Ambakoro ayeke gue na li ni na lege ti yingo

“A lu ala na yâ da ti L’Eternel awe; . . . Na lâ ti mbakoro ti ala, fade ala lë lengo.”​—PSAUME 92:14, 15.

1, 2. (a) Mingi ni, tongana nyen a yeke fa aye so asi tongana zo aga mbakoro? (b) Zendo wa Bible amû na ndo aye so aga na lege ti siokpari ti Adam?

LÂ TI mbakoro adabe ti mo na nyen? A dabe ti mo na akamba so asigigi na poro ti tere ti zo? na kpale ti mango ndo? na gere nga na maboko so awoko? Wala a dabe ti mo na ambeni ye nde ti “lâ ti sioni” so mbeti ti Zo-ti-fa-tene 12:3-9 asara tënë ni? Tongana a yeke tongaso, a yeke nzoni ti hinga so aye so Zo-ti-fa-tene chapitre 12 afa na ndo gango mbakoro ayeke pëpe aye so Wasarango ye, Jéhovah Nzapa aleke lani ti tene asi; me a yeke aye so ayeke si na zo ndali ti siokpari ti Adam.​—aRomain 5:12.

² Ti tene ngu ti zo angbâ ti gue na li ni ayeke sioni pëpe, ndali ti so ti tene zo angbâ na fini, a hunda ti tene ngoi ahon. Biani, a yeke nzoni ti bâ aye kue so ayeke na fini akono na aga kota. A sara ngu saki omene awe so siokpari aga na aye ti sioni mingi na ndo ti azo. Me na yâ ti ngoi kete, aye so kue ayeke hunzi, nga azo kue so amä yanga ayeke duti ande na fini tongana ti so Nzapa aye lani, sân ti hinga akpale ti lâ ti mbakoro nga ti kui (Genèse 1:28; Apocalypse 21:4, 5). Na ngoi ni so, “fade wakodoro atene pëpe, Mbi yeke na kobela.” (Esaïe 33:24). Azo so aga mbakoro ayeke kiri ande na “lâ ti pendere” ti ala, na mitele ti ala “aga nzoni ahon mitele ti molenge”. (Job 33:25). Me, ti fadeso, a lingbi azo kue atiri na siokpari so e wara na lege ti Adam. Ye oko, awakua ti Jéhovah ayeke wara aye ti nzoni na ambeni lege so ayeke nde na ngoi so ala yeke ga mbakoro.

3. Na alege wa aChrétien alingbi ti ngbâ ti “lë lengo” “na lâ ti mbakoro ti ala”?

³ Mbeti ti Nzapa amû zendo so ala so “A lu ala na yâ da ti L’Eternel awe”, “na lâ ti mbakoro ti ala, fade ala lë lengo”. (Psaume 92:14, 15). Wasungo psaume ahaka ambakoro na mbeni keke ti fa mbeni kpengba tâ tënë: lo fa so awakua ti Nzapa so ayeke be-ta-zo alingbi ti ngbâ ti gue na li ni, ti lë anzoni lengo na ti maï na lege ti yingo, même tongana ngangu ti ala ayeke kiri na peko. Agbâ ti atapande ti azo so Bible asara tënë ti ala nga na ti ambeni zo laso afa so atënë so ayeke tâ tënë.

“Lo zia Temple pëpe”

4. Na lege wa wali-prophète Anne so aga mbakoro awe afa so lo yeke be-ta-zo na Nzapa? Na ye ti nzoni wa lo wara na pekoni?

⁴ Bâ tapande ti wali-prophète Anne so ayeke na fini na ngoi ti akozo Chrétien. Na ngoi so Anne ayeke na ngu 84, “lo zia Temple pëpe, me lo sara na Nzapa bï na lâ, na lege ti ziango kobe na ti sambela.” Teti so babâ ti Anne ayeke ti “mara ti Aser” na lo yeke mbeni Lévite pëpe, Anne alingbi lani pëpe ti lango na yâ ti temple. Tara ti bâ ngangu so a lingbi lo sara lani ti duti lâ oko oko na temple ti londo na ngoi ti mungo asandaga ti ndapre ti si na ngoi ti mungo asandaga ti lakui! Ye oko, Anne awara ye ti nzoni mingi ndali ti so lo duti be-ta-zo. Anne ayeke lani dä tongana Joseph na Marie aga na Jésus na temple ti mû lo na Jéhovah tongana ti so Ndia ti Moïse ahunda. Na bango Jésus, Anne ‘amû singila na Nzapa, na lo sara tënë ti Molenge ni na ala kue so ayeke ku lâ ti ton Jérusalem.’​—Luc 2:22-24, 36-38; Nombre 18:6, 7.

5, 6. Na alege wa ambakoro mingi laso ayeke sara ye tongana ti Anne?

⁵ Aita ti e mingi so aga mbakoro laso ayeke sara ye tongana ti Anne na lege so ala yeke ga lakue na bungbi, ala yeke sambela na bê kue ti tene tâ vorongo ague na li ni nga ala yeke na kota nzara ti fa nzo tënë. Mbeni ita-koli so ngu ti lo ahon 80, so lo na wali ti lo ayeke gue lakue na bungbi atene: “A yeke na yâ ti sarango ye ti e ti ga lakue na bungbi. E ye ti duti na mbeni ndo nde pëpe. Na ndo so awakua ti Jéhovah ayeke dä, e ye nga ti duti dä. A yeke na popo ti aita si e bâ so e duti nzoni mingi.” So ayeke mbeni nzoni tapande so amû ngangu na e kue!​—aHébreu 10:24, 25.

⁶ Jeanne, mbeni womua so ngu ti lo ahon 80 ayeke tene lakue tënë so: “Ye kue so andu tâ vorongo, na so mbi lingbi ti mû mbage dä, mbi ye ti sara ni.” Lo kiri lo tene: “A yeke tâ tënë so, ngoi na ngoi, vundu ayeke sara mbi. Me, a yeke nzoni ti tene tanga ti azo kue aduti na vundu gi ngbanga ti so mbi yeke na vundu?” Na ngia na lê ti lo, lo fa ngia so lo yeke wara ti gue na ambeni kodoro nde ndali ti akota bungbi. Na ngoi ti mbeni voyage so lo sara ni ade ti ninga pëpe, lo tene na amba ti lo so ayeke na tere ti lo, lo tene: “Mbi ye mbeni pëpe ti gue ti bâ apendere ndo ti kodoro ni; mbi ye gi ti sigigi na fango tënë!” Atâa so Jeanne ahinga yanga ti kodoro ni pëpe, lo wara lege ti dü na bê ti azo nzara ti mä atënë so ayeke na yâ ti Bible. Na ndo ni, teti angu mingi, lo sara kusala legeoko na kongregation so ayeke na bezoin ti awafango tënë, atâa so a hunda ti tene lo manda fini yanga ti kodoro nga lo mû l’heure oko ti gue na bungbi.

Ala ngbâ lakue ti manda ye

7. Na ngoi so ngu ti Moïse ayeke gue na li ni, na lege wa lo fa so lo ye ti lë kpengba songo na Nzapa?

⁷ Na ngoi so ngu ti mbeni zo ayeke gue na li ni, lo yeke hinga ye mingi (Job 12:12). Nde na so, zo ayeke maï pëpe na lege ti yingo gi ngbanga ti so ngu ti lo ague na li ni. Tongaso, ahon ti tene awakua ti Jéhovah angbâ gi na ndo ti aye so ala manda ândö awe, ala yeke sara ngangu ti “manda ye mingi ahon” na ngoi so ngu ti ala ayeke gue na li ni (aProverbe 9:9). Na ngoi so Jéhovah airi lani Moïse ti sara kusala ti lo, lo yeke na ngu 80 (Exode 7:7). Tongana mo haka ngu ti Moïse na ngu ti azo ti ngoi ti lo, Moïse angbâ na fini a ninga ahon ngu so azo ayeke ngbâ na fini na ngoi ni so, teti lo tene: “Lâ ti fini ti e ayeke ngu bale-mbasambala, wala tongana e yeke na ngangu, a si na ngu bale-miombe.” (Psaume 90:10). Ye oko, Moïse atene pëpe so, ndali ti so lo ga mbakoro mingi, lo lingbi ti manda ye mbeni pëpe. Na yâ ti angu mingi so Moïse asara na Nzapa, Jéhovah amû na lo ambeni kusala so ayeke nde, nga Moïse ayô akungba mingi. Atâa so kue, Moïse ahunda Jéhovah, lo tene: “Mo fa na mbi lege ti Mo fadeso, si mbi lingbi hinga Mo.” (Exode 33:13). Moïse agi lakue ti kpengba songo ti lo na Jéhovah.

8. Ye wa Daniel asara ti ngbâ ti hinga afini ye na ngoi so ngu ti lo ahon 90? Na ye ti pekoni ayeke so wa?

⁸ Prophète Daniel, so peut-être ngu ti lo ahon 90, angbâ lani lakue ti manda Mbeti ti Nzapa nzoni. Ye so lo gbu nda ni na lege ti mandango ‘ambeti,’ so na popo ni mo yeke wara peut-être mbeti ti Lévitique, ti Esaïe, ti Jérémie, ti Osée nga na ti Amos, apusu lo ti sambela Jéhovah na bê kue (Daniel 9:1, 2). Jéhovah akiri tënë na sambela ti Daniel na lege so lo fa na lo ambeni tënë na ndo gango ti Messie nga na ye so ayeke si ande na tâ vorongo.​—Daniel 9:20-27.

9, 10. Ye wa ambeni zo asara ti ngbâ ti hinga afini ye?

⁹ Legeoko tongana Moïse na Daniel, e lingbi ti gi lakue ti hinga afini ye na lege so e yeke ngbâ lakue ti zia lê ti e gi na ndo ti aye ti yingo na ngoi kue so e lingbi ti sara ni. A yeke tâ ye so aChrétien mingi ayeke sara. William, mbeni Chrétien so ngu ti lo ahon 80 agi lakue ti diko afini ye so “ngbâa be-ta-zo na ti ndara” ayeke sigigi na ni (Matthieu 24:45, MN ). Lo tene: “Mbi ye tâ tënë mingi, na mbi yeke na ngia mingi ti bâ tongana nyen a yeke zi nda ti tâ tënë si e gbu nda ni nzoni ahon ti kozo.” (aProverbe 4:18). Legeoko nga, Fred, so asara ngu ahon 60 na yâ ti kusala ti ngoi kue abâ so ti mû li ni ti sara lisoro na amba ti lo aChrétien na ndo ti Bible akpengba lo na lege ti yingo. Lo tene: “A lingbi mbi sara lakue si tâ tënë angbâ na yâ ti li ti mbi. Tongana mo lingbi ti sara si atënë ti yâ ti Bible aga tâ ye na lê ti mo, na tongana mo lingbi ti bâ tongana nyen ye so mo yeke manda ague oko na “tapande ti nzo tënë”, ye so mo yeke manda ayeke sigigi polele na lê ti mo, na mo yeke gbu nda ti tâ tënë nzoni ahon ti kozo.”​—2 Timothée 1:13.

¹⁰ Gi ndali ti so ngu ti mbeni zo ague na li ni mingi, a ye ti tene pëpe so lo lingbi pëpe ti manda afini ye nga na ambeni ye so akpengba. Azo so ngu ti ala ahon 60, ahon 70 wala même ahon 80 amanda ti diko mbeti wala amanda afini yanga ti kodoro. Ambeni Témoin ti Jéhovah asara tongaso ti mû lege na ala ti fa nzo tënë na azo so alondo na akodoro nde nde (Marc 13:10). Ngu ti Henri na ti wali ti lo ahon 60 na ngoi so ala yeda ti mû maboko na azo ti yâ ti territoire ti ala so atene yanga ti Portugais. Henri atene: “Ti tâ tënë ni, tongana ngu ti mbeni zo ayeke gue na li ni, ye kue so lo ye ti sara ayeke ga ngangu.” Ye oko, teti so ala sara ngangu na ala ngbâ lakue ti sara ni, lo na wali ti lo awara lege ti manda Bible na azo na yanga ti Portugais. A sara ngu mingi fadeso awe, Henri ayeke mû nga adiskur na ngoi ti kota bungbi ti district na fini yanga ti kodoro so lo manda.

11. Ngbanga ti nyen ti bi bê na ndo akusala so ambeni Chrétien so aga mbakoro awe, na so ayeke be-ta-zo asara?

¹¹ Ti tâ tënë ni, a yeke azo kue pëpe so seni ti ala wala dutingo ti ala amû lege na ala ti sara aye so. Tongaso, ngbanga ti nyen ti bi bê na ndo ye so ambeni mbakoro asara ni? A ye ti tene pëpe so a lingbi ambakoro kue agi ti sara a-oko ye. Nde na so, a ye gi ti tene aita asara ye ague oko na ye so bazengele Paul atene na aChrétien so ayeke aHébreu na ndo ti a-ancien so ayeke be-ta-zo. Lo tene: “I bi bê ti i na nda ti lege ti ala, na i sara tongana ala sara na lege ti mabe.” (aHébreu 13:7). Tongana e bi bê na ndo mara ti atapande ti azo so asara ye na wâ, a lingbi ti pusu e ti gi ti duti na oko mara ti kpengba mabe so apusu ambakoro so ti sara kusala ti Nzapa. Henri, so ngu ti lo ayeke fadeso 87 afa ye so ayeke pusu lo ti sara ye, lo tene: “Mbi ye ti sara kusala na tanga ti lango ti fini ti mbi na ndara, na ti sara na Jéhovah na ngangu ti mbi kue.” Fred, so a sara tënë ti lo kozoni awe awara ngia mingi na yâ kusala so lo yeke sara na Béthel. Lo tene: “A lingbi mo hinga lege so mo lingbi ti sara kusala nzoni mingi na Jéhovah, na mo ngbâ lakue ti sara ni.”

Ala ngbâ be-ta-zo lakue atâa so dutingo ti ala ayeke changé

12, 13. Na lege wa Barzillaï afa so lo yeke be-ta-zo atâa so dutingo ti lo achangé?

¹² A lingbi ti duti ngangu na ambakoro ti yeda so ala yeke na ngangu tongana ti kozo pëpe. Ye oko, ala lingbi ti fa so ala yeke be-ta-zo na Nzapa atâa so dutingo ti ala achangé. Barzillaï, zo ti Galaad ayeke mbeni nzoni tapande na ndo tënë so. Tongana lo yeke na ngu 80, lo yamba David na aturugu ti lo nzoni mingi, lo mû na ala kobe na aye ti lango na ngoi so Absalom agi ti mû mbata ti gbia na ngangu. Na ngoi so David ayeke kiri na Jérusalem, Barzillaï amû peko ti lo juska na Ngu ti Jourdain. David aye ti tene Barzillaï aga mbeni oko ti azo ti yâ ti yangbo ti gbia. Barzillaï ayeda ti sara ni? Lo tene: “Laso, ngu ti mbi ayeke bale-miombe.  . . Mbi lingbi tara ye so mbi te wala ye so mbi nyon? mbi lingbi mä yanga ti akoli so asara bia wala yanga ti awali so asara bia? . . . bâ, boi ti mo Kimham ayeke, zia lo fâ ngu na gbia seigneur ti mbi, na mo sara na lo ye so ayeke nzoni na lê ti mo.”​—2 Samuel 17:27-29; 19:31-40.

¹³ Atâa so dutingo ti Barzillaï achangé, lo sara ye so lo lingbi ti sara ti mû maboko na gbia so Jéhovah asoro lo. Atâa so lo hinga so lo lingbi ti hinga nzerengo ti kobe mbeni pëpe nga so lo lingbi ti mä ndo nzoni tongana ti kozo pëpe, vundu asara lo pëpe. Nde na so, na kion pëpe, lo hunda ti tene Kimham awara anzoni ye so a ye ti mû na lo. Na sarango tongaso, Barzillaï afa ye so ayeke na bê ti lo. Legeoko tongana Barzillaï, ambakoro mingi laso ayeke fa so ala yeke sara ye na kion pëpe nga ala yeke na bibe ti mungo ye. Ala sara ye so ala lingbi ti sara ti mû maboko na tâ vorongo, na hingango so “sacrifice tongaso ayeke nzoni na lê ti Nzapa.” A yeke ye ti nzoni mingi ti wara aita so ayeke be-ta-zo na popo ti e!​—aHébreu 13:16.

14. Na lege wa tënë ti gango mbakoro ti David asara si e kiri e bâ atënë ti Psaume 37:23-25 na nene ni mingi?

¹⁴ Atâa so dutingo ti David achangé fani mingi tongana angu ayeke hon, lo ngbâ lakue ti bâ so Jéhovah azia lâ oko pëpe ti bata awakua ti lo so ayeke be-ta-zo. Na ngoi so lo ga mbakoro mingi, David asû mbeni bia so a wara ni laso na Psaume 37. Tara ti bâ David so ayeke gbu li ti lo, lo yeke pika harpe nga lo yeke he bia lo tene: “L’Eternel aleke lege na zo, na Lo wara ngia na lege ti lo. Même tongana lo tï, lo tï biani pëpe; teti L’Eternel agbu maboko ti lo. Mbi yeke pendere giriri, na fadeso mbi yeke mbakoro; me mbi bâ Nzapa azia zo ti mbilimbili lâ oko pëpe, wala ahale ti lo ahunda kobe pëpe na lege ti yongo ye.” (Psaume 37:23-25). Jéhovah abâ so a yeke nzoni ti tene David afa tënë ti gango mbakoro ti lo na yâ ti psaume so. Bâ tongana nyen ti hinga ye so asara si atënë so David atene na bê kue andu bê ti zo mingi!

15. Na lege wa bazengele Jean ayeke mbeni nzoni tapande ti zo so aduti be-ta-zo atâa so dutingo ti lo achangé nga ngu ti lo ague na li ni mingi?

¹⁵ Bazengele Jean ayeke nga mbeni nzoni tapande ti zo so aduti be-ta-zo atâa so dutingo ti lo achangé nga ngu ti lo ague na li ni mingi. Na peko ti so Jean asara na Nzapa teti ngu 70 tongaso, a gue na lo na ngbâa na zoa ti Patmos “teti Tënë ti Nzapa na teti tënë ti témoin ti Jésus.” (Apocalypse 1:9). Ye oko, kusala ti Jean ade ti hunzi pëpe. Ti tâ tënë ni, ambeti ti Bible so Jean asû ni, lo sû na ngoi so lo ga mbakoro mingi. Na ngoi so lo yeke na Patmos, a fa na lo asuma ti yâ ti mbeti ti Apocalypse so apika bê mingi, na so lo sû atënë ni nzoni mingi na mbeti (Apocalypse 1:1, 2). Azo apensé so a zi lo na kanga na ngoi ti komandema ti Nerva, so ayeke togbia ti Rome. Na peko ti ye so, na ngu 98 tongaso, tongana Jean ayeke peut-être na ngu 90 wala ngu 100, lo sû Évangile ti lo nga na alettre ota so iri ti lo ayeke na ndo ni.

Tënë ti gbungo ngangu so a lingbi ti girisa ni lâ oko pëpe

16. Na lege wa azo so alingbi ti sara tënë nzoni mbeni pëpe alingbi ti fa so ala yeke be-ta-zo na Jéhovah?

¹⁶ Aye so ayeke kanga lege na zo ti sara aye so lo ye ayeke nde nde. Na tapande, ti ambeni zo, ala lingbi même ti sara tënë nzoni mbeni pëpe. Ye oko, na ngia, ala ngbâ ti dabe ti ala na ndoye so Nzapa ayeke na ni na mbage ti ala nga na ndo kota nzobe ti lo. Atâa so ala lingbi pëpe ti sara tënë nzoni, na bê ti ala, ala yeke tene na Jéhovah, ala tene: “O, mbi ndoye Ndia ti Mo mingi! Na mbi bi bê ti mbi dä lakue.” (Psaume 119:97). Jéhovah nga ahinga ala so ayeke “bi bê ti ala na iri ti Lo”, na lo hinga so ala yeke nde mingi na tanga ti azo mingi so ayeke bi bê pëpe na ndo ti aye so bê ti lo aye (Malachie 3:16; Psaume 10:4). So tâ tënë ti dengo bê ti hinga so Jéhovah awara ngia tongana e yeke bi bê mingi na ndo ti lo!​—1 Chronique 28:9; Psaume 19:14.

17. Awakua ti Jéhovah so aduti be-ta-zo na lo a ninga awara mbeni ye so ayeke tâ nde mingi. Ye ni so ayeke nyen?

¹⁷ Mbeni ye so a lingbi e girisa ni pëpe ayeke so azo so ayeke be-ta-zo na Jéhovah teti angu mingi awara mbeni ye so ayeke tâ nde mingi. Nga, zo alingbi ti wara ye so gi tongana lo duti be-ta-zo na Nzapa. A yeke tënë ti gbungo ngangu ti ala so Nzapa alingbi ti girisa ni lâ oko pëpe. Jésus atene: “Na fade i wara fini ti i na lege ti gbu ngangu.” (Luc 21:19). Gbungo ngangu ayeke kota ye so ayeke mû lege na zo ti wara fini ti lakue lakue. Ala so ‘asara ye so Nzapa aye’ nga so afa na yâ ti fini ti ala so ala yeke be-ta-zo alingbi ti ku ti bâ gango tâ tënë ti “zendo ni.”​—aHébreu 10:36.

18. (a) Ye wa Jéhovah ayeke na ngia ti bâ na mbage ti azo so aga mbakoro awe? (b) E yeke bâ ande nyen na yâ ti article ti peko?

¹⁸ Jéhovah abâ na nene ni mingi kusala so mo yeke sara na bê ti mo kue ndali ti lo, atâa ye so mo sara ayeke mingi wala ayeke gi kete. Atâa ye so ayeke si na “zo-ti-gigi” ti mbeni zo na ngoi so lo yeke ga mbakoro, “zo-ti-ya-ni” ti lo alingbi ti kiri ti ga fini lâ na lâ (2 aCorinthien 4:16). Kite ayeke dä pëpe so Jéhovah abâ na nene ni mingi ye so mo sara ândö, me a yeke polele so lo bâ nga na nene ni mingi ye so mo yeke sara fadeso ndali ti iri ti lo (aHébreu 6:10). Na yâ ti article ti peko, e yeke bâ ande aye ti nzoni so tapande ti ala so ayeke be-ta-zo ayeke sara na ndo ti ambeni zo.

Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

• Nzoni tapande wa Anne azia na aChrétien so aga mbakoro laso?

• Ngbanga ti nyen gango mbakoro ayeke lakue pëpe ye so ayeke kanga lege na ye so zo alingbi ti sara?

• Na lege wa azo so aga mbakoro awe alingbi ti ngbâ ti fa so ala duti be-ta-zo na Nzapa?

• Tongana nyen Jéhovah ayeke bâ kusala so azo so aga mbakoro ayeke sara ndali ti lo?

[Afoto na lembeti 25]

Ambakoro mingi ayeke nzoni tapande na lege ti gango lakue na bungbi, ti fango tënë na wâ nga na dutingo na nzara ti manda afini ye