahon awe, atene: “Fani mingi, mbi bâ so sân molenge ti mbi, mbi lingbi ti gbu lê ni pëpe, nga mbi hunda na Jéhovah ti dë bê ti mbi. Lo yeke kpengba mbi lakue nga lo sara si mbi duti na nzara ti ngbâ na fini.” Tongana mo nga kue mo sambela Jéhovah na mabe, kota Nzapa ti yayu ayeke mû ande maboko na mo. Jéhovah amû zendo na azo so ayeke sara ngangu ti sara na lo, lo tene: “Mbi, L’Eternel Nzapa ti mo, Mbi gbu maboko ti mo ti koti. Mbi tene na mo, Zia mbeto; fade Mbi sara na mo.”​—Esaïe 41:13.

Mungo maboko ti atâ kamarade

Fani mingi, ababâ na mama so molenge ti ala akui ayeke na bezoin ti mû ngoi ti fa vundu ti bê ti ala na ngoi so ala yeke gi ala use, nga ti gi ti yeda na ye so asi. Ye oko, a yeke na lege ti ndara pëpe ti tene ala gi ti duti nde na amba ti ala a ninga. A-Proverbe 18:1 atene so “zo so akangbi tere ti lo na mbeni zo” alingbi ti wara kpale. Tongaso, a yeke nzoni azo so ayeke toto amolenge ti ala so akui asara hange si ala duti nde pëpe na amba ti ala.

Akamarade so ayeke kpe mbeto ti Nzapa alingbi ti mû maboko mingi na azo so ayeke na yâ ti vundu. A-Proverbe 17:17 atene: “Tâ ndeko andoye lakue; na lâ ti ye ti vundu, lo yeke tongana tâ ita.” Lucie, so e sara nga tënë ti lo na yâ ti article so ahon awe, abâ so atâ kamarade ti lo adë bê ti lo na pekoni so molenge ti lo ti koli akui. Lo sara tënë na ndo ti akamarade ti lo so ayeke na yâ ti kongregation, lo tene: “Avizite so ala yeke sara lani na mbi amû ngangu na mbi mingi, atâa so ala yeke sara tënë mingi pëpe na ambeni ngoi ti avizite so. Mbeni kamarade ti mbi ti wali ayeke ga ti bâ mbi na alango so mbi yeke gi mbi oko na yanga-da. Lo hinga so mbi yeke toto na angoi ni so, na fani mingi lo ga lo duti na tere ti mbi, na lo toto legeoko na mbi. Mbeni ayeke pika singa na mbi lâ oko oko ti kpengba mbi. Ambeni atisa e ti te ye na da ti ala, na ala ngbâ ti sara tongaso.”

Atâa so kota vundu so ababâ na mama alingbi ti wara na pekoni so molenge ti ala akui alingbi ti hon hio pëpe, ti sambela Nzapa nga ti duti ndo oko na aita ayeke sara biani si bê ti ala adë. Mingi ti ababâ na mama so ayeke aChrétien, so amolenge ti ala akui, ahinga so Jéhovah ayeke na ala. Biani, “azo so bê ti ala afâ awe,” Jéhovah ayeke “sara si ala ga nzoni, na Lo kanga kä ti ala.”​—Psaume 147:3.

Atondo ti Bible so adë bê ti zo

Na ndo tënë ti sambela nga na akamarade so ayeke kpengba zo, Mbeti ti Nzapa ayeke sara si bê ti azo so ayeke na yâ ti vundu adë. Atondo ti Bible afa so Jésus ayeke na kota nzara nga lo yeke na ngangu ti zi vundu ti ababâ na mama so amolenge ti ala akui na lege so lo yeke kiri na amolenge ni ande na fini. Amara ti tondo tongaso ayeke dë biani bê ti azo so ayeke na vundu. Zia e bâ ambeni tondo so use.

Luc chapitre 7 afa ye so asi tongana Jésus atingbi na azo ti gbata ti Naïn so ague ti lu kuâ. Azo ni ayeke lani nduru ti lu kuâ ti oko molenge ti mbeni womua. Versê 13 ni atene: “Tongana Seigneur abâ womua so, Lo ye ti sara be-nzoni na lo, na Lo tene na lo, Toto pëpe!”

Zo wa la alingbi ti hunda na mbeni mama ti molenge ti toto pëpe na ngoi ti lungo kuâ ti molenge ti lo? Ngbanga ti nyen Jésus atene na mama ti molenge so ti toto pëpe? Ngbanga ti so lo hinga so vundu ti mama ti molenge so ayeke nduru ti hunzi. Tondo ni angbâ ti tene: ‘Jésus ague nduru, Lo ndu tange ti kuâ ni, na ala so ayô kuâ ni aluti. Lo tene, Pendere koli, Mbi tene na mo, mo londo! Na lo so akui awe alondo, lo duti, na lo komanse ti sara tënë. Na Jésus amû lo na mama ti lo.’ (Luc 7:14, 15). Na ngoi ni so, âmanke mama ni akiri atoto, me ti so ni so ayeke toto ti ngia.

Na mbeni ngoi nde, mbeni koli so iri ti lo ayeke Jaïrus aga nduru na Jésus ti hunda na lo ti mû maboko na molenge ti lo ti wali ti ngu 12 so tere ti lo aso ngangu. Kete na pekoni, Jaïrus amä so molenge ni akui awe. Tënë so asara si bê ti Jaïrus ayeke na vundu mingi, ye oko Jésus atene na lo: “Zia mbeto, mo mä gi na bê.” Tongana Jésus asi na da ti Jaïrus, lo gue na ndo so a zia kuâ ti molenge ni dä. Lo gbu maboko ti molenge ni, na lo tene: “Molenge-wali, Mbi tene na mo, mo londo.” Ye wa asi na pekoni? “Fade fade molenge-wali so alondo, na lo tambela”. Babâ na mama ni asara ye tongana nyen? “Bê ti ala adö mingi mingi.” Na ngoi so Jaïrus na wali ti lo agbu molenge ti ala na kate ti ala, ala yeke na kota ngia mingi. A yeke tongana ti so ala bâ li ti ala.​—Marc 5:22-24, 35-43.

Mara ti atondo tongaso, so Bible afa anzene nzene tënë na ndo ti zingongo amolenge na kuâ afa na ababâ na mama so ayeke toto kuâ ti amolenge ti ala laso ye so ayeke ku ala. Jésus atene: “L’heure ayeke ga so azo kue so ayeke na du-kua, fade ala mä yanga ti Lo, na ala sigigi.” (Jean 5:28). Jéhovah aleke ti tene Molenge ti lo azingo azo so akui awe. Amolenge kutu mingi mingi so akui ayeke mä ande “yanga ti Lo” na ngoi so lo yeke tene na ala: “Mbi tene na mo, mo londo!” Amolenge so ayeke kiri ande ti tambela nga ti sara tënë. Nga legeoko tongana ti so asi na Jaïrus na wali ti lo, fade “bê” ti ababâ na mama ti amolenge so ayeke ‘dö mingi mingi.’

Tongana molenge ti mo ti koli wala ti wali akui, hinga so, na lege ti zingongo akuâ, Jéhovah alingbi ti changé vundu ti mo si aga ngia. Ti wara ye ti nzoni na lege ti pendere ye so ayeke ga, sara ye alingbi na wango so zo so asû psaume amû atene: “Gi L’Eternel, na i gi ngangu ti Lo; i gi lê ti Lo lakue. Dabe i na ye ti kpene so Lo sara, ye ti Lo ti dongo bê.” (Psaume 105:4, 5). Sara na tâ Nzapa, Jéhovah, nga voro lo tongana ti so lo hunda.

Tongana mo “gi L’Eternel”, ye wa mo yeke wara hio na pekoni? Ti sambela Nzapa ayeke sara si mo wara ngangu; na ndo ni, amba ti mo aChrétien so asara ye na ndoye ayeke sara si bê ti mo adë, nga mandango Mbeti ti Nzapa ayeke kpengba mo. Nga, na yâ ti kete ngoi, mo yeke bâ ande ‘ye ti kpene na ye ti dongo bê’ so Jéhovah ayeke sara ti tene mo na molenge ti mo so akui awara nzoni dä teti lakue lakue.

[Kete tënë na lembeti 5]

“Ga na mbi wali so amolenge ti lo use akui”

Kehinde na wali ti lo Bintu, so ayeke na Nigeria, ayeke aTémoin ti Jéhovah. Amolenge ti ala use akui na yâ ti ndao ti oto. Ngbene ye na ngoi ni so, ala yeke na vundu mingi ndali ni. Atâa so kue, ala zia bê ti ala kue na Jéhovah, na lo mû maboko na ala. Nga, ala ngbâ lakue ti fa tënë ti beku so ayeke na yâ ti Bible na azo.

Ambeni zo abâ so Kehinde na Bintu ayeke na siriri ti bê, na ala yeke na ngangu. Mbeni lâ, mbeni wali so iri ti lo ayeke Yapakara Ukoli atene na mbeni kamarade ti Bintu, lo tene: “Ga na mbi wali so amolenge ti lo use akui na oko ngoi, na so angbâ lakue ti fa tënë so ayeke na yâ ti Bible. Mbi ye ti hinga ye so amû na lo ngangu ti ngbâ ti kanga bê.” Tongana Bintu asi na yanga-da ti wali so, Yapakara Ukoli atene na lo: “Mbi ye ti hinga ngbanga ti nyen mo ngbâ ti fa tënë ti Nzapa so afâ amolenge ti mo. Nzapa amû oko molenge ti mbi ti wali. Ngbene ye na ngoi ni so, ti mbi na Nzapa ahunzi awe.” Bintu asara kusala na Bible ti fa na lo nda ni so azo ayeke kui nga ngbanga ti nyen e lingbi ti duti na beku so fade Nzapa ayeke zingo ande azo ti e so akui awe.​—Kusala 24:15; aRomain 5:12.

Na pekoni, Yapakara Ukoli atene: “Mbi pensé ti mbi lani so a yeke Nzapa la ayeke mû azo so akui. Fadeso, mbi hinga tâ tënë ni awe.” Lo yeda ti tene aTémoin ti Jéhovah amanda Bible na lo ti mû lege na lo ti hinga ye mingi na ndo ti azendo ti Nzapa.

[Kete tënë na lembeti 7]

‘Mbi ye ti mû maboko, me mbi hinga ye ti sara pëpe’

Na ngoi so mbeni molenge akui, babâ na mama ti lo nga na aita ti lo ayeke na kota vundu mingi, na akamarade ti ala ayeke gi bê ti ala mingi. Akamarade ni aye ti mû maboko na sewa ni, me ala yeke na mbeto ti tene ye so ala yeke tene wala ala yeke sara ayeke sara si vundu ti asewa ni akiri ahon ndo ni. Bâ na gbe ni ge ambeni wango teti ala so alingbi peut-être ti tene: ‘Mbi ye ti mû maboko, me mbi hinga ye ti sara pëpe.’

❖ Kpe pëpe sewa so ayeke na vundu ndali ti so mo hinga pëpe ye ti tene wala ti sara. Ti duti nduru na tere ti ala ayeke mû ngangu na ala. Mo hinga pëpe ye ti tene? Ti gbu azo ni na ti tene na bê ti mo kue, mo tene ‘Aïoo!’, a yeke fa na ala so mo yeke bi bê na ala. Mo yeke na mbeto so tongana mo to nda ti toto, mo yeke sara si vundu ni akiri ahon ndo ti ala? Bible atene: “I toto na ala so ayeke toto.” (aRomain 12:15). Ngu ti lê ti mo ayeke fa so mo kangbi vundu so ala yeke na ni, nga hingango ye so ayeke dë bê ti ala.

❖ Mû li ni ti sara mbeni ye ndali ti ala. Mo lingbi ti tö mbeni kete ye ti tengo ni ndali ti ala? Mo lingbi ti sukula akungba so amû saleté? Mo lingbi ti gue ti sara ambeni ye ndali ti ala? Tene pëpe: ‘Tongana ala yeke ande na bezoin ti mbeni ye, ala lingbi ti fa ni na mbi.’ Atâa tongana mo tene tënë so na bê ti mo kue, babâ na mama so ayeke na vundu ayeke bâ so mo yeke na ngoi pëpe ti mû maboko na ala. Nde na so, hunda ala: “Nyen la mbi lingbi ti sara ndali ti ala fade fadeso?” Na pekoni, sara ye alingbi na ye so ala hunda. Me, kpe ti lï kirikiri na yâ ti da ti ala wala ti yôro tere ti mo na yâ ti aye so abâ gi ala.

❖ Tene pëpe: “Mbi hinga tongana nyen ye so aso mo mingi.” Sarango ye ti zo oko oko so mbeni zo so lo ye lo akui ayeke nde nde. Atâa tongana molenge ti mo nga akui, mo hinga pëpe tongana nyen kuâ ti molenge ti ala aso ala.

❖ Ngoi mingi ayeke hon kozoni ti tene sewa ni akiri kamême ti duti tongana ti kozo. Ngbâ ti mû maboko mingi na ala. Na tongo nda ni, mingi ni azo ayeke bi bê mingi na sewa ni, me sewa ni ayeke na bezoin ti tene a ngbâ ti mû maboko na ala na yâ ti ngoi mingi. Ngbâ lakue ti bi bê na ye so ala yeke na bezoin ni na yâ ti ayenga wala anze so ayeke ga na pekoni.a

[Kete tënë na gbe ni]

[Afoto na lembeti 7]

Atondo ti Bible afa so Jésus ayeke na ngangu nga lo yeke na nzara ti kiri na amolenge so akui na fini