Mo hinga? — BIBLIOTHÈQUE NA NDÖ TI INTERNET Watchtower

Mo hinga?

Nyen la asara si ngere ti yombo so Marie atuku na ndo ti Jésus ayeke ngangu mingi?

Lango kete kozoni ti tene Jésus akui, Marie, ita ti Lazare “aga na ta ti albâtre so asi na yombo ti nard ti nzoni mingi, so ayeke ti ngere ngangu mingi” na lo tuku ni na ndo ti Jésus (Marc 14:3-5; Matthieu 26:6, 7; Jean 12:3-5). Marc na Jean afa na yâ ti a-Évangile ti ala so ngere ti yombo so ayeke denier 300, so ti tene a lingbi na nginza ti kua so zo asara na yâ ti ngu oko.

Yombo so ngere ni ayeke ngangu mingi so alondo na ndo wa? Mingi ni, a bâ so yombo ti nard, so Bible asara tënë ni alondo na mbeni kete keke (Nardostachys jatamansi) so akugbe ni afu pendere mingi, so a yeke wara ni na yâ ti aHoto ti Himalaya. Fani mingi, a yeke mélangé yombo ti nard so ngere ni ayeke ngangu mingi na ati so ngere ni ayeke ngangu pëpe, na même a sara ambeni yombo so akpa ni me a yeke tâ ni pëpe. Ye oko, Marc na Jean asara kusala na tënë “nard ti nzoni mingi”. Teti so ngere ti yombo so ayeke ngangu mingi afa peut-être so a londo na kodoro ti Inde, mbeni ndo so ayo.

Ngbanga ti nyen la Marc atene so Marie ‘afâ ta ti albâtre’? Mingi ni, yanga ti ta ti albâtre akono mingi pëpe na tongaso a lingbi ti kanga ni nzoni ti tene fion ni asigigi dä pëpe. Alan Millard atene na yâ ti buku ti lo (Discoveries From the Time of Jesus) lo tene: “A yeke ngangu pëpe ti bâ tongana nyen so wali so, so tere ti lo anzere mingi, ayeke kungbi [yanga ti ta ni], lo mû ngoi pëpe ti zi ye so akanga na yanga ti tâ ni, lo tuku ni kue.” Ye so afa ngbanga ti nyen “yâ ti da ni asi na nzo fion ti yombo ni.” (Jean 12:3). Biani, so ayeke mbeni matabisi so ngere ni ayeke mingi me Marie ayeke na raison ti sara tongaso. Ndali ti nyen? Ndali ti so ade ti ninga pëpe, Jésus azingo Lazare na kuâ, ita ti Marie so lo ye lo mingi. Ni la, Marie asara ye so ti fa so lo bâ na nene ni mingi ye so Jésus asara.—Jean 11:32-45.

Gbata ti Jéricho ayeke oko wala ayeke use?

Matthieu, Marc nga na Luc asara tënë ti miracle so Jésus asara ti sava ambeni zo nduru na gbata ti Jéricho (Matthieu 20:29-34; Marc 10:46-52; Luc 18:35-43). Matthieu na Marc atene so Jésus asara miracle so na ngoi so lo ‘yeke sigigi’ na Jéricho. Ye oko, Luc atene so miracle ni abâ gigi na ngoi so Jésus ‘aga nduru’ na Jéricho.

Na ngoi ti Jésus, gi gbata oko la a iri ni Jéricho wala a yeke agbata use? Mbeni buku (Bible Then & Now) akiri tënë atene: “Na ngoi ti Jésus, a kiri a leke gbata ti Jéricho na kilomètre use tongaso na mbage ti mbongo ti ngbene gbata ni. Hérode ti Kota aleke da ti lo ti ngoi ti dê kâ.” A yeke ye so mbeni buku (Archaeology and Bible History) ayeda na ni, atene: “Na ngoi ti Jésus, agbata so a iri ni Jéricho ayeke use. . . . Ngbene gbata ni so aJuif aleke ayeke na kilomètre use tongaso na fini gbata ni so azo ti Rome aleke.”

Tongaso, peut-être Jésus asava ala na ngoi so lo yeke sigigi na gbata ti Jéricho so aJuif aleke nga lo yeke ga nduru na gbata ti Jéricho so azo ti Rome aleke. Wala peut-être lo sava ala na ngoi so lo yeke sigigi na gbata ti Jéricho so azo ti Rome aleke nga lo yeke ga nduru na gbata ti Jéricho so aJuif aleke. A yeke polele so ti hinga ye nzoni na ndo ti agbata ti ngoi so a sû na Bible ayeke mû maboko na e ti hinga ye polele na ndo ti ambeni versê so azo alingbi ti bâ atene amä tere pëpe na ambeni.

[Foto na lembeti 10]

Ta ti yombo ti albâtre

[Lingu ti foto na lembeti 10]