Mo yeke sara si bê ti amba ti mo adë?

NA MBAGE ti bongo ti kodoro ti Liban, a yeke wara gbâ ti ahoto. Na popo ti ahoto so, a yeke wara Hoto ti Hermon so yongo ni na nduzu alingbi mètre 2 814. Teti anze mingi na yâ ti ngu oko oko, a yeke wara neige na li ti Hoto so. Na ye so asara si pupu ti kete ndowa so ayeke sara na bï ahon na ndo ti li ti hoto ni abungbi na dê ti neige ni aga ngu, na a tï na sese tongana mamio. Mamio ni atï na ndo ti asenge keke nga na akeke so a yeke te lê ni, so ayeke na gbe ti hoto ni nga na ayaka ti vigne. Na ngoi ti akota buru so amû ndo a ninga na yâ ti Israël ti giriri, mara ti mamio tongaso ayeke tï na ndo ti akeke na apere si a kui pëpe.

Na yâ ti mbeni psaume, a haka beoko so ayeke na popo ti awakua ti Jéhovah, so adë bê, tongana “mamio ti Hermon, so azu na ndo ahoto ti Sion”. (Psaume 133:1, 3). Legeoko tongana ti so Hoto ti Hermon ayeke sara si mamio atï na ndo ti akeke na apere na asara nzoni na ala, e lingbi ti dë bê ti azo so e yeke tingbi na ala. E lingbi ti sara ni tongana nyen?

Jésus adë bê ti azo

Jésus Christ asara lani ye ti nzoni mingi na ndo ti azo. Même tongana zo atingbi na Jésus gi teti kete ngoi, Jésus ayeke dë bê ti zo ni. Na tapande, Marc so asû Évangile atene: “[Jésus akamata] amolenge ni na tïtî Lo, Lo iri tënë nzoni na ndo ala, na Lo zia maboko ti Lo na ndo ala.” (Marc 10:16). Ye so Jésus asara na amolenge so adë bê ti ala biani!

Na ngoi ti ndangba bï so aga kozoni na kuâ ti Jésus, lo sukula gere ti adisciple ti lo. Sarango ye ti Jésus na tâ be-ti-molenge andu biani bê ti ala. Na pekoni, Jésus atene na ala, lo tene: “Mbi mû tapande so na i, si i lingbi sara legeoko tongana ye so Mbi sara na i.” (Jean 13:1-17). Biani, adisciple ti Jésus nga ayeke lani na bezoin ti duti na tâ be-ti-molenge. Atâa so adisciple ni agbu nda ti ye so lo fa na ala hio pëpe nga so gi na oko bï ni ala to nda ti papa na popo ti ala ti bâ zo so ayeke kota ahon atanga ni kue, Jésus asara ngonzo pëpe. Nde na so, na be-nze-pepe lo gi ti sara lisoro na ala na ndo ni (Luc 22:24-27). Même ‘tongana azo azonga Jésus, Lo kiri tënë ti zonga pëpe’. Biani, “tongana Lo wu pono, Lo zingo na ala pëpe, me Lo zia tënë ti Lo na tïtî Lo so afâ ngbanga mbilimbili.” A yeke nzoni e mû peko ti tapande ti Jésus ti tene e dë bê ti azo.​—1 Pierre 2:21, 23.

Jésus atene: “I yô joug ti Mbi, i manda tënë ti Mbi; teti Mbi yeke na tâ be-ti-molenge na bê ti Mbi ayeke kota pëpe; na fade i wara lege ti wu âme ti i.” (Matthieu 11:29). Tara ti bâ so Jésus lo wani ayeke fa ye na mo. Na pekoni so azo so ayeke na kodoro so Jésus akono dä amä ye so lo fa na yâ ti synagogue, bê ti ala apika, na ala tene: “Zo so awara ndara so na ngangu ti sara miracle so na ndo wa?” (Matthieu 13:54). Ti diko ye na ndo ti fini ti Jésus nga na kusala so lo sara alingbi ti fa na e ye mingi na ndo lege ti dë bê ti azo. Zia e bâ tongana nyen Jésus azia na e pendere tapande na lege ti tenengo atënë so akpengba zo nga na dutingo nduru ti mû maboko na azo.

Tene lakue atënë so akpengba zo

A yeke ngangu pëpe ti kungbi mbeni da, me a lingbi ti duti ngangu ti leke mbeni fini ni. Oko kpengba-ndia so andu nga atënë ti yanga ti e. Atënë ti yanga ti e alingbi ti sara sioni na zo wala alingbi ti kpengba lo. Teti so e yeke mbilimbili-kue pëpe, e kue e yeke sara afaute nga e yeke na awokongo. Gbia Salomon atene: “Zo oko ti mbilimbili, so asara nzoni na lo sara siokpari pëpe, ayeke na sese so pëpe.” (Zo-ti-fa-tene 7:20). A yeke ngangu pëpe ti bâ faute so mbeni zo asara na ti tene sioni tënë ti lo (Psaume 64:3-5). Na mbage, a hunda ti sara ngangu si zo atene lakue atënë so ayeke kpengba zo.

Jésus akpengba lani azo na lege ti atënë ti yanga ti lo. Lo kpengba ala na lege ti yingo na lege so lo fa nzo tënë ti Royaume na ala (Luc 8:1). Jésus akpengba azo so aga adisciple ti lo na lege so lo fa Babâ ti lo ti yayu na ala (Matthieu 11:25-27). A yeke ye ti dongo bê pëpe tongana azo aye ti ga na mbage ti Jésus!

Nde na so, awasungo peko ti mbeti nga na aFarizien abi bê ti ala pëpe na ye so azo ayeke na bezoin ni. Jésus atene: “Ala ye ndo ti li ni na pumba, na ngende ti li ni na yâ synagogue.” (Matthieu 23:6). Biani, ala bâ asenge zo tongana ambumbuse zo, na ala tene: “Azo mingi so, so ahinga Ndia pëpe, zonga ayeke na li ti ala!” (Jean 7:49). Teti ala yeke na mara ti bibe tongaso, ala sara ye oko pëpe ti kpengba azo.

Fani mingi, atënë ti yanga ti e ayeke fa na gigi ye so ayeke na yâ ti bê ti e nga lege so e yeke bâ na azo. Jésus atene: “Zo ti nzoni alungula nzoye ti nzo mosoro ti bê ti lo, lo zia na gigi, na zo ti sioni alungula sioye ti sio mosoro ti bê ti lo, lo zia na gigi; teti yanga ti zo asara tënë ti ye so asi bê ti lo.” (Luc 6:45). Tongaso, ye wa e lingbi ti sara si atënë ti yanga ti e akpengba azo biani?

Mbeni ye so e lingbi ti sara ayeke ti mû ngoi kete ti gbu li kozoni si e sara tënë. A-Proverbe 15:28 atene: “Zo ti mbilimbili agi bê ti lo si lo kiri tënë.” Tënë so aye pëpe ti tene so a lingbi e mû ngoi mingi ti gbu li kozoni si e sara tënë. Fani mingi, ti mû ngoi kete ti gbu li alingbi ti mû maboko na e ti hinga wala tënë so e ye ti tene ayeke kpengba azo. E lingbi ti hunda tere ti e, e tene: ‘Ye so mbi ye ti tene afa so mbi ye zo ni? Ye ni ayeke tâ tënë wala mbi mä ni mango? A yeke tënë so ‘a tene ni na tâ l’heure ni’? A yeke dë bê ti azo so amä ni nga a yeke kpengba ala?’ (aProverbe 15:23). Tongana na nda ni e bâ so tënë ni ayeke kpengba zo pëpe nga ayeke na lege ni pëpe, a yeke nzoni e sara ngangu ti ke ti tene ni. Ahon gi ti kpe ti tene asioni tënë, a yeke nzoni ti gi ti tene atënë so ayeke kpengba zo nga so ayeke na lege ni. Atënë so zo atene sân ti gbu li ti lo dä “akpo [zo] tongana épée,” me atënë so ayeke kpengba zo “asara si ye aga nzoni.”​—aProverbe 12:18.

Mbeni ye so alingbi ti mû maboko na e ayeke ti gbu li na ndo ti asarango ye ti aita ti e so asara si Nzapa abâ ala na nene ni mingi. Jésus atene: “Zo oko alingbi ga na Mbi pëpe, gi tongana Babâ so ato Mbi airi lo.” (Jean 6:44). Jéhovah ayeke bâ anzoni sarango ye ti awakua ti lo oko oko kue so ayeke be-ta-zo, même ti aita so e bâ ti e so a yeke ngangu ti tene zo amä tere na ala. Tongana e sara ngangu ti hinga anzoni sarango ye ti aita ti e, a yeke mû lege na e ti tene anzoni tënë ti ala.

Mû maboko na azo

Jésus ahinga nzoni mingi vundu so azo ayeke na ni ndali ti so a sara ye ti ngangu na ala. Biani, “tongana Lo bâ azo mingi so, Lo ye ti sara be-nzoni na ala, teti ye nde nde agi ala, na ala kangbi kirikiri tongana angasangbaga so ayeke na berger pëpe.” (Matthieu 9:36). Me, Jésus abâ gi pëpe vundu so ala yeke na ni; lo sara mbeni ye ndali ni. Jésus atisa ndo, lo tene: “I ga na Mbi, i kue so i sara kusala na i yeke na kungba so ane, na fade Mbi mû na i lege ti wu tere.” Lo kiri lo dë bê ti ala, lo tene: “Teti joug ti Mbi ayeke nzoni, na kungba ti Mbi ane pëpe.”​—Matthieu 11:28, 30.

Laso, e yeke na “lâ ti ye ti ngangu”. (2 Timothée 3:1). Azo mingi abâ so ‘kusala ti leke ye ti ala ti sese so’ ayeke tongana mbeni nengo kungba na ndo ti ala (Matthieu 13:22). Ti ambeni, dutingo ti ala amû vundu na ala mingi (1 aThessalonicien 5:14). Tongana nyen e lingbi ti dë bê ti azo so ayeke na bezoin ni? Legeoko tongana ti Christ, e lingbi ti sara si kungba ti ala ayapu.

Ti ambeni zo, ala yeke gi ti dë bê ti ala na lege so ala yeke sara tënë na ndo ti akpale ti ala. Tongana mara ti azo tongaso aga na mbage ti e ti tene e mû maboko na ala, e yeke mû ngoi ti dengi mê nzoni ti mä ye so ala yeke tene? Ti sara mawa ti zo na ngoi so lo yeke sara tënë ahunda ti kanga bê ti duti kpô. A hunda ti zia li ti e gi na ndo ti ye so zo ni ayeke tene ahon ti gbu li na ndo tongana nyen ti kiri tënë na zo ni wala tongana nyen ti leke kpale ti zo ni. Tongana e mä zo nzoni, e bâ lê ti lo nga e he ngia tongana a yeke na lege ni, e yeke fa so e bi bê ti e na zo ni.

Na yâ ti kongregation, alege ayeke mingi ti kpengba amba ti e aChrétien. Na tapande, na ngoi so e ga na bungbi na Da ti Royaume, e lingbi ti gi ti bâ aita so ayeke na kpale ti seni. Ngoi na ngoi, kota ye so a hunda ti sara ti kpengba ala ayeke ti mû ngoi kete ti sara lisoro na ala kozoni ti tene bungbi ato nda ni wala na peko ti bungbi. E lingbi nga ti gi ti hinga aita so amanke ti ga na Bungbi ti Mandango Buku ti Kongregation. Peut-être e lingbi ti gue ti bâ ala wala ti iri ala na téléphone nga ti fa na ala so e yeke bi bê ti e mingi na nzoni duti ti ala wala e ye ti mû maboko na ala.​—aPhilippien 2:4.

A-ancien ayeke sara akota kua mingi na yâ ti kongregation. E lingbi ti sara ye mingi ti mû maboko na ala ti tene akua ti ala ayapu. E yeke sara ni na lege so e yeke sara kusala maboko na maboko na ala nga e yeke yeda na tâ be-ti-molenge ti sara akua kue so a mû na e. Mbeti ti Nzapa awa e, atene: “I mä tënë ti ala so afa lege na i, na i yeda na tënë ti yanga ti ala, teti ala yeke sara sinziri ti âme ti i, tongana azo so a yeke ngbanga ti ala ti kiri tënë mbeni lâ. Zia ala sara so na tâ ngia, na vundu pëpe, teti tënë ti vundu so asara nzoni na i pëpe.” (aHébreu 13:17). Na dutingo nduru ti sara aye so a hunda na e, e lingbi ti dë bê ti azo so “akomande nzoni,” wala amû li ni nzoni.​—1 Timothée 5:17.

Tene anzoni tënë nga sara anzoni ye lakue

A yeke alê ti ngu saki mingi mingi la abungbi ti ga pendere mamio so ayeke tï na ndo ti akeke na apere, na zo abâ ti lo so mamio so aga gi tongaso. Legeoko nga, a yeke pëpe gi mbeni ye ti nzoni oko so e sara si ayeke dë bê ti azo. Me a yeke mungo lakue tapande ti Christ na sarango gbâ ti anzoni ye si ayeke dë bê ti azo.

Bazengele Paul atene: “I ndoye ambeni zo na popo ti i tongana aita; i yä iri ti aita ti i ahon ti i.” (aRomain 12:10). Zia e sara ye alingbi na wango so Paul amû. Zia e dë bê ti azo biani na lege ti atënë ti yanga ti e nga na aye so e sara.

[Foto na lembeti 31]

Ti sara mawa ti zo na ngoi so lo yeke sara tënë ayeke dë bê ti lo

[Foto na lembeti 32]

Mamio ti Hoto ti Hermon ayeke tï na ndo ti akeke na apere