Warango amosoro so ‘ahonde ngangu na yâ ti lo’
“A yeke na yâ ti lo si a honde ngangu amosoro kue ti ndara na ti hingango ye.”—ACOL. 2:3.
1, 2. (a) A wara aye wa na ngu 1922? Aye ni so ayeke laso na ndo wa? (b) Bible atisa azo kue ti sara nyen?
TONGANA azo awara amosoro so ahonde, azo mingi mingi ayeke hinga tënë ni. Na tapande, Howard Carter, mbeni zo ti kodoro ti Grande-Bretagne so ayeke zo ti gingo aye ti akotara na gbe ti sese asara kua ngangu teti angu mingi na mbeni ndo so a yeke ngangu ti sara kua dä. Me na ngu 1922, lo wara mbeni ye ti mosoro mingi so apika bê ti azo! Lo wara ndo so a lu Pharaon Toutankhamon dä nga na aye kue so a lu lo na ni, so wungo ni ahon 5 000. Mingi ti aye ni so angbâ nzoni.
2 Atâa so aye so Carter awara apika lani bê ti azo mingi, me a zia mingi ti aye ni so gi na yâ ti amusée wala azo so ayeke na mosoro avo ni. A lingbi ti sara si azo ahinga aye so asi ândö wala a nzere na azo ti bâ ni, me a lingbi pëpe ti mû maboko na azo na yâ ti gigi ti ala ti lâ oko oko. Ye oko, Mbeti Nzapa atisa e ti gi amosoro so ayeke mû biani maboko na e. Tisango ndo so abâ azo oko oko kue, na futa ti pekoni ahon amosoro kue ti mitele.—Diko aProverbe 2:1-6.
3. Na alege wa amosoro so Jéhovah awa azo ti vorongo lo ti gi ayeke ga na aye ti nzoni na zo?
3 Bâ so amosoro so Jéhovah ahunda na azo so ayeke voro lo ti gi ayeke na ngere mingi. Na popo ti amosoro so a yeke wara “mbeto ti L’Éternel”, so alingbi ti bata zo si sioni asi na lo pëpe na yâ ti sioni ngoi ti laso (Ps. 19:10). Warango “lege ti hinga Nzapa” alingbi ti sara si zo awara ye so ayeke nzoni ahon atanga ni kue: kota kpengba songo na Lo ti Nduzu Ahon Kue. Na ndo ni, tongana e yeke na amosoro tongana ndara so alondo na Nzapa, hingango ye nga na bango yâ ti aye nzoni, e lingbi ti hon ndo ti akpale nga na agingo bê so e yeke wara lâ oko oko (aProv. 9:10, 11). E lingbi ti sara nyen ti wara mara ti amosoro so?
Warango amosoro na lege ti yingo
4. Ye wa ayeke fa na e ndo so e lingbi ti wara amosoro ti yingo dä?
4 Fani mingi, azo ti gingo aye ti akotara na gbe ti sese nga na ambeni zo ti gingo ye ni nde ayeke gue na ando nde nde ti gi amosoro. Me ti e, e hinga tâ ndo so zo alingbi ti wara amosoro ti yingo dä. Mbeti ti Nzapa, so ayeke tongana mbeni carte so afa ando so zo alingbi ti wara amosoro dä, afa na e tâ ndo so e lingbi ti wara amosoro so Nzapa amû zendo ni dä. Na sarango tënë ti Christ, bazengele Paul atene: “A yeke na yâ ti lo si a honde ngangu amosoro kue ti ndara na ti hingango ye.” (aCol. 2:3). Na ngoi so e yeke diko atënë so, e lingbi ti hunda tere ti e: ‘Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e gi amosoro so? Na lege wa “a honde” ni na yâ ti Christ? E yeke wara ni tongana nyen?’ Ti wara akiringo tënë ni, zia e gi nda ti atënë so bazengele ni atene.
5. Ngbanga ti nyen Paul asû tënë na ndo ti amosoro ti yingo?
5 Paul asû atënë so lani na amba ti lo aChrétien so ayeke na Colosses. Lo tene na ala so lo yeke tiri ngangu teti ala si “bê ti ala alingbi ti dë, tongaso si ala kue atingbi ti ga oko na yâ ti ndoye”. (Diko aColossien 2:1, 2.) Ngbanga ti nyen lo gi bê ti lo na ndo ti ala? A yeke polele so Paul ahinga so ambeni zo na popo ti ala ayeke maï lani senda-ndara ti aGrec na ala yeke wa aita ti kiri ti bata Ndia ti Moïse. Na azo ni so alingbi lani ti sara ngangu na ndo ti aita. Paul awa aita mingi, lo tene: “Ala sara hange si mbeni zo agbu ala na kûkû pëpe na lege ti senda-ndara na senge tënë ti handa so alondo na ngobo ti azo, so ague oko na aye ti dunia so, so ayeke tongana aye ti molenge, me a gue oko na Christ pëpe.”—aCol. 2:8.
6. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e bâ wango ti Paul na nene ni?
6 Laso, Satan na sioni dunia ti lo ayeke gi nga ti sara ngangu na ndo ti e. Na yâ ti ndara ti azo ti dunia so a yeke wara tënë ti gondango kota ti zo ahon ti gonda Nzapa nga na tënë so atene zo abâ gigi na lege ti nyama. Aye so asara ngangu na ndo ti lege so azo ayeke gbu na li ti ala, asarango ye ti ala, aye so ala zia na gbele ala ti sara nga na dutingo ti ala. Abungbi ti vorongo nzapa ti wataka asara si azo mingi abata alango ti amatanga nde nde. Mingi ni, aye so a fa na télé, alimon, amozoko nga na ambeni ye ti ngia ni nde ayeke pusu azo ti maï asioni nzara nde nde ti mitele, na mingi ti aye so a yeke wara na ndo ti Internet ayeke sara sioni na amaseka nga na azo so ngu ti ala ague na li ni. Tongana e mû ngoi mingi ti bâ wala ti mä aye so nga na ambeni ye nde so dunia so ayeke sigigi na ni, a lingbi hio tongaso ti sara ngangu na ndo ti lege so e yeke bâ na fango lege ti Jéhovah, na a yeke sara si e gbu tâ fini ngangu tongana ti kozo pëpe. (Diko 1 Timothée 6:17-19.) A yeke polele so e yeke na bezoin ti gbu nda ti atënë so Paul atene na aColossien nga ti bata na bê ti e wango so lo mû, tongana e ye pëpe ti tï na yâ ti sioni gbanda so Satan aleke na mayele ti gbu na e.
7. Aye use wa Paul atene so ayeke mû maboko na aColossien?
7 Ti kiri na ndo ti tënë so Paul atene na aColossien, e bâ so na pekoni so lo fa so lo yeke gi bê ti lo na ndo ti ala, lo fa aye use so ayeke dë bê ti ala na ayeke sara si ala duti beoko na yâ ti ndoye. Kozo ni, lo sara tënë ti kode ti “gbungo nda ti ye nzoni so ala yeke na ni”. A lingbi ala hinga biani so ala gbu nda ti atënë ti Bible na lege ni, si mabe ti ala aluti na ndo ti mbeni tâ nzoni ye (aHéb. 11:1). Na pekoni, lo sara tënë ti “tâ hingango ye ti tënë so Nzapa ahonde nda ni”. Ahon ti ngbâ gi na ndo ti akozo ye so Bible afa, a lingbi ala gbu nda ti aye ti Nzapa so nda ni alï mingi nzoni (aHéb. 5:13, 14). So anzoni wango teti aColossien nga teti e laso! Ye oko, e lingbi ti sara nyen ti hinga biani so e gbu nda ti aye nzoni nga so e yeke na tâ hingango ye? Paul afa ye so a luti na ndo ni na yâ ti kpengba tënë so lo tene na ndo ti Jésus Christ: “A yeke na yâ ti lo si a honde ngangu amosoro kue ti ndara na ti hingango ye.”
Amosoro so ‘ahonde’ na yâ ti Christ
8. Tënë “a honde” na yâ ti Christ aye ti tene nyen?
8 So a tene “a honde” na yâ ti Christ amosoro kue ti ndara na ti hingango ye aye pëpe ti tene so zo alingbi pëpe ti wara ni. Me, ye so aye gi ti tene so ti wara amosoro so, a lingbi e sara ngangu, nga e zia lê ti e gi na ndo ti Jésus Christ. Ye so ague oko na tënë so Jésus atene na ndo ti lo wani, lo tene: “Mbi yeke lege ni, tâ tënë na fini. Zo kue so aga na Babâ ayeke ga gi na lege ti mbi.” (Jean 14:6). Biani, ti hinga ye na ndo ti Nzapa, e yeke na bezoin ti mungo maboko ti Jésus nga na fango lege ti lo.
9. Akusala wa a mû na Jésus?
9 Na ndo ni so Jésus ayeke “lege ni”, lo tene ni yeke “tâ tënë na fini.” Ye so afa so lo yeke sara ye mingi ahon gi ti mû maboko na e ti ga nduru na Babâ ni. Tongana e ye ti gbu nda ti atâ tënë ti Bible nga ti wara fini ti lakue lakue, a lingbi e hinga akusala so a mû na lo. Biani, a yeke na yâ ti Jésus si a honde amosoro ti yingo so ahon tanga ti amosoro kue, na azo so ayeke manda Bible la alingbi ti gi yâ ti Bible nzoni ti wara ni. Zia e bâ ambeni mosoro so andu biani gigi ti e ti kekereke nga na songo ti e na Nzapa.
10. A-Colossien 1:19 nga 2:9 afa na e nyen na ndo ti Jésus?
10 “A yeke na yâ ti lo si asarango ye ti tere ti Nzapa kue kue kue aga mbeni tere na a duti dä.” (aCol. 1:19; 2:9). Teti so Jésus ayeke na tere ti Babâ ti lo na yayu teti angu mingi mingi, lo hinga asarango ye ti Nzapa nga na aye so lo ye nzoni mingi ahon ti tanga ti azo. Na yâ ti angoi kue so Jésus asara kusala ti lo lani na sese, lo fa na azo ye so Babâ ti lo afa na lo nga azo ayeke bâ asarango ye so Babâ ti lo afa na lo na lege ti aye so lo sara. Ni la lo lingbi lani ti tene: “Zo so abâ mbi abâ nga Babâ awe.” (Jean 14:9). Ndara kue ti Nzapa nga na hingango ye ti lo kue ahonde, wala aduti na yâ ti Christ; nga, tâ nzoni lege so ahon atanga ni kue ti manda ye na ndo ti Jéhovah ayeke ti manda ye nzoni na ndo ti Jésus.
11. Na lege wa aprophétie ti Bible abâ Jésus?
11 “Fango tënë na ndo ti Jésus ayeke ye so aprophétie agboto lê dä.” (Apoc. 19:10). Atënë so afa so aprophétie ti Bible so ayeke mingi aga tâ tënë na ndo ti Jésus. Ti londo na kozo prophétie so Jéhovah atene, so a sû na Genèse 3:15, ti si na apendere suma so ayeke na yâ ti mbeti ti Apocalypse, zo alingbi ti gbu nda ti aprophétie ti Bible nzoni gi tongana lo hinga kusala so Jésus so ayeke Messie ayeke sara na yâ ti Royaume ti Nzapa. Ye so afa ngbanga ti nyen azo so ayeda pëpe so Jésus ayeke Messie ti zendo ni alingbi pëpe ti gbu nda ti mingi ti aprophétie so ayeke na yâ ti mbage ti Bible so a sû ândö na Hébreu. Ye so afa nga ngbanga ti nyen azo so ane pëpe mbage ti Bible so, so a yeke wara gbâ ti aprophétie na ndo ti Messie dä, abâ so Jésus ayeke gi mbeni kota zo so ayeke lani na fini. Hingango ye na ndo ti Jésus asara si awakua ti Jéhovah agbu nda ti aprophétie ti Bible so ade ti ga tâ tënë pëpe.—2 aCor. 1:20.
12, 13. (a) Na lege wa Jésus ayeke “lumière ti dunia so”? (b) So a zi aChrétien na yâ ti bingo na lege ti yingo awe so, a yeke ngbanga ti ala ti sara nyen?
12 “Mbi yeke lumière ti dunia so.” (Diko Jean 8:12; 9:5.) Angu mingi kozoni si Jésus aga na sese, prophète Ésaïe atene: “Azo so atambela na yâ bingo, ala bâ kota lumière; ala so aduti na sese ti bingo ti kui giriri, lumière asu na ndo ala awe.” (És. 9:1). Bazengele Matthieu afa so prophétie so aga tâ tënë na ndo ti Jésus na ngoi so lo to nda ti fa tënë, lo tene: “Ala changé bê ti ala, ngbanga ti so royaume ti yayu aga nduru awe.” (Mat. 4:16, 17). Fango tënë ti Jésus azi lê ti azo na lege ti yingo nga azi ala na gbe ti ngbâa ti afango ye ti wataka. Jésus atene: “Mbi ga tongana mbeni lumière na yâ ti dunia so, si azo kue so ayeke mä na bê na mbi angbâ na yâ ti bingo pëpe.”—Jean 1:3-5; 12:46.
13 Angu mingi na pekoni, bazengele Paul atene na amba ti lo aChrétien, lo tene: “Ândö ala yeke bingo, me fadeso ala yeke lumière teti ala sara beoko na Seigneur. Ala ngbâ ti tambela tongana amolenge ti lumière.” (aÉph. 5:8). So a zi aChrétien na yâ ti bingo na lege ti yingo awe, a yeke ngbanga ti ala ti tambela tongana amolenge ti lumière. Ye so ague oko na ye so Jésus atene na adisciple ti lo na yâ ti Fango ye ti lo na ndo ti hoto: “Zia lumière ti ala aza na gbele azo, si azo ni alingbi ti bâ anzoni kusala ti ala na ala mû gloire na Babâ ti ala so ayeke na yayu.” (Mat. 5:16). Mo yeke bâ na nene ni mingi amosoro ti yingo so mo wara na yâ ti Jésus, na a sara si na lege ti tënë ti yanga ti mo nga na anzoni sarango ye ti mo ti Chrétien mo yeke wa ambeni zo ti gi ni?
14, 15. (a) Na lege wa a sara kua lani na angasangbaga nga na ambeni nyama na yâ ti tâ vorongo? (b) Ngbanga ti nyen kusala so Jésus asara tongana “Molenge ti ngasangbaga ti Nzapa” ayeke mosoro so ahon atanga ni kue?
14 Jésus ayeke “Molenge ti ngasangbaga ti Nzapa”. (Jean 1:29, 36). Na yâ ti Bible kue, a yeke sara kua na angasangbaga ti pardone siokpari ti azo nga ti sara si azo aga nduru na Nzapa. Na tapande, na pekoni so Abraham afa so lo yeda na bê ti lo kue ti mû Isaac molenge ti lo ti koli na sandaga, a hunda na lo ti sara sioni pëpe na Isaac. Nga na pekoni, a sara si lo wara mbeni koli ngasangbaga ti mû na place ti Isaac (Gen. 22:12, 13). Na ngoi so a zi azo ti Israël na sese ti Égypte, a kiri a sara mbeni kota kua na angasangbaga; ti so ni so ti sara na “Pâque ti L’Éternel.” (Ex. 12:1-13). Na ndo ni, Ndia ti Moïse amû lege na azo ti mû mara ti anyama nde nde na sandaga, na angasangbaga na angasa ayeke na yâ ni.—Ex. 29:38-42; Lév. 5:6, 7.
15 Ye oko, asandaga so, même asandaga kue so azo ayeke mû, alingbi pëpe ti zi azo biani biani na gbe ti siokpari na kui (aHéb. 10:1-4). Me ti Jésus, lo yeke ‘Molenge ti ngasangbaga ti Nzapa so azi siokpari ti dunia so’. Gi oko ye so asara si Jésus ayeke mbeni mosoro so ngere ni ayeke ngangu mingi ahon amosoro kue ti mitele so azo awara ni. Ni la a yeke nzoni e mû ngoi ti manda ye nzoni na ndo ti ngere so a futa ti zi azo nga e mä na bê na pendere ye so a leke so. Na sarango tongaso, a yeke mû lege na e ti wara mbeni ye ti nzoni mingi nga na futa: ti ala ti “kete kundu,” ala yeke wara gloire na yango-iri na tere ti Christ na yayu; ti “ambeni ngasangbaga”, ala yeke wara fini ti lakue lakue na yâ ti Paradis na ndo ti sese.—Luc 12:32; Jean 6:40, 47; 10:16.
16, 17. Ngbanga ti nyen a lingbi e gbu nda ti kusala so Jésus ayeke sara tongana “Kota Mokonzi ti mabe ti e na Lo so asara si mabe ti e alingbi kue”?
16 Jésus ayeke “Kota Mokonzi ti mabe ti e na Lo so asara si mabe ti e alingbi kue.” (Diko aHébreu 12:1, 2.) Na aHébreu chapitre 11, Paul atene mbeni kpengba tënë na ndo ti mabe. Na yâ ti tënë ni so, lo fa na nduru tënë nda ti ye so a iri ni mabe; nga lo fa molongo ti akoli na awali so mabe ti ala akpengba mingi, azo tongana Noé, Abraham, Sara nga na Rahab. So Paul ahinga aye so kue awe, lo wa amba ti lo aChrétien ti zia si ‘lê ti ala ayeke gi na ndo ti Jésus, Kota Mokonzi ti mabe ti e na Lo so asara si mabe ti e alingbi kue.’ Ndali ti nyen?
17 Atâa so akoli na awali ti giriri so, so ayeke be-ta-zo na so e wara molongo ti ala na aHébreu chapitre 11 ayeke na kpengba mabe na yâ ti zendo ti Nzapa, ala hinga anzene nzene ye kue pëpe na ndo ti lege so Nzapa ayeke sara ande si zendo ti lo aga tâ tënë na lege ti Messie nga na Royaume ni. Tongaso, mabe ti ala alingbi lani kue pëpe. Ti tâ tënë ni, même azo so Jéhovah asara lani kua na ala ti sû gbâ ti aprophétie na ndo ti Messie agbu nda ti atënë so ala sû so kue pëpe (1 Pi. 1:10-12). A yeke gi na lege ti Jésus si mabe ti e ayeke lingbi kue. A yeke tâ kota ye mingi ti tene e hinga polele nda ti kusala so Jésus ayeke sara tongana “Kota Mokonzi ti mabe ti e na Lo so asara si mabe ti e alingbi kue” na e yeda na ni.
Ngbâ ti gi ye
18, 19. (a) Fa ambeni mosoro ti yingo so ahonde na yâ ti Christ. (b) Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e ngbâ ti bâ ndo na mbage ti Jésus ti wara amosoro ti yingo?
18 E bâ gi ambeni kpengba kusala so Jésus ayeke sara na yâ ti ye so Nzapa aleke ti sara ndali ti salut ti azo. Ye oko, ambeni mosoro ayeke nga dä so ahonde na yâ ti Christ. Ti wara amosoro so ayeke zia ande ngia na bê ti e nga ayeke ga na e aye ti nzoni. Na tapande, bazengele Pierre airi Jésus “Kota Mokonzi so azi lege ti fini” nga “tongoro ti ndapre” so asigigi (Kus. 3:15; 5:31; 2 Pi. 1:19). Nga Bible airi Jésus “Amen”. (Apoc. 3:14). Mo hinga nda ti airi so nga na nene ti airi so? Tongana ti so Jésus atene, “ala ngbâ ti gi ye, na fade ala yeke wara ni.”—Mat. 7:7.
19 Na yâ ti mbaï kue ti azo, mbeni zo so akusala so lo sara ayeke kota mingi na yâ ti ye so Nzapa aleke ti sara teti azo nga so akusala ni andu mingi nzoni duti ti e ti lakue lakue ti hon Jésus ayeke dä pëpe. Na yâ ti lo a yeke wara amosoro ti yingo so zo oko oko kue alingbi hio ti wara ni tongana lo gi ni na bê ti lo kue. Zia na ngia na bê e gi ti wara amosoro so ‘ahonde ngangu’ na yâ ti lo nga e bâ nzoni na pekoni.
Mo dabe ti mo na ni?
• A wa aChrétien ti gi amosoro wa?
• Ngbanga ti nyen wango so Paul amû na aColossien alingbi nga na e laso?
• Fa ambeni mosoro ti yingo so ‘ahonde’ na yâ ti Christ nga fa nda ni.
[Afoto na lembeti 10]
Bible ayeke tongana mbeni carte so afa na e lege ti si na amosoro so ‘ahonde ngangu’ na yâ ti Christ