Mû maboko na akoli ti maï na lege ti yingo

“A to nda ni laso, a yeke azo si mo yeke gbu ande.”​—LUC 5:10.

1, 2. (a) Nyen la akoli mingi asara na ngoi so ala mä fango tënë ti Jésus? (b) Nyen la e yeke sara tënë na ndo ni na yâ ti article so?

NA NGOI ti mbeni fango tënë so Jésus na adisciple ti lo afa na Galilée, ala mû ngö ti gue ti wu tere na mbeni ndo so zo ayeke dä pëpe. Me gbâ ti azo amû peko ti ala na gere. Na popo ti azo so aga na lango ni so, ‘wungo ti akoli ayeke saki oku tongaso. A diko awali na akete molenge dä pëpe.’ (Mat. 14:21). Na mbeni lango nde, gbâ ti azo aga na tere ti Jésus, ala ye ti tene lo sava ala nga lo fa ye na ala. Na popo ti ala, a yeke wara “akoli saki osio. A diko awali na akete molenge pëpe.” (Mat. 15:38). Biani, akoli mingi ayeke lani na popo ti azo so aga na tere ti Jésus nga afango ye ti lo agbu bê ti ala. Tâ tënë, lo ku lani ti tene ambeni mingi ayeda na afango ye ti lo, ndali ti so na peko ti asusu so a gbu ala na lege ti miracle, Jésus atene na disciple ti lo Simon: “A to nda ni laso, a yeke azo si mo yeke gbu ande.” (Luc 5:10). Jésus aye ti tene so kusala ti fango tënë so ala yeke sara ayeke duti tongana kusala ti ala ti gbungo asusu. Lo yeke mû maboko na ala ti wara azo mingi so ayeke yeda na tâ tënë. Na popo ti ala a yeke wara gbâ ti akoli.

² Laso nga kue, akoli ayeke sara nzara ti tënë ti Bible so e yeke fa, na ala yeda na ni (Mat. 5:3). Ye oko, akoli mingi ayeke kiri na peko na ala maï pëpe na lege ti yingo. E lingbi ti sara nyen ti mû maboko na ala? Atâa so Jésus amû pëpe mbeni ngoi tongaso ti fa tënë gi na akoli, kite ayeke pëpe so lo sara tënë na ndo ti aye so akoli ayeke gi bê ti ala dä na ngoi ti lo. Ti mû tapande ti lo, zia e bâ tongana nyen e lingbi ti mû maboko na akoli ti hon ndo ti aye ota so akoli mingi ayeke gi bê ti ala dä laso: (1) tënë ti nginza, (2) mbeto ti tënë so azo alingbi ti tene na ndo ti ala nga (3) tongana ala bâ so ala lingbi ti sara nzoni ye pëpe.

Gingo bê ndali ti tënë ti nginza

3, 4. (a) Nyen la akoli mingi abâ ni tongana kota ye? (b) Ngbanga ti nyen ambeni koli ayeke zia gingo nginza na kozo ndo ahon gingo aye ti yingo?

³ Mbeni scribe atene na Jésus: “Wafango ye, na ndo kue so mo ye ti gue dä, mbi yeke mû peko ti mo ande.” Me, tongana Jésus atene na lo so “Molenge ti zo ayeke na mbeni ndo ti zia li ti lo dä pëpe”, lo kiri lo gi bê ti lo. Bible afa pëpe wala lo ga disciple ti Christ. Peut-être koli so ayeke gi bê ti lo ndali ti ndo so lo lingbi ti lango dä nga na ye so lo lingbi ti te.​—Mat. 8:19, 20.

⁴ Mingi ni, akoli ayeke zia gingo aye ti mitele na kozo ndo ahon aye ti yingo. Aye so ayeke kota na lê ti mingi ti ala ayeke mandango mbeti ayo nga na nzoni kua ti nginza. Ti ala, ye so zo ayeke wara na lege ti nginza la ayeke nzoni mingi ahon aye ti nzoni kue so zo alingbi ti wara na lege ti mandango Mbeti ti Nzapa nga na gingo ti duti na nzoni songo na Nzapa. Aye so Bible afa alingbi ti nzere na ala, me “agingo bê ndali ti aye ti ngoi so [nga] ngangu so mosoro ayeke na ni ti handa zo” ayeke pete ndo ti nzara so ala yeke na ni (Marc 4:18, 19). Zia e bâ tongana nyen Jésus amû maboko na adisciple ti lo ti bâ aye so a lingbi ala zia na kozo ndo.

5, 6. Nyen la amû lani maboko na André, Pierre, Jacques na Jean ti changé aye so ayeke kota na lê ti ala tongana andu fango tënë nga na gingo nginza?

⁵ André na ita ti lo Simon Pierre abungbi lani oko ti sara kua ti gbungo susu. A yeke nga ye so Jean na ita ti lo Jacques nga na babâ ti ala Zébédée ayeke sara. Kua ti ala ni amaï asara si ala mû ambeni zo ti mû maboko na ala (Marc 1:16-20). Na ngoi so André na Jean amä ti kozoni tënë ti Jésus na yanga ti Jean wabatizengo azo, ala hinga biani so ala wara Messie awe. André ague asara tënë ni na ita ti lo Simon Pierre, nga peut-être Jean asara nga tënë ni na ita ti lo Jacques (Jean 1:29, 35-41). Na yâ ti anze so aga na pekoni, ala osio kue ayeke na tere ti Jésus na ngoi so lo yeke fa tënë na Galilée, na Judée nga na Samarie. Na pekoni, adisciple osio so akiri na kua ti ala ti gbungo susu. Ala yeke lani na nzara ti aye ti yingo, me ala bâ pëpe kusala ti fango tënë tongana ye so ayeke kota ahon tanga ti aye kue.

⁶ Ambeni ngoi na pekoni, Jésus ahunda na Pierre nga na André ti mû peko ti lo na ti ga “awagingo azo.” Ala use kue asara nyen? “Hio, ala zia agbanda ni, na ala mû peko ti lo.” Jacques na Jean nga kue asara tongaso. “Gi na peko ti iringo ndo ni, ala zia ngö ni nga na babâ ti ala, na ala mû peko ti lo.” (Mat. 4:18-22). Nyen la amû maboko na akoli so ti fa tënë na ngoi kue? Ala gbu li ti ala nzoni la ala mû desizion so. Na yâ ti anze osio so ahon ala yeke na tere ti Jésus na ala mä atënë so lo fa. Ala bâ nga amiracle so lo sara nga na kota nzara so lo yeke na ni ndali ti ye so ayeke mbilimbili. Ala bâ nga so azo aye biani aye so lo yeke fa. Ye so asara si ala mä na bê na Jéhovah ngangu nga ala kiri azia bê ti ala na lo ahon ti kozo.

7. E lingbi ti sara nyen ti mû maboko na azo so e yeke manda Bible na ala ti zia bê ti ala kue na ndo ti ngangu ti Jéhovah ti bâ lege ti azo ti lo?

⁷ Nyen la e lingbi ti sara ti mû tapande ti Jésus tongana e yeke mû maboko na azo so e yeke manda Bible na ala ti gi ti zia bê ti ala mingi na Jéhovah? (aProv. 3:5, 6). Lege so e yeke fa na ye na ala ayeke kota ye mingi. Na ngoi so e yeke fa ye na ala, e lingbi ti gboto lê ti ala na ndo ti zendo so Nzapa amû ti iri tënë nzoni mingi na ndo ti e tongana e zia aye ti Royaume na kozo ndo. (Diko Malachie 3:10; Matthieu 6:33.) Atâa so e lingbi ti sara kusala na aversê nde nde ti fa na ala tongana nyen Jéhovah ayeke bâ lege ti azo ti lo, zia e girisa pëpe ngangu so tapande ti e alingbi ti sara na ndo ti ala. Tongana e fa na azo so e yeke manda Bible na ala aye so asi na e, a lingbi ti mû maboko mingi na ala ti zia bê ti ala kue na Jéhovah. E lingbi nga ti fa na ala peko ti anzoni ye so asi na ambeni ita so e diko ni na yâ ti ambeti ti e.a

8. (a) Ngbanga ti nyen a yeke kota ye ti tene mbeni zo so ayeke manda Bible ‘atara Jéhovah ti bâ so Lo yeke nzoni’? (b) E lingbi ti sara nyen ti mû maboko na lo ti bâ lo wani so Jéhovah ayeke nzoni?

⁸ Ti tene mbeni zo aduti na kpengba mabe ahunda aye mingi ahon gi ti tene lo diko na yâ ti mbeti wala lo mä ye so asi na ambeni zo so afa tongana nyen Jéhovah airi tënë nzoni na ndo ti ala. A lingbi mbeni zo so ayeke manda Bible abâ na yâ ti fini ti lo wani tongana nyen Jéhovah ayeke sara nzoni na zo. Mbeni zo ti sungo psaume ahe bia atene: “Tara L’Éternel, na fade mo bâ Lo yeke nzoni! Ngia ayeke na zo so akpe na Lo ti bata tere ti lo.” (Ps. 34:9). E lingbi ti sara tongana nyen ti mû maboko na zo so e yeke manda Bible na lo ti bâ so Jéhovah ayeke nzoni? Peut-être lo yeke na kpale ti nginza nga lo yeke gi ti hon ndo ti mbeni sarango ye so ayeke nzoni pëpe, na tapande nyongo manga, sarango ngia ti nginza wala nyongo sämba ahon ndo ni (aProv. 23:20, 21; 2 aCor. 7:1; 1 Tim. 6:10). Tongana e fa na lo ti sambela Nzapa ti mû maboko na lo ti hon ndo ti sioni sarango ye so, a yeke mû maboko na lo ti bâ lo wani so Jéhovah ayeke nzoni. Bâ nga ye so alingbi ti si tongana e wa lo ti zia aye ti yingo na kozo ndo na lege so lo yeke mû ngoi yenga na yenga ti manda Bible, ti leke abungbi nga ti gue na abungbi ni. Tongana lo wani lo bâ so Jéhovah ayeke iri tënë nzoni na ndo ti angangu so lo yeke sara, mabe ti lo ayeke kiri ti kpengba.

Mbeto ti atënë so mingi ti azo atene

9, 10. (a) Ngbanga ti nyen Nicodème na Joseph ti Arimathée amä na bê na Jésus na ala fa ni na gigi pëpe? (b) Ngbanga ti nyen laso ambeni koli asara mbeto ti mû peko ti Christ?

⁹ Ngangu so azo ayeke sara na ndo ti amba ti ala alingbi ti sara si ambeni koli ayeke na mbeto ti mû peko ti Christ. Nicodème na Joseph ti Arimathée asara nzara ti tënë ti Jésus me ala fa ni na gigi pëpe ndali ti so ala sara mbeto ti ye so amba ti ala Juif alingbi ti tene wala ti sara tongana ala hinga so ala mä na bê na Jésus (Jean 3:1, 2; 19:38). Mbeto ti ala so ayeke na lege ni. Akota zo ti nzapa ti aJuif ake lani Jésus ngangu, ni la tongana mbeni zo atene polele so lo mä na bê na lo, a yeke tomba lo na yâ ti synagogue.​—Jean 9:22.

¹⁰ Laso na ambeni ndo, tongana mbeni koli amû tere ti lo mingi na Nzapa, na Bible wala na mbeni bungbi ti vorongo Nzapa, amba ti lo ti place ti kua, akamarade ti lo wala afami ti lo alingbi ti sara ngangu na ndo ti lo. Na ambeni ndo, zo alingbi ti wara sioni tongana lo sara tënë ti changengo bungbi ti vorongo Nzapa ti lo. Sarango ngangu ni alingbi ti kiri ti ga ngangu tongana zo ni ayeke turugu wala lo yeke na yâ ti poroso wala lo yeke mbeni kota zo na ndo so lo yeke dä. Na tapande, mbeni koli na kodoro ti Zamani atene: “Ye so ala aTémoin ayeke fa na ndo ti Bible ayeke tâ tënë. Me, tongana mbi ga Témoin laso, kekereke azo kue ayeke hinga tënë ni. Azo ti place ti kua, ti tere ti da wala azo ti bungbi so mbi na azo ti sewa ti mbi e yeke dä ayeke tene ande nyen? Mbi lingbi ti gbu lê ni pëpe.”

11. Nyen la Jésus asara ti mû maboko na adisciple ti lo ti hon ndo ti mbeto ti lê ti zo?

¹¹ Atâa so abazengele ti Jésus kue ayeke ababâ ti mbeto pëpe, ala kue ayeke na mbeto ti lê ti zo (Marc 14:50, 66-72). Nyen la Jésus asara ti mû maboko na ala ti gue na li atâa ngangu so azo asara na ndo ti ala? Jésus asara ambeni ye ti leke adisciple ti lo ndali ti kangango lege so ala yeke tingbi na ni ande. Lo tene: “Ngia ayeke na ala, atâa azo ake ala, atomba ala, azonga ala na abuba iri ti ala a tene ala yeke asioni zo ngbanga ti Molenge ti zo.” (Luc 6:22). Jésus afa na adisciple ti lo so a lingbi ala hinga so azo ayeke zonga ala. Azonga kue so ala yeke wara ayeke “ngbanga ti Molenge ti zo.” Jésus adë nga bê ti ala so Nzapa ayeke bata ala tongana ala zia bê ti ala na lo ti mû maboko na ala nga ti mû ngangu na ala (Luc 12:4-12). Nga, Jésus ahunda na azo so ato nda ti mû peko ti lo ti ga nduru na adisciple ti lo na ti sara kamarade na ala.​—Marc 10:29, 30.

12. Tongana nyen la e lingbi ti mû maboko na afini zo ti hon ndo ti mbeto ti lê ti zo?

¹² E nga kue, a lingbi e mû maboko na azo so e yeke manda Bible na ala ti hon ndo ti mbeto ti lê ti zo. Mingi ni e yeke hon ndo ti mbeni kpale tongana e hinga ni kozoni na e leke tere ti e ndali ni (Jean 15:19). Na tapande, ambeni zo ti place ti kua ti zo so mo yeke manda Bible na lo nga na ambeni zo alingbi ti hunda lo na ambeni tënë wala ti ke atënë ti lo. Mo lingbi ti mû maboko na lo ti leke tere ti lo na mbeni lege so ayeke ngangu pëpe ti kiri tënë na lege ti Bible. Nga, nde na songo ti kamarade so ayeke na popo ti e na lo, e lingbi ti fa lo na ambeni membre ti congrégation, mbilimbili ala so aye so asi na lo asi na ala nga. Na ndo ni, a lingbi e fa na lo ti sambela lakue nga na bê ti lo kue. Ye so alingbi ti mû maboko na lo ti ga nduru na Nzapa nga ti mû Jéhovah tongana Ndo ti batango tere ti lo nga Tênë ti lo.​—Diko Psaume 94:21-23; Jacques 4:8.

Zo ni abâ so lo lingbi ti sara nzoni ye pëpe

13. Ambeni koli alingbi ti bâ so ala lingbi ti sara nzoni ye pëpe. Tongana nyen la bibe so alingbi ti kanga lege na ala ti bi tere ti ala na yâ ti akusala ti yingo?

¹³ Ambeni koli ayeke sara mbeto ti bi tere ti ala na yâ ti akusala ti yingo ndali ti so ala hinga ti diko mbeti nzoni pëpe wala sarango tënë ti ala asua nzoni pëpe wala ala yeke azo ti kamene. A yeke ngangu na ambeni koli ti fa bango ndo ti ala wala atënë ti bê ti ala na gbele azo. Ti ala, ti manda Bible, ti kiri tënë na abungbi wala ti fa tënë ti mabe ti ala na ambeni zo ayeke ngangu mingi na ala. Mbeni ita-koli atene: “Na ngoi so mbi de maseka, mbi yeke gue hio na yanga ti mbeni da, mbi sara mo bâ mo tene mbi yeke pika yanga-da ni, na pekoni hio mbi mû lege mbi hon. Mbi ye si zo oko amä pëpe nga abâ mbi pëpe. . . . Tënë ti guengo da na da asara mbi kobela.”

14. Ngbanga ti nyen adisciple ti Jésus asava pëpe mbeni maseka-koli so mbeni sioni yingo ayeke na yâ ti lo?

¹⁴ Bâ tënë ti bê ti adisciple ti Jésus na ngoi so ala tomba gbä sioni yingo so ayeke na yâ ti mbeni maseka-koli. Babâ ti molenge ni aga atene na Jésus: “[Molenge ti mbi a]yeke na kobela ti makako nga tere ti lo ason. Fani mingi lo yeke tï na lê ti wâ nga na yâ ti ngu. Mbi ga na lo na adisciple ti mo, me ala sava lo gbä.” Jésus atomba sioni yingo ni na molenge ni asava. Na pekoni, adisciple ni aga ahunda Jésus: “Ngbanga ti nyen e tomba sioni yingo so gbä?” Lo tene na ala: “A yeke ngbanga ti so mabe ti ala ayeke kete. Ti tâ tënë ni, mbi tene na ala: Tongana ala yeke na mabe so akono tongana lê ti keke ti moutarde, fade ala tene na hoto so: ‘Londo ge, mo gue mo duti kâ,’ na fade lo londo ti gue. Nga, fade ye oko ti kara ala ayeke dä pëpe.” (Mat. 17:14-20). A yeke kota ye ti mä na bê na Jéhovah si e hon ndo ti akpale so ayeke tongana ahoto. Nyen la ayeke si tongana mbeni zo abi bê ti lo mbeni pëpe na ndo ti Jéhovah na lo to nda ti zia bê ti lo gi na ndo ti akode ti lo? Na peko ti so ye so lo ye ti sara aga nzoni pëpe, a yeke sara si lo bâ so lo lingbi ti sara nzoni ye pëpe.

15, 16. Mbeni zo so e manda Bible na lo alingbi ti bâ so lo lingbi ti sara mbeni nzoni ye pëpe. E lingbi ti mû maboko na lo tongana nyen?

¹⁵ Mbeni nzoni lege ti mû maboko na mbeni zo so abâ so ni lingbi ti sara mbeni nzoni ye pëpe, a yeke ti wa lo ti zia bê ti lo mingi na ndo ti Jéhovah ahon ti zia bê ti lo na ndo ti lo wani. Pierre atene: “Ala sara tere ti ala kete na gbe ti ngangu maboko ti Nzapa, tongaso si lo yä ala na nduzu tongana ngoi ni alingbi; na oko ngoi ni, ala bi agingo bê ti ala kue na ndo ti lo.” (1 Pi. 5:6, 7). Ye so ahunda ti tene e mû maboko na zo so e yeke manda Bible na lo ti gi ti maï na lege ti yingo. Zo so ayeke zo ti yingo ayeke bâ aye ti yingo na nene ni mingi. Lo yeke ndoye tënë ti Nzapa so ayeke na yâ ti Bible nga lo yeke lë “lengo ti yingo” na yâ ti fini ti lo (aGal. 5:22, 23). Lo yeke sambela lakue (aPhil. 4:6, 7). Na ndo ni, lo yeke bâ ndo na mbage ti Nzapa ti mû maboko na lo ti zi mbeto na yâ ti lo nga ti mû na lo ngangu so lo yeke na bezoin ni ti luti na lê ti aye kue so alingbi ti si wala ti sara kusala kue so Nzapa ahunda na lo nzoni.​—Diko 2 Timothée 1:7, 8.

¹⁶ Ambeni zo so e yeke manda Bible na ala ayeke nga na bezoin ti tene e mû maboko na ala si ala maï kode ti dikongo ye ti ala, ti hinga ti sara lisoro wala ti sara tënë nzoni. Aye ti sioni so ambeni zo asara kozo si ala hinga Jéhovah alingbi ti sara si ala bâ so ala kpa ti sara na lo pëpe. Atâa ye ni ayeke so wa, tongana e fa na ala so e ndoye ala nga e sara ye na ala na kangango bê, a yeke mû maboko na ala. Jésus atene: “Azo so ayeke na nzoni tere ayeke na bezoin ti wanganga pëpe, me gi azo ti kobela.”​—Mat. 9:12.

Mû maboko na akoli mingi

17, 18. (a) E lingbi ti sara nyen ti ndu akoli mingi na fango tënë? (b) Nyen la e yeke sara tënë na ndo ni na yâ ti article ti peko?

¹⁷ E ye si akoli mingi ayeda na nzoni tënë so zo ayeke wara ni gi na yâ ti Bible (2 Tim. 3:16, 17). Tongaso, e lingbi ti sara tongana nyen ti ndu akoli mingi na fango tënë? Tongana e mû ngoi mingi ti fa tënë na lakui, na anda-yenga na peko ti midi, wala na alango ti férié so akoli mingi ayeke na yanga-da. Tongana lege ayeke dä, e lingbi ti hunda ti sara tënë na koli ti da ni. Tongana lege ayeke dä zia e fa tënë na akoli so e na ala e sara kua place oko nga na akoli ti aita so ayeke Témoin pëpe.

¹⁸ Tongana e fa tënë na azo kue so e tingbi na ala, e lingbi ti hinga na bê ti e kue so azo so bê ti ala ayeke nzoni ayeke yeda na tënë so e fa. Zia e kanga bê e mû maboko na azo kue so asara nzara ti tâ tënë biani. Ye oko, e lingbi ti sara nyen ti mû maboko na aita-koli so ayeke na yâ ti congrégation na so awara batême awe ti gi ti duti na nzara ti sara ambeni kusala na yâ ti bungbi ti Nzapa? E yeke sara tënë na ndo ni na yâ ti article ti peko.

[Kete tënë na gbe ni]

Mo yeke kiri tënë tongana nyen?

• E lingbi ti sara nyen ti mû maboko na akoli ti zia aye ti yingo na kozo ndo?

• E lingbi ti sara nyen ti mû maboko na afini zo ti hon ndo ti ngangu so azo ayeke sara na ndo ti ala?

• Ambeni zo alingbi ti bâ so ala lingbi ti sara mbeni nzoni ye pëpe. Nyen la alingbi ti mû maboko na ala?

[Foto na lembeti 25]

Mo yeke gi alege ti fa nzoni tënë na akoli?

[Foto na lembeti 26]

Mo lingbi ti sara nyen ti leke zo so mo yeke manda Bible na lo ti luti na lê ti atara?