Jéhovah alingbi ti tene e sepela lo na yanga oko

“I sepela L’Éternel.”​—PS. 111:1.

1, 2. Tënë “Alléluia” aye ti tene nyen? A sara kua na ni tongana nyen na yâ ti mbage ti Bible so aChrétien asû ândö na yanga ti Grec?

“ALLÉLUIA!” So ayeke tënë so a yeke mä ni mingi na yâ ti a-eglize so atene ala yeke mû peko ti Christ. Lâ oko oko, ambeni zo ayeke tene ni fani mingi na yâ ti alisoro ti ala. Ye oko, gi kete wungo ti ala si ahinga so tënë so andu Nzapa, na azo mingi so ayeke tene ni na yanga ti ala, sarango ye ti ala ane Nzapa pëpe (Tite 1:16). Mbeni bakari so afa nda ti atënë ti Bible atene so “azo ti sungo apsaume nde nde asara kusala na tënë ‘Alléluia’ ti tisa azo kue ti sepela Jéhovah legeoko na ala.” Biani, gbâ ti azo ti gingo nda ti atënë ti Bible atene so tënë “Alléluia” aye ti tene “ ‘I sepela Jah,’ [so ti tene] Jéhovah.”

² Ni la Bible ti Sango akiri na peko ti tënë so na Psaume 111:1 na tënë “I sepela L’Éternel”, wala Jah. Tënë “Alléluia” ayeke mbeni tënë so alondo na yanga ti Grec na asigigi fani osio na Apocalypse 19:1-6 ti fa kota ngia so acréature ayeke na ni na ngoi so a futi abungbi ti vorongo nzapa ti wataka. Na ngoi so ye so ayeke si, atâ wavorongo Jéhovah ayeke duti ande na mbeni nzoni nda ti tënë ti tene ala tene na nengo tere, “Alléluia!”

Akota kusala ti lo

3. Kota ndani so e yeke bungbi oko lakue lakue ayeke nyen?

³ Zo ti sungo Psaume 111 afa gbâ ti anda ti tënë nde nde so asara si Jéhovah alingbi biani ti tene e sepela lo na yanga oko. Versê 1 ni atene: “Fade mbi mû merci na L’Éternel na bê ti mbi kue, na yâ bungbi ti azo ti mbilimbili, na yâ bungbi ti azo.” A-Témoin ti Jéhovah laso ayeke nga na oko bibe so. Kota ndani so e yeke bungbi oko lakue, atâa na yâ ti acongrégation oko oko wala na ngoi ti akota bungbi ayeke ti sepela Jéhovah.

4. Azo alingbi ti sara nyen ti gi nda ti akusala ti Jéhovah?

⁴ “Kusala ti L’Éternel ayeke kota; azo kue so awara ngia dä, ala gi lege ti hinga nda ni.” (Ps. 111:2). Bâ so versê ni asara kua na tënë “gi lege ti hinga nda ni”. Mbeni buku atene so versê so andu azo so “agbu li nzoni na ndo ti akusala ti Nzapa na ala manda ye nzoni na ndo ni.” Jéhovah acréé aye ti sara apendere kusala nde nde. Lo créé lâ, sese nga na nze na lo zia ala na place ti ala. Aye so kue ayeke sara kua maboko na maboko na asara si na ndo ti sese, ndo amû wâ nzoni nga lumière ayeke dä; a sara nga si a yeke wara bï nga kota lâ, gbe ti ngu na buru nga guengo na kiringo ti kota ngu-ingo na yanga ti sese.

5. Aye so azo azi nda ni na ndo ti dunia kue afa nyen na e?

⁵ Azo ti senda-ye azi nda ti aye mingi na ndo ti ndo so sese ayeke dä na yâ ti kota bungbi ti atongoro so angoro lo. Ala zi nga nda ti aye na ndo ti nze: ala fa so dengingo ni, konongo ni nga na lege so a yeke ngoro na tere ti sese ayeke ga na aye ti nzoni mingi na sese. Place so sese nga na nze aduti dä nga na aye so ala sara na popo ti mba asara si ngu oko oko na ndo ti sese, e yeke wara apendere ngoi nde nde. Na ndo ni, azo ti senda-ye abâ so ndani so aye tongana bekpa na pupu abâ gigi ayeke ti tene sese abâ nzoni dä. Ni la, na yâ ti mbeni article (“The Designed ‘Just So’ Universe”), mbeni wafango ye na ndo ti senda-ye na da senda-gi atene: “A yeke ngangu pëpe ti hinga ndani so azo ti senda-ye mingi achangé bango ndo ti ala na yâ ti angu 30 so ahon, ala yeda so a yeke ngangu ti tene zo angbâ ti bâ so dunia kue abâ gigi gi tongaso. Na ngoi so e yeke gi nda ti aye nzoni na ndo ti sese ti e, e yeke bâ polele so mbeni kota wasarango ye so ayeke na ndara mingi la asara ni.”

6. Mo tene ti mo nyen na ndo ti lege so Nzapa aleke na zo?

⁶ Mbeni kota kusala ti Nzapa ayeke lege so lo leke na e (Ps. 139:14). Na ngoi so Nzapa ayeke leke lani azo, lo mû na ala mongoli, tere nga na aye tongana bê so zo ayeke na bezoin ni nga na kode na ngangu ti sara kua. Na tapande, Nzapa amû na zo ngangu ti sara tënë nga ti mä ndo, nga zo alingbi ti sû mbeti na ti diko ni, na aye so kue ayeke tongana mbeni miracle. Azo mingi alingbi ti sara aye so. Na ndo ni, a leke mo na mbeni pendere ye na yâ ti tere ti mo so amû lege na mo ti luti na nduzu. Lege so a sara na tere ti mo si mo lingbi ti tambela nga ti sara akua nde nde nga na lege so tere ti mo ayeke sara kua na kobe so mo te ti wara ngangu apika bê mingi. Nga, akamba ti tere ti mo so a iri ni anerf amû lege na mongoli ti mo ti mä tere na aye tongana lê ti mo nga na mê ti mo ti sara kua nzoni, na ye so ayeke kota mingi ahon ye kue so azo ti senda-ye alingbi ti sara. Ti tâ tënë ni, zo ayeke sara akpengba kusala gi ndali ti so lo yeke na mongoli nga na aye tongana lê na mê. Même mbeni kpengba wakode so amanda ye mingi na ahinga kua ti lo nzoni alingbi pëpe ti sara apendere ye bale-oko so zo ayeke sara kusala na ni mingi: ali ti maboko ti mo. Hunda tere ti mo: “Tongana fade Nzapa amû na zo pëpe ali ti maboko ti lo so ayeke sara kua pendere, zo alingbi ti sara apendere ye ti kode so ayeke pika bê ti zo?”

Akota kusala ti Nzapa na asarango ye ti lo

7. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e bâ Bible tongana oko ti akota kusala ti Nzapa?

⁷ Na yâ ti akota kusala ti Jéhovah a yeke wara apendere ye so lo sara ndali ti azo, so a sara tënë ni na yâ ti Bible. Bible ayeke nga mbeni kota kusala ti Jéhovah na atënë ti yâ ni kue ague oko. Nde na atanga ti abuku, a sû Bible “na gbe ti yingo ti Nzapa, na a yeke nzoni ti fa na ye na zo”. (2 Tim. 3:16). Na tapande, kozo mbeti ti Bible, Genèse afa tongana nyen Nzapa azi aye ti sioni lani na ndo ti sese na ngoi ti Noé. Use mbeti ni, Exode afa tongana nyen Jéhovah afa so lo yeke tâ Nzapa na lege so lo zi azo ti Israël na ngbâa na Égypte. Âmanke wasungo psaume ahinga aye so nzoni na ngoi so bê ti lo apusu lo ti tene: “Gloire na yango-iri ayeke kusala ti [Jéhovah], na mbilimbili ti Lo angbâ lakue. Lo sara si azo adabe ala na kusala ti kpene ti Lo. L’Éternel ayeke na grâce na nzobe.” (Ps. 111:3, 4). Mo yeda pëpe so akusala so Jéhovah asara ngbene ye giriri juska laso, so na popo ni a yeke wara aye so lo sara na ngoi ti mo laso, ayeke aye ti dabe ti zo na ndo ti “gloire na yango-iri” ti lo?

8, 9. (a) Na alege wa akusala ti Nzapa ayeke nde na ti azo? (b) Ambeni sarango ye ti Nzapa so agbu bê ti mo ayeke so wa?

⁸ Bâ nga so zo ti sungo psaume agboto lê na ndo ti apendere sarango ye ti Jéhovah tongana mbilimbili nga na nzoni bê. Mo hinga so azo ayeke azo ti siokpari na a yeke ngangu ti tene akusala ti ala aluti na ndo ti ye so ayeke mbilimbili. Mingi ni, akusala ti ala afa so ala yeke na bê ti warango ye, ala yeke sara kota bê nga ala yeke sara ye na baba. A yeke bâ ni polele na lege so azo ayeke sigigi na aye ti bira so ayeke sioni mingi ti wara nginza na peko ni nga ndali ti abira so ala yeke huru wâ na gbe ni. Aye so asara si azo kutu mingi abâ pasi nga awara aye ti sioni senge senge na peko ni. Nga, mingi ti akusala ti azo asara si azo ti yere abâ pasi na peko ni. Mbeni tapande ni so azo mingi alingbi ti fa ni ayeke ti angbâa so a mû ala ti leke ambeni kota da ti tênë na Égypte. Mingi ti ada ni so ayeke ndo ti lungo akuâ ti aPharaon so ayeke sara ye na baba. Na ndo ni, mingi ti akusala so azo ayeke sara laso asara si azo abâ pasi mingi nga “ayeke buba sese.”​—Diko Apocalypse 11:18.

⁹ Me akusala ti Jéhovah ayeke ti lo nde mingi, teti so a luti lakue gi na ndo ti ye so ayeke na lege ni. Na popo ti akusala ti lo, a yeke wara ye so lo leke na nzoni bê ti mû lege na azo so ayeke awasiokpari ti sö fini ti ala. Na lege ti ngere so a futa ti zi na azo, Nzapa “afa mbilimbili ti lo wani na gigi”. (aRom. 3:25, 26). Biani, “mbilimbili ti Lo angbâ lakue.” A yeke bâ nzoni bê ti Nzapa na lege so lo sara ye na kangango bê na mbage ti azo so ayeke awasiokpari. Na ambeni ngoi, lo sara ye na nzoni bê na mbage ti azo ti siokpari na ngoi so lo voro yanga na ala ti zia asioni sarango ye ti ala nga ti kiri na ndo ti nzoni lege.​—Diko Ézéchiel 18:25.

Jéhovah ayeke be-ta-zo na azendo ti lo

10. Tongana nyen Jéhovah afa so lo yeke be-ta-zo na mbele so lo te na Abraham?

¹⁰ “Lo mû kobe na ala so akpe mbeto ti Lo; fade Lo dabe Lo na tënë ti mbele ti Lo lakue.” (Ps. 111:5). A lingbi ti tene so ge, zo ti sungo psaume so ayeke sara tënë ti mbele so Nzapa ate na Abraham. Jéhovah amû zendo ti iri tënë nzoni na ndo ti ngongoa ti Abraham nga lo tene fade ala yeke mû yanga ti kodoro ti awato ti ala (Gen. 22:17, 18; Ps. 105:8, 9). Na yâ ti kozo gango tâ tënë ti azendo so, ngongoa ti Abraham aga mara ti Israël. Teti angu mingi, mara ni aduti na ngbâa na Égypte; me na pekoni, “Nzapa adabe Lo na mbele ti Lo na Abraham,” na lo zi mara ni na ngbâa (Ex. 2:24). Sarango ye ti Jéhovah na pekoni na mbage ti ala afa so lo mû ye mingi na ala. Lo mû na ala kobe ti kpengba mitele ti ala nga lo mû na ala kobe ti yingo ti mû maboko na ala ti sara ye ague oko na akpengba-ndia ti lo (Deut. 6:1-3; 8:4; Néh. 9:21). Na yâ ti angu ngbangbo mingi so aga na pekoni, fani mingi mara ni ake ti mä yanga ti Nzapa, atâa so lo tokua aprophète ti hunda na ala ti kiri na mbage ti lo. Ahon ngu 1 500 na pekoni so Nzapa azi ala na ngbâa na Égypte, lo tokua oko Molenge ti lo na sese. Mingi ti aJuif ake Jésus na ala yeda si a fâ lo. Na pekoni, Jéhovah asigigi na mbeni fini mara, Israël ti yingo so ayeke “Israël ti Nzapa.” Legeoko na Christ, mara so ayeke ngongoa ti Abraham na lege ti yingo, ngongoa so Jéhovah afa kozoni awe so na lege ni lo yeke iri tënë nzoni na ndo ti azo.​—aGal. 3:16, 29; 6:16.

11. Na lege wa Jéhovah angbâ lakue ti “dabe Lo na tënë ti mbele ti Lo” na Abraham?

¹¹ Jéhovah angbâ lakue ti “dabe Lo na tënë ti mbele ti Lo” nga na aye ti nzoni so lo mû zendo ti mû na azo na lege ti mbele so. Laso, lo yeke mû na e gbâ ti akobe ti yingo na ayanga ti kodoro ahon 400. Na ndo ni, lo ngbâ lakue ti kiri tënë na asambela so e tene na lo ti hunda na lo aye ti mitele so e yeke na bezoin ni, ti gue oko na atënë so atene: “Mû na e kobe ti e ti laso alingbi na bezoin ti lango ni.”​—Luc 11:3; Ps. 72:16, 17; És. 25:6-8.

Kota ngangu ti Jéhovah

12. Na lege wa a mû na azo ti Israël “ye ti héritier ti amara”?

¹² “Lo fa ngangu ti kusala ti Lo na azo ti Lo, na lege ti mû ye ti héritier ti amara na ala.” (Ps. 111:6). Mbeni kpengba ye so asi na yâ ti mbaï ti azo ti Israël, so zo ti sungo psaume ni alingbi ti dabe ti lo na ni ayeke zingo ala na Égypte na lege ti miracle. Na ngoi so na nda ni Jéhovah amû lege na azo ti Israël ti lï na Sese ti Zendo, ala wara lege ti hon na ngangu aroyaume so ayeke na mbage ti tö na do ti Ngu ti Jourdain. (Diko Néhémie 9:22-25.) Biani, Jéhovah amû na azo ti Israël “ye ti héritier ti amara”. Ye so afa biani so lo yeke na kota ngangu!

13, 14. (a) Wasungo psaume adabe ti lo peut-être na ye wa so andu Babylone so Nzapa asara ti fa ngangu ti lo? (b) Ambeni kota kusala wa ti zingo azo Jéhovah asara?

¹³ Ye oko, e hinga nzoni mingi so atâa aye kue so Jéhovah asara ndali ti azo ti Israël, ala ne lo pëpe nga ala ne pëpe akotara ti ala Abraham, Isaac nga na Jacob. Ala ngbâ lakue ti sara kpengba-li na Nzapa juska azo ti Babylone amû ala ague na ala na ngbâa (2 Chron. 36:15-17; Néh. 9:28-30). Ambeni zo ti gingo nda ti atënë ti Bible atene so a dü zo ti sungo Psaume 111 na pekoni so azo ti Israël alondo na ngbâa na Babylone akiri. Tongana a yeke tongaso, lo yeke na mbeni nzoni nda ti tënë ti sepela Jéhovah ndali ti so Jéhovah angbâ lakue ti mû maboko na ala nga ndali ti ngangu ti lo. Nzapa afa ni na lege so lo zi aJuif na ngbâa na Babylone: mbeni ngangu kodoro so ayeke zi angbâa pëpe.​—És. 14:4, 17.

¹⁴ Angu 500 tongaso na pekoni, Jéhovah asara kua na ngangu ti lo na mbeni lege so ayeke kota mingi na zingo azo so achangé bê ti ala na gbe ti ngbâa ti siokpari na kui (aRom. 5:12). Mbeni ye ti pekoni ayeke so lege azi na azo 144 000 ti ga adisciple ti Christ so a soro ala na lege ti yingo vulu ti gue na yayu. Na ngu 1919, Jéhovah asara kua na ngangu ti lo ti zi kete wungo ti aChrétien so a soro ala ti gue na yayu na gbe ti ngbâa ti abungbi ti vorongo nzapa ti wataka. A yeke gi na ngangu ti Nzapa la ala yeke sara akusala so ala yeke sara na ngoi ti nda ni so. Tongana ala gbu ngangu juska na kuâ, kâ na yayu, ala yeke komande ande sese legeoko na Jésus Christ ndali ti nzoni ti azo so achangé bê ti ala (Apoc. 2:26, 27; 5:9, 10). Azo ti Israël ti giriri awara lani gi mbeni mbage ti sese; me ti azo ti Israël ti yingo, ala yeke wara ande sese kue.​—Mat. 5:5.

Zo alingbi ti zia bê na akpengba-ndia so angbâ lakue

15, 16. (a) Na popo ti akusala ti maboko ti Nzapa, a yeke wara aye wa? (b) Andia wa Nzapa amû lani na azo ti Israël?

¹⁵ “Kusala ti tïtî Lo ayeke tene-biani na fango ngbanga ti mbilimbili; kpengba-tene ti Lo kue ayeke tâ tënë. Ala ngbâ lakue lakue, A sara ala na lege ti tene-biani na mbilimbili.” (Ps. 111:7, 8). Na popo ti “kusala ti tïtî [Jéhovah]”, a yeke wara atableau ti tênë use so lo sû anene ndia na lê ni teti azo ti Israël (Ex. 31:18). Andia so, so abungbi oko na tanga ti akpengba-ndia kue so aga mbage ti Ndia ti Moïse, aluti na ndo ti akpengba-ndia so ayeke ngbâ lakue na so zo alingbi ti zia bê dä.

¹⁶ Na tapande, mbeni oko ti andia so a sû na ndo ti atableau so atene: “Mbi, L’Éternel Nzapa ti mo, Mbi yeke Nzapa so asara mbanda.” Ndia ni akiri atene so Jéhovah ayeke sara “nzobe na awagame [saki] mingi ti ala so andoye [Lo] na abata commandement ti [Lo].” Na ndo ti atableau ti tênë ni a yeke wara nga akpengba-ndia so ayeke ngbâ lakue ti mû maboko na zo laso, so a hunda ti tene zo ‘ayekia babâ na mama ti lo’ nga so atene ‘a lingbi zo asara nzi pëpe.’ A yeke wara nga na tere ni ndia so afa na gigi kota ndara na lege so a hunda ti tene zo asara pëpe bê ti aye ti amba ti lo.​—Ex. 20:5, 6, 12, 15, 17.

Zo ti zingo e so ayeke nzoni-kue na so e kpe mbeto ti lo

17. Anda ti tënë wa alingbi ti sara si azo ti Israël abâ so iri ti Nzapa ayeke nzoni-kue?

¹⁷ “Lo to ye ti ton na azo ti Lo awe; Lo komande si tënë ti mbele ti Lo angbâ lakue; iri ti Lo ayeke nzoni-kue na ayeke ye ti mû mbeto.” (Ps. 111:9). Ge nga kue, âmanke zo ti sungo psaume ni ayeke bi bê lani na lege so Jéhovah aduti be-ta-zo na mbele so lo te na Abraham. Ti sara ye ague oko na mbele so, kozoni Jéhovah azia azo ti lo pëpe na ngoi so ala yeke angbâa na Égypte nga na pekoni lo zia ala pëpe na ngoi so ala yeke angbâa na Babylone. Na yâ ti aye use so kue, Jéhovah azi azo ti lo. Même gi ndali ti aye use so, azo ti Israël alingbi fade ti bâ iri ti Nzapa tongana mbeni ye so ayeke nzoni-kue.​—Diko Exode 20:7; aRomain 2:23, 24.

18. Ngbanga ti nyen mo bâ so a yeke mbeni kota pasa mingi ti tene iri ti Nzapa ayeke na ndo ti e?

¹⁸ A lingbi ti tene oko tënë so na ndo ti atâ Chrétien laso, so a zi ala na gbe ti ngbâa ti siokpari na kui. A lingbi e sara kue ti sara ye ague oko na kozo ye so a hunda na yâ ti tapande ti sambela: “Zia a sara si iri ti mo aga nzoni-kue.” (Mat. 6:9). A yeke nzoni gbungo li na ndo ti kota iri so apusu e ti kpe mbeto ti Nzapa. Zo ti sungo Psaume 111 ayeke na nzoni bango ndo na ndo ti kpengo mbeto ti Nzapa, ni la lo tene: “Kpengo mbeto ti L’Éternel ayeke komansema ti ndara. Azo kue so [abata acommandement ti lo], ala yeke azo so ahinga nda ti ye.”​—Ps. 111:10.

19. E yeke bâ ande nyen na yâ ti article ti peko?

¹⁹ Kpengo mbeto ti Nzapa ayeke mû maboko na e ti ke aye so ayeke sioni. A yeke mû nga maboko na e ti mû tapande ti apendere sarango ye ti Nzapa tongana ti so Psaume 112 afa na so e yeke bâ ande na yâ ti article ti peko. Psaume so afa ye so e lingbi ti sara ti duti na popo ti azo kutu mingi so na ngia na bê ayeke sepela Nzapa teti lakue lakue. Lo lingbi biani ti tene e sepela lo. “Sepelango Lo angbâ lakue.”​—Ps. 111:10.

Atënë ti gbu li dä

• Ngbanga ti nyen Jéhovah alingbi ti tene e sepela lo na yanga oko?

• Asarango ye wa ti Jéhovah e yeke bâ na yâ ti akusala ti lo?

• Mo bâ kota pasa so mo yeke na ni ti tene iri ti Nzapa ayeke na ndo ti mo so tongana nyen?

[Foto na lembeti 20]

Kozo ndani so e yeke bungbi oko lakue ayeke ti sepela Jéhovah

[Foto na lembeti 23]

Andia kue ti Jéhovah aluti na ndo ti akpengba-ndia so angbâ lakue lakue, na so zo alingbi ti zia bê dä