Awango ti Jéhovah ayeke ye so zo alingbi ti zia bê ti lo dä

1. Aye wa e yeke manda fani mingi na ngoi ti abungbi ti e? Aye ti nzoni wa e wara dä?

NA NGOI so mo yeke leke Tour ti Ba Ndo ti mo ndali ti mandango ni, asi so mo hunda tere ti mo, mo tene: ‘E manda article so lani awe ape?’ Tongana a sara ambeni ngoi awe la e yeke ga na abungbi ti congrégation, peut-être e bâ awe so ambeni ye ayeke dä so a yeke kiri na ndo ni fani mingi. Fani mingi e yeke manda ye na ndo ti Royaume ti Nzapa, ngere so a futa ti zi na azo, sarango adisciple nga sarango ye na ndoye nga na mabe. Ti manda ye fani mingi na ndo ti aye so, a sara si mabe ti e akpengba nga amû maboko na e ti ‘ga azo so ayeke sara ye alingbi na tënë ni, me azo so ayeke mä ni gi na mê senge pëpe’.​—Jacq. 1:22.

2. (a) Awango ti Nzapa aye mingi ti sara tënë ti nyen? (b) Tongana nyen la awango ti Nzapa ayeke nde na ti azo?

² Tënë ti Hébreu so a kiri pekoni na “awango” a yeke sara ka kua na ni mingi ti sara tënë ti andia, acommandement nga na afango lege so Nzapa ayeke fa na azo ti lo. Andia ti Jéhovah nga na afango lege ti lo ayeke lakue ye so zo alingbi ti zia bê ti lo dä, me ti andia so azo ayeke sigigi na ni alingbi kue ape nga a hunda lakue ti tene a changé ambeni ye na yâ ni. A yeke tâ tënë so Nzapa amû ambeni ndia giriri so laso azo ayeke sara kua na ni mbeni pëpe. Me ye so aye pëpe ti tene so mbeni ye ti sioni ayeke na yâ ti andia ni so. Mbeni zo ti sungo psaume atene: “[Awango, FD] ti Mo ayeke mbilimbili lakue.”​—Ps. 119:144.

3, 4. (a) Na ambeni ngoi nyen la ayeke na yâ ti awango ti Jéhovah? (b) Nyen la amolenge ti Israël ayeke wara tongana ala sara ye alingbi na awango ti Nzapa?

³ Peut-être mo bâ so na ambeni ngoi atënë ti gbotongo mê ayeke na yâ ti awango ti Jéhovah. Fani mingi Nzapa ayeke tene na amolenge ti Israël atënë ti gbotongo mê na lege ti aprophète ti lo. Na tapande, kete kozoni si amolenge ti Israël alï na Sese ti Zendo, Moïse agboto mê ti ala, lo tene: “I bata nzoni, si bê ti i ahanda i pëpe ti vi peko ti i si i sara na ambeni nzapa nde, na i sambela ala, si ngonzo ti L’Éternel alondo na tere ti i.” (Deut. 11:16, 17). Na yâ ti Bible, e yeke wara gbâ ti awango so Nzapa amû na azo ti lo ti mû maboko na ala.

⁴ Fani mingi Jéhovah amû wango na amolenge ti Israël ti kpe mbeto ti lo, ti mä lo nga ti sara si iri ti lo aga nzoni-kue (Deut. 4:29-31; 5:28, 29). Nzapa atene so tongana ala sara ye alingbi na awango ti lo, lo yeke iri tënë nzoni mingi na ndo ti ala.​—Lév. 26:3-6; Deut. 28:1-4.

AZO TI ISRAËL ASARA YE TONGANA NYEN NA AWANGO TI NZAPA?

5. Ndali ti nyen la Jéhovah atiri teti Gbia Ézéchias?

⁵ Na yâ ti mbaï ti amolenge ti Israël kue, Nzapa asara ye lakue alingbi na tënë ti yanga ti lo. Na tapande, na ngoi so Sanchérib, gbia ti Assyrie amû kodoro ti Juda na ngangu nga lo ye ti fâ Gbia Ézéchias, Jéhovah atokua mbeni ange ti mû maboko na azo ti lo. Gi na bï oko, ange ti Nzapa afâ “awalombe kue ti ngangu” na yâ ti aturugu ti Assyrie. Tongaso Sanchérib akiri na ndo ti lo na kamene (2 Chron. 32:21; 2 aGbia 19:35). Ndali ti nyen la Nzapa atiri teti Gbia Ézéchias? A yeke ndali ti so “lo [Ézéchias lo] zia lege ti L’Éternel oko pëpe, me lo bata commandement ni kue so L’Éternel akomande.”​—2 aGbia 18:1, 5, 6.

6. Na lege wa Gbia Josias afa so lo zia bê ti lo kue na Jéhovah?

⁶ Mbeni tapande ti zo so asara ye alingbi na acommandement ti Jéhovah ayeke Gbia Josias. Na ngoi so lo ngbâ lani kete mingi na ngu miombe “lo sara ye so ayeke mbilimbili na lê ti L’Éternel . . . lo zia lege ni ti gue na koti wala na gati pëpe.” (2 Chron. 34:1, 2). Josias afa so lo zia bê ti lo kue na Jéhovah na lege so lo zi ayanda kue na yâ ti kodoro ni na lo mû maboko na azo ni ti kiri ti voro Jéhovah na lege ni. Teti so Josias asara ye so, Jéhovah airi tënë nzoni na ndo ti lo nga na mara ni kue.​—Diko 2 Chronique 34:31-33.

7. Na ngoi so amolenge ti Israël azia bê ti ala na awango ti Jéhovah ape, nyen la asi na ala na pekoni?

⁷ Me, mawa ni ayeke so amolenge ti Israël azia bê ti ala lakue pëpe na awango ti Jéhovah. Na yâ ti angu mingi, ala ke yanga ti Jéhovah lege mingi. Na ngoi so mabe ti ala awoko, fani mingi, “apupu ti fango ye kue ague na ala kirikiri” tongana ti so Paul atene (aÉph. 4:13, 14). Tongana ti so Nzapa atene, na ngoi so ala zia bê ti ala na awango ti lo ape, ala bâ pasi.​—Lév. 26:23-25; Jér. 5:23-25.

8. Na lege wa dutingo ti e akpa tere na ti amolenge ti Israël?

⁸ Na lege wa dutingo ti e akpa tere na ti amolenge ti Israël? Legeoko tongana ti ala, awakua ti Jéhovah laso ayeke wara wango nga na sengo ndo (2 Pi. 1:12). Na ngoi kue so e yeke diko Bible e yeke wara awango ti Nzapa. Jéhovah azia e ti tene e wani e soro wala e yeke sara ye alingbi na acommandement ti lo wala e yeke sara gi ye so ayeke nzoni na lê ti e (aProv. 14:12). Zia e bâ ambeni raison so ndali ni e yeke zia bê ti e na awango ti Jéhovah nga tongana nyen la sarango tongaso ayeke ga na e aye ti nzoni.

WOKO TERE TI MO NA GBE TI NZAPA SI MO NGBÂ NA FINI

9. Na ngoi so amolenge ti Israël ayeke na yando, tongana nyen la Jéhovah afa na ala so lo yeke mû maboko na ala?

⁹ Na ngoi so amolenge ti Israël ayeke tambela teti ngu 40 na yâ ti “kota yando so amû mbeto mingi,” Jéhovah afa na ala pëpe anzene nzene ye so lo yeke sara ti fa lege na ala, ti bata ala nga ti bâ lege ti ala. Me, fani mingi lo fa na ala so tongana ala zia bê ti ala kue na lo nga na afango lege ti lo ala yeke wara ye ti nzoni. Na yando Jéhovah asara kua na pilier ti mbinda ti fa lege na amolenge ti Israël na kota lâ nga lo sara kua na pilier ti wâ ti fa lege na ala na bï. Na lege ti ye so, Jéhovah adabe ti ala so lo yeke mû maboko na ala na yâ ti ngangu tambela ti ala so (Deut. 1:19; Ex. 40:36-38). Lo sara kue si ala wara aye kue so ala yeke na bezoin ni. “Ye amanke ala pëpe; bongo ti ala afuti pëpe, na gere ti ala asuku pëpe.”​—Néh. 9:19-21.

10. Tongana nyen la Jéhovah ayeke fa lege na azo ti lo laso?

¹⁰ Awakua ti Jéhovah laso ayeke nduru ti lï na yâ ti fini dunia so mbilimbili ayeke duti dä. E zia bê ti e kue na Jéhovah ti mû na e aye so e yeke na bezoin ni ti sö kuâ na ngoi ti “kota ye ti vundu” so ayeke ga? (Mat. 24:21, 22; Ps. 119:40, 41). Biani, Jéhovah ayeke sara kua pëpe na pilier ti mbinda wala ti wâ ti fa lege na e ti lï na yâ ti fini dunia. Me lo yeke sara kua na bungbi ti lo ti mû maboko na e ti tene lê ti e angbâ ti kpengba. Na tapande, a yeke wa e mingi ti diko Bible, ti voro Nzapa na yâ ti sewa, nga ti gue lakue na bungbi nga na fango tënë ti kpengba songo ti e na Jéhovah. E leke yâ ti kapa ti e ti mû lege na e ti sara ye alingbi na afango ye so? Tongana e sara tongaso e yeke wara mbeni kpengba mabe so ayeke mû maboko na e ti sö kuâ ti lï na yâ ti fini dunia.

11. Na alege wa Nzapa afa so lo bi bê ti lo na e?

¹¹ Bungbi ti Jéhovah afa nga na e aye so ayeke mû maboko na e ti mû anzoni desizion na yâ ti fini ti e lâ na lâ. Na tapande a wa e ti duti na nzoni bango ndo na ndo ti aye ti sese nga ti gi ti duti na aye mingi pëpe, tongaso si e gi bê ti e mingi ape. A wa nga e na ndo ti yungo bongo, lekengo tere ti e pendere, sorongo anzoni ngia nga na desizion so andu mandango mbeti. Gbu nga li na ndo ti awango so amû na e ti mû maboko na e ti bata da ti e, oto ti e nga na Da ti Royaume nzoni nga ti leke tere ti e ndali ti aye ti ngangu so alingbi ti si. Awango so kue afa so Jéhovah abi bê ti lo na ndo ti nzoni duti ti e.

AWANGO AMÛ MABOKO NA AKOZO CHRÉTIEN TI NGBÂ BE-TA-ZO

12. (a) Mbeni ye wa la fani mingi Jésus asara tënë na ndo ni na adisciple ti lo? (b) Ye wa so Jésus asara so andu sarango tere kete Pierre alingbi ti girisa ni ape? (c) Nyen la e lingbi ti manda na lege ti tapande ti Jésus?

¹² Na ngoi ti akozo Chrétien azo ti Jéhovah ayeke wara lakue awango. Jésus atene lani fani mingi na adisciple ti lo so a yeke kota ye ti tene ala sara tere ti ala kete. Lo tene gi ni na yanga ape me lo fa ni na lege ti tapande ti lo. Na bï so si na ndade ni Jésus akui, lo bungbi adisciple ti lo ti sara matanga ti Pâque. Na ngoi so adisciple ti lo angbâ ti te ye, lo londo na tere ti kobe ni na lo sukula gere ti ala. A yeke lani mbeni kua so gi azo ti kua la ayeke sara ka ni (Jean 13:1-17). Ye so Jésus asara so afa na ala mbeni kpengba ye so ala lingbi ti girisa ni ape. Ngu 30 tongaso na pekoni, bazengele Pierre, so ayeke lani dä na ngoi ti tengo kobe so, amû wango na amba ti lo aChrétien na ndo ti sarango tere kete (1 Pi. 5:5). A yeke nzoni tapande ti Jésus so amû maboko na e kue ti sara tere ti e kete na ngoi so e yeke sara ye na amba ti e.​—aPhil. 2:5-8.

13. Nyen la Jésus afa na adisciple ti lo so ayeke kota ye ti tene ala duti na ni?

¹³ Mbeni ye so Jésus asara tënë dä fani mingi na adisciple ti lo so lo fa so ayeke kota ye ti tene ala duti na ni, a yeke kpengba mabe. Mbeni la na ngoi so adisciple atomba sioni yingo gbä na yâ ti mbeni molenge-koli, ala hunda Jésus atene: “Ngbanga ti nyen e tomba sioni yingo so gbä?” Jésus atene na ala atene: “A yeke ngbanga ti so mabe ti ala ayeke kete. Ti tâ tënë ni, mbi tene na ala: Tongana ala yeke na mabe so akono tongana lê ti keke ti moutarde, . . . fade ye oko ti kara ala ayeke dä pëpe.” (Mat. 17:14-20). Na yâ ti ngoi kue so Jésus asara kusala ti lo na sese, lo fa na adisciple ti lo so a yeke kota ye mingi ti duti na mabe. (Diko Matthieu 21:18-22.) E yeke gue na akota bungbi kue nga na abungbi kue ti congrégation ti mû maboko na e ti kpengba mabe ti e? A yeke gi senge bungbingo tere ape, me a yeke ngoi so lege azi na e ti fa so e zia bê ti e kue na Jéhovah.

14. Ngbanga ti nyen a yeke kota ye laso ti duti na ndoye so Christ ayeke na ni?

¹⁴ Na yâ ti mbage ti Mbeti ti Nzapa so aChrétien asû ândö na Grec, a yeke dabe ti e mingi ti ndoye tere na popo ti e. Jésus atene so use kota commandement ayeke ti “ndoye mba ti mo tongana mo wani.” (Mat. 22:39). Legeoko nga, Jacques so mama ti lo na Jésus ayeke oko atene so ndoye ayeke “ndia ti gbia”. (Jacq. 2:8). Bazengele Jean atene: “Ala so mbi ndoye ala mingi, mbi yeke sû na ala mbeni fini commandement pëpe, me mbeni ngbene commandement so ala wara ni ngbene ye na tongo nda ni . . . Me nga, mbi yeke sû na ala mbeni fini commandement.” (1 Jean 2:7, 8). So Jean atene “ngbene commandement” lo ye ti tene nyen la? Lo ye ti sara tënë ti commandement so a hunda na e ti ndoye tere. A yeke “ngbene” ni ndali ti so Jésus amû commandement so aninga angu mingi “ngbene ye na tongo nda ni.” Me a yeke nga “fini” ni ndali ti so a lingbi adisciple afa so ala yeke na ndoye so agi nzoni ti amba ti ala ahon ti ala wani na yâ ti ambeni fini ye. Laso, teti so e yeke adisciple ti Christ, e kiri singila so e wara awango so amû maboko na e ti duti pëpe na bibe so azo ti dunia so ayeke na ni so ala yeke bi gi bê ti ala na ndo ti ala wani. Me e yeke gi nzoni ti amba ti e ahon ti e wani.

15. Kota raison so Jésus aga na sese ndali ni ayeke so wa?

¹⁵ Jésus abi bê ti lo na azo. Lo fa ni na ngoi so lo sava azo nga lo zingo akuâ. Me kota raison so Jésus aga na sese ndali ni ayeke pëpe ti sava azo. Afango tënë ti lo nga na afango ye ti lo asara kota ye mingi na ndo ti azo. Tongana nyen? Na tapande, azo kue so lani Jésus asava ala nga lo zingo ala na kuâ na ngoi ti akozo Chrétien aga mbakoro na pekoni, na ala kui, me ala so ayeda na tënë so Jésus afa ayeke na pasa ti wara fini ti lakue lakue.​—Jean 11:25, 26.

16. Tongana nyen la aTémoin ti Jéhovah afa laso so ala sara ye alingbi na yanga so Jésus amû?

¹⁶ Kusala ti fango tënë so Jésus azi yanga ni lani na ngoi ti akozo Chrétien amû ndo mingi laso ahon ti kozo. Jésus amû yanga na adisciple ti lo, lo tene: “Ala gue, ala sara si azo na popo ti amara kue aga adisciple.” (Mat. 28:19). Akozo Chrétien angbâ ti sara lani kusala so Jésus akomanse ni so, e nga kue e yeke fa tënë laso na ando mingi ahon ti kozo. A-Témoin ti Jéhovah ahon kutu mbasambala ayeke fa tënë ti Royaume ti Nzapa na azo na bê ti ala kue na yâ ti akodoro ahon 230, nga ala yeke manda Bible na azo kutu mingi lakue. Kusala ti fango tënë so afa so e yeke na alango ti nda ni.

ZIA BÊ TI MO KUE NA JÉHOVAH LASO

17. Wango wa Paul nga na Pierre amû na ngoi ti akozo Chrétien?

¹⁷ Awango amû maboko na akozo Chrétien ti kpengba mabe ti ala. Na tapande, na ngoi so Paul ayeke na kanga, lo dabe ti Timothée, lo tene: “Mo ngbâ ti bata anzoni tënë so a zia ni tongana tapande, anzoni tënë so mo mä ni na mbage ti mbi.” (2 Tim. 1:13). Atënë so amû lani ngangu na Timothée biani. Nga, na pekoni so bazengele Pierre awa amba ti lo aChrétien ti sara kue ti gbu ngangu, ti ye tere tongana aita nga ti kanga nzara ti bê, lo tene: “Mbi yeke duti lakue nduru ti dabe ti ala na aye so, atâa so ala hinga ni awe na ala luti ngangu na yâ ti tâ tënë.”​—2 Pi. 1:5-8, 12.

18. Akozo Chrétien abâ awango tongana nyen?

¹⁸ Ambeti so Paul nga na Pierre asû ague oko na “atënë so aprophète so ayeke nzoni-kue atene ândö”. (2 Pi. 3:2). Bê ti aita ti e akozo Chrétien ason na ngoi so ala wara fango lege so? Ên-ën. Ala hinga so a yeke Nzapa la afa ndoye ti lo na mbage ti ala, lo ye ti mû maboko na ala ti tene ala “ngbâ ti maï na yâ ti kota nzobe nga na yâ ti hingango ye na ndo ti Seigneur na Sauveur ti e Jésus Christ.”​—2 Pi. 3:18.

19, 20. Ngbanga ti nyen a yeke nzoni e zia bê ti e kue na awango ti Jéhovah? Tongana e sara ni nyen la e yeke wara dä?

¹⁹ E yeke laso na araison mingi ti zia bê ti e kue na awango ti Jéhovah so ayeke na yâ ti Mbeti ti lo, Bible so atënë ti yâ ni ayeke lakue tâ tënë. (Diko Josué 23:14.) Bible afa na e tongana nyen la Nzapa asara ye na mbage ti azo so siokpari ayeke na tere ti ala na yâ ti angu saki mingi. A sû atënë so kue na mbeti ndali ti nzoni ti e (aRom. 15:4; 1 aCor. 10:11). E bâ nga so aye so aprophétie ti Bible asara tënë ni ayeke si na ngoi ti e. Aprophétie ayeke tongana awango so amû asara angu mingi awe. Na tapande, azo kutu mingi ayeke voro Jéhovah, tongana ti so a fa ni kozo awe a tene a yeke si na “lâ ti nda ni”. (És. 2:2, 3). Aye so ayeke ga gi sioni sioni na yâ ti dunia so ayeke nga aye so Bible asara tënë ni kozo awe la ayeke si so. Tongana ti so e tene ni fade awe, fango tënë so amû ndo mingi laso ahon ti kozo ayeke nga ye so Jésus asara tënë ni kozo awe.​—Mat. 24:14.

²⁰ Wasarango e asara aye mingi so afa so e lingbi ti zia bê ti e kue na lo. E yeke bâ nzoni na lege ti awango ti lo? A lingbi e zia bê ti e na awango ti lo. A yeke ye so mbeni ita-wali so iri ti lo Rosellen asara. Lo tene: “Na ngoi so mbi komanse ti zia bê ti mbi kue na Jéhovah, mbi kiri mbi bâ polele ahon ti kozo so lo mû maboko na mbi na ndoye nga lo kpengba mbi.” E nga kue e yeke wara ye ti nzoni tongana e zia bê ti e kue na awango ti Jéhovah.