Jéhovah aye sarango ye ti mbilimbili

“Mbi, L’Eternel [“Jéhovah,” MN ], Mbi ndoye fango ngbanga ti mbilimbili.”​—ESAÏE 61:8.

1, 2. (a) “Sarango ye ti mbilimbili” nga na “sarango ye ti kirikiri” aye ti tene nyen? (b) Bible atene nyen na ndo ti Jéhovah nga na fango ngbanga ti lo ti mbilimbili?

SARANGO ye ti mbilimbili ayeke sarango kangbi pëpe na popo ti azo, sarango ye tâ gi na lege ni na mbage ti azo, sarango ye ague oko na ye so ndia ti nzoni tambela ayeda na ni. A gue oko na ye so ayeke nzoni. Sarango ye ti kirikiri ayeke sarango ye na lege ni pëpe na mbage ti azo, dutingo na asioni bibe na ndo ti azo, sarango ye ti sioni na azo, sarango si azo awara sioni senge senge.

² A sara nduru na ngu 3 500 awe so Moïse asara tënë ti Kota Gbia ti Dunia Kue, Jéhovah, lo tene: “Lege ti Lo kue ayeke mbilimbili; Lo yeke Nzapa ti be-biani, Lo yeke na sioni oko pëpe.” (Deutéronome 32:4). Ngu 700 tongaso na pekoni, Nzapa apusu Esaïe ti sara tënë so: “Mbi, L’Eternel, Mbi ndoye fango ngbanga ti mbilimbili.” (Esaïe 61:8). Nga, Paul atene na ngoi ti akozo Chrétien lo tene: “Nzapa asara kirikiri? Kete pëpe!” (aRomain 9:14). Gi na oko ngoi ni so, Pierre nga atene: “Mbi hinga Nzapa ayekia mbeni zo teti lê ti lo pëpe; me na yâ amara kue, zo so akpe mbeto ti Nzapa, na lo sara ye ti mbilimbili, lo lingbi na lê ti Lo.” (Kusala 10:34, 35). Biani, “L’Eternel [“Jéhovah,” MN ] aye fango ngbanga ti mbilimbili”.​—Psaume 37:28; Malachie 3:6.

Sarango ye ti kirikiri amû ndo kue

3. Tongana nyen sarango ye ti kirikiri abâ gigi na ndo sese?

³ Laso, mingi ti azo aye sarango ye ti mbilimbili pëpe. Azo alingbi ti sara ye ti kirikiri na e na place ti kua nga na ekole. Azo ti komande alingbi ti sara ye ti kirikiri na e nga na ambeni lege nde, azo ti sewa ti e alingbi même ti sara tongaso na e. Ti tâ tënë ni, asarango ye ti kirikiri so ayeke fini ye pëpe. A to nda ti sara ye ti kirikiri na azo ngbene ye na ngoi so kozo babâ na mama ti e ake yanga ti Nzapa na ala ga azo ti kengo ndia. Na a yeke mbeni créature ti yingo so ake yanga na so aga Satan Zabolo si apusu ala ti sara tongaso. Adam, Eve nga na Satan asara lani kusala na lege ni pëpe na pendere matabisi so Jéhovah amû na ala, so ayeke ti soro ti sara ye so bê ti ala aye; na ye so ala sara ayeke biani ye ti kirikiri. Asioni ye so ala sara, a sara si azo ayeke bâ pasi mingi nga ala yeke kui.​—Genèse 3:1-6; aRomain 5:12; aHébreu 2:14.

4. A sara ngoi oke awe si azo ayeke sara gi ye ti kirikiri?

⁴ A sara ngu 6 000 tongaso awe so azo ake yanga na yaka ti Eden. Ngbene ye na ngoi ni so, azo ayeke sara gi ye ti kirikiri. E lingbi ti ku ti tene azo asara ye tongaso ndali ti so Satan ayeke nzapa ti sese so (2 aCorinthien 4:4). Lo yeke zo ti mvene nga na babâ ti mvene, lo yeke tene asioni tënë na ndo ti Jéhovah nga lo yeke ke yanga ti lo (Jean 8:44). Lo yeke sara lakue si sarango ye ti kirikiri amû ndo. Na tapande, sioni so Satan asara na ndo ti azo kozoni na Moa ti ngoi ti Noé ayeke mbeni oko ti aye so asara si Nzapa atene so “sioye ti zo ayeke kota na sese; lakue, suma kue ti bibe ti bê ti zo ayeke gi sioni.” (Genèse 6:5). Na ngoi ti Jésus, azo angbâ lakue ti sara ye tongaso. Jésus atene so “vundu ti lâ oko alingbi na lâ ni” ti fa so lâ oko oko, zo ayeke wara akpale so amû vundu, so na popo ni mo yeke wara sarango ye ti mbilimbili pëpe (Matthieu 6:34). A yeke tâ na lege ni so Bible atene: “Ye kue ti création abima na gua ate ala juska fadeso.”​—aRomain 8:22.

5. Ngbanga ti nyen sarango ye ti kirikiri ayeke mingi laso ahon ti kozo?

⁵ Tongaso, ngbene ye na ngoi so azo abâ gigi, asioni sarango ye ti azo asara si azo asara aye ti kirikiri mingi na amba ti ala. Ti fadeso, aye aga sioni mingi ahon ti kozo. Ndali ti nyen? Ndali ti so a sara angu mingi awe so e yeke na “lâ ti nda ni” ti sioni sese ti laso. Na tongana ngoi ni so ayeke gue ti hunzi, “lâ ti ye ti ngangu” aga na a sara si a yeke ngangu na zo ti kanga bê. Bible afa kozoni awe so na lâ ti nda ni, azo ayeke duti “azo ti ndoye tere ti ala mveni, azo ti ndoye nginza, azo so ayä iri ti ala mveni, azo ti kpengba li, awazonga, . . . azo so amû merci pëpe, azo so ayeke nzoni pëpe, azo so andoye asongo ti ala pëpe, azo so aye ti leke songo pëpe, [ala so ayeke tene sioni tënë na iri ti amba ti ala, Fini Mbuki, 2001], azo so akanga nzara ti tere ti ala pëpe, [ala so ayeke sara pasi na amba ti ala, FM 01], azo so andoye nzo ye pëpe, azo so akä aita ti ala, azo so abi bê ti ala pëpe na ye so ala sara, azo so bê ti ala aga kota mingi”. (2 Timothée 3:1-5). Asioni sarango ye tongaso ayeke pusu azo ti sara aye ti kirikiri nde nde kue.

6, 7. Aye wa so ayeke sioni mingi ayeke si na azo na ngoi ti e laso?

⁶ Na yâ ti angu 100 so ahon, sarango ye ti kirikiri ague na li ni ngangu mingi ahon ti kozo. Mbeni nda ni ayeke so wungo ti abira so azo asara na yâ ti ngoi ni so ayeke mingi ahon ti kozo. Na tapande, ambeni zo ti sungo mbaï atene so na ngoi ti Use Bira so Amû Sese Kue, wungo ti azo so akui ayeke na popo ti kutu 50 ti si na kutu 60; na mingi ti azo so awara kuâ ayeke aturugu pëpe: a yeke akoli, awali nga na amolenge so ayeke ti ala asenge zo. Ngbene ye na ngoi so bira so ahunzi, azo kutu mingi mingi awara kuâ na yâ ti abira nde nde; ge nga, mingi ti azo so awara kuâ ayeke aturugu pëpe. Satan ayeke sara si sarango ye ti kirikiri tongaso amû ndo ndali ti so lo yeke na ngonzo mingi na lo hinga so na yâ ti ngoi kete, Jéhovah ayeke hon lo biani biani na ngangu. Mbeni prophétie ti Bible atene: “Zabolo azu na sese na i na ngonzo mingi, teti lo hinga lâ ti lo angbâ mingi pëpe.”​—Apocalypse 12:12.

⁷ Ngu oko oko, nginza so azo ayeke mû laso ndali ti bira ayeke ngbundangbu mingi mingi. A yeke ngangu na azo kutu mingi mingi ti wara aye so ala yeke tâ na bezoin ni na yâ ti gigi ti ala. Me, tara ti bâ ye ti nzoni so azo ayeke wara tongana a mû fade anginza so kue ti sara na aye so ayeke ga na aye ti nzoni na zo! Azo ngbundangbu oko tongaso ayeke te kobe alingbi na nzara ti ala pëpe, atâa so ambeni zo ayeke na ni mingi mingi. Mbeni mbeti so alondo na azo ti Bendo ti Gigi atene so wungo ti amolenge kutu oku ayeke kui ngu oko oko ndali ti akpale so aga na lege ti nzara. A yeke na lege ni oko pëpe ti tene amolenge so awara mara ti kpale so! Nga, tara ti bâ wungo ti aforoto so awara kuâ ndali ti so amama ti ala abuba ngo ti ala. Na ndo ti sese kue, wungo ti aforoto so amama ti ala ayeke buba ngo ti ala ngu oko oko ayeke na popo ti kutu 40 ti si na kutu 60! So tâ ye ti sioni mingi si a sara na amolenge so!

8. Gi zo wa la alingbi ti sara si tâ sarango ye ti mbilimbili amû ndo? Lo yeke sara ni tongana nyen?

⁸ Azo ti komande awara lege pëpe ti leke gbâ ti akpale so azo ayeke wara laso; azo alingbi nga ande pëpe ti sara si aye ni aga nzoni ahon ti kozo. Mbeti ti Nzapa afa kozoni awe so fade na ngoi ti e “azo ti sioni na azo ti handa azo aga sioni ahon, ala yeke handa azo, na azo ahanda ala.” (2 Timothée 3:13). Sarango ye ti kirikiri na zo aga mbeni ye so azo ayeke sara lâ oko oko, na tongaso a yeke ngangu na ala ti zia lege ni. Gi Nzapa oko so aye sarango ye ti mbilimbili la alingbi ti zi ni. Gi lo oko la alingbi ti zi Satan, adémon nga na azo ti sioni.​—Jérémie 10:23, 24.

A yeke na lege ni ti gi bê

9, 10. Ngbanga ti nyen bê ti Asaph anze?

⁹ Giriri, même ambeni zo so asû Bible ahunda tere ti ala ti hinga ngbanga ti nyen ade Nzapa asara mbeni ye pëpe ti mû maboko na azo nga ti sara si tâ sarango ye ti mbilimbili amû ndo. Na tapande, zia e bâ ye so asi na mbeni koli na ngoi so a sû Bible. Psaume 73:1 asara tënë ti Asaph. Asaph ni ayeke mbeni kota zo ti pikango mozoko ti mara ti Lévi na ngoi ti Gbia David wala a zia iri ti Asaph na ndo ti psaume so ngbanga ti so azo so asû ni ayeke azo ti pikango mozoko so lo Asaph ayeke lani mokonzi ti da ni. Asaph na amolenge ti lo asû lani gbâ ti abia so azo ayeke he ni na ngoi so azo ayeke bungbi lani ti voro Jéhovah. Ye oko, a si na mbeni ngoi, bê ti zo ti sungo psaume so anze na kusala ti Nzapa so lo yeke sara. Lo bâ gbâ ti akungba so azo ti sioni ayeke wara nga lo bâ so ala yeke na ngia mingi na yâ ti fini ti ala nga ala wara aye ti sioni pëpe na peko ti aye so ala yeke sara.

¹⁰ E diko atene: “Bê asara mbi tënë ti azo ti fandara, tongana mbi bâ ye ti azo ti sioni awu mingi. Sana asara ala pëpe juska lâ ti kui ti ala, ngangu ti ala angbâ. Ala yeke na vundu tongana ambeni zo pëpe; na ye asara ala tongana ambeni zo pëpe.” (Psaume 73:2-8). Me, a si na mbeni ngoi, zo ti sungo psaume so abâ so bango ndo ti lo ayeke na lege ni pëpe (Psaume 73:15, 16). Lo tara ti leke bango ndo ti lo, me mbeni ye ayeke dä so lo gbu nda ni kue pëpe: Ngbanga ti nyen azo ti sioni ayeke kö pëpe lengo ti aye ti sioni so ala sara? Ngbanga ti nyen si gi azo ti mbilimbili la ayeke bâ pasi?

11. Ye wa Asaph zo ti sungo psaume ahinga na nda ni?

¹¹ Na nda ni, koli so, so ayeke be-ta-zo ahinga ye so ayeke ku azo ti sioni: lo hinga so Jéhovah ayeke bâ ande lege ti ye so ala sara (Psaume 73:17-19). David atene: “Ku L’Eternel, na mo ngbâ na lege ti Lo, na fade Lo yä iri ti mo si sese ni aga ye ti mo; fade mo bâ lâ ti lungulango azo ti sioni.”​—Psaume 37:9, 11, 34.

12. (a) Ye wa Jéhovah aleke na bê ti lo ti sara ndali ti aye ti sioni nga na ti aye ti kirikiri so azo ayeke sara? (b) Mo tene ti mo nyen na ndo ye so Jéhovah aleke ti sara ti zi kpale ti sarango ye ti kirikiri?

¹² Ti tâ tënë ni, Jéhovah aleke na bê ti lo ti tene, na ngoi so alingbi, lo zi aye ti sioni nga na aye ti kirikiri so aga na pekoni na ndo ti sese. A yeke nzoni ti tene même aChrétien so ayeke be-ta-zo adabe ti ala lakue na ye so. Jéhovah aga nduru awe ti zi azo kue so asara ye ague nde na ye so bê ti lo aye nga lo yeke futa ande azo so asara ye alingbi na ye so lo ye. “Lê ti Lo abâ amolenge ti zo, na ndole ti Lo atara ala. L’Eternel atara azo ti mbilimbili; me Lo ke zo ti sioni na zo so andoye sioye ti ngangu. Fade Lo sara si son atï na ndo azo ti sioni legeoko tongana ngu so apika . . . lê ti wâ, na soufre, na pupu ti wâ . . . Teti L’Eternel ayeke mbilimbili, Lo ndoye kusala ti mbilimbili.”​—Psaume 11:4-7.

Mbeni fini sese ti mbilimbili

13, 14. Ngbanga ti nyen sarango ye ti mbilimbili nga na fango ngbanga ti mbilimbili ayeke mû ande ndo na yâ ti fini sese?

¹³ Na pekoni so Jéhovah afuti sioni sese ti laso, so ayeke na gbe ti ngangu ti Satan, lo yeke sara si mbeni pendere fini sese abâ gigi. Fini sese so ayeke duti ande na gbe ti ngangu ti komande ti Royaume ti yayu, so Jésus afa na adisciple ti lo ti sambela ndali ni. Fade sarango ye ti mbilimbili nga na fango ngbanga ti mbilimbili ayeke mû ande place ti sarango ye ti sioni nga na sarango ye ti kirikiri. Na ngoi ni so, atënë ti yâ ti sambela so ayeke ga ande tâ tënë kue: “E ye royaume ti Mo aga. E ye ala sara na sese ye so bê ti Mo aye legeoko tongana ala sara na yayu.”​—Matthieu 6:10.

¹⁴ Bible afa na e mara ti ngorogbia wa e yeke ku ni, mbeni ngorogbia so azo kue so aye sarango ye ti mbilimbili aye ti wara ni. Atënë ti Psaume 145:16 ayeke ga ande tâ tënë kue; versê ni atene: “Mo [Jéhovah Nzapa mo] lungula maboko ti Mo, na Mo mû ye alingbi na nzara ti ye kue so ayeke na fini.” Na ndo ni, Esaïe 32:1 atene: “Bâ, fade gbia [Jésus Christ na yayu] akomande na lege ti mbilimbili, na amokonzi [azo so ayeke sara kusala na iri ti Christ na sese] akomande na lege ti fango ngbanga ti mbilimbili.” Na ndo ti Gbia Jésus Christ, Esaïe 9:6 afa kozoni awe atene: “Fade nda ti wungo ti royaume ti Lo na ti siriri ayeke pëpe, na ndo trône ti David, na ndo royaume ti Lo, ti sara si royaume ni akpengba, na ti bata royaume ni na lege ti fango ngbanga ti mbilimbili, na sarango ye mbilimbili, a komanse laso même juska lakue lakue. Fade L’Eternel Ti Sabaoth asara ye so na lege ti nzara ti bê ti Lo.” Mo bâ tere ti mo so mo yeke duti ande na gbe ti ngorogbia ti mbilimbili so?

15. Ye wa Jéhovah ayeke sara ande ndali ti azo na yâ ti fini sese?

¹⁵ Na yâ ti fini sese, mbeni nda ti tene oko ayeke duti ande dä pëpe ti tene e sara tënë ti ye so Zo-ti-fa-tene 4:1 asara tënë ni ge, atene: “Tongaso mbi kiri, mbi bâ ye ti ngangu kue so zo asara na azo na gbe ti lâ. Mbi bâ ngule ti ala so azo asara ngangu na ala, na zo ti lungula vundu ti ala ayeke pëpe. Azo ti ngangu asara ngangu na ala, na zo ti lungula vundu ti ala ayeke pëpe.” Ti tâ tënë ni, teti so mongoli ti e ayeke mbilimbili-kue pëpe, a yeke ngangu na e ti gbu nda ti apendere ye so ayeke duti ande na yâ ti fini sese ti mbilimbili so. Aye ti sioni ayeke duti ande dä mbeni pëpe. Nde na so, lâ oko oko, e yeke wara gbâ ti aye ti nzoni. Biani, Jéhovah ayeke zi ande aye kue so ayeke sara sioni na azo, na lo yeke sara ande ni na mbeni lege so e ku tere ti e na ni pëpe. A yeke tâ na lege ni so Jéhovah Nzapa apusu bazengele Pierre ti tene: “Na lege ti zendo ti Lo, e yeke ku ayayu ti fini na sese ti fini so mbilimbili aduti na yâ ni.”​—2 Pierre 3:13.

16. Na lege wa “ayayu ti fini” abâ gigi awe? Na lege wa a yeke leke laso “sese ti fini”?

¹⁶ Biani, “ayayu ti fini” ayeke ngorogbia ti Nzapa so ayeke na yayu na so Jésus Christ ayeke komande na ndo ni, na a bâ gigi awe. Na lâ ti nda ni so, ayeke bungbi azo so ayeke duti ande gunda ti “sese ti fini”, so ti tene mbeni fini bungbi ti azo ti mbilimbili. Wungo ti ala aga nduru na kutu mbasambala, ala yeke na yâ ti akodoro 235 tongaso nga ala yeke na yâ ti akongregation 100 000 tongaso. Azo kutu mingi so ayeke manda ye na ndo akpengba-ndia ti Jéhovah so ayeke mbilimbili, na ye ti pekoni ayeke so ndoye asara si ala duti beoko na ndo ti sese kue. Ngbene ye so azo ayeke na sese, azo abâ dutingo beoko ti awakua ti Jéhovah nzoni mingi na dutingo ti ala so achangé pëpe. Beoko so ala yeke na ni ahon ye kue so azo ti sese so Satan ayeke mokonzi ni ayeke sigigi na ni ti mû lege na ala ti duti beoko. Mara ti ndoye nga na dutingo beoko so afa kozoni awe pendere ngoi so e yeke hinga ande ni na yâ ti fini sese ti Nzapa, so fade sarango ye ti mbilimbili ayeke mû ande ndo dä.​—Esaïe 2:2-4; Jean 13:34, 35; aColossien 3:14.

Satan ayeke sö benda pëpe

17. Ngbanga ti nyen Satan ayeke sö ande benda pëpe na ngoi ti ndangba bira so lo yeke sara na awakua ti Jéhovah?

¹⁷ Na yâ ti kete ngoi, Satan na azo ti lo ayeke londo ande ti sara bira na azo ti Jéhovah ti gi ti hunzi ala (Ezéchiel 38:14-23). Ye so ayeke duti ande mbeni mbage ti ye so Jésus airi ni “kota ye ti vundu”, so mara ni “ayeke giriri pëpe, na lâ ti komansema ti sese juska fadeso; biani, fade ye tongaso alingbi si mbeni lâ oko pëpe.” (Matthieu 24:21). Satan ayeke sö ande benda? Ên-ën. Mbeti ti Nzapa adë bê ti e, atene: “L’Eternel aye fango ngbanga ti mbilimbili, azo ti Lo ti nzobe, Lo zia ala pëpe; Lo bata ala lakue, me fade A lungula ahale ti azo ti sioni. Sese ni aga ye ti héritier ti azo ti mbilimbili, na fade ala duti dä lakue.”​—Psaume 37:28, 29.

18. (a) Nzapa ayeke sara ande nyen na ngoi so Satan ayeke ga ti sara bira na azo ti Lo? (b) E bâ fade ye so Bible atene na ndo lege so sarango ye ti mbilimbili ayeke mû ande ndo. Ye so amû maboko na mo tongana nyen?

¹⁸ Bira so Satan na azo ti lo ayeke londo ande ti sara na awakua ti Jéhovah ayeke so bê ti Jéhovah mingi. Jéhovah afa kozoni awe na lege ti Zacharie, lo tene: “Zo so andu mo, lo ndu lê ti L’Eternel mveni.” (Zacharie 2:8). A yeke tongana ti so zo akpo lê ti Jéhovah. Na ye so ayeke sara si Jéhovah ayeke londo ande hio ti sara ye na lo yeke futi azo kue so ayeke sara bira na awakua ti lo. Ahon tanga ti azo kue na ndo ti sese, awakua ti Jéhovah ayeke fa ndoye, ala yeke duti beoko, ala yeke duti na siriri nga ala yeke kpe ndia. Tongaso, a yeke na lege ni oko pëpe so Satan na azo ti lo aga ti sara bira na ala. Jéhovah so “aye fango ngbanga ti mbilimbili” ayeke yeda ande na mara ti ye tongaso pëpe. Na ngoi so Jéhovah ayeke londo ande ti zi awakua ti lo, lo yeke futi biaku biaku awato ti ala, lo yeke sara si sarango ye ti mbilimbili amû ndo kue nga lo yeke sö fini ti azo so avoro gi lo oko so ayeke tâ Nzapa. So atâ pendere ye si e yeke bâ ande ni na yâ ti ngoi kete!​—aProverbe 2:21, 22.

Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

• Ngbanga ti nyen sarango ye ti kirikiri amû ndo?

• Tongana nyen Jéhovah ayeke zi ande sarango ye ti kirikiri na ndo ti sese?

• Ye wa agbu bê ti mo mingi na yâ ti article so na ndo lege so sarango ye ti mbilimbili ayeke mû ande ndo?

[Foto na lembeti 15]

Azo asara aye ti sioni mingi kozoni na Moa; nga na “lâ ti nda ni”so, azo asara aye ti sioni mingi

[Foto na lembeti 16, 17]

Na yâ ti fini sese ti Nzapa, aye ti mbilimbili ayeke mû ande place ti aye ti sioni