BIBLIOTHÈQUE NA NDÖ TI INTERNET Watchtower
Watchtower
BIBLIOTHÈQUE NA NDÖ TI INTERNET
Sango
  • BIBLE
  • AMBETI
  • ABUNGBI
  • w07 1/12 l. 20-24
  • Duti na asarango ye so a hunda ti sara adisciple

Vidéo ayeke na yâ ti mbage ni so ape.

Pardon, mbeni kpale asi na ngoi ti zingo vidéo ni.

  • Duti na asarango ye so a hunda ti sara adisciple
  • Tour ti Ba Ndo Afa Tene ti Royaume ti Jéhovah: 2007
  • Akete li ti tënë ni
  • Ambeni mbeti nde na ndö ti oko tënë ni
  • Fa so mo ye Nzapa mingi
  • Fa so mo bi bê mingi na ndo ti azo
  • Fa so mo yeke nduru ti zia ambeni ye yamba
  • Duti na be-nze-pepe, me buba ngoi ti mo pëpe
  • Gi ti fa ye na kode
  • Bi tere ti mo mingi na kusala ti sarango adisciple
  • “I fa na ala ti bata ye kue so mbi komande i”
    Tour ti Ba Ndo Afa Tene ti Royaume ti Jéhovah: 2004
  • Mû tapande ti Jésus: Fa ye na ndoye
    Tour ti Ba Ndo Afa Tene ti Royaume ti Jéhovah: 2009
  • “Ala gue, ala sara si azo . . . aga adisciple”
    Tour ti Ba Ndo Afa Tene ti Royaume ti Jéhovah (Ti mandango ni): 2019
  • Mo peut ti mû maboko na kua ti sarango adisciple?
    Tour ti Ba Ndo Afa Tene ti Royaume ti Jéhovah (Ti mandango ni): 2021
Bâ ambeni ye ni
Tour ti Ba Ndo Afa Tene ti Royaume ti Jéhovah: 2007
w07 1/12 l. 20-24

Duti na asarango ye so a hunda ti sara adisciple

“I gue, i fa tënë na amara kue si ala ga adisciple.”​—MATTHIEU 28:19.

1. Akode wa nga na abibe wa ambeni wakua ti Jéhovah ayeke na bezoin ni giriri?

NGOI na ngoi, a hunda ti tene awakua ti Jéhovah agi ti duti na akode nga na abibe so ayeke mû maboko na ala ti sara ye so bê ti lo aye. Na tapande, Nzapa amû yanga na Abraham nga na Sara ti zia gbata ti Ur so mosoro ayeke dä mingi, nga na pekoni a lingbi ala duti na asarango ye nga na akode so a hunda na azo so alango na yâ ti atente (aHébreu 11:8, 9, 15). Ti gue na azo ti Israël na Sese ti Zendo ahunda lani na Josué ti sara ye na mbeto pëpe, ti zia bê ti lo kue na Jéhovah nga ti hinga Ndia ti Moïse (Josué 1:7-9). Na ndo ni, atâa akode wa Betsaléel nga na Oholiab ayeke lani na ni, yingo ti Nzapa amû biani maboko na ala ti maï akode ti ala. Ye so asara si ala mû mbage na yâ ti kusala ti lekengo tabernacle, ti bango ndo na ndo ti kusala ti lekengo ni nga na ndo ti ambeni kusala so andu tabernacle ni.​—Exode 31:1-11.

2. Ahundango tënë wa, so andu sarango adisciple, e yeke sara ande lisoro na ndo ni?

2 Angu mingi na pekoni, Jésus Christ amû yanga na adisciple ti lo ti sara mbeni kusala, lo tene: “I gue, i fa tënë na amara kue si ala ga adisciple, . . . i fa na ala ti bata ye kue so Mbi komande i.” (Matthieu 28:19, 20). Ade a mû lâ oko pëpe na azo pasa ti sara mara ti kota kusala tongaso. Asarango ye wa a hunda ti duti na ni ti sara si azo aga adisciple? E lingbi ti sara nyen ti wara amara ti sarango ye so?

Fa so mo ye Nzapa mingi

3. Yanga so a mû na e ti sara adisciple amû lege na e ti sara nyen?

3 Ti sara lisoro na azo nga ti gi ti sara si ala ga awakua ti tâ Nzapa ahunda ti tene e ye Jéhovah mingi. Azo ti Israël alingbi lani ti fa so ala ye Nzapa na lege so ala yeke mä yanga ti lo na bê ti ala kue, ala yeke mû asandaga na lo nga ala yeke he bia ti gonda na lo (Deutéronome 10:12, 13; 30:19, 20; Psaume 21:14; 96:1, 2; 138:5). Teti so kusala ti e ayeke ti sara si azo aga adisciple, e nga kue e yeke bata andia ti Nzapa, me e yeke fa nga so e ye Jéhovah na lege so e yeke sara lisoro na amba ti e na ndo ti lo nga na aye so lo leke ti sara. A yeke nzoni atënë ti e afa so e yeda na ye so e yeke tene na bê ti e kue, e soro anzoni tënë ti fa so beku so Nzapa amû na e andu bê ti e mingi.​—1 aThessalonicien 1:5; 1 Pierre 3:15.

4. Ngbanga ti nyen Jésus ayeke na ngia ti fa ye na azo na ndo Jéhovah?

4 Teti so Jésus aye Jéhovah mingi, lo yeke na ngia mingi ti fa na azo aye so Nzapa aleke ti sara. Lo yeke nga na ngia ti sara tënë na azo na ndo Royaume ti Nzapa nga na tâ vorongo (Luc 8:1; Jean 4:23, 24, 31). Biani, Jésus atene: “Kobe ti Mbi ayeke ti sara ye so Lo so ato Mbi aye, na ti sara kusala ti Lo kue.” (Jean 4:34). Atënë so mbeni zo ti sungo psaume atene abâ Jésus, lo tene: “Mbi ye ti sara ye so bê ti Mo aye, O Nzapa ti mbi, Ndia ti Mo ayeke na yâ bê ti mbi. Mbi fa tënë nzoni ti mbilimbili na yâ kota bungbi ti azo; bâ, mbi kanga yanga ti mbi pëpe, O L’Eternel, Mo hinga.”​—Psaume 40:9, 10; aHébreu 10:7-10.

5, 6. Kota sarango ye wa a hunda ti duti na ni ti sara si azo aga adisciple?

5 Ndoye so azo so amanda tâ tënë fini fini ayeke na ni na mbage ti Nzapa ayeke pusu ala ngoi na ngoi ti sara tënë na ndo ti Jéhovah nga na Royaume ti lo. Ala yeke sara ni na mbeni lege so afa so ala yeda biani na ye so ala yeke tene, na a yeke pusu amba ti ala ti manda Bible (Jean 1:41). Ndoye so e yeke na ni na mbage ti Nzapa ayeke kota ye so ayeke pusu e ti bi tere ti e na yâ ti kusala ti sarango adisciple. Tongaso, ti diko Bible lâ oko oko na ti gbu li ti e na ndo ti atënë ni ayeke sara si e ngbâ lakue ti ndoye Nzapa.​—1 Timothée 4:6, 15; Apocalypse 2:4.

6 Kite ayeke dä pëpe so ndoye so Jésus Christ ayeke na ni na mbage ti Jéhovah amû maboko na lo ti ye mingi ti fa ye na azo. Me, a yeke pëpe gi oko ye so amû lege na lo ti duti mbeni nzoni wafango tënë ti Royaume. Tongaso, mbeni sarango ye wa amû lege lani na Jésus ti sara si azo mingi aga adisciple?

Fa so mo bi bê mingi na ndo ti azo

7, 8. Jésus ayeke bâ lani azo tongana nyen?

7 Jésus ayeke bi bê ti lo mingi na ndo ti azo nga lo fa so aye so agbu bê ti ala agbu bê ti lo nga. Même na ngoi so lo yeke lani na tere ti Nzapa na yayu tongana mbeni “wakode”, aye so abâ azo agbu bê ti lo mingi (aProverbe 8:30, 31). Na ngoi so Jésus ayeke na sese, lo bâ mawa ti azo, lo sara si azo so aga nduru na lo awara ngangu (Matthieu 11:28-30). Jésus afa na gigi ndoye nga na nzobe so Jéhovah ayeke na ni, na ye so apusu azo ti voro oko tâ Nzapa. Mara ti azo nde nde kue amä ye so Jésus ayeke tene ndali ti so lo fa so lo bi bê mingi na ndo ti ala nga na dutingo ti ala.​—Luc 7:36-50; 18:15-17; 19:1-10.

8 Na ngoi so mbeni koli ahunda ti hinga ye so a lingbi lo sara si lo wara fini ti lakue lakue, “Jésus abâ lo, Lo ndoye lo”. (Marc 10:17-21). Bible atene na ndo ti ambeni zo so Jésus afa ye na ala na kodoro ti Béthanie, atene: “Jésus andoye Marthe, na ita ti lo ti wali, na Lazare.” (Jean 11:1, 5). Teti so Jésus ayeke bi bê ti lo lani mingi na azo, a sara si lo yeke mû ngoi so lo lingbi fade ti wu na tere ti lo ti fa ye na ala (Marc 6:30-34). Mara ti kota ndoye nga na bingo bê tongaso na mbage ti azo asara si Jésus amû maboko mingi na azo ti voro tâ Nzapa ahon ti tanga ti azo kue.

9. Bibe wa Paul so ayeke zo ti sarango adisciple ayeke na ni lani?

9 Bazengele Paul nga ayeke bi bê ti lo lani mingi na ndo ti azo so lo yeke fa tënë na ala. Na tapande, lo tene lani na azo so aga aChrétien na kodoro ti Thessalonique, lo tene: “Teti i ga azo so e ndoye i mingi, tongaso nzara ti sara nzoni na i asara e, na e yeke na ngia ti mû na i gi Tene-nzoni ti Nzapa pëpe, me âme ti e mveni nga.” Ye ti peko ti ngangu so ndoye apusu Paul ti sara ayeke so ambeni zo ti Thessalonique ‘azia ayanda, ala ga na Nzapa, ti sara na tâ Nzapa so ayeke na fini’. (1 aThessalonicien 1:9; 2:8). Tongana e yeke bi bê ti e biani na azo, tongana ti so Jésus na Paul asara, e nga kue e lingbi ti duti na ngia ti bâ so nzo tënë andu bê ti azo so ayeke nduru ti yeda ti “wara fini ti lakue lakue”.​—Kusala 13:48.

Fa so mo yeke nduru ti zia ambeni ye yamba

10, 11. Ngbanga ti nyen a hunda ti duti nduru ti zia ambeni ye yamba tongana e yeke gi ti sara adisciple?

10 Azo so ayeke mû maboko na azo ti ga adisciple ayeke nduru ti zia ambeni ye yamba. Ala bâ pëpe warango mosoro tongana tâ kota ye mingi. Biani, Jésus atene lani na adisciple ti lo, lo tene: “Fade a yeke ngangu mingi na ala so ayeke na mosoro ti lï na yâ royaume ti Nzapa!” Bê ti adisciple ni apika ti mä mara ti tënë tongaso, me Jésus akiri atene: “Amolenge, a yeke ngangu mingi . . . ti lï na yâ royaume ti Nzapa! Lingo ti zo ti mosoro na yâ royaume ti Nzapa ayeke ngangu ahon hongo ti chameau na dû ti suä.” (Marc 10:23-25). Jésus ahunda na adisciple ti lo ti duti na ye mingi pëpe ti mû lege na ala ti zia bê ti ala kue na kusala ti sarango si azo aga adisciple (Matthieu 6:22-24, 33). Ngbanga ti nyen ti duti nduru ti zia ambeni ye yamba ayeke mû maboko na e ti sara si azo aga adisciple?

11 A hunda ti sara ngangu ti fa ye kue so Jésus ahunda. Fani mingi, mbeni zo so ayeke sara si azo aga adisciple ayeke sara ngangu ti manda Bible yenga na yenga na mbeni zo so asara nzara ti tënë ni. Ti wara ngoi mingi ti wara azo so asara nzara ti tënë ni, ambeni wafango tënë ti Royaume akiri na wungo ti angbonga ti kua ti nginza ti ala na peko. A-Chrétien saki mingi mingi amanda mbeni yanga ti kodoro ti mû lege na ala ti fa tënë na azo ti mbeni kodoro nde so alango na ndo so ala yeke dä. Ambeni azia kodoro ti ala na ala gue na mbeni ndo wala mbeni kodoro ti mû mbage mingi na kusala ti fango le-kobe (Matthieu 9:37, 38). Aye so kue ahunda ti tene zo aduti nduru ti zia ambeni ye yamba. Me, ti duti zo so ayeke sara si azo aga adisciple ahunda ti sara ambeni ye.

Duti na be-nze-pepe, me buba ngoi ti mo pëpe

12, 13. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti duti na be-nze-pepe na ngoi so e yeke sara adisciple?

12 Dutingo na be-nze-pepe ayeke mbeni sarango ye so ayeke mû maboko na e ti sara si azo aga adisciple. Tënë so e aChrétien e yeke fa ahunda ti tene azo asara ye hio, me fani mingi, sarango adisciple ahunda ngoi mingi nga na be-nze-pepe (1 aCorinthien 7:29). Jésus asara ye lani na be-nze-pepe na mbage ti Jacques so mama ti lo na lo ayeke oko. Atâa so a lingbi ti tene so Jacques ahinga ye nzoni mingi na ndo ti kusala ti fango tënë so Jésus ayeke sara, teti mbeni ngoi, mbeni ye akanga lege na lo ti ga disciple (Jean 7:5). Ye oko, na yâ ti kete ngoi so ayeke na popo ti kuâ ti Christ na Pentecôte ti ngu 33, a lingbi ti tene so Jacques aga disciple, ndali ti so Mbeti ti Nzapa aye ti fa so lo, mama ti lo, aita ti lo ti koli nga na abazengele abungbi ti sambela (Kusala 1:13, 14). Jacques ague na li ni nzoni mingi, nga na pekoni, lo sara akpengba kusala na yâ ti kongregation ti aChrétien.​—Kusala 15:13; 1 aCorinthien 15:7.

13 Zo ti fango yaka ayeke lu ambeni ye so ayeke maï yeke yeke. Legeoko nga, aChrétien ayeke lu na bê ti azo ambeni ye so fani mingi ayeke maï yeke yeke. A yeke aye tongana gbungo nda ti Mbeti ti Nzapa, ndoyengo Jéhovah nga na dutingo na bibe ti Christ. Ye so ahunda ti duti na be-nze-pepe. Jacques atene: “Aita, i duti na be-nze-pepe juska na singo ti Seigneur. Bâ, zo ti fâ yaka aku nzo lengo ti yaka, lo ku na be-nze-pepe juska a wara kozo ngu-nduzu na ngu-nduzu ti nda ni. I nga, i duti na be-nze-pepe; i sara si bê ti i akpengba, teti singo ti Seigneur ayeke nduru.” (Jacques 5:7, 8). Jacques ayeke wa lani amba ti lo aChrétien ti “duti na be-nze-pepe juska na singo ti Seigneur.” Tongana adisciple agbu nda ti mbeni ye pëpe, na be-nze-pepe Jésus afa nda ni na ala wala lo mû atapande ti sara si ala gbu nda ti ye ni (Matthieu 13:10-23; Luc 19:11; 21:7; Kusala 1:6-8). Teti so fadeso Seigneur asi awe, e yeke nga na bezoin ti sara ye na be-nze-pepe na ngoi so e yeke gi ti sara si azo aga adisciple. E yeke na bezoin ti duti na be-nze-pepe na ngoi so e yeke fa ye na azo so aye ti ga adisciple ti Jésus na ngoi ti e.​—Jean 14:9.

14. Atâa so e yeke na be-nze-pepe, na lege wa e lingbi ti sara ye na ngoi ti e na ndara na ngoi so e yeke sara adisciple?

14 Atâa so e yeke na be-nze-pepe, azo mingi so e yeke manda Bible na ala asara ye pëpe tongana ti so e fa na ala (Matthieu 13:18-23). Tongaso, na pekoni so e sara kue ti mû maboko na azo ni, na ndara e yeke buba ngoi ti e pëpe na tere ti mara ti azo tongaso nga e yeke gi ti wara azo so alingbi ti bâ atâ tënë ti Bible na nene ni (Zo-ti-fa-tene 3:1, 6). Ti tâ tënë ni, même azo so abâ atâ tënë ti Bible na nene ni ayeke na bezoin ti tene a mû maboko mingi na ala ti changé bango ndo ti ala, abibe ti ala nga na aye so ala zia kozoni na yâ ti fini ti ala. Ni la, e yeke duti na be-nze-pepe, tongana ti so Jésus aduti lani na ni na mbage ti adisciple ti lo so a yeke ngangu na ala ti changé bango ndo ti ala.​—Marc 9:33-37; 10:35-45.

Gi ti fa ye na kode

15, 16. Ti fa ye na mbeni lege so akpengba pëpe nga ti leke tere nzoni ayeke akota ye na ngoi so e yeke sara adisciple. Ngbanga ti nyen?

15 Ti ndoye Nzapa, ti bi bê na azo, ti duti nduru ti zia ambeni ye yamba nga ti duti na be-nze-pepe ayeke akota ye so ayeke mû maboko na zo ti sara si azo aga adisciple. A hunda nga ti fa ye na kode ndali ti so a yeke mû maboko na e ti fa nda ti ye polele nga na mbeni lege so ayeke ngangu pëpe. Na tapande, mingi ti aye so Jésus Christ, so ayeke Kota Wafango ye afa apika bê ti azo mingi ndali ti so a kpengba pëpe. Kite ayeke dä pëpe so mo dabe ti mo na atënë so, so Jésus atene: “I bungbi mosoro ti i na yayu.” “I mû ye so ayeke nzoni-kue na ambo pëpe.” “Zo ahinga ndara ayeke mbilimbili na lege ti kusala ti lo.” “I mû na César ye so ayeke ti César, na i mû na Nzapa ye so ayeke ti Nzapa.” (Matthieu 6:20; 7:6; 11:19; 22:21). Me, Jésus afa gi ye pëpe na nduru tënë. Lo fa ye lani polele nga lo fa nda ti aye tongana a hunda ti sara ni. Na lege wa mo lingbi ti mû tapande ti kode ti fango ye ti Jésus?

16 Nzoni lekengo tere ayeke kota ye so ayeke sara si ye so zo afa akpengba pëpe nga ayeke polele. Mbeni wafango tënë so aleke tere ti lo pëpe ayeke diko ka tënë mingi. Na dikongo gbâ ti tënë, lo lingbi ti kanga lege na zo ni ti gbu nda ti angbongboro tënë so lo ye ti fa, na fango ye kue so lo hinga na ndo ti tënë ni. Nde na so, mbeni wafango tënë so aleke tere ti lo nzoni ayeke bi bê na ndo ti zo so lo yeke fa ye na lo, lo yeke gbu li ti lo na ndo ti tënë ni nga lo yeke fa polele gi ye so a hunda ti fa ni (aProverbe 15:28; 1 aCorinthien 2:1, 2). Lo gi ti bâ ye so zo ni ahinga ni kozoni awe nga atënë so a yeke nzoni lo gboto lê ti zo ni na ndo ni na ngoi ti mandango ye ni. Wafango tënë ni alingbi peut-être ti hinga ambeni pendere nzene nzene ye mingi na ndo ti tënë ni, me ti fa ye polele ayeke hunda na lo ti zi aye so ayeke kota ye pëpe.

17. Na lege wa e lingbi ti mû maboko na azo ti gbu li na ndo ti aversê ti Bible?

17 Ahon ti fa gi ye na azo, Jésus amû nga maboko na ala ti gbu li. Na tapande, mbeni lâ Jésus ahunda tënë, lo tene: “Bê ti mo atene nyen, Simon? Agbia ti sese so, ala kamata douane wala lampo na tïtî azo nyen? na tïtî amolenge ti ala, wala na tïtî awande?” (Matthieu 17:25). Peut-être a nzere na e mingi ti fa nda ti Bible, na tongaso a yeke hunda na e ti kanga bê ti e ti mû lege na zo so e yeke fa ye na lo ti fa tënë ti bê ti lo wala ti fa nda ti mbeni tënë na ngoi so e yeke manda Bible na lo. E hinga so a yeke nzoni pëpe ti hunda gbâ ti tënë na azo. Nde na so, tongana e sara kua na kode, e mû anzoni tapande nga e hunda atënë so ayeke pusu zo ti gbu li, e lingbi ti mû maboko na ala ti gbu nda ti angbongboro tënë ti Bible so ayeke na yâ ti ambeti ti e.

18. Ti gi ti duti na “kode ti fango ye” andu nyen?

18 Bible asara tënë ti “kode ti fango ye”. (2 Timothée 4:2, MN ). Mara ti kode ti fango ye tongaso ahunda ti sara ye mingi ahon gi ti mû maboko na mbeni zo ti bata aye na li. A yeke nzoni e tara ti mû maboko na azo so ayeke manda Bible ti gbu nda ti kangbi so ayeke na popo ti tâ tënë na mvene, nzoni na sioni nga ye ti ndara na ye ti buba. Na ngoi so e yeke sara tongaso nga e yeke gi ti pusu zo ni ti ndoye Jéhovah, lo lingbi ti bâ nda ni so a yeke nzoni lo mä yanga ti Jéhovah.

Bi tere ti mo mingi na kusala ti sarango adisciple

19. Na lege wa aChrétien kue ayeke sara si azo aga adisciple?

19 Kusala ti kongregation ti aChrétien ayeke ti sara si azo aga adisciple. Tongana mbeni Témoin ti Jéhovah amanda Bible na mbeni zo, na zo ni aga disciple, a yeke gi Témoin ni oko pëpe si ayeke na ngia. Tongana azo amä tere ti gi mbeni molenge so agirisa, gi mbeni mba ti ala oko si alingbi ti wara molenge ni. Me, na ngoi so molenge ni akiri awara tere na babâ na mama ti lo, a yeke azo kue so agi molenge ni si ayeke na ngia (Luc 15:6, 7). Legeoko nga, a yeke gi Chrétien oko pëpe la ayeke sara si mbeni zo aga disciple. A-Chrétien kue ayeke mû mbage ti gi azo so alingbi ti ga adisciple ti Jésus. Nga, na ngoi so mbeni zo ato nda ti ga na bungbi na Da ti Royaume, aChrétien oko oko kue ayeke mû maboko na zo ni ti bâ tâ vorongo na nene ni (1 aCorinthien 14:24, 25). Ni la, aChrétien kue alingbi ti duti na ngia ndali ti azo saki mingi mingi so aga adisciple fini fini ngu oko oko.

20. Ye wa ayeke nzoni mo sara tongana mo ye ti fa tâ tënë ti Bible na mbeni zo?

20 A-Chrétien mingi so ayeke be-ta-zo ayeke duti na ngia ti fa ye na mbeni zo na ndo ti Jéhovah nga na ndo ti tâ vorongo. Ye oko, atâa ngangu so ala yeke sara, ade ala wara lege pëpe ti sara aye so. Tongana a yeke ye so asi na mo la, ngbâ ti ye Jéhovah mingi ahon ti kozo, bi bê ti mo na azo, duti nduru ti zia ambeni ye yamba, duti na be-nze-pepe nga gi ti fa ye na kode mingi ahon ti kozo. Ahon kue, fa na Jéhovah na yâ sambela so mo yeke na nzara ti fa tâ tënë na mbeni zo (Zo-ti-fa-tene 11:1). Dë bê ti mo so aye kue so mo yeke sara na yâ ti kusala ti Jéhovah ayeke mû maboko na azo ti ga adisciple; na sarango adisciple ayeke mbeni kusala so ayeke mû gonda na Nzapa!

Mo lingbi ti fa nda ni?

• Ngbanga ti nyen sarango adisciple afa so e ye Nzapa biani?

• Asarango ye wa a hunda na azo so ayeke gi ti sara adisciple ti duti na ni?

• “Kode ti fango ye” andu nyen?

[Foto na lembeti 20]

Na sarango adisciple, aChrétien afa so ala ye Nzapa mingi

[Foto na lembeti 22]

Ngbanga ti nyen a lingbi azo so ayeke sara adisciple abi bê ti ala na azo?

[Foto na lembeti 23]

A hunda ti duti na asarango ye wa ti sara adisciple?

[Foto na lembeti 24]

A-Chrétien kue ayeke na ngia ti bâ aye ti peko ti sarango adisciple

    Ambeti na Sango (1997-2025)
    Sigi
    Linda
    • Sango
    • Kangbi ni na mbeni zo
    • Aye so mo ye
    • Copyright © 2025 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
    • Lege ti sara kua na ni
    • Ye so a yeke sara na asango so mo mû
    • Paramètres de confidentialité
    • JW.ORG
    • Linda
    Kangbi ni na mbeni zo