Fa ye na amolenge ti mo
Azo so asû mbeti na ndo ti Jésus
ANZERE na mo ti duti ndo oko na ambeni zo ti diko ye na ndo ti Jésus?—a Bê ti ambeni zo adö ti bâ so na yâ ti Bible, a yeke wara pëpe mbeni mbeti so Jésus la asû ni. Me na popo ti azo so asû Bible, azo miombe la atene na e atënë mingi na ndo ti lo. Azo miombe so ayeke lani dä na ngoi so Jésus ayeke na ndo ti sese na ala sara tënë ti aye so Jésus afa lani. Mo peut ti fa iri ti ala miombe kue?— A yeke Matthieu, Marc, Luc na Jean. Atanga ni osio ayeke Pierre, Jacques, Jude nga na Paul. Nyen la mo hinga na ndo ti ala?—
Zia e sara tënë kozoni na ndo ti ambeni ota so ayeke lani na popo ti abazengele 12 ti Jésus. Mo hinga iri ti ala?— A yeke Pierre, Jean na Matthieu. Pierre asû alettre use na amba ti lo aChrétien. Lo fa na ala aye so Jésus atene na aye so lo sara. Zi Bible na 2 Pierre 1:16-18 na diko atënë so Pierre atene na ngoi so lo mä Jéhovah na yayu kâ ayeke sara tënë na Jésus na sese ge.—Matthieu 17:5.
Bazengele Jean asû ambeti oku ti Bible. Lo duti lani na tere ti Jésus na ngoi so Jésus ayeke te ndangba kobe ti lo na adisciple. Jean ayeke nga lani dä na ngoi so Jésus akui (Jean 13:23-26; 19:26). Na popo ti aÉvangile osio so asara tënë na ndo ti Jésus, Jean asû mbeni oko. Lo sû nga na yâ ti mbeti ti Apocalypse tënë ti aye so Jésus afa na lo nga lo sû alettre ota ti Bible so iri ti lo ayeke na ndo ni (Apocalypse 1:1). Ota zo ni ayeke Matthieu so aga mbeni bazengele ti Jésus. Lo yeke lani zo ti rongo nginza ti lampo.
Ambeni use ahinga Jésus nzoni mingi. Ala yeke angambe ti Jésus, amolenge ti Joseph na Marie (Matthieu 13:55). Ala ga lani adisciple ti Jésus pëpe na ngoi so lo komanse ti fa tënë. Teti so lo yeke fa tënë mingi, ala tene même so ye asara li ti lo (Marc 3:21). Iri ti ala ayeke nyen?— Mbeni oko, iri ti lo ayeke Jacques. Lo la lo sû mbeti ti Jacques. Iri ti mbeni ayeke Judas so a iri nga lo Jude. Lo la lo sû mbeti ti Jude.—Jude 1.
Ambeni zo use so asû mbeti na ndo ti Jésus ayeke Marc na Luc. Mama ti Marc so ayeke Marie ayeke lani na mbeni kota da na Jérusalem. A yeke na yâ ti da so la akozo Chrétien ayeke sara bungbi dä, même bazengele Pierre kue (Kusala 12:11, 12). Na bï so Jésus asara ndangba Pâque ti lo na abazengele ti lo, a yeke peut-être Marc la amû lani peko ti ala tongana ala gue na yaka ti Gethsémané. Na ngoi so a gbu Jésus, aturugu agbu Marc me lo kpe sân bongo.—Marc 14:51, 52.
Luc, mbeni docteur so ahinga kua ti lo nzoni aga disciple peut-être na peko ti kuâ ti Jésus. Lo gi nda ti aye nzoni na ndo ti Jésus na aye so lo sû na ndo ti Jésus ayeke polele nga ayeke tâ tënë. Na pekoni, Luc aga mbeni kamarade ti bazengele Paul so lo na lo ague na ando nde nde. Nga, lo la lo sû mbeti ti Kusala.—Luc 1:1-3; Kusala 1:1.
Tanga ti zo so asû mbeti na ndo ti Jésus ayeke Paul. Lo manda ye na gbe ti Gamaliel so ayeke mbeni kota maître ti ndia. Teti so aFarizien la abata Paul so a iri lo ândö Saul na afa ye na lo, lo ke lani adisciple ti Jésus na lo kue lo sara nga si a fâ ala (Kusala 7:58–8:3; 22:1-5; 26:4, 5). Mo hinga ye so asara si Paul ahinga tâ tënë na ndo ti Jésus?—
Biani, Paul amû lege ti gue na Damas ti gbu adisciple ti Jésus, na gi gbagburu tongaso mbeni lumière so alondo na yayu aza asara si lê ti lo avuko. Lo mä mbeni go so ahunda lo atene: “Saul, Saul, mo yeke sara ye ti ngangu na mbi ngbanga ti nyen?” Jésus la ayeke sara lani tënë so! Lo tene na Paul ti gue na Damas. Na pekoni, Jésus ahunda na disciple ti lo Ananias ti gue ti sara tënë na Paul; na Paul aga mbeni disciple ti Jésus (Kusala 9:1-18). Paul asû ambeti 14 ti Bible, ti londo na mbeti na aRomain ti si na mbeti na aHébreu.
Mo komanse awe ti diko ambeti ti Bible so asara tënë na ndo ti Jésus, wala mbeni zo ayeke diko ni na mo?— Na ngoi so mo de kete so mbeni ye so ayeke nzoni ahon atanga ni so mo lingbi ti sara na yâ ti gigi ti mo ayeke ti komanse ti manda ye so Bible atene na ndo ti Jésus.
[Kete tënë na gbe ni]
a Tongana mo yeke diko ye na molenge na mo bâ a zia (—), a fa so a lingbi mo luti kete na mo hunda tënë na lo nga mo wa lo ti fa tënë ti bê ti lo.
AHUNDANGO NDO:
▪ Na popo ti abazengele ti Jésus, ala so wa la asû ambeni mbeti ti Bible?
▪ Aita ti Jésus use asû ambeni mbeti Bible. A yeke azo wa?
▪ Ngbanga ti nyen Marc ahinga Jésus, me Luc ahinga lo pëpe?
▪ Paul aga disciple ti Jésus tongana nyen?
[Afoto na lembeti 21]
Jude
Marc
Pierre
Matthieu
Paul
Jacques
Luc
Jean