Mo yeke tene ‘yanga so ayeke nzoni-kue’ nzoni?
“Fade mbi gbian yanga ti kodoro ti azo si a ga nzoni-kue, si ala kue adi iri ti Jéhovah.”—SOPH. 3:9, MN.
1. Pendere matabisi wa Jéhovah amû na e?
MATABISI ti sarango tënë alondo na azo pëpe, me a londo na Wasarango zo, Jéhovah Nzapa (Ex. 4:11, 12). Lo mû na kozo zo, Adam, ngangu ti sara gi tënë pëpe, me nga ngangu ti sigigi na afini tënë si lo sara kusala na atënë mingi (Gen. 2:19, 20, 23). Bâ ye ti nzoni so pendere matabisi so asara na azo! A mû même lege na azo ti sese kue ti sara tënë na Babâ ti ala ti yayu na ti gonda kota iri ti lo.
2. Ngbanga ti nyen azo ayeke tene yanga oko mbeni pëpe?
2 Ngbene ye so zo abâ gigi, juska ngu 1 700 na pekoni, azo kue ayeke tene gi yanga oko, “tënë oko.” (Gen. 11:1). Na pekoni, azo alondo ti sara kpengba-li na ngoi ti Nimrod. Ahon ti sara ye so Jéhovah afa, azo so ake yanga awe abungbi tere na mbeni ndo so na pekoni a iri ni Babel, teti ala ye ti sara kodoro gi na ndo oko. Ala to nda ti sara mbeni kota tour, ti yä iri ti Jéhovah pëpe, me ti “yä iri ti [ala] mveni kota”. Ye so apusu Jéhovah ti gbian kozo yanga so azo ti kpengba-li so ayeke tene, na lo sara si ala tene fadeso yanga nde nde. Tongaso, ala kangbi tere ti ala na ndo ti lê ti sese kue.—Diko Genèse 11:4-8.
3. Ye wa asi na lâ ni so Jéhovah agbian yanga ti azo ti kpengba-li so ayeke na Babel?
3 A bâ so ayanga ti kodoro so azo ti sese kue ayeke tene laso ahon 6 800. Lege ti gbungo li ti azo so ayeke tene ayanga so oko oko kue ayeke nde nde. Na pekoni, na lâ ni so Jéhovah Nzapa agbian yanga ti azo ti kpengba-li so, mo bâ mo tene lo zi na yâ ti li ti ala kozo yanga ti kodoro so ala tene. Lo yôro na yâ ti li ti ala afini tënë nga lo gbian lege ti gbungo li ti ala ti sara tënë, na ye so aga na afini ndia ti ayanga so ala yeke tene fadeso. A yeke ye ti dongo bê pëpe si a iri kodoro ti tour so Babel, ndali ti so Babel aye ti tene Wusuwusu (Gen. 11:9). Gi Mbeti ti Nzapa oko si afa tënë nzoni mingi na ndo ti tongo nda ti ayanga ti kodoro nde nde so e yeke bâ laso.
Mbeni fini yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue
4. Tënë wa Jéhovah atene giriri na ndo ti ye so fade asi na ngoi ti e?
4 Tënë ti Mbeti ti Nzapa na ndo ti ye so Nzapa asara na Babel apika bê biani, me mbeni ye ti dongo bê mingi na so ayeke kota mingi ayeke tambela na ngoi ti e. Na lege ti prophète ti lo Sophonie, Jéhovah atene: “Na lâ ni kâ fade mbi gbian yanga ti kodoro ti azo si a ga nzoni-kue, si ala kue adi iri ti Jéhovah, si ala sara na lo maboko na maboko.” (Soph. 3:9, MN ). ‘Yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue’ ayeke nyen? Tongana nyen e lingbi ti manda ti tene ni nzoni?
5. Yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue ayeke nyen? Ye wa asi na peko ti gbiango yanga so?
5 Yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue ayeke tâ tënë na ndo ti Jéhovah Nzapa nga na ye so lo leke ti sara so Mbeti ti lo Bible asara tënë ni. “Yanga ti kodoro” so andu nga gbungo nda ti tâ tënë na ndo ti Royaume ti Nzapa nzoni nga na ndo ti lege so fade Royaume ni asara si iri ti Jéhovah aga nzoni-kue. Na ndo ni, a ndu lege so fade Royaume ni ayeke fa na gigi droit ti Jéhovah ti komande dunia kue nga na aye ti nzoni so fade Royaume ni ayeke sara na abe-ta-zo ti sese kue teti lakue lakue. Ye wa aga na peko ti gbiango yanga ti kodoro so? Ye so e diko fade atene na e so fade azo “adi iri ti Jéhovah,” na fade “ala sara na lo maboko na maboko.” Nde na ye so asi na Babel, gbiango yanga ti kodoro ti azo si a ga nzoni-kue asara si iri ti Jéhovah awara gonda na asara si mara ti lo aduti beoko.
Mandango yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue
6, 7. (a) Ti manda mbeni fini yanga ti kodoro ahunda ti sara nyen? Tongana nyen tënë ni abâ nga mandango yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue? (b) Ye wa e yeke gue ti bâ fadeso?
6 Tongana mbeni zo aye ti manda mbeni yanga ti kodoro nde, a lingbi lo sara ye mingi ahon gi ti bata afini tënë na li ti lo. Mandango fini yanga ti kodoro aye nga ti tene ti manda mbeni fini lege ti gbungo li. Sarango tënë na lege ni na sarango atënë ti ngia na mbeni yanga ti kodoro alingbi ti duti nde na ti mbeni. Dingo afini tënë ahunda ande ti sara kusala na aye ti tere ti e tongana menga na mbeni lege nde. A yeke nga legeoko tongana e to nda ti manda yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue so ayeke tâ tënë ti Bible. A hunda ye mingi ahon gi ti manda angbongboro tënë so Bible afa. Ti hinga fini yanga ti kodoro so nzoni andu nga ti gbian lege ti gbungo li ti e nga na bibe ti e.—Diko aRomain 12:2; aÉphésien 4:23.
7 Nyen la alingbi ande ti mû maboko na e ti mä yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue nga ti tene ni nzoni? Legeoko na yanga ti kodoro kue so zo ayeke manda, ambeni kode ayeke dä so alingbi ti mû maboko na e ti yapu tongana e yeke tene yanga ti kodoro ti Bible so ayeke tâ tënë. Zia e bâ ambeni kode so azo ayeke sara kusala na ni ti manda na mbeni yanga ti kodoro, nga tongana nyen akode so alingbi ti mû maboko na e ti manda fini yanga ti kodoro so Bible asara tënë ni.
Tenengo yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue nzoni
8, 9. Ye wa a lingbi e sara tongana e ye ti manda yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue? Ngbanga ti nyen ti sara ni ayeke kota ye?
8 Dengi mê nzoni. Kozoni kue, mbeni fini yanga ti kodoro alingbi ti toto nde na mê ti zo so ade amä ni kozo pëpe (Es. 33:19). Me yeke yeke tongana zo ni asara ngangu ti dengi mê nzoni na ye so lo mä, fade lo yeke hinga alê ti tënë ni oko na oko nga atënë so azo ayeke tene ka ni mingi. Legeoko nga, a mû na e wango so: “Ye so e mä awe, a lingbi e bata nzoni ahon si e girisa tënë ni pëpe.” (aHéb. 2:1). Fani mingi, Jésus awa adisciple ti lo, lo tene: “Zo so ayeke na mê ti mä, a lingbi lo mä.” (Mat. 11:15; 13:43; Marc 4:23; Luc 14:35). Biani, a lingbi e “mä, na a lingbi [e] hinga nda” ti tënë so e mä ti tene e mä yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue nzoni ahon ti kozo.—Mat. 15:10; Marc 7:14.
9 Ti dengi mê nzoni ahunda ti tene e zia li ti e kue na ndo ti ye so a yeke tene, me sarango ngangu tongaso ayeke ga na ye ti nzoni na pekoni (Luc 8:18). Tongana e yeke na bungbi, li ti e ayeke na ndo ti tënë so a yeke fa, wala li ti e ahon na ndo ti mbeni ye nde? A yeke kota ye ti tene e sara kue ti zia li ti e na ndo ti ye so a yeke fa. Tongaso pëpe, biani e lingbi ti ga zo so amä ndo nzoni pëpe.—aHéb. 5:11.
10, 11. (a) Na ndo ti dengingo mê nzoni, a lingbi e sara nyen? (b) Ti tene yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue andu nga nyen?
10 Sara tongana ti azo so atene yanga ti kodoro ni nzoni. A hunda na azo so ayeke manda mbeni fini yanga ti kodoro ti dengi mê ti ala nzoni, nga ti tara ti di wala ti tene atënë ni nzoni tongana ti azo so ahinga ti tene ni pendere. Sarango tongaso ayeke mû maboko na awamandango yanga ti kodoro ni ti tene atënë ni nzoni si azo amä ala. Tongaso nga, a yeke nzoni e manda ala so ahinga kode ti “fango” yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue (2 Tim. 4:2). Hunda ti tene a mû maboko na mo. Duti nduru ti yeda na wango kue so a mû na mo tongana mo sara faute.—Diko aHébreu 12:5, 6, 11.
11 Tenengo yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue andu gi pëpe ti yeda na tâ tënë na ti fa ni na ambeni zo, me nga ti sara ye alingbi na andia nga na akpengba-ndia ti Nzapa. Mungo tapande ti azo so ayeke na nzoni tambela alingbi ti mû maboko na e ti sara ni. A ndu mungo tapande ti mabe ti ala na ti nzara so ala yeke na ni teti kusala ti Nzapa. A ndu nga gingo ti sara ye tongana ti so Jésus asara (1 aCor. 11:1; aHéb. 12:2; 13:7). Tongana e ngbâ ti sara ye so, fade e azo ti Nzapa e yeke duti beoko, na a yeke sara si e kue e tene yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue nzoni.—1 aCor. 4:16, 17.
12. Tongana nyen batango ye na li andu mandango fini yanga ti kodoro?
12 Bata ye na li. Azo so ayeke manda mbeni yanga ti kodoro ayeke na bezoin ti bata afini ye na li ti ala. Ye so andu nga batango na li afini tënë. Ti aChrétien, batango ye na li alingbi ti mû maboko na ala mingi ti hinga ti tene yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue. Biani, e yeke sara nzoni ti bata na li ti e iri ti ambeti ti Bible na molongo ni. Ambeni agi ti bata na li atënë ti ambeni versê wala ndo so ala lingbi ti wara aversê so andu ambeni kota tënë dä. Ti ambeni, ala bâ so a yeke nzoni ti bata na li ti ala atënë ti yâ ti abia ti Royaume, iri ti akete mara ti Israël na ti abazengele 12 nga na ambage nde nde ti lengo ti yingo. Giriri na Israël, azo mingi ahinga na li ti ala atënë ti apsaume mingi. Na ngoi ti e, mbeni molenge-koli so ândö ayeke na ngu omene ahinga na li ti lo aversê ti Bible ahon 80. E lingbi ti sara kusala nzoni ahon ti kozo na nzoni kode ti batango ye na li so?
13. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye mingi ti kiri na ndo ti atënë fani mingi?
13 Kiringo na ndo ti atënë fani mingi ayeke mû maboko na e ti girisa aye pëpe; nga mbeni kota lege so a yeke fa ye na e aChrétien ayeke so a kiri a dabe ti e lakue lakue na ambeni tënë. Bazengele Pierre atene: “Mbi leke bê ti mbi ti dabe i na ye so lakue, kamême i hinga ye so, na i kpengba na lege ti tene-biani so ayeke na i.” (2 Pi. 1:12). Ngbanga ti nyen a lingbi a dabe ti e na aye? Ngbanga ti so dango bê ayeke sara si e gbu nda ti ye nzoni mingi, ayeke sara si bango ndo ti e aga nzoni ahon ti kozo na ayeke kpengba e si e zia pëpe ti mä yanga ti Jéhovah (Ps. 119:129). Ti kiri ti bi lê lakue na ndo ti andia na akpengba-ndia ti Nzapa ayeke mû maboko na e ti tara bê ti e mveni na ti duti nduru pëpe ‘ti girisa tënë so e mä’. (Jacq. 1:22-25). Tongana e dabe ti e lakue na tâ tënë pëpe, fade ambeni ye ayeke ga ti sara ngangu na ndo ti bê ti e na fade e yeke tene yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue tongana ti kozo pëpe.
14. Ye wa ayeke mû maboko na e na ngoi so e yeke manda yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue?
14 Diko na kota go (Apoc. 1:3). Ambeni zo atara ti manda mbeni fini yanga ti kodoro gi ala mveni, ala tene ni na mbeni zo pëpe. So tâ nzoni lege ti sarango ni pëpe. Tongana e yeke manda yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue, ngoi na ngoi e yeke na bezoin ti diko na kete go si li ti e ague kirikiri pëpe. Ni la, wasungo psaume atene: “Ngia ti lo ayeke na yâ Ndia ti L’Eternel, na lo bi bê ti lo na lege ti Ndia so [wala, ‘lo diko ni na kete go,’ MN ] lâ na bï.” (Psaume 1:2). Sarango tongaso ayeke sara si tënë so e diko angbâ na yâ ti li ti e. Na Hébreu, tënë so a kiri pekoni na “diko na kete go” aye ti gue oko na gbungo li. Tongana ti so zo ate kobe na a lingbi mbeni ngoi ahon na pekoni ti tene kobe ni asara nzoni na lo, tongaso nga gbungo li ayeke mû maboko na e ti gbu nda ti ye so e diko nzoni. E yeke mû ngoi so alingbi ti gbu li na ndo ti ye so e manda? Tongana e diko Bible, a lingbi e mû ngoi na pekoni ti gbu li mingi na ndo ni.
15. Tongana nyen e lingbi ti manda “andia” ti yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue?
15 Bâ andia ti yanga ti kodoro ni nzoni. Tongana e yeke manda mbeni fini yanga ti kodoro, na mbeni ngoi, a yeke nzoni ti manda andia ti yanga ni, wala lege so a yeke tingbi na atënë na tere ti tere. Ye so ayeke mû maboko na e ti hinga lege ti tene yanga ti kodoro ni nzoni. Legeoko tongana ti so mbeni yanga ti kodoro ayeke na atënë ti lo, tongaso nga yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue so ayeke tâ tënë ti Bible ayeke na ‘tapande ti anzo tënë’ ti lo (2 Tim. 1:13). A lingbi e mû peko ti “tapande” so.
16. Kpale wa a lingbi e gi ti hon ndo ni? Tongana nyen ti sara ni?
16 Ngbâ ti gue na li ni. Zo alingbi ti manda mbeni yanga ti kodoro kete na ti sara lisoro na ni, me na pekoni lo gue na li ni dä pëpe. Mara ti kpale so alingbi ti si na ala so ayeke tene yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue. (Diko aHébreu 5:11-14.) Nyen la alingbi ti mû maboko na e ti hon ndo ti kpale so? A yeke na sarango nzara ti manda afini tënë mingi. “A lingbi e zia kozo tënë ti tënë ti Christ, a lingbi e hon, e ga abiazo; a lingbi e kiri e leke gere ni pëpe, tënë ti zia lege ti kusala so fini ayeke dä pëpe, tënë ti mä na bê na Nzapa, tënë ti batême, tënë ti zia maboko na li ti zo, tënë ti londongo ti awakinda, na tënë ti ngbanga ti lakue lakue.”—aHéb. 6:1, 2.
17. Ngbanga ti nyen mandango ye lakue ayeke kota ye? Mû mbeni tapande.
17 Duti na nzoni kapa ti mandango ye. Ti mû ngoi kete ti manda ye lakue lakue ayeke nzoni mingi ahon ti mû ngoi mingi ti sara ni me lakue lakue pëpe. Manda ye na ngoi so tere ti mo ayapu nga na ngoi so ye agboto lê ti mo pëpe. Mandango fini yanga ti kodoro ayeke tongana surungo lege na yâ ti gbako. Tongana zo ayeke hon dä mingi, tambela ni ayeke yapu. Tongana zo ahon na lege so pëpe a ninga, fade apere ayeke kanga ni. Tongaso nga, ti zia pëpe ti manda ye ayeke kota ye (Dan. 6:16, 20). Sambela ti “bata lege ni na bê so azia lâ oko pëpe” tongana a ndu tënë ti tenengo yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue so ayeke tâ tënë ti Bible.—aÉph. 6:18.
18. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni ti gbu alege kue so azi na e ti tene yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue?
18 Tene ni! Tene ni! Tene ni! Ambeni zo so ayeke manda fini yanga ti kodoro alingbi ti sara mbeto ti tene ni ngbanga ti so ala sara kamene wala ala sara mbeto ti sara faute. So ayeke kanga lege na ala ti gue na li ni. Tongana a ndu tënë ti mandango yanga ti kodoro, tenengo ni lakue lakue ayeke sara si zo atene ni nzoni, na yanga ti lo ayeke yapu na tenengo ni. Tongaso nga, a lingbi e tene yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue na alege kue so azi na e. “Zo amä na bê ti lo ti ga mbilimbili; na lo sara tënë ni na gigi na yanga ti lo ti wara salut.” (aRom. 10:10). E yeke “sara tënë ni na gigi na yanga” ti e na ngoi ti batême ti e nga na ngoi so e yeke sara tënë ti Jéhovah na azo na alege kue so azi na e; a ndu nga fango tënë (Mat. 28:19, 20; aHéb. 13:15). Na ngoi ti abungbi ti e, lege azi na e ti tene yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue nzoni na ti tene ni na anduru tënë.—Diko aHébreu 10:23-25.
E kue e tene yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue ti gonda Jéhovah
19, 20. (a) Ye wa so apika bê aTémoin ti Jéhovah ayeke sara na ngoi ti e? (b) Ye wa mo leke na bê ti mo ti sara?
19 Tara ti bâ tongana nyen bê ti mo ayeke pika mingi tongana mo yeke lani na Jérusalem na dimanche lango 6 ti Sivân ti ngu 33! Na ndapre ni, kete kozoni si ngbonga 9 alingbi, azo so abungbi na yâ ti mbeni da-nduzu ‘akomanse ti sara tënë na yanga nde nde’ na lege ti ye ti kpene (Kus. 2:4). Laso, awakua ti Jéhovah awara mbeni pëpe matabisi ti sara tënë na yanga nde nde (1 aCor. 13:8). Kamême so kue, aTémoin ti Jéhovah ayeke fa nzo tënë ti Royaume na ayanga ti kodoro ahon 430.
20 E kiri singila mingi teti so atâa yanga wa e yeke tene, e kue e bungbi yanga oko ti tene yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue so ayeke tâ tënë ti Bible! Ye so ayeke nde mingi na ti so asi giriri na kodoro ti Babel. Azo ti Jéhovah ayeke mû gonda na iri ti lo, mo bâ mo tene ala yeke tene yanga oko (1 aCor. 1:10). Zia si e leke na bê ti e ti ngbâ ti sara kusala “maboko na maboko” na aita ti e kue na ndo ti sese na ngoi so e yeke manda ti tene yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue nzoni ahon ti kozo, ti mû gloire na Babâ ti e ti yayu, Jéhovah.—Diko Psaume 150:1-6.
Mo yeke kiri tënë tongana nyen?
• Yanga ti kodoro so ayeke nzoni-kue ayeke nyen?
• Tenengo yanga so ayeke nzoni-kue andu aye wa?
• Aye wa ayeke mû maboko na e ti tene yanga so ayeke nzoni-kue nzoni?
[Encadré na lembeti 28]
Ti tene yanga so ayeke nzoni-kue nzoni
◆ dengi mê nzoni.
◆ sara tongana ti azo so atene yanga ti kodoro ni nzoni.
◆ bata ye na li na kiri na ndo ti atënë fani mingi.
◆ diko na kota go.
◆ bâ “andia ti yanga ti kodoro” ni nzoni.
◆ ngbâ ti gue na li ni.
◆ duti na nzoni kapa ti mandango ye.
◆ tene ni.