Ye so mo lingbi ti sara tongana koli wala wali ti mo akui

BIBLE afa polele so a lingbi koli “andoye wali ti lo legeoko tongana ti so lo ndoye tere ti lo wani.” Legeoko nga a yeke nzoni wali “ane koli ti lo mingi.” Ala use kue zo oko oko ayeke sara ngangu ti tene ala “ga mitele oko.” (aÉph. 5:33; Gen. 2:23, 24). Tongana ngoi ayeke hon songo so ala yeke na ni na mbage ti mba ayeke kpengba, nga ala yeke ye tere ngangu. E lingbi ti haka songo ti ala ni na agunda ti akeke use so ayeke kono na tere ti mba na so agunda ni ayeke lï yâ ti tere. Koli na wali so ayeke na ngia na yâ ti mariage ti ala tongana ngoi ayeke hon songo ti ala akiri akpengba ngangu, zo alingbi ti fâ yâ ni ape.

Me ka tongana koli wala wali ni akui? Yâ ti kpengba songo so, so zo apensé atene a lingbi ti fâ ape so, afâ. Fani mingi, womua ni wala koli ni so wali ti lo akui ayeke na yâ ti kota vundu, lo bâ so lo yeke gi lo oko nga même bê ti lo ason wala lo bi tënë ni na li ti lo. Na yâ ti angu 58 so Daniella asara mariage, lo hinga azo mingi so koli wala wali ti ala akui.a Me na pekoni so koli ti lo akui, lo tene: “Mbi hinga songo ni tongaso kozo ape. Zo alingbi ti hinga ni gi tongana asi na lo.”

VUNDU SO MO BÂ MO TENE AYEKE HUNZI LA OKO APE

Ambeni zo ti gingo nda ti ye afa so mbeni ye ti tene amû vundu mingi ahon vundu so zo ayeke wara tongana koli wala wali ti lo so lo ye lo mingi akui, a yeke dä ape. Azo mingi so koli wala wali ti ala akui ayeke yeda na tënë so. Koli ti Millie akui asara angu mingi awe. Lo fa ye so asi na lo na peko ti kuâ ti koli ti lo, so lo na lo asara ngu 25, lo tene: “Mbi bâ tere ti mbi mo bâ mo tene mbeni ye ti tere ti mbi abuba.”

Susan apensé lani atene ayeke na lege ni ape ti tene awomua asara vundu ti akoli ti ala so akui ahon ndo ni teti angu mingi. Me na pekoni, koli ti lo so lo na lo asara mariage asara ngu 38 akui. Atâa so ngu 20 ahon na pekoni awe, lo tene: “Mbi yeke pensé na lo lâ na lâ.” Ngu ti lê ti lo ayeke yuru lakue ndali ti so nzara ti koli ti lo ahon ndo ti lo.

Bible afa so vundu so zo ayeke wara tongana koli wala wali ti lo akui ayeke ngangu mingi nga a yeke ninga. Na ngoi so Sara akui, koli ti lo, Abraham, “aga ti toto kuâ ti Sara, na ti toto na vundu teti lo.” (Gen. 23:1, 2). Atâa so Abraham ayeke na mabe so a yeke zingo ande akuâ, lo sara vundu mingi na ngoi so wali ti lo so lo ye lo mingi akui (aHéb. 11:17-19). Na pekoni so Rachel wali ti Jacob so lo ye lo mingi akui, Jacob agirisa lo hio ape. Lo sara nzoni tënë ti Rachel na amolenge ti lo.​—Gen. 44:27; 48:7.

Nyen la e lingbi ti manda na lege ti atapande ti Bible so? Awomua nga na akoli so wali ti ala akui, fani mingi ala yeke sara vundu ti koli wala wali ti ala so akui teti angu mingi. A lingbi e bâ pëpe angu ti lê ti ala so ayeke yuru wala vundu so ala ayeke na ni tongana mbeni wokongo. Me vundu so ala sara ayeke na lege ni ndali ti so koli wala wali ti ala so akui ayeke kota na lê ti ala. Ala yeke peut-être na bezoin ti e ti zia tere ti e na place ti ala nga ti mû maboko na ala teti angoi mingi.

GI TI HON NDO TI VUNDU TI LANGO TI LASO ME TI KEKEREKE APE

Tongana koli wala wali ti mbeni zo akui, lo kiri gi pëpe tongana ti so lani lo yeke kumbamba so. Na pekoni so mbeni koli asara mariage asara angu mingi, lo hinga lakue ye so lo lingbi ti sara ti dë bê ti wali ti lo wala ti kpengba lo na ngoi so wali ni ayeke na vundu wala bê ti lo ason. Na tongana koli ni akui aye so lo yeke sara na wali ti lo ti fa so lo ndoye lo nga aye so lo yeke sara ti dë bê ti lo, a yeke duti dä mbeni pëpe. Legeoko nga, tongana ngoi ayeke hon mbeni wali ayeke sara ambeni ye ti tene koli ti lo azia bê ti lo na lo nga ti tene koli ni aduti na ngia. Lo yeke ndu lo na nzoni bê, lo yeke tënë na lo atene so adë bê ti zo nga lo bi bê ti lo na aye so anzere na lo nga na abezoin ti lo. Na tongana wali ni akui, koli ni alingbi ti bâ so mbeni ye amanke na yâ ti fini ti lo. Ndali ti aye so, ala so koli wala wali ti ala akui ayeke gi bê ti ala mingi nga ala yeke même na mbeto ndali ti gigi ti ala ti kekereke. Fango ye wa ti Bible alingbi ti mû maboko na ala ti duti nzoni nga na siriri?

“Ala gi bê ti ala lâ oko pëpe ngbanga ti kekereke, teti fade kekereke ayeke na agingo bê ti lo wani. Akpale ti lango oko oko alingbi na lango ni.” (Mat. 6:34). Mingi ni, atënë ti Jésus so aye ti sara tënë ti abezoin ti e na lege ti mitele, me a lingbi ti mû maboko na azo mingi so ayeke na kota vundu ndali ti koli wala wali ti ala so akui. Ambeni nze na peko ti kuâ ti wali ti Charles, lo tene: “Mbi ngbâ ti pensé na Monique mingi, nga na ambeni ngoi, a yeke mo bâ mo tene ye ni akiri aga ngangu mingi. Me, mbi hinga so a yeke na lege ni nga so tongana ngoi ayeke hon vundu ti mbi ayeke hon kete kete.”

A lingbi Charles agbu ngangu tongana “ngoi ayeke hon”. Nyen la lo sara lani nyen? Lo tene: “Na lege ti mungo maboko ti Jéhovah, mbi yeke gi bê ti mbi gi na ndo ti aye so mbi yeke sara na lango ni so me ti kekereke ape.” Vundu so asara Charles ahon ndo ti lo ape. Vundu ti lo ni ahon gi hio tongaso ape, me awoko lo kue ape. Tongana koli wala wali ti mo akui, gi ti hon ndo ti vundu ti lango ti laso me ti kekereke ape. Mo hinga pëpe ye ti nzoni so mo lingbi ti wara kekereke wala dengo bê so mo lingbi ti wara.

Na tongo nda ni, Jéhovah aleke lani pëpe ti tene zo akui. Me, kuâ ayeke na yâ ti “akusala ti Zabolo.” (1 Jean 3:8; aRom. 6:23). Satan ayeke sara kua na kuâ nga na mbeto ti kuâ ti mû azo mingi na ngbâa nga ti tene ala duti na beku oko ape (aHéb. 2:14, 15). Tongana mbeni zo ayeke na beku mbeni pëpe ti duti na tâ ngia nga na nzerengo tere, même na yâ ti fini dunia ti Nzapa, a nzere na Satan mingi. Tongaso, kota vundu so mbeni zo awara ndali ti koli wala wali ti lo so akui, a yeke ye ti peko ti siokpari ti Adam nga na kengo yanga ti Satan (aRom. 5:12). Jéhovah ayeke zi ande biani biani akpale so Satan aga na ni, nga lo yeke zi sioni ye ti bira ti lo so ayeke kuâ. Na popo ti azo so Jéhovah ayeke zi ala na yâ ti mbeto so Satan azia ala dä, a yeke wara azo mingi so koli wala wali ti ala akui, tongana ti mo so.

Ndali ti azo so a yeke zingo ande ala na kuâ ge na ndo ti sese, ambeni ye mingi ayeke changé na yâ ti songo ti azo. Na tapande ababâ na amama, a-âta, nga na akotara so ayeke zingo ala na kuâ ayeke ga yeke yeke azo so alingbi kue legeoko na amolenge ti ala nga na a-âta ti ala. Aye so ayeke si na azo ndali ti so ala ga mbakoro ayeke hunzi. Peut-être bango ndo ti amaseka na mbage ti akotara ti ala ayeke changé ande mingi. Achangement so ayeke mû maboko ti tene azo aduti nzoni ahon ti kozo.

E lingbi ti duti na ahundango ndo mingi na ndo ti azo so ayeke zingo ande na kuâ. Na tapande, azo so koli wala wali akui na li ti ala use wala ahon so, a yeke sara ande tongana nyen? A-Sadducéen ahunda lani ndo na ndo ti mbeni wali so kozo koli ti lo akui, na pekoni use koli ti lo akui, nga na pekoni ambeni koli ni akiri akui juska oku (Luc 20:27-33). Songo ti azo so kue ayeke duti ande tongana nyen na ngoi so a yeke zingo ande azo na kuâ? E hinga ape, nga a yeke na lege ni ape ti fa nda ti atënë so Bible afa ape wala ti gi bê ti e na ndo ti ahundango ndo so. Ye so alingbi e sara laso, a yeke gi ti zia bê ti e na Nzapa. E hinga biani so aye kue so Jéhovah ayeke sara ande na yâ ti ngoi so ayeke ga ayeke anzoni ye, aye so e ku ni kungo, me pëpe aye so e sara mbeto ni.

BEKU TI ZINGONGO AKUÂ AYEKE DË BÊ TI E

Mbeni ye so Bible afa polele ayeke so, a yeke zingo ande azo ti e so e ye ala mingi na kuâ. Bible asara tënë ti azo so a zingo ala na kuâ ândö, ye so afa na e biani so “ala kue so ayeke na yâ ti asende ti kuâ ayeke mä ande go ti [Jésus] na ala yeke sigigi.” (Jean 5:28, 29). Azo so ayeke na fini na ngoi so a yeke zingo ande azo ti ala na kuâ ayeke duti na ngia mingi ti wara tere na ala. Tere ti azo so ayeke zingo ande na kuâ ayeke nzere nga mingi.

Na ngoi so a yeke zingo ande azo na kuâ, azo ayeke duti na ngia mingi na ndo ti sese, mbeni mara ti ngia so ade ala wara ni lâ oko ape. Azo ngbundangbu mingi so akui ayeke kiri ti mû place ti ala na popo ti azo so ayeke na fini (Marc 5:39-42; Apoc. 20:13). Tongana azo so mbeni zo ti ala so ala ye lo mingi akui agbu li ti ala na ndo ti ye ti miracle so ayeke si ande so, a lingbi ti dë bê ti ala.

Na ngoi so a yeke zingo azo na kuâ, mbeni zo ayeke duti ande na raison ti duti na vundu? Bible atene ên-ën. Ésaïe 25:8 a tene so fade Jéhovah ‘ahunzi kui teti lakue lakue’. Tënë so afa biani so kuâ nga na vundu so zo ayeke wara tongana mbeni zo so lo ye lo mingi akui, a yeke duti ande dä ape. Prophétie so ayeke na Ésaïe afa nga so “fade Seigneur L’Éternel ambô ngule na lê ti azo kue ”. Tongana laso mo yeke na vundu ngbanga ti so koli wala wali ti mo akui, na ngoi so a yeke zingo ande azo so akui mo yeke duti na ngia.

Mbeni zo oko ahinga ape aye kue so Jéhovah ayeke sara ande na yâ ti fini dunia. Jéhovah atene: “Legeoko tongana ayayu ayeke na nduzu ahon sese, tongaso lege ti Mbi ayeke na nduzu ahon lege ti i, na bibe ti Mbi ayeke na nduzu ahon bibe ti i.” (És. 55:9). Tongana e yeke na mabe na tënë so Jésus atene na ndo ti zingongo ti azo na kuâ, e fa so e zia bê ti e na Jéhovah tongana ti Abraham. A yeke kota ye laso ti tene aChrétien kue asara ye so Nzapa ahunda na ala ti sara, tongaso si ala lingbi ti “wara fini na yâ ti aye ti ngoi so ayeke ga” legeoko na azo so ayeke zingo na kuâ.​—Luc 20:35.

RAISON SO E YEKE NA NI TI DUTI NA BEKU

Tongana pendere beku ti e so ayeke polele na yâ ti li ti e, a yeke mû maboko na e ti gi bê ti e pëpe teti kekereke. Mingi ti azo ayeke na beku mingi ape na ndo ti kekereke. Me Jéhovah amû na e zendo ti mbeni pendere ye. Atâa so e hinga mbilimbili pëpe tongana nyen la Jéhovah ayeke sara ni, e lingbi ti hinga biani so lo yeke mû na e aye kue so e yeke na bezoin ni nga e yeke na nzara ni. Bazengele Paul atene: “Beku so zo abâ ni ayeke beku pëpe, teti tongana zo abâ mbeni ye awe, lo yeke ku ni? Me tongana e ku mbeni ye so e bâ ni pëpe, e yeke ngbâ ti kanga bê ti ku ni.” (Rom. 8:24, 25). Tongana mo yeke na beku biani na azendo ti Nzapa, a yeke mû maboko na mo ti gbu ngangu tongana koli wala wali ti mo akui. Tongana mo gbu ngangu, mo yeke wara ande apendere ye ti nzoni na yâ ti ngoi so ayeke ga, ngoi so Jéhovah ayeke “mû na mo ye so bê ti mo aye.” Lo yeke mû ande ye “alingbi na nzara ti ye kue so ayeke na fini.”​—Ps. 37:4; 145:16; Luc 21:19.

Na ngoi so Jésus aga nduru ti kui, abazengele ti lo asara vundu ngangu, ala sara mbeto nga li ti ala aga kirikiri. Jésus adë bê ti ala, lo tene: “Ala zia si bê ti ala agi ala pëpe. Ala mä na bê na Nzapa, ala mä na bê na mbi nga .” Lo tene na ala, lo tene: “Mbi yeke zia ala na mawa pëpe. Mbi yeke ga na tere ti ala.” (Jean 14:1-4, 18, 27). Atënë ti Jésus amû maboko na adisciple ti lo so a soro ala ti gue na yayu na yâ ti angu ngbangbo mingi ti duti na beku nga ti gbu ngangu. Azo so aye ti bâ azo ti ala so ala ye ala mingi na ngoi ti zingongo ti akuâ, a yeke na raison pëpe ti duti na beku mbeni ape. Jéhovah na Jésus ayeke zia ande ala na yâ ti mawa ape. A lingbi mo hinga so tënë so ayeke tâ tënë.