Jéhovah ayeke ye ti mbi

“Mbi yeke ye ti mo, na Mbi yeke ye ti héritier ti mo na popo ti amolenge ti Israël.”​—NOM. 18:20.

1, 2. (a) Na ngoi so a kangbi yâ ti sese ni na akete mara kue ti Israël, aLévite awara mbeni sese? (b) Tënë ti dengo bê wa Jéhovah atene na aLévite?

NA PEKONI so azo ti Israël amû kota mbage ti Sese ti Zendo awe, Josué abi bê ti lo ti kangbi yâ ti sese ni. Lo na Kota Prêtre Eléazar nga na amokonzi ti akete mara ni la asara ni (Nom. 34:13-29). Me ti aLévite, ala wara pëpe mbeni sese tongana ye ti héritier tongana ti so tanga ti akete mara ni awara (Jos. 14:1-5). Ngbanga ti nyen aLévite awara pëpe mbeni sese, wala ye ti ala, teti kete mara ti ala na Sese ti Zendo? A girisa na ndo ti ala?

² Kiringo tënë ni ayeke na yâ ti tënë so Jéhovah atene na aLévite. Ti fa so Jéhovah azia ala pëpe, lo tene na ala lo tene: “Mbi yeke ye ti mo, na Mbi yeke ye ti héritier ti mo na popo ti amolenge ti Israël.” (Nom. 18:20). Tënë so Jéhovah atene: “Mbi yeke ye ti mo” ayeke biani tënë ti dengo bê! Bê ti mo ayeke duti tongana nyen tongana Jéhovah atene tënë so na mo? Mo lingbi ti tene hio mo tene: ‘Jéhovah alingbi ti mû zendo so na mara ti zo tongana mbi so?’ Mo lingbi nga ti tene: ‘Laso, Jéhovah alingbi ti duti ye ti mbeni Chrétien so alingbi kue pëpe?’ Ahundango ndo so ayeke kota mingi ndali ti so andu mo nga na azo so mo ndoye ala. Tongaso, zia e bâ nda ti tënë so Nzapa atene so. A yeke mû maboko na e ti hinga tongana nyen la Jéhovah alingbi ti duti ye ti aChrétien laso. Lo lingbi nga ti duti ye ti mo, atâa beku ti mo ayeke ti wara fini na yayu wala ti wara fini na yâ ti paradis na ndo ti sese.

Jéhovah abâ lege ti aLévite

3. Nyen la apusu Nzapa ti soro aLévite ti sara kusala ti lo?

³ Kozoni si Jéhovah amû Ndia na azo ti Israël, amokonzi ti sewa la ayeke sara kusala tongana aprêtre teti sewa ti ala wani. Me na ngoi so Nzapa amû Ndia na azo ti Israël, lo soro ambeni zo ti kete mara ti Lévi ti sara gi kusala ti prêtre nga na azo ti mungo maboko na ala. Ye so abâ gigi tongana nyen? Na ngoi so Nzapa afuti akozo molenge ti azo ti Égypte, lo zia akozo molenge kue ti azo ti Israël nde teti lo. Ye so aye ti tene so lo mû ala ti sara kusala ti lo. Na pekoni, Jéhovah aga na mbeni kota gbiango ye. Lo tene: “Mbi kamata azo ti mara ti Lévi . . . na place ti akozo molenge kue ti amolenge ti Israël”. Teti so wungo ti akozo molenge ti tanga ti akete mara ti Israël ayeke mingi ahon ti aLévite, Jéhovah atene na tanga ti azo ti Israël ti futa mbeni ngere na place ti “ala so wungo ti ala ahon wungo ti azo ti mara ti Lévi”. (Nom. 3:11-13, 41, 46, 47). Tongaso, aLévite alingbi fadeso ti sara kusala so a lingbi ala sara na Nzapa ti Israël.

4, 5. (a) So a tene Nzapa ayeke ye ti aLévite aye ti tene nyen? (b) Nzapa abâ lege ti aLévite lani tongana nyen?

⁴ Kusala so a mû na aLévite so aye ti tene nyen teti ala? Jéhovah atene so lo yeke ye ti ala na lege so ahon ti tene lo mû na ala mbeni sese tongana ye ti héritier, Jéhovah amû na ala mbeni ye so ngere ni ayeke kota mingi, mbeni kota kusala ti tene ala sara. “Kusala ti prêtre ti L’Éternel” la ayeke ye ti héritier ti ala (Jos. 18:7). Atënë so angoro Nombre 18:20 amû maboko na e ti hinga so ala yeke wara aye so ala yeke na bezoin ni na lege ti mitele. (Diko Nombre 18:19, 21, 24.) A lingbi a mû lani na aLévite “dîme kue ti azo ti Israël ti ga ye ti héritier ti ala ti futa ala teti kusala so ala yeke sara”. Ye so aye ti tene so alê ti kobe so sese ti azo ti Israël ayeke lë nga wungo ti anyama ti ala so ague na li ni, a lingbi ala kangbi yâ ni bale-oko na ala mû mbage ni oko na aLévite. Na pekoni, aLévite ayeke mû dîme ti “ye ti nzoni ahon kue” so ala wara ti mû maboko na aprêtrea (Nom. 18:25-29). Aprêtre ayeke wara nga “offrande ti yango-na-nduzu ti ye ti nzoni-kue” so amolenge ti Israël aga na ni na Nzapa na yâ ti temple so a yeke voro lo dä. Azo so ayeke sara kusala ti prêtre ayeke biani na anzoni raison ti mä na bê so Jéhovah ayeke bâ lege ti ala.

⁵ A bâ so azo ti Israël ayeke mû mbeni use dîme. Asewa ti azo ti Israël ayeke mû dîme so ti tene a bâ na lege ti kobe, sämba nga na aye ti ngia na ngoi ti akota bungbi so a yeke sara ni ngu oko oko (Deut. 14:22-27). Ye oko, na nda ti ota ngu ni nga na omene ngu ni ti ngoi ti Sabbat so aninga angu mbasambala, azo ti Israël ayeke mû dîme so ti mû maboko na awayere nga na aLévite. Ngbanga ti nyen a sara tënë ti aLévite na yâ ti ndia so? Ngbanga ti so ala yeke na ‘ye wala ye ti héritier’ na sese ti Israël pëpe.​—Deut. 14:28, 29.

6. So aLévite ayeke lani pëpe na mbeni ndo na sese ti Israël, ala lango na ndo wa?

⁶ Mo lingbi ti hunda tere ti mo mo tene: ‘Tongana a mû lani ndo na aLévite pëpe, ala lango na ndo wa?’ Nzapa abâ lege ti ala. Lo mû na ala agbata 48 nga na ando ti tengo pere ti anyama so ayeke na tere ni. Na popo ti agbata so a yeke wara agbata omene ti batango zo (Nom. 35:6-8). Tongaso, aLévite ayeke lani na mbeni ndo so ala yeke lango dä na ngoi so ala yeke sara kua na temple ti Nzapa pëpe. Azo so amû tere ti ala ti sara kusala ti Jéhovah, lo bâ lege ti ala nzoni mingi. Tongana nyen la aLévite alingbi ti fa so Jéhovah ayeke lani ye ti ala? Ala yeke fa ni na lege so ala zia bê ti ala kue na Jéhovah so aye ti bâ lege ti ala nga so ayeke na ngangu ti mû na ala ye so ala yeke na bezoin ni.

7. Ti tene Jéhovah aga ye ti aLévite, a lingbi ala sara nyen?

⁷ Ndia ni adë ngbanga pëpe na ndo ti mbeni zo ti Israël so amû dîme pëpe. Me tongana azo asara ye pëpe alingbi na ndia ti Jéhovah na ndo ti tënë ti dîme, aprêtre nga na aLévite ayeke bâ pasi. A yeke ye so asi lani na ngoi ti Néhémie. Ye so asara si aLévite adö kua ti ala azia ti gue ti fâ yaka. (Diko Néhémie 13:10.) A-Lévite alingbi ti wara ye so ala yeke na bezoin ni ti mû maboko na ala gi tongana mara ni asara ye alingbi na Ndia ti Jéhovah. A lingbi nga aprêtre na aLévite amä na bê na Jéhovah nga na alege so lo yeke mû na ala aye so ala yeke na bezoin ni.

Ambeni Lévite amû Jéhovah tongana ye ti ala

8. Fa gingo bê so Asaph awara.

⁸ Tongana a mû aLévite kue tongana mbeni kete mara, ala mû Jéhovah tongana ye ti ala. Me, tongana ambeni Lévite aye ti sara tënë ti songo ti ala na Nzapa nga na ziango bê ti ala na lo, ala yeke tene “L’Éternel ayeke ye ti héritier ti mbi”. (Toto ti Jér. 3:24). Mbeni oko ti aLévite so ayeke zo ti hengo bia na ti sigingo na bia. E lingbi ti tene so a yeke Asaph, wala mbeni zo na yâ ti sewa ti lo. Asaph ayeke lani mbeni kota zo ti hengo bia na yâ ti kete mara ti aLévite na ngoi ti Gbia David (1 Chron. 6:31-43). Psaume 73 atene so Asaph (wala mbeni oko ti ahale ti lo) asara kota bê na tere ti azo ti sioni na lo hinga pëpe ndani so gigi ti ala ayeke nzoni mingi. Lo tene même lo tene: “Mbi sara si bê ti mbi avuru senge senge, na mbi sukula maboko ti mbi si tënë ayeke na li ti mbi pëpe.” A yeke mo bâ mo tene Asaph agirisa so kua so Jéhovah amû na lo ti sara ayeke mbeni kua so ayeke tâ nde mingi. Lo girisa so Jéhovah ayeke ye ti lo. Bê ti lo agi lo juska lo “gue na Ndo ti Nzoni-kue ti Nzapa”.​—Ps. 73:2, 3, 12, 13, 17.

9, 10. Ngbanga ti nyen Asaph atene Nzapa ayeke ‘Ye Ti Héritier ti lo lakue’?

⁹ Na ngoi so Asaph ayeke na yâ ti temple, lo komanse ti bâ aye tongana ti so Nzapa ayeke bâ na ni. Ye so asi na Asaph so alingbi ti si na mo nga. Peut-être na mbeni ngoi mo bâ pëpe akota pasa so mo yeke na ni na lege ti yingo na mo komanse ti bi bê ti mo gi na ndo ti aye ti mitele so mo lingbi ti wara. Me na ngoi so mo manda Mbeti ti Nzapa na mo gue na abungbi, mo kiri mo bâ aye tongana ti Jéhovah. Asaph ahinga ye so ayeke si ande na nda ni na azo ti sioni. Lo gbu li na ndo ti aye ti nzoni so lo wara ndali ti so lo yeke wakua ti Nzapa. Na nda ni lo tene so Jéhovah ayeke gbu maboko ti ni ti koli ti fa lege na ni. Ni la, lo tene na Jéhovah lo tene: ‘Na sese so, mbi wara ngia na zo nyen? gi na Mo pëpe?’ (Ps. 73:23, 25). Na pekoni lo tene so Nzapa ayeke ye ti lo. (Diko Psaume 73:26.) Atâa so ‘mitele na bê’ ti zo ti sungo psaume so “awoko,” Nzapa ayeke duti ‘Ye Ti Héritier ti lo lakue.’ Zo ti sungo psaume so ahinga lani na bê ti lo kue so Nzapa ayeke ngbâ ti hinga lo tongana mbeni kamarade ti lo. Nzapa ayeke girisa pëpe kusala so lo sara na bê ti lo kue (Zo-ti. 7:1). Ye so adë lani bê ti Asaph! Lo he bia lo tene: “A yeke nzoni na mbi ti ga nduru na Nzapa. Mbi zia bê ti mbi na L’Éternel Nzapa, Ndo Ti Bata tere ti mbi”.​—Ps. 73:28.

¹⁰ So Asaph atene Nzapa ayeke ye ti lo, lo yeke sara gi pëpe tënë ti aye ti mitele so lo yeke wara lani ndali ti so lo yeke Lévite. Lo yeke sara lani kozoni kue tënë ti kusala so lo yeke sara na Jéhovah nga songo so lo yeke na ni na Lo so ayeke na nduzu na ndo ti aye kue (Jacq. 2:21, 22). Ti bata songo so, a lingbi Asaph angbâ ti mä na bê na Jéhovah na ziango bê ti lo kue na lo. A lingbi lo hinga na bê ti lo kue so Jéhovah ayeke futa lo na mungo na lo mbeni pendere gigi ti kekereke tongana lo mä yanga ti Jéhovah. Mo nga kue, mo lingbi ti duti na mara ti kpengba mabe so na mbage ti Lo ti Ngangu Ahon Kue.

11. Tënë wa Jérémie ahunda, nga tongana nyen la Jéhovah akiri tënë na ni?

¹¹ Mbeni Lévite so atene lani ‘L’Éternel ayeke ye ti héritier ti ni’ ayeke prophète Jérémie. Zia e bâ nda ti tënë ti Jérémie so. Lo lango lani na Anatoth, mbeni gbata ti aLévite so ayeke nduru na Jérusalem (Jér. 1:1). Na mbeni ngoi, li ti Jérémie akpe na lo hunda lo tene ngbanga ti nyen gigi ti azo ti sioni ayeke nzoni me azo so ayeke sara ye so ayeke mbilimbili ayeke bâ pasi? (Jér. 12:1). Na pekoni so lo bâ ye so ayeke si lani na Jérusalem nga na Juda, lo dema tere na Jéhovah. Jérémie ahinga so Jéhovah ayeke mbilimbili. Prophétie so Jéhovah apusu Jérémie ti fa nga lege so Lo sara si a ga tâ tënë aduti tongana mbeni kpengba kiringo tënë na hundango ndo so. Ti gue oko na aprophétie so, azo so amä yanga ti Jéhovah asö kuâ me azo ti sioni so adengi mê pëpe na agbotongo mê so awara kuâ.​—Jér. 21:9.

12, 13. (a) Nyen la apusu Jérémie ti tene: “L’Éternel ayeke ye ti héritier ti mbi”, nga bango ndo wa lo yeke na ni? (b) Ngbanga ti nyen a lingbi akete mara kue ti Israël ahinga ti kanga bê ti ku?

¹² Na pekoni, tongana Jérémie abâ kodoro ti lo na lo bâ tongana nyen ndo ni abuba nga azo ayeke dä pëpe, lo bâ tere ti lo mo bâ mo tene lo yeke tambela na yâ ti vukongo ndo. A yeke mo bâ mo tene Jéhovah asara si lo “duti na ndo ti bingo legeoko tongana azo so akui giriri.” (Toto ti Jér. 1:1, 16; 3:6). Jérémie ahunda lani na azo ti Israël ti kiri na mbage ti Babâ ti ala ti yayu, me ala ga tâ sioni mingi. Ye so asara si Jéhovah afuti Jérusalem nga na Juda. Ye so amû lani vundu na Jérémie, me lo sara ye so ayeke na lege ni. Même na yâ ti vundu so, Jérémie atene: “A hunzi e pëpe.” Lo sara tënë ti aye so Jéhovah asara na nzoni bê na ndapre oko oko kue! A yeke na pekoni la Jérémie atene: “L’Éternel ayeke ye ti héritier ti mbi.” Lo yeke lani na pasa ti ngbâ ti sara kua na Jéhovah tongana prophète.​—Diko Toto ti Jérémie 3:22-24.

¹³ Teti angu 70, sese ti azo ti Israël aga yangbato (Jér. 25:11). Me tënë so Jérémie atene “L’Éternel ayeke ye ti héritier ti mbi” afa so lo zia bê ti lo kue na Jéhovah. Nga ziango bê so lo zia na Nzapa amû lege na lo ti duti na “beku”, so ti tene ti kanga bê ti ku Jéhovah ti londo ti sara ye. Akete mara kue ti Israël agirisa ye ti héritier ti ala, ni la a lingbi ala duti na mara bango ndo ti prophète Jérémie. Jéhovah la ayeke oko beku ti ala. Nzapa ayeke zia pëpe azo ti Israël so amû lo tongana ye ti héritier ti ala. Na peko ti angu 70, azo ti Nzapa akiri na kodoro ti ala nga ala wara pasa ti sara kusala na Nzapa na ndo ti ala.​—2 Chron. 36:20-23.

Ambeni zo so alingbi fade ti mû Jéhovah tongana ye ti ala

14, 15. Nde na aLévite, zo wa la amû Jéhovah ti duti ye ti lo? Ngbanga ti nyen?

¹⁴ Asaph nga na Jérémie ayeke na yâ ti kete mara ti Lévi, me a yeke gi aLévite la alingbi lani ti mû Nzapa tongana ye ti ala? Ên-ën. Maseka David so ayeke ga ande gbia ti Israël atene lani so Nzapa ayeke ‘Ye Ti Héritier ti lo na sese ti azo ti fini.’ (Diko Psaume 142:2, 6.) Na ngoi so David asara psaume so, lo yeke pëpe na yâ ti mbeni da ti gbia wala na yâ ti mbeni senge da. Lo yeke lani na yâ ti mbeni dû ti tênë, lo yeke kpe awato ti lo. David ahunzi tere ti lo na yâ ti adû ti tênë fani use wala peut-être ahon so. Kozoni ayeke nduru na Adullam nga use ni ayeke na yando ti En-Guédi. Peut-être a yeke na ngoi so lo yeke na yâ ti oko ti adû ti tênë so la lo sara Psaume 142.

¹⁵ Tongana David asû psaume so na yâ ti mbeni dû ti tênë, a yeke ndali ti so lo yeke kpe lani Gbia Saül. Saül aye lani ti fâ David, ni la David akpe ahonde tere ti lo na yâ ti dû ti tênë so a yeke ngangu ti tene zo asi dä (1 Sam. 22:1, 4). Kâ na yâ ti dû ti tênë ni, peut-être David abâ so lo yeke pëpe na mbeni kamarade so alingbi ti bata lo (Ps. 142:4). A yeke na ngoi so la David ahunda na Nzapa ti mû maboko na lo.

16, 17. (a) Aye wa asara si David abâ so zo ti mungo maboko na lo ayeke dä pëpe? (b) Zo wa la David alingbi ti bâ ndo na mbage ti lo ti mû maboko na lo?

¹⁶ Kozoni si David asû Psaume 142, peut-être lo mä tënë ti ye so asi na Kota Prêtre Ahimélec. Ahimélec amû maboko na David sân ti tene lo hinga so David ayeke kpe Saül. Bê asara Gbia Saül na lo mû yanga ti tene a fâ Ahimélec na azo ti sewa ti lo (1 Sam. 22:11, 18, 19). David abâ so a yeke ndali ti lo la Ahimélec na azo ti sewa ti lo wara kuâ so. A yeke mo bâ mo tene lo la lo fâ prêtre so amû maboko na lo. Tongana mo yeke na place ti David, mo yeke pensé tongaso? Na ndo ti vundu so David ayeke na yâ ni, lo wara lege ti wu tere ti lo pëpe ndali ti so Saül angbâ ti gi lo.

¹⁷ Kete na peko ti ye so asi na Ahimélec, prophète Samuel so atuku mafuta na ndo ti David ti ga gbia akui (1 Sam. 25:1). Ye so asara si David akiri abâ so zo ti mungo maboko na lo ayeke dä pëpe. Ye oko, lo hinga so Jéhovah ayeke mû maboko na lo. David ayeke lani pëpe na pasa ti sara kusala so aLévite ayeke sara, me a soro lo ti sara mbeni kusala so ayeke nde, lo yeke ga gbia na ndo ti azo ti Nzapa (1 Sam. 16:1, 13). Tongaso, David azi bê ti lo na Jéhovah na lo ngbâ ti bâ ndo na mbage ti Nzapa ti fa lege na lo. Mo nga kue mo lingbi ti mû Jéhovah tongana ye ti mo nga ndo ti batango tere ti mo tongana mo bi tere ti mo kue na yâ ti kusala ti lo.

18. Na lege wa azo so e sara tënë ti ala na yâ ti article so afa so ala mû Jéhovah tongana ye ti ala?

¹⁸ Azo so e sara tënë ti ala na yâ ti article so amû Jéhovah tongana ye ti ala na lege so ala kue awara mbeni kua ti sarango ni na yâ ti kusala ti lo. Ala hinga nga na bê ti ala kue so Jéhovah ayeke bâ lege ti ala. A-Lévite nga na azo ti ambeni kete mara, na tapande David, amû Nzapa tongana ye ti ala. E lingbi ti sara nyen ti duti tongana ala nga ti mû Jéhovah tongana ye ti e? E yeke sara tënë na ndo ni na yâ ti article ti peko.

[Kete tënë na gbe ni]

Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

• Na lege wa Jéhovah ayeke ye ti aLévite?

• Nyen la Asaph, Jérémie nga na David asara so afa so Jéhovah ayeke ye ti ala?

• Sarango ye wa mo yeke na bezoin ni ti mû Nzapa tongana ye ti mo?

[Kete tënë na lembeti 11]

A-Lévite awara pëpe mbeni sese tongana ye ti héritier. Me, Jéhovah la ayeke ye ti ala, ndali ti so ala yeke na kota pasa ti sara kusala na lo

[Foto na lembeti 10]

Na lege wa Jéhovah ayeke lani ye ti aprêtre nga na aLévite?

[Foto na lembeti 12]

Nyen la amû maboko na Asaph ti ngbâ ti mû Jéhovah tongana ye ti lo?