Mo yeke ngbâ be-ta-zo lakue?

“Fade mbi zia mbilimbili ti mbi pëpe juska mbi kui.”​—JOB 27:5.

1, 2. Sarango ye wa a lingbi e gi ti duti na ni? Ahundango tënë wa e yeke bâ ande ni?

TARA ti bâ so mo yeke bâ plan ti mbeni da. Lege so a leke na plan ni anzere na mo mingi. Mo bâ so mo na sewa ti mo ayeke bâ ande nzoni mingi na dutingo na yâ ti da so. Ye oko, mo yeke bâ ande nzoni na lege ti plan so nga na abibe so mo yeke na ni gi tongana mo leke da ni, mo gue na yâ ni nga mo bata ni.

² Legeoko nga, e lingbi ti bâ dutingo be-ta-zo tongana mbeni kota sarango ye so ayeke ga na ye ti nzoni mingi na e na azo so e ye ala mingi. Me tongana e sara ngangu pëpe ti duti aChrétien so ayeke be-ta-zo, e lingbi pëpe ti wara ye ti nzoni dä. Laso, lekengo da ahunda nginza mingi na zo (Luc 14:28, 29). Legeoko nga, gingo ti duti be-ta-zo ahunda ngoi nga ahunda ti sara ngangu, ye oko sarango tongaso ayeke ga na aye ti nzoni mingi na zo. Ni la, zia e bâ ahundango tënë ota so: E yeke sara tongana nyen ti duti be-ta-zo? Tongana nyen e lingbi ti ngbâ be-ta-zo? A lingbi ti sara nyen tongana teti mbeni ngoi mbeni zo angbâ be-ta-zo pëpe?

E yeke sara tongana nyen ti duti be-ta-zo?

3, 4. (a) Na alege wa Jéhovah amû maboko na e ti duti be-ta-zo? (b) E lingbi ti sara nyen ti duti be-ta-zo, tongana ti Jésus?

³ Na yâ ti kozo article so, e bâ so Jéhovah ane e mingi na lege so lo zia e wani ti soro ti duti be-ta-zo wala pëpe. Ye oko, ye ti nzoni ni ayeke so lo zia e gi tongaso pëpe. Lo fa na e tongana nyen ti duti na nzoni sarango ye so, nga na nzoni bê, lo mû na e yingo vulu ti lo so ayeke mû maboko na e ti sara ye ague oko na afango ye ti lo (Luc 11:13). Na ndo ni, ti azo so ayeke gi ti ngbâ be-ta-zo, lo yeke sara si songo ti ala na lo angbâ lakue.​—aProv. 2:7.

⁴ Na lege wa Jéhovah afa na e ye so e lingbi ti sara si e duti be-ta-zo? Lo sara ni kozoni kue na lege so lo tokua Molenge ti lo Jésus na ndo ti sese. Jésus amä yanga ti Jéhovah na yâ ti ye kue. “Lo mä Babâ ti Lo juska na kui”. (aPhil. 2:8). Jésus amä yanga ti Babâ ti lo na yâ ti aye kue so lo sara, même na ngoi so ye aga ngangu mingi na lo. Lo tene na Jéhovah: “Mo sara tongana Mbi ye pëpe, me Mo sara tongana Mo ye.” (Luc 22:42). A yeke nzoni e oko oko kue e hunda tere ti e: ‘Mbi yeke nduru ti mä yanga tongana ti Jésus?’ Tongana nzoni bibe apusu e ti mä yanga, e yeke ngbâ ande be-ta-zo. Zia e bâ ambeni ye so na yâ ni a yeke kota ye ti tene e mä yanga.

5, 6. (a) Na lege wa David afa nene ti ngbango be-ta-zo même na ngoi so azo abâ e pëpe? (b) Kpale wa aChrétien alingbi ti wara laso na ndo ti tënë ti dutingo be-ta-zo na ngoi so ala yeke gi ala oko?

⁵ A lingbi e mä yanga ti Jéhovah même na ngoi so e bâ so e yeke gi e oko. David zo ti sungo psaume abâ nene ti dutingo be-ta-zo na ngoi so lo yeke gi lo oko. (Diko Psaume 101:2.) Teti so David ayeke gbia, a sara si azo ayeke lakue na tere ti lo lani. Kite ayeke dä pëpe so fani mingi azo ngbangbo mingi, même saki mingi ayeke bâ lo. (Bâ Psaume 26:12.) Na mara ti akpengba ngoi tongaso, a lingbi gbia aduti be-ta-zo ti zia nzoni tapande na azo ti lo (Deut. 17:18, 19). Ye oko, David abâ so na ngoi so lo yeke gi lo oko, ‘na yâ ti da ti lo’, a lingbi lo ngbâ be-ta-zo. Ka ti e, a yeke tongana nyen?

⁶ Na Psaume 101:3 David atene: “Fade mbi zia ye ti kirikiri na gbe lê ti mbi pëpe.” Laso, aye mingi alingbi ti sara si zo azia aye ti kirikiri na gbele lo, mingi ni na ngoi so lo yeke gi lo oko. Internet asara si azo mingi awara akpale na ndo ti tënë so. A yeke ngangu pëpe ti tene bê ti zo apusu lo ti bâ aye so ayeke zingo nzara ti tere ti zo, même ti bâ porno. Me tongana zo asara tongaso, a fa so lo yeke mä yanga ti Nzapa so apusu David ti sû atënë so? Bango porno ayeke sioni mingi ndali ti so a yeke pusu zo ti sara nzara ti aye so ayeke na lege ni pëpe, ayeke buba yingo-ti-hinga ti zo, ayeke buba yâ ti mariage nga ayeke zi nengo ti azo.​—aProv. 4:23; 2 aCor. 7:1; 1 aThes. 4:3-5.

7. Kpengba-ndia wa alingbi ti mû maboko na e ti ngbâ be-ta-zo na ngoi so e yeke gi e oko?

⁷ Ti tâ tënë ni, wakua ti Jéhovah aduti biani gi lo oko pëpe. Na ndoye, Babâ ti e ti yayu ayeke bâ ndo na ndo ti e. (Diko Psaume 11:4.) Bê ti Jéhovah anzere mingi tongana lo bâ mo ke ti tï na gbe ti tara. Na sarango tongaso, mo fa so mo sara ye alingbi na awango so ayeke na yâ ti atënë ti Jésus so ayeke na Matthieu 5:28. Leke na bê ti mo ti ke ti bâ alimon na afoto so alingbi ti pusu mo ti sara ye ti sioni. Zia pëpe si bango porno wala dikongo ambeti na ndo ti ye ti kamene tongaso apusu mo ti duti be-ta-zo mbeni pëpe.

8, 9. (a) Kpale wa Daniel na akamarade ti lo awara lani na ndo ti dutingo be-ta-zo ti ala? (b) Na lege wa laso amaseka Chrétien ayeke zia ngia na bê ti Jéhovah nga na amba ti ala aChrétien?

⁸ E lingbi nga ti duti be-ta-zo na mango yanga ti Jéhovah na ngoi so e yeke na popo ti azo so avoro Jéhovah pëpe. Bi bê na Daniel na akamarade ti lo ota. Na ngoi so ala de lani maseka, a gue na ala na ngbâa na Babylone. Kâ, ala yeke na popo ti azo so avoro Jéhovah pëpe nga so ahinga ye mingi pëpe na ndo ti lo. Azo ni agi ti pusu aHébreu osio so ti te akobe so Ndia ti Nzapa akanga lege na ala ti te ni. Amaseka-koli so alingbi fade ti gi araison nde nde ti sara ye ague nde na Ndia so. Kozoni kue, ababâ na amama ti ala, aJuif so ayeke abiazo, nga na aprêtre ayeke lani dä pëpe ti bâ aye so ala yeke sara. Zo wa la ayeke bâ ala? Jéhovah ayeke bâ ala. Ni la, ala gbu ngangu nga ala mä yanga ti Jéhovah atâa ngangu so a yeke sara lani na ndo ti ala nga na sioni so a lingbi ti sara na ala.​—Dan. 1:3-9.

⁹ Na ndo ti sese kue, aTémoin ti Jéhovah so ade maseka ayeke sara ye nga tongaso, ala gbu akpengba-ndia so Nzapa amû na aChrétien ngangu nga ala ke ti tï na gbe ti sioni ngangu so amba ti ala agi ti sara na ndo ti ala. Ala amaseka, ala yeke mä yanga ti Jéhovah tongana ala ke ti nyon mbangi, ti sara aye ti ngangu, ti zonga ndo, ti sara pitan nga na ambeni ye ti sioni nde. Na sarango tongaso, ala yeke ngbâ be-ta-zo. Ala yeke sara nzoni na ala wani, na ala yeke zia ngia na bê ti Jéhovah nga na amba ti ala aChrétien.​—Ps. 110:3.

10. (a) Abango ndo wa so ayeke na lege ni pëpe na ndo ti pitan apusu ambeni maseka ti duti be-ta-zo pëpe? (b) Dutingo be-ta-zo ayeke pusu e ti sara ye tongana nyen si e tï pëpe na yâ ti pitan?

¹⁰ A hunda nga ti tene e mä yanga na ngoi so e yeke sara ye na mbage ti mbeni zo so ayeke koli wala wali ti e pëpe. E hinga so Mbeti ti Nzapa ake sarango ye ti pitan. Ye oko, a yeke ngangu pëpe ti tene zo so ayeke nduru ti mä yanga aga zo so ayeke yeda na ambeni sioni sarango ye. Na tapande, ambeni maseka ayeke lango koli na wali na yanga wala na ngbonda. Ala yeke sara ngia na tere ti ala ti koli wala ti wali na popo ti ala, na ala tene so sarango tongaso ayeke sioni pëpe ndali ti so ala pensé so a yeke tâ langongo koli na wali la pëpe. Ye so amaseka so agirisa, wala ala kanga lê na ndo ni, ayeke so tënë so Bible amû ti sara tënë ti pitan andu aye so kue, asioni sarango ye so ndali ni a lingbi ti bi mbeni Chrétien na gigi ti bungbi.a Sioni mingi ahon so, ala bâ so ala yeke na bezoin pëpe ti duti be-ta-zo. Teti so e yeke sara ngangu ti ngbâ be-ta-zo, e yeke gi pëpe ti wara araison ti sara aye ti sioni. E yeke gi pëpe ti ga nduru nduru na tere ti ye so ayeke sioni sân ti tene a se e. E yeke luti pëpe gi na ndo ti sengo ndo so e lingbi ti wara na yâ ti kongregation. Me, e yeke gi ti sara gi ye so anzere na Jéhovah nga e yeke kpe ti zia vundu na bê ti lo. Ahon ti bâ tongana nyen e lingbi ti ga nduru na aye ti sioni, e yeke duti yongoro na ni nga e yeke “kpe ye ti pitan”. (1 aCor. 6:18). Na sarango tongaso e fa so e yeke biani azo so ayeke be-ta-zo.

Tongana nyen e lingbi ti ngbâ be-ta-zo?

11. Ngbanga ti nyen aye oko oko kue so e yeke mä yanga dä ayeke kota ye? Mû mbeni tapande.

¹¹ Mango yanga asara si e duti be-ta-zo, ni la ti ngbâ ti duti be-ta-zo a lingbi e ngbâ lakue ti mä yanga. Zo alingbi ti bâ mango yanga na yâ ti ye oko tongana mbeni mbumbuse ye, mbeni senge ye. Me mango yanga na yâ ti ye oko oko asara si zo angbâ be-ta-zo. Bâ tapande so: A lingbi ti bâ brique oko tongana mbeni ye so zo alingbi pëpe ti sara mbeni ye na ni, me tongana a ga mingi, zo alingbi ti leke mbeni pendere da na ni. Tongaso, tongana e mä yanga na yâ ti aye mingi, a yeke sara si e ngbâ be-ta-zo.​—Luc 16:10.

12. Na lege wa David azia nzoni tapande ti dutingo be-ta-zo na ngoi so a sara ye na lege ni pëpe na lo nga a sara ye ti kirikiri na lo?

¹² Dutingo be-ta-zo ti e ayeke sigigi polele tongana e gbu ngangu na ngoi so e yeke na yâ ti aye ti ngangu, a sara aye so ayeke na lege ni pëpe na e wala a sara ye ti kirikiri na mbage ti e. Bâ tapande ti David so a fa na yâ ti Bible. Na ngoi so David ade maseka, lo gbu ngangu na ngoi so mbeni gbia so azo aku lani ti tene lo komande na iri ti Jéhovah asara ngangu na lo. Me, asarango ye ti Gbia Saül anzere na bê ti Jéhovah mbeni pëpe na nga ngonzo asara lo mingi na tere ti David, so asarango ye ti lo anzere na Nzapa. Ye oko, teti ambeni ngoi, Saül angbâ lani gbia na lo mû aturugu ti Israël ti tomba peko ti David ti sara sioni na lo. Teti ambeni ngu, Jéhovah akanga lege pëpe na aye ti kirikiri so. Bê ti David aso na tere ti Nzapa? David atene so lo yeke na bezoin mbeni pëpe ti gbu ngangu? Ahon ti sara tongaso, David ane mingi ndo so Nzapa azia Saül so lo sa mafuta na li ti lo dä; na ngoi so Saül atï na yâ ti maboko ti David, David ake ti kiri na Saül peko ti sioni so lo sara na lo.​—1 Sam. 24:3-8.

13. Tongana nyen e lingbi ti ngbâ be-ta-zo atâa a so bê ti e?

¹³ David ayeke nzoni tapande mingi ngbanga ti e laso. E yeke na yâ ti bungbi ti Jéhovah so azo ni ayeke mbilimbili-kue pëpe, mbeni mba ti e alingbi ti sara ye na lege ni pëpe na mbage ti e wala même ti duti be-ta-zo pëpe. Ti tâ tënë ni, e yeke na mbeni ngoi so mbeni ye alingbi oko pëpe ti sara si bungbi ti awakua ti Jéhovah kue aga sioni (Es. 54:17). Ye oko, e yeke sara ande ye tongana nyen tongana mbeni ita aso bê ti e? Tongana e bata ngonzo na bê ti e na tere ti ita ti e, a lingbi ti sara si e zia ti duti be-ta-zo na Nzapa. A lingbi e mû sarango ye ti aita ti e pëpe tongana mbeni raison ti sara ngonzo na tere ti Nzapa wala ti duti be-ta-zo na lo pëpe (Ps. 119:165). Ti gbu ngangu même na yâ ti atara ayeke mû maboko na e ti ngbâ be-ta-zo.

14. Azo so ayeke be-ta-zo ayeke sara ye tongana nyen na ngoi so bungbi ti Jéhovah achangé lege so a leke na ambeni ye nga a kiri a zi nda ti ambeni versê?

¹⁴ Tongana e kpe ti luti na ndo ti afaute ti aita ti e, a yeke sara nga si e ngbâ be-ta-zo. Biani, ye so afa so e duti be-ta-zo na Jéhovah. Tënë nzoni so lo yeke iri na ndo ti awakua ti lo laso ahon atanga ni kue. Vorongo so ayeke na sioni oko pëpe ague na li ni mingi laso, na ye tongaso ade ti si lâ oko pëpe (Es. 2:2-4). Tongana a kiri a zi nda ti ambeni versê ti Bible wala a changé lege so a yeke sara na ambeni ye, e yeke yeda na ni. E yeke na ngia mingi ti bâ polele so lumière ti yingo angbâ ti za juska a ga kota (aProv. 4:18). Tongana e bâ so a yeke ngangu na e ti yeda na mbeni gbiango ye, e yeke hunda Jéhovah ti mû maboko na e ti gbu nda ni. Nga, e yeke ngbâ ti mä yanga ti Jéhovah na ti duti be-ta-zo na lo.

Ka tongana mbeni zo angbâ be-ta-zo pëpe?

15. Gi zo wa la alingbi ti sara si mo ngbâ be-ta-zo pëpe?

¹⁵ So ayeke mbeni hundango ndo so ayeke pusu zo ti gbu li. Tongana ti so e manda na yâ ti article so ahon, dutingo be-ta-zo ayeke kota ye mingi. Sân ni, e yeke duti na songo na Jéhovah pëpe nga e yeke na tâ beku pëpe. Zia e girisa tënë so pëpe: Na yâ ti dunia kue, gi zo oko la alingbi ti sara si mo zia ti duti be-ta-zo. Zo ni so ayeke mo wani. Job ahinga nzoni mingi so tënë so ayeke tâ tënë. Lo tene: “Fade mbi zia mbilimbili ti mbi pëpe juska mbi kui.” (Job 27:5). Tongana mo leke na bê ti mo ti ngbâ be-ta-zo tongana ti Job nga mo ngbâ nduru na Jéhovah, mo yeke ngbâ be-ta-zo lakue.​—Jacq. 4:8.

16, 17. (a) Tongana mbeni zo atï na yâ ti kota siokpari, a lingbi lo sara nyen pëpe? (b) Ye wa a lingbi lo sara?

¹⁶ Ye oko, ambeni ita aduti be-ta-zo pëpe. Tongana ti so a si lani na ngoi ti abazengele, ambeni ita atï na yâ ti sarango kota siokpari. Tongana mara ti ye tongaso asi na mo, a fa so ti mo awe? A yeke tongaso pëpe. Mo lingbi ti sara nyen? Kozoni kue, zia e bâ ye so a lingbi mo sara pëpe. Azo ayeke ka nduru ti honde ye ti sioni so ala sara na ababâ na amama ti ala, na amba ti ala aChrétien wala na a-ancien. Ye oko, Bible adabe ti e, atene: “Zo so ahonde kengo-ndia ti lo, ye ti lo aga nzoni pëpe, me zo so afa tënë ti kengo-ndia ti lo na gigi na lo zia lege ni, fade lo wara be-nzoni.” (aProv. 28:13). Azo so agi ti kanga ndo ti siokpari ti ala asara kota faute awe, ndali ti so zo alingbi pëpe ti honde mbeni ye na lê ti Nzapa. (Diko aHébreu 4:13.) Ambeni ita atara même ti sara na Jéhovah na oko ngoi so ala yeke sara akota siokpari. So ayeke dutingo be-ta-zo la pëpe. Tongana mbeni zo ayeke sara na Jéhovah na oko ngoi ni lo yeke sara akota siokpari na hondengo ni, Jéhovah ayeke yeda pëpe na vorongo ti lo. Me, mara ti sarango ye teti lê ti zo tongaso ayeke so bê ti Jéhovah mingi.​—aProv. 21:27; Es. 1:11-16.

¹⁷ Tongana mbeni Chrétien atï na yâ ti sarango kota siokpari, Bible afa polele aye so a lingbi lo sara. A yeke ngoi ti tene lo bâ a-ancien ti tene ala mû maboko na lo. Jéhovah aleke ti tene a-ancien amû maboko na aita so ayeke na kobela na lege ti yingo. (Diko Jacques 5:14.) Zia pëpe si mbeto ti ye so a yeke sara ande ti kiri na mo na nzoni lege akanga lege na mo ti wara seni na lege ti yingo. Zia e mû mbeni tapande: A lingbi ti hunda ti tene adocteur akpo mbeni zo ti kobela wala même asuru lo. Zo so ayeke na ndara ayeke zia pëpe si mbeto ti songo ti aye so akanga lege na lo ti bâ lege ti seni ti lo.​—aHéb. 12:11.

18, 19. (a) Na lege wa tapande ti David afa so zo alingbi ti kiri ti duti be-ta-zo? (b) Na ndo ti tënë ti dutingo be-ta-zo, ye wa mo leke na bê ti mo ti sara?

¹⁸ Zo alingbi biani ti wara sava na lege ti yingo? Zo alingbi ti kiri ti duti be-ta-zo tongana ti kozo? Zia e kiri e bâ tapande ti David. Lo tï lani na yâ ti mbeni kota siokpari. Lo bâ wali ti mbeni zo na nzara ni, lo sara lango-sioni na lo na lo leke si koli ti wali so awara kuâ senge senge. A yeke ngangu na ngoi ni so ti bâ David tongana mbeni zo so ayeke be-ta-zo. Me, ye so afa so ti lo awe? A hunda lani ti tene a se David ngangu, na a yeke ye so asi lani. Na pekoni, changengo bê ti lo biani asara si Jéhovah asara be-nzoni na lo. David amanda ye na lege ti sengo ndo so lo wara na lo kiri lo duti be-ta-zo na lege so lo mä yanga ti Nzapa nga lo ngbâ lakue ti sara ni. Ye so asi na yâ ti gigi ti David afa tapande ti ye so aProverbe 24:16, atene: “Zo ti mbilimbili atï lege mbasambala, na lo kiri lo londo.” Ye ti pekoni ayeke so wa? Bâ tënë so Jéhovah atene lani na Salomon na ndo ti David na peko ti kuâ ti lo. (Diko 1 aGbia 9:4.) Nzapa adabe ti lo na David tongana mbeni zo so ayeke be-ta-zo. Biani, Jéhovah alingbi ti sara si azo so asara akota siokpari aga nzoni na lê ti lo.​—Es. 1:18.

¹⁹ Biani, tongana ndoye apusu mo ti mä yanga ti Nzapa, a yeke sara si mo duti be-ta-zo. Ngbâ ti duti be-ta-zo; na tongana mo tï na yâ ti kota siokpari, fa so mo changé bê ti mo biani. Dutingo be-ta-zo ayeke mbeni kota ye mingi. Zia e oko oko kue e leke na bê ti e ti sara ye tongana ti David so lo tene lani: “Me mbi, fade mbi tambela na lege ti be-biani ti mbi.”​—Ps. 26:11.

[Akete tënë na gbe ni]

Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

• Mo lingbi ti sara nyen ti duti be-ta-zo?

• Na alege wa mo lingbi ti ngbâ be-ta-zo?

• Na lege wa zo alingbi ti kiri ti duti be-ta-zo?

[Encadré na lembeti 17]

‘SO TÂ NZONI SARANGO YE LA’

Mbeni wali so ayeke na ngo ti nze oku atene atënë so na ndo ti mbeni zo, so lo hinga lo pëpe, so asara ye na nzobe nga tâ na lege ni. Wali so ague na mbeni ndo ti kango kawa; na angbonga mingi na pekoni, lo bâ so lo girisa kete bozo ti nginza ti lo na ndo ni so. Lo yeke na wungo ti nginza 890 000 FCFA na yâ ni, mbeni wungo ti nginza so lo yeke fono ka na ni pëpe. Na pekoni, lo tene na mbeni zo ti sungo ambeti-songo: “Bê ti mbi afâ kue.” Ye oko, mbeni maseka-wali awara bozo ti wali so na lo gi hio ti kiri na ni na wani. Teti so lo wara wani pëpe, lo gue na ni na azo ti lapolice; na ala wara ni. Na singila na bê, wa ti nginza ni atene: “So tâ nzoni sarango ye la.” Nyen la apusu maseka-wali ni ti sara ngangu ti kiri na nginza ni? Mbeti-sango so atene so teti so maseka-wali ni ayeke Témoin ti Jéhovah, lo tene so “bungbi ti vorongo Nzapa so lo yeke na yâ ni la asara si lo sara ye tâ na lege ni.”

[Foto na lembeti 18]

Amaseka alingbi ti ngbâ be-ta-zo na gbe ti atara